فهرست مطالب

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال ششم شماره 2 (تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/05/18
  • تعداد عناوین: 8
|
  • شبیه سازی تابع تقاضای برق بخش کشاورزی با استفاده از الگوریتم انبوه ذرات(pso)
    مجتبی بهمنی*، امین قاسمی نژاد، علی اکبر کریمیان، حکیمه آرامش صفحات 1-11
    در چند دهه ی اخیر با پیشرفت فناوری تولید و کارایی مصرف انرژی، انرژی هایی با کیفیت بالا مانند الکتریسیته، جایگزین سوخت های با کیفیت پایین مانند زغال سنگ شده است. برق به عنوان یکی از نهاده های تولید در بخش های اقتصادی به خصوص بخش کشاورزی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابر این پیش بینی مصرف و تامین به موقع انرژی الکتریکی مورد نیاز این بخش می تواند باعث افزایش تولیدات کشاورزی، افزایش صادرات غیر نفتی و در نهایت تسریع نرخ رشد اقتصادی کشور گردد. در این مقاله، ابتدا با استفاده از الگوریتم بهینه سازی انبوه ذرات(pso) به شبیه سازی تابع تقاضای برق در بخش کشاورزی برای دوره ی 1385-1357 در قالب معادلات خطی و نمایی پرداخته شده و سپس بر اساس معیارهای موجود، مدل برتر انتخاب شده است. در این مقاله تابع تقاضای برق در بخش کشاورزی تابعی از قیمت واقعی برق در بخش، ارزش افزوده ی بخش، تعداد مشترکین برق در بخش و مصرف دوره ی قبل می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که تقاضای برق در بخش کشاورزی با قیمت واقعی برق، رابطه ی غیر مستقیم و با ارزش افزوده بخش، تعداد مشترکین و مصرف دوره ی قبل رابطه ی مستقیم دارد.
    کلیدواژگان: تابع تقاضای برق، بخش کشاورزی، الگوریتم انبوه ذرات، شبیه سازی
  • فهیمه زمانی، حسین مهرابی بشرآبادی صفحات 13-28
    امروزه بخش تجارت خارجی به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در اغلب کشورها به شمار می آید. نرخ ارز به عنوان یکی از متغیرهای مهم و موثر بر تجارت است که تاثیر نوسان آن بر صادرات و واردات مشخص نمی باشد. لذا در این مطالعه با استفاده از داده های سری زمانی 1386-1352 و با بهره گیری از روش گارچ برای اندازه گیری نوسان نرخ ارز واقعی، به بررسی اثر نوسان نرخ ارز واقعی بر صادرات و واردات محصولات بخش کشاورزی ایران پرداخته شده است. نتایج این مطالعه با استفاده از روش تصحیح خطای برداری و یوهانسون نشان داد که نوسان نرخ ارز واقعی با یک وقفه در بلندمدت تاثیر منفی بر صادرات محصولات بخش کشاورزی دارد. بررسی اثر نوسان نرخ ارز واقعی بر رشد واردات محصولات بخش کشاورزی نشان داد که نوسان نرخ ارز واقعی در بلندمدت اثر مثبت و در کوتاه مدت اثر منفی بر واردات محصولات بخش کشاورزی می گذارد. بنابر این سیاست گذاران بایستی از سیاست هایی که به ثبات نرخ ارز کمک می کنند، بهره ببرند.
    کلیدواژگان: تجارت، نوسان نرخ ارز، گارچ، کشاورزی
  • مرتضی راعی دهقی*، علی کریمی، فرزاد کریمی صفحات 29-52
    محدودیت منابع و عوامل تولید از بزرگ ترین چالش های اقتصادی است. از این رو در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از ترکیب روش اقتصادسنجی پانل دیتا و مدل برنامه ریزی هندسی (حالت خاصی از برنامه ریزی غیر خطی)، الگویی در راستای تخصیص بهینه مهم ترین نهاده های تولید به زیربخش های مختلف کشاورزی کشور تعیین گردد. هدف این الگو دستیابی به بیشترین حجم ارزش افزوده در بخش کشاورزی با توجه به محدودیت منابع و نهاده های تولید می باشد. متغیرهای تصمیم در این تحقیق مقدار و درصد بهینه تخصیص نیروی کار، حجم سرمایه گذاری و انرژی به هر یک از بخش های زراعت، باغبانی، دامداری، طیور، شیلات و صنایع تبدیلی و تکمیلی می باشد. دوره ی زمانی مورد استفاده در این تحقیق 7 ساله(1375تا 1388) و به صورت مقطعی می باشد. نتایج این تحقیق درصدهای بهینه تخصیص نهاده های تولید را به هر یک از زیربخش های کشاورزی تعیین نموده که حاکی از آن است که الگوی فعلی تخصیص نهاده های نیروی کار، حجم سرمایه گذاری و نهاده ی انرژی در زیربخش های کشاورزی کشور بهینه نمی باشد و با اجرای الگوی بهینه پیشنهادی کشور می تواند به 5% ارزش افزوده بیشتر(یعنی حدود 18730 میلیارد ریال) در بخش کشاورزی دست یابد.
    کلیدواژگان: تخصیص بهینه نهاده های تولید، برنامه ریزی غیر خطی مقید، برنامه ریزی هندسی، پانل دیتا، تابع تولید
  • اسماعیل پیش بهار، سمانه خدابخشی صفحات 53-68
    پرداخت یارانه بار مالی سنگینی را بر دولت تحمیل کرده است، به گونه ای که در برنامه های توسعه ی اخیر همواره دولت به دنبال هدفمندسازی نظام پرداخت یارانه ها بوده است. از سال 1390 (سال زراعی 91-1390) یارانه ی برخی از نهاده های کشاورزی مانند کود، سم و حامل های انرژی هدفمند گردیده است. با توجه به اینکه شهرستان ورامین یکی از قطب های اصلی تولید کشاورزی در استان تهران می باشد، این پژوهش اثرات هدفمندی یارانه ی نهاده های کشاورزی بر الگوی کشت این شهرستان با استفاده از رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت همراه با تکنیک حداکثر آنتروپی را مورد بررسی قرار می دهد. محدودیت های سیاستی در قالب 2 سناریو بیان گردید و نتایج حاکی از آن بود که سطح زیرکشت محصولات گندم آبی، جوآبی، یونجه و ذرت نسبت به سایر محصولات در مقابل افزایش قیمت نهاده ها و محصولات تغییرات کمتری داشته و محصول پیاز بیشترین حساسیت را داشته به طوری که از الگوی کشت منطقه حذف گردیده است. سیاست های حمایتی جهت افزایش سطح زیرکشت و جلوگیری از حذف محصولات از الگوی کشت منطقه پیشنهاد می گردد.
    کلیدواژگان: الگوی کشت محصولات زراعی، برنامه ریزی ریاضی مثبت، حداکثر آنتروپی، شهرستان ورامین
  • ابوذر پرهیزکاری، محمود صبوحی، مهرزاد مستشاری محصص، مهرنوش میرزایی صفحات 69-94
    در این تحقیق اثر نوسانات ناشی از نا اطمینانی نرخ واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی طی دوره ی 1390-1357 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا نوسانات ناشی از نا اطمینانی نرخ ارز با استفاده از روش GARCH محاسبه شده و سپس ماهیت متغیرهای توضیحی مدل پیشنهادی(پایا یا ناپایا بودن متغیرها) با استفاده از آزمون های ریشه واحد تعیین شد. در آخر نیز با استفاده از مدل خود توضیح با وقفه های توزیعی گسترده[1](ARDL)، تاثیر نوسانات نرخ واقعی ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که اثر نرخ ارز واقعی با وقفه بر نرخ ارز واقعی جاری، مثبت و در سطح اطمینان 95% معنی دار می باشد. همچنین متغیر با وقفه ی ارزش افزوده و شاخص قیمت تولیدات کشاورزی اثر مثبت و معنی دار و متغیرهای نوسان نرخ ارز و وقفه ی صادرات کشاورزی اثر منفی و معکوس بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی دارند. متغیر موهومی جنگ تحمیلی نیز بر متغیر وابسته بی اثر می باشد. افزون بر این نتایج نشان داد که متغیرهای الگوی ارائه شده 36% انحرافات ارزش افزوده از مسیر تعادلی آن را تصحیح می کنند. بازگشت به شرایط تعادل نیز در یک دوره ی کوتاه مدت سه ساله و نسبتا با سرعت صورت می گیرد. در پایان نیز پیشنهاد شد که نظام ارزی مناسبی توام با سیاست های کلان اقتصادی در بخش کشاورزی و در جهت اصلاح انحرافات نرخ واقعی ارز به کار گرفته شود.
    کلیدواژگان: ارزش افزوده بخش کشاورزی، نااطمینانی نرخ ارز، تصحیح خطای برداری، مدل ARDL
  • ابوالفضل محمودی، محسن شوکت فدایی، سارا علی رحیمی صفحات 95-114
    در این پژوهش مزیت نسبی و شاخص های حمایتی محصولات اساسی زراعی در سطح استان اصفهان برای سال زراعی 1389-1388 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی(Pam)محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارت از گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، عدس آبی و دیم، نخود آبی و دیم،ذرت دانه ای، آفتابگردان، پنبه، چغندر قند و هندوانه آبی می باشند. نتایج مطالعه ی حاضردر خصوص شاخص مزیت نسبی(DRC) محصولات زراعی نشان داد که استان اصفهان در تولید محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی، ذرت دانه ای آبی، نخود دیم، عدس آبی، آفتابگردان آبی، چغندر قند و هندوانه آبی دارای مزیت نسبی است و سایر محصولات فاقد مزیت نسبی هستند. بررسی شاخص حمایت اسمی محصول(NPC) که گویای نسبت درآمد در قیمت بازاری بر قیمت سایه ای می باشد، برای محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای، نخود دیم، آفتابگردان آبی کوچک تر از یک و برای بقیه بزرگ تر از یک می باشد. اگر NPC کوچکتر از یک باشد، نشان دهنده ی این موضوع است که قیمت بازاری محصول کمتر از قیمت سایه ای آن است. به عبارت دیگر سیاست های دولت باعث شده قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در نرخ سایه ای ارز باشد که نشان از اعمال مالیات ضمنی بر تولیدکنندگان این محصولات دارد. شاخص حمایت اسمی از نهاده که نشان دهنده ی نسبت هزینه ی نهاده های قابل تجارت در قیمت بازاری به هزینه ی نهاده های قابل تجارت در قیمت سایه ای می باشد. در مورد محصولات گندم آبی، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای، نخود آبی، پنبه و چغندر قند کمتر از یک محاسبه شده که حاکی از آن است که زارعین در خصوص نهاده های قابل تجارت مورد حمایت قرار گرفته اند. به طورکلی نرخ حمایت موثر که نشان دهنده ی ارزش افزوده در قیمت بازاری به ارزش افزوده به قیمت سایه ای می باشد، نیز برای گندم دیم، جو آبی، جو دیم، نخود دیم، آفتابگردان کوچک تر از یک محاسبه شده که نشان دهنده ی عدم حمایت موثر دولت از تولیدکنندگان این محصولات و اخذ مالیات می باشد.
    کلیدواژگان: سیاستهای حمایتی، محصولات زراعی، مزیت نسبی، ماتریس تحلیل سیاستی، اصفهان
  • مهلا افشارپور، حسین مهرابی بشرآبادی، مصیب پهلوانی صفحات 115-134
    به دلیل اینکه کشاورزی تامین کننده ی مواد غذایی و کالاهای تولیدی برای رفع نیازهای اولیه انسان ها است، به عنوان یکی از بخش های مهم اقتصادی هر کشور مطرح بوده و از طرف دیگر سهم قابل توجهی از اشتغال و ارزش افزوده را دارا می باشد. برای رساندن مواد اولیه برای تولید محصولات کشاورزی از یک طرف و رساندن کالاهای تولید شده در بخش کشاورزی به دست مصرف کنندگان، احتیاج به شبکه های ارتباطی و راه ها می باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در مطالعه ی حاضر با استفاده از مدل داده های تابلویی، روش اثر ثابت و اطلاعات سال های 1379 تا 1390، میزان تاثیر توسعه ی زیرساخت های حمل و نقل بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی استان های منتخب ایران بررسی شده است. نتایج حاکی از این است که متغیر شاخص زیرساخت حمل و نقل بر رشد بخش کشاورزی تاثیر مثبت دارد. چنانچه می توان با سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل از بازدهی صعودی بلندمدت در بخش کشاورزی و در نهایت در اقتصاد کل کشور بهره جست. بنابراین پیشنهاد می شود که استراتژی توسعه ی کشاورزی بر روی توسعه ی زیرساخت های حمل و نقل متمرکز شود و از درآمد بخش کشاورزی برای تامین بخشی از منابع مورد نیاز جهت توسعه ی زیرساخت های حمل و نقل استفاده گردد.
    کلیدواژگان: ارزش افزوده، داده های تابلویی، حمل و نقل ARDL
  • کورش رضایی مقدم*، سمانه رحیمی، محمد بخشوده صفحات 135-157
    پراکندگی و کوچک بودن اراضی یکی از مشکلات اصلی توسعه ی کشاورزی ایران می باشد. هدف این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر پذیرش یکپارچه سازی اراضی توسط گندمکاران شهرستان شیراز می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی و فرمول کوکران پرسشنامه در بین 480 نفر تکمیل گردید. یافته ها نشان داد که پذیرندگان دسترسی بیشتری به خدمات ترویجی در مورد اطلاعات یکپارچه سازی داشته و نگرش بهتری در مورد مزایای اجرای یکپارچه سازی دارند. به همین دلیل آمادگی بیشتری برای مشارکت در فعالیتهای اجتماعی داشته و از اعتماد و انسجام بیشتری برخوردار هستند. نتایج رگرسیون لوجستیک نشان می دهد که متغیر دیدگاه نسبت به مزایای طرح اثر مثبت بر پذیرش طرح یکپارچه سازی اراضی از سوی گندمکاران دارد. فاصله ی قطعات اراضی از یکدیگر، درآمد ناخالص حاصل از فروش گندم به عنوان عوامل اقتصادی و متغیر اعتماد اجتماعی به عنوان عامل اجتماعی اثر مثبت بر پذیرش یکپارچه سازی اراضی دارند. همچنین متغیرهای متوسط اندازه قطعات اراضی، تعداد قطعات، قیمت یک هکتار زمین کشاورزان و شیب قطعات بر روی پذیرش یکپارچه سازی اراضی به وسیله گندمکاران اثر منفی دارند.
    کلیدواژگان: پذیرش، پذیرنده و نپذیرنده، یکپارچه سازی اراضی، گندمکاران، شیراز
|
  • Simulating Electricity Demand Function in the Agriculture Sector: Application of Particle Swarm Optimization Algorithm
    M. B.*, A. Gh, A. K., H. A. Pages 1-11
    In the last decades due to progress in technology of production and efficiency of energy consumption، low quality energy such as coal has been replaced by high quality energy such as electricity. Electricity as a vital input in various sectors especially in agriculture plays a crucially important role in production. Therefore، estimation of consumption and well-timed supply of required electricity in the agriculture sector could increase production. In this study، by utilizing the Particle Swarm Optimization (PSO) algorithm، we first simulate the electricity demand function in the form of linear and exponentials functions for period of 1978-2006 and then we choose the best model according to the existing criteria. The electricity demand is considered as a function of the real price of the electricity in the sector، augmented cost، number of subscribers، and consumption of previous period. Findings of the study demonstrated that the electricity demand had a direct relationship with real price of electricity and indirect relationship with augmented cost، number of subscribers، and consumption in previous period.
    Keywords: The electricity demand function, agriculture, Particles Swarm, Optimization (PSO), algorithm, simulation
  • F. Z., H. M. Pages 13-28
    Exchange rate is one of the important variables that affect trade. In this paper by using GARCH method، effects of real exchange volatility on agricultural trade in Iran have been determined for period of 1973- 2007. Results of the research showed that real exchange rate volatility with one lag had negative effect on export of agricultural products in the long run. Results also showed that the effect of real exchange rate volatility on agriculture import was positive in the long run and negative in the short run. Finally، some recommendations are made to reduce exchange rate volatility.
    Keywords: Trade, exchange rate volatility, GARCH, agriculture
  • M. R.*, A. K., F. K. Pages 29-52
    The objective of this paper is to determine optimum allocation of inputs in different agricultural sub-sectors by using a combination of econometric methods and Geometric Programming. Selected inputs are labor، capital and energy for allocation to sub-sectors of cultivation، horticulture، livestock، poultry، fisheries and agricultural industries. Panel data was used for period of 1997 to 2010. The results showed that the current pattern of input allocation was not optimum and using inputs based on optimal patterns could increase agriculture value added at least by 5 percent (18،730 billion Rials).
    Keywords: Optimal allocation, production inputs, nonlinear programming, geometric programming, panel data, production function
  • A. P., S. Kh Pages 53-68
    Subsidy imposes heavy financial burden upon public budget and as such Iranian government is looking for improvement of the subsidies programs recently. Since implementation of subsidy reform in 2011، some agricultural inputs subsidies such as fertilizers، pesticides and energy have been reduced. In this study، the effects of Target orientation of subsidies of agricultural inputs on cropping pattern of Varamin Township by using Positive Mathematical Programming approach with maximum entropy techniques have been determined. Policy limits are expressed in terms of two scenarios and the results indicated that acreage of cotton، wheat، barley، alfalfa and corn were less sensitive to increase in inputs prices compare to other crops. Onion was highly sensitive to increase in input prices and was removed from cropping pattern.
    Keywords: Cropping pattern, Positive Mathematical Programming, maximum entropy, Varamin. Iran
  • A. P. , M. M., M. M. Pages 69-94
    In this study، effect of uncertainty due to exchange rate volatility on added value of agriculture sector during years 1978-2011 in Iran was investigated. For this purpose، first fluctuations resulting from exchange rate uncertainty by using GARCH method was calculated. Then، the nature of explanatory variables in the proposed model (Static or unstable variables) using unit root tests was determined. Finally، by the new techniques of convergence and Auto-Regressive Distributed Lag Model (ARDL) the effect of uncertainty due to exchange rate and its deviation from the equilibrium route on added value of agriculture sector were investigated. Results showed that effect of the real exchange rate with interruption on the current real exchange rate is positive and significant at 95 Percent confidence level. In addition، results showed that value added variable (with interruptions) and the price index of agricultural products had positive and significant effect and exchange rate volatility and interruptions of agricultural exports had negative effect on added value of agriculture sector. War was ineffective on the dependent variable. In addition، results showed that presented pattern could reduce added value deviations by 36 percent from its equilibrium route. Also، returning to equilibrium conditions take place in three years. It was proposed that an appropriate currency system along with sound agricultural policy could be pursued to remedy the situation.
    Keywords: Added Value. Agriculture, exchange rate uncertainty, Vector Error Correction, ARDL Model
  • A. M., M. Sh, S. A. Pages 95-114
    This paper aims to determine comparative advantage and competitiveness of crops in Isfahan province in agricultural year of 2009-2010 by using policy analysis matrix method. Selected products are wheat، barley، lentil، peas، beans، corn، sunflower، cotton، sugar beet، and watermelon. The results based on DRC showed that Isfahan province had comparative advantage in irrigated wheat، irrigated barley، beans، corn، peas، lentil، sunflower، sugar beet، and watermelon. Results of Nominal Price Coefficient (NPC) showed that coefficients for irrigated and rain -fed wheat، barley، beans، corn، peas، and sunflower were less than 1 and for other crops were more than 1. This indicates that most of crops have not received needed support from government. In addition، the results showed that while farmers received support for tradable inputs from government، the effective price support coefficients for most of crops were less than one.
    Keywords: Supportive policies, crops, comparative advantage, policy analysis, Isfahan
  • M. A., H. M., M. P. Pages 115-134
    With respect to impotance of transportation in marketing of agricultural products، this paper aims to assess transportation infrastructure development effect on value added of agricultural sector in selected Iranian provinces using Panel Data model (fixed effect method) in 2000-2011 period. The results show that transportation infrastructure index has positive effect on growth of agriculture sector. It is concluded that with respect the positive effect of transportation on added value of agriculture، investment in this area should be emphasized in the country development strategy and part of its cost could be covered by imposing income tax on commercial agricultural producers.
    Keywords: Added value, panel data, transportation. Iran
  • K. R.*, S. R., M. B. Pages 135-157
    Small and scattered lands is considered as one of the main obstacles to agricultural development of Iran. The purpuse of this research is to identify factors affecting adoption of land consolidation among wheat growers in Shiraz. Using stratified random sampling and Cochran formula، 480 questionnaires were completed in 2011. The findings showed that the adopters have more access to extension services related to land consolidation and higher attitude regarding benefits of the project. Moreover، they are more intrested to participate in social activities and have more trust and solidarity. The results of logistic regression showed that attitude toward benefits of land consolidation has a positive effect on adoption of land consolidation by the farmers. Distance of lands with other parts and the gross income obtained from wheat sales as economic factors and social trust as social factor have positive effects on adoption of land consolidation. On the other hand، the average size of land، number of pieces of lands، the price of of farmland and steep of the parts have negative effects on the adoption of land consolidation.
    Keywords: Adoption, adopter, non, adopter, land consolidation, wheat growers, Shiraz