فهرست مطالب

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال یکم شماره 2 (تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/06/10
  • تعداد عناوین: 9
|
  • اسماعیل فلاحی، صادق خلیلیان صفحه 1
    هدف از این مطالعه، ضمن سازگار نمودن آمارهای موجود از راه روش های مقتضی، رهیافت خود توزیع با وقفه های گسترده ی (ARDL) – به دلیل برتری این رهیافت نسبت به روش های آلترناتیو- به منظور برآورد الگو به کار گرفته شده است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که ضرایب بلندمدت برآورد شده برای نهاده های نیروی کار، سرمایه، فرآورده های نفتی و برق معنی دار و به ترتیب معادل 29/0، 11/0، 06/0 و 45/0 بوده که بیانگر تاثیر مثبت بلند مدت هر یک از نهاده های یادشده از جمله فرآورده های نفتی و برق بر تولید بخش کشاورزی، طی دوره ی مورد مطالعه (1383-1346) است. همچنین مقدار ضریب های استاندارد شده برای هر یک از نهاده های یادشده، به ترتیب برابر 029/0، 12/0، 098/0 و 63/1 محاسبه شده است. مقایسه ی ضریب برآورد شده ی بلندمدت و نیز ضریب استاندارد شده ی نهاده ی برق با مقادیر متناظر مربوط به فرآورده های نفتی- و نیز سایر نهاده ها - حاکی از اهمیت شایان توجه نهاده ی برق در تولید بخش کشاورزی بوده، لذا بکارگیری نهاده ی برق به جای فرآورده های نفتی، ضمن صرفه جویی در مصرف فرآورده های نفتی و نیز افزایش بیش تر تولید، می تواند به کاهش آلودگی های زیست محیطی - که یکی از مؤلفه های اصلی مورد نظر در توسعه ی پایدار است- منجر شود. همچنین مقایسه ی ضرایب کوتاه مدت و بلند مدت بیانگر این مطلب است که اگرچه در بلندمدت تاثیر نهاده ها از جمله فرآورده های نفتی و برق بر تولید، شایان توجه بوده، اما اثرگذاری بر تولید در کوتاه مدت، ناچیز بوده است. سرانجام، ضریب مربوط به جزء تصحیح خطا برابر 07/0- برآورد شده که نشان دهنده ی این است که در هر دوره، 7 درصد از خطای عدم تعادل دوره ی پیش تعدیل می شود. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که سرعت تعدیل در بخش کشاورزی پایین بوده و لذا در این بخش نمی توان بر تاثیرگذاری سیاست ها در کوتاه مدت چندان امیدوار بود.
    کلیدواژگان: ایران، برق، تابع تولید، حامل های انرژی، رهیافت ARDL، فرآورده های نفتی، کشاورزی
  • محمد عمرانی، ذکریا فرج زاده، مجید دهمرده صفحه 21
    این مطالعه با هدف بررسی عامل های تعیین کننده ی فقر و همچنین تغییرات رفاهی در میان خانوارهای روستایی سیستان (شهرستان زابل) طی دوره ی 1383-1376 صورت گرفت. برای این منظور از داده های درآمد هزینه ی خانوار استفاده شد. در بررسی عامل های تعیین کننده ی فقر از مخارج خالص سرانه ی خانوارها به عنوان معیار رفاه استفاده شد. در تحلیل عامل های تعیین کننده ی فقر از متغیرهای ویژگی های سرپرست خانوار، ترکیب سنی فرزندان و مجذور بعد خانوار استفاده شد. نتایج نشان داد سن سرپرست خانوار، ترکیب سنی فرزندان خانوار و همچنین مجذور بعد خانوار از مهمترین عامل های تعیین کننده ی فقر در مناطق روستایی شهرستان زابل است. بر اساس یافته ها مشخص شد که افراد زیر خط فقر از بیش از 60 درصد در سال 1376 به حدود 33 درصد در سال 1383کاهش یافته است. همچنین نتایج بدست آمده از ارزیابی تغییرات رفاهی طی دوره ی 1383-1376 نشان داد که ترکیب مخارج به نفع کالاهای غیراساسی تر تغییر کرده است. رشد سالانه مخارج واقعی سرانه نیز 21/2 درصدبوده است.
    کلیدواژگان: فقر روستایی، تغییرات رفاهی، سیستان
  • سیدنعمت الله موسوی، سعید یزدانی، محمدرضا رضایی صفحه 43
    این مطالعه با هدف بررسی اثر جهانی شدن بر روی صادرات زعفران صورت گرفت. با توجه به ارتباط میان واردات با عرضه و تقاضای داخلی، الگویی مشتمل بر توابع سطح زیرکشت، عملکرد، تقاضای داخلی و صادرات زعفران با استفاده از داده های دوره ی 1383-1359 جهت دست یابی به هدف بالا انتخاب و برآورد شد. اثر جهانی شدن نیز با استفاده از شاخص ادغام تجاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از آزمون همزمانی حاکی از وجود رابطه ی همزمانی میان معادله ها بود.
    با توجه به سهم بالای ایران در بازار جهانی درون زایی متغیر قیمت جهانی مورد آزمون قرار گرفت که بر اساس آزمون، درون زایی آن مورد تایید قرار گرفت به این معنی که ایران با توجه به سهم بالا در تولید جهانی زعفران نقش تعیین کننده ای در قیمت آن دارد. نتایج نشان داد که با فرض ثابت بودن سایر شرایط، جهانی شدن اثر شایان توجهی بر صادرات زعفران دارد.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، صادرات، زعفران
  • حمید محمدی، فردین بوستانی صفحه 61
    هدف از انجام این پژوهش بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی در دو سطح استان فارس و شهرستان مرودشت و مقایسه ی آنها با یکدیگر است. برای تعیین مزیت نسبی محصولات زراعی از ماتریس تحلیل سیاستی استفاده شده است. بخشی از داده های مورد نیاز در این مطالعه از جمله عملکرد تولید، قیمت و هزینه ی تولید محصولات زراعی و میزان نهاده های مورد نیاز برای تولید یک هکتار از محصولات گوناگون زراعی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای و از راه مصاحبه ی حضوری و تکمیل پرسشنامه با کشاورزان در شهرستان مرودشت در استان فارس جمع آوری شد. همچنین اطلاعات مورد نیاز در رابطه با سطح زیر کشت هریک از محصولات زراعی و میزان کل سطح زیر کشت آبی و دیم محصولات گوناگون از واحد آمار سازمان جهاد کشاورزی و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مرودشت گرفته شد. همچنین، اطلاعات لازم در رابطه با قیمت سر مرز محصولات، قیمت سرمرز نهاده های تولید مبادله پذیر، نرخ رسمی ارز، شاخص قیمت های داخلی و شاخص قیمت های جهانی از گزارش های اقتصادی، سالنامه ها و سایت های بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و فائو گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در سطح استان فارس محصولات جو آبی، ذرت دانه ای، هندوانه، خربزه، پیاز، سیب زمینی، پنبه، عدس آبی، لوبیا، گوجه فرنگی و نخود آبی دارای مزیت نسبی، ولی محصولات گندم آبی، گندم دیم، برنج، خیار، و عدس دیم فاقد مزیت نسبی هستند، اما نتایج نشان می دهد که در سطح شهرستان مرودشت محصولات گندم آبی، جو دیم، ذرت دانه ای، هندوانه، خربزه، خیار، پیاز، سیب زمینی، لوبیا، گوجه فرنگی و نخود آبی دارای مزیت نسبی، ولی محصولات گندم دیم، برنج، عدس آبی و عدس دیم فاقد مزیت نسبی هستند.
    کلیدواژگان: محصولات کشاورزی، ماتریس تحلیل سیاستی، مزیت نسبی، شهرستان مرودشت، استان فارس
  • فاطمه علیجانی، محمود صبوحی صفحه 77
    در این مطالعه ساختار بازارهای گوشت گاو و گوساله ی داخلی با استفاده از معادله های همزمان با روش سازمان صنعتی تجربی نو بررسی شد. داده های مطالعه مربوط به دوره ی (1385-1350) بوده و از شاخص هرفیندال به عنوان یک متغیر در معادله ی حاشیه ی بازار استفاده شده است. نتایج نشان داد که در طول دوره ی مورد مطالعه، قدرت بازار و اثر کارایی هزینه در تولید و توزیع گوشت در داخل کشور، به ترتیب 114/0و 523/0- است. در واقع، تولید کنندگان دارای قدرت بازار نبوده و نمی توانند قیمت ها را تحت تاثیر قرار دهند و بنگاه های تولیدی دارای کارایی هزینه بوده وایجاد منفعت می کنند.
    کلیدواژگان: قدرت بازار، گوشت قرمز، شاخص هرفیندال
  • فاطمه حیات غیبی، ناصر شاهنوشی، رویا محمدزاده، یدالله آذرین فر صفحه 91
    گندم یکی از مهم ترین غلات است و تلاش برای افزایش تولید و عرضه ی این محصول از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه با هدف برآورد الگوی واکنش عرضه ی گندم در چارچوب انتظارات تطبیقی و عقلایی طی دوره ی زمانی 84-1362 و بررسی نقش انتظارات در شکل گیری رفتار کشاورزان صورت پذیرفت. یافته های مطالعه نشان می دهد الگوی واکنش عرضه مبتنی بر انتظارات عقلایی با تشکیل انتظارات قیمتی تطبیقی، مناسب ترین شکل برآورد الگوی واکنش عرضه گندم است. پس از سطح زیر کشت، قیمت های انتظاری و بذرهای اصلاح شده بیشترین تاثیر را در میزان عرضه ی گندم دارند. همچنین شرایط طبیعی مناسب از جمله بارندگی نقش بسزایی در افزایش تولید دارد.
    کلیدواژگان: مدل واکنش عرضه، انتظارات تطبیقی، انتظارات عقلایی، انتظارات قیمتی، گندم
  • الهام شکری، ناصر شاهنوشی، رویا محمدزاده، یدالله آذرین فر صفحه 107
    این مطالعه با هدف بررسی عامل های موثر بر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و تعیین کشش سرمایه گذاری نسبت به عامل های موثر بر آن در دوره ی زمانی 1384-1356 انجام شد. در این راستا از الگوی خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی گسترده (ARDL) استفاده گردید. نتایج بیانگر آن است که در بلند مدت و کوتاه مدت موجودی سرمایه در بخش کشاورزی و تسهیلات اعطایی بانک ها به بخش کشاورزی تاثیری مثبت و معنی دار بر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی دارند، اما متغیرهای ارزش افزوده ی بخش کشاورزی و نرخ بهره ی واقعی بر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی اثری معنی دار نداشته و یافته های بررسی نشان داد که تاثیر سیاست های سرمایه گذاری در بخش کشاورزی پس از گذشت یک سال و چهار ماه قابل مشاهده است. همچنین نتایج بدست آمده از برآورد کشش ها در بلند مدت و کوتاه مدت نشان داد که سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیشترین حساسیت را نسبت به اعتبارات تخصیص یافته به این بخش دارد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری، کشاورزی، کشش، ایران
  • مهدی پاکدامن، بهاءالدین نجفی صفحه 121
    در این مطالعه نخست به معرفی روش های برنامه ریزی ریاضی چند هدفی قطعی و فازی در تعیین الگوی بهینه ی کشت پرداخته می شود. کاربرد مدل های قطعی و فازی معرفی شده برای تهیه ی الگوهای کشت در دشت نیلاب در استان اصفهان نشان داد که به ترتیب امکان افزایش 4 و 50 درصدی بازده برنامه ای نسبت به برنامه فعلی وجود دارد. همچنین، اجرای این برنامه ها به ترتیب موجب افزایش اشتغال نیروی کار به میزان 31 و 20 درصد می شود. به دلیل تفاوت در نتایج دو مدل معرفی شده، نتایج همچنین نشان می دهند که انتخاب مدل فازی یا قطعی برای مسائل مشابه پیش از هر گونه تصمیم گیری مهم است.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی چند هدفی قطعی، برنامه ریزی چند هدفی فازی، برنامه ریزی توافقی، دشت نیلاب
  • صفحه 1
|
  • E.Fallahi, S.Khalilyan Page 1
    In this study, Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) approach has been used to estimate the importance of oil products and electricity with other factors in production of agricultural products. The results of this research indicate that the estimated long-run coefficients for the factors of labor, capital, oil products, and electricity have been significant and equal to 0.29, 0.11, 0.06, and 0.45 respectively, which indicatedpositive role of mentioned factors including oil products and electricity in agricultural production over the study period (1967-2004). Also the coefficients of mentioned factors were equal to 0.029, 0.12, 0.098, and 1.63 respectively. The comparison of the estimated long-run coefficient and also the standardized coefficient of electricity factor with the corresponding amounts of oil products showed importance of electricityfactor in production of agricultural products. Therefore, use of electricity instead of oil products, besides reduction in consumption of oil products, could lead to reduction in pollution. Comparison of short-run with longrun coefficients showed that although the effect of factors including oil products and electricity on production were considerable in the long-run. Finally, the coefficient of error correction component showed that 7percent of the disequilibrium error of former period is adjusted in succeeding period. This leads to the conclusion that adjustment speed is low in agricultural sector.
  • M.Omrani, Z.Farajzadeh, M.Dahmardeh Page 21
    The objective of this study was to investigate the poverty determinants and welfare changes among rural households of Sistan district (Zabol township) over 1376-1383period. To achieve the objective of study, data from Household Expenditure Survey was applied. Total net per capita expenditure of households was regarded as welfare criterion in poverty determinants investigation.Household head characteristics, age combination of the children and squared household size were applied as poverty determinants. The results showed that the age of household head, age combination of children and squared household size were among the determinants of poverty in rural Zabol. The findings revealed that the share of poorpopulation decreased from over 60 percent in 1376 to about 33 percent in 1383. Investigation of welfare changes also showed a tendency of expenditure toward goodswith lower necessity. A yearly growth of 2.21 percent was also found for per capita net expenditure
  • S.N.Mousavi, S.Yazdani, M.R.Rezaie Page 43
    The main objective of this paper was to study the globalization effect on saffron export. Regarding the relation among import, domestic supply and demand, a model including cropping area, yield, domestic demand, and export functions by using data set over 1359-83 (1980- 2004) was estimated. Integration of International Trade (IIT) was appliedas a criterion to determine the effects of globalization. Based on simultaneous test, equations were found to be simultaneous. Considering the high share of Iran in supplying saffron to world market, indignity of world price of saffron was investigated. The results revealed that word price of saffron was not endogenous, i. e., despite the high share of Iran in word production of saffron, it has not play effective role in price formation. Based on the findings, it was revealed that increased convergence of Iran’s economy toward global economy, ceteris paribus, would affect saffron export considerably.
  • H.Mohammadi, F.Boostani Page 61
    The purpose of this paper is to study comparative advantage of agricultural crops in Fars province and comparing it with Marvdasht Township. For determining of comparative advantage of agricultural crops, PAM matrix was used. Farm-level data were collected from a sample of farms located in the Marvdasht area selected by a multi-stagecluster sampling and appropriate questionnaires completed through interviewing with farmers. The survey provided detailed information on the production patterns, input use, crop production yields, constraints, prices of the inputs and outputs, social and personality characteristics of farmers. Needed data about world prices of crops and inputs, exchange rate, domestic and world price indices obtained and complemented by official statistics such as reports of annual agricultural statistics, annual central bank, annual trade and FAO statistics. Results of the study indicated that Fars province had a comparative advantage in producing barley, corn, watermelon, melon, onion, tomato, cotton, potato, beans,peas, lentil and comparative disadvantage in producing wheat, rain fed wheat, rice, cucumber and rain fed lentil. Also, Results of this study indicated that Marvdasht township had comparative advantage in producing wheat, rain fed barley, corn, watermelon, melon, onion, tomato, potatoes, beans, peas and comparative disadvantage in producingrain fed wheat, rice, lentil and rain fed lentil.
  • F.Alijani, M.Saboohi Page 77
    The current study has explored the internal meat and beef market structure using simultaneous equation with new empirical Industrial organization (NEIO) method. Data were collected for 1971-2005 period. Also, Herfindal index was used as a variable in marginal market equation. Results showed that the market power and cost efficiencyimpacts in meat production and distribution were 0.114 and -0.523, respectively. In fact producers did not have market power and could not influance on prices. Production firms had cost efficiency and market profit.
  • F.Hayat Gheibi, N.Shahnooshi, R.Mohammadzadeh, Y.Azarinfar Page 91
    The main purpose of this study is to estimate the model of wheat supply reaction with rational and adaptive price expectation during 1983- 2005 periods, and to investigate the role of expectation in farmer's behavior. The results showed that model of supply reaction based on rational and adaptive price expectation was more suitable for estimatingthe supply model. Land area, expectation prices and bred seeds had significant effect on wheat supply. Also, some factors such as rainfall had important role to increase production.
  • E.Shokri, N.Shahnooshi, R.Mohammadzadeh, Y.Azarinfar Page 107
    The main objective of this study is to determine factors affecting investment in agricultural sector of Iranian economy. For this purpose ARDL method was used to determine investment elasticity of effective factors during 1977-2005.Results indicated that capital stock and credit had positive and significant effect on agricultural investment in the long and short run. Agricultural added value and actual benefit rate were insignificant in the short and long term. Investment policies in agricultural sector would show their effect in 16 months. In addition, the results indicated that investment elasticity to agricultural credit was high in the long and short-run.
  • N.Pakdaman, B.Najafi Page 121
    In this study decisive and fuzzy multi-objective mathematical programming methods for determination of optimum cropping pattern was introduced first and then applied in Nilab plain in Isfahan. Results of the application of the methods showed that it was possible to increase gross margin by 4 and 50 percent and employment by 31 and 21 percentby application of decisive and fuzzy programming methods respectively. Differences between two determined models showed that before making decision, it is important to select the model based on the conditions under consideration.