فهرست مطالب

تحقیقات اقتصاد کشاورزی - سال هشتم شماره 4 (زمستان 1395)

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال هشتم شماره 4 (زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/11/21
  • تعداد عناوین: 10
|
  • حسن خداویسی*، هدایت منتخب، محمد مام عزیزی صفحات 1-18
    این مطالعه به بررسی تاثیر هدفمندکردن یارانه ها بر صنعت قند کشور ایران می پردازد. آزمون ریشه واحد برای بازده شاخص سهام صنعت قند و شکر و هزینه نسبی حامل های انرژی نشان داد که این متغیرها در سطح مانا هستند و هم چنین آزمون آرچ بیانگر آن است که بازده شاخص سهام صنعت قند ناهمسان واریانس می باشد. به همین دلیل، در این پژوهش از مدل های خانوادهGARCH برای برآورد رابطه اثر سیاست دولت (هدفمندکردن یارانه ها) بر صنعت قند کشور استفاده شده است. نتایج برآورد ها بیانگر آن است که هدفمند کردن یارانه ها و افزایش هزینه حامل های انرژی، میانگین بازده شاخص سهام صنعت قند را کاهش و واریانس آن را افزایش داده است.
    کلیدواژگان: هدفمندکردن یارانه ها، صنعت قند، بازده شاخص سهام، مدل های ARCH، GARCH
  • پرویز اردبیلی میانجی، ولی بریم نژاد* صفحات 19-38
    بانک ها به عنوان مهم ترین نهاد مالی نقشی مهم در اقتصاد ملی دارند، مدیریت بانک ها همواره با توجه به شرایط اقتصادی حال و آینده، برای بهبود خدمات بانکی، بازاریابی، نوآوری در ارایه خدمات، رقابت با سایر بانک ها در تلاش هستند. بنابراین، یکی از اهداف بانک‏ها افزایش کارایی اقتصادی است. در این مقاله کارایی 25 شعبه بانک کشاورزی استان البرز در سال 1391 و سال 1392 به روش تحلیل پوششی داده ها که یکی از کاربردی ترین روش های ارزیابی عملکرد می‎باشد، اندازه گیری شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میانگین کارایی فنی شعبه ها بانک کشاورزی در استان البرز در شرایط بازده ثابت و متغیر به مقیاس در سال 1391 به ترتیب برابر 2/84 و7/87 درصد و در سال 1392 برابر 8/92 و 7/93 است. میانگین کارایی به مقیاس نیز در سال 1391، 9/95 درصد و در سال 1392، 9/98 بوده است، که از دو مدل پایه ای تحلیل پوششی داده ها (مدل BCC و مدل CCR با ماهیت خروجی) استفاده شده است.
    کلیدواژگان: کارایی، تحلیل پوششی داده ها، بانک کشاورزی
  • علیرضا کرباسی*، بهاره زندی دره غریبی صفحات 39-60
    ضروری بودن انواع گوشت در سبد مصرفی و از سوی دیگر، کاهش مخارج (درآمد) واقعی خانوار که به دلیل افزایش شدید شاخص قیمت می باشد؛ لزوم توجه خاص به صنعت دامپروری و توسعه آن را مشخص می کند. بنابراین، لازم است که دولت با شناخت عوامل موثر بر توابع اصلی بازار گوشت و اتخاذ سیاست های مناسب تنظیم بازار از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان حمایت کند. در این مطالعه توابع عرضه و تقاضا گوشت قرمز برای دوره زمانی1390- 1360 با استفاده از الگوی خود توزیعی با وقفه های گسترده برآورد شد و مقدار تغییرات رفاه تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان در اثر افزایش قیمت 5% ، 10% و 20% برای دوره زمانی 1390- 1380 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بر اثر افزایش 5% قیمت، رفاه مصرف کننده و تولید کننده در سال 1380 به ترتیب 444247 و 503305 میلیون ریال کاهش یافته که این مقدار در سال 1390 به 2826653 و 3056330 میلیون ریال رسیده است. بنابراین، پیشنهاد می شود با تخصیص یارانه نهاده های تولیدی بویژه یارانه خوراک دام برای دامداران از افزایش بیش از اندازه قیمت گوشت قرمز جلوگیری کرد.
    کلیدواژگان: گوشت قرمز، عرضه، تقاضا، تغییرات رفاه
  • جواد شهرکی، سید مهدی حسینی*، صادق خزاعی صفحات 61-78
    طی دهه های گذشته پرداخت یارانه به آب کشاورزی باعث پایین نگه داشتن قیمت مصرفی آب در این بخش شده، به گونه ای که از یک سو باعث مصرف بی رویه آب و از سوی دیگر، باعث شده هزینه های هنگفتی را به دولت تحمیل نماید. تعیین ابعاد گوناگون اثر های اقتصادی اصلاح یارانه آب کشاورزی، می تواند گامی اساسی در تعیین سناریو های اصلاح قیمت آب باشد. در این مطالعه با استفاده از مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر اثر اصلاح یارانه آب کشاورزی بر رشد پایدار روستایی در چارچوب شش سناریو مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که کاهش یارانه آب کشاورزی از سویی موجب کاهش معنی دار مصرف خانوار های روستایی شده و از سوی دیگر، باعث افزایش شاخص قیمت و هزینه های تولید در بخش کشاورزی می گردد و در نتیجه، تولید بخش کشاورزی از 73/0- درصد (109636 میلیارد ریال) در سناریو نخست به 33/5- درصد (104557 میلیارد ریال) در سناریو ششم کاهش یافته است. دولت می تواند با باز توزیع درآمد ناشی از اصلاح یارانه آب کشاورزی به کشاورزان بخشی از افزایش هزینه های تولید را جبران نموده و کاهش در مصرف خانوار های روستایی را تعدیل نماید.
    کلیدواژگان: اصلاح یارانه آب کشاورزی، خانوار های روستایی، مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر، GAMS
  • پانته آمحبان، سید نعمت الله موسوی*، بهاءالدین نجفی صفحات 79-100
    هدف از این پژوهش بررسی کارایی صنایع تبدیلی کشاورزی ایران می باشد. بدین منظور داده هایی شامل مقدار سرمایه، تعداد نیروی کار، مواد اولیه مصرفی و مقدار مصرف انرژی در فاصله سال های 89- 1379 از پانزده واحد صنایع تبدیلی در ایران گرد آوری و با استفاده از تحلیل پوششی داده ها کارایی آن ها اندازه گیری شد. این واحدها بر اساس نوع تولیداتشان به دو گروه قند و صنایع غذایی تقسیم شدند. در گروه قندها، میانگین کارایی فنی 95 درصد و در گروه صنایع غذایی، تقریبا 82 درصد و میانگین کارایی فنی همه واحدها 77 درصد بدست آمد. با توجه به کارایی مدیریتی بالا نسبت به کارایی مقیاس، مشخص شد که مهم ترین علت ناکارایی فنی بهینه نبودن مقیاس واحدها می باشد. رشد بهره وری صنایع قند به طور میانگین 3/0 درصد و کل صنایع مورد بررسی حدود 3 درصد بدست آمد. مهم ترین منشا رشد بهره وری در صنایع قند تغییرات فناوری و در کل صنایع مورد بررسی رشد کارایی فنی می باشد. میانگین رشد بهره وری صنایع غذایی دارای 7 درصد منفی می باشد و این در حالی است که کارایی فنی و تغییرات فناوری رشد داشته اند.
    کلیدواژگان: کارایی، بهره وری، صنایع تبدیلی، تحلیل پوششی داده ها، بازدهی نسبت به مقیاس
  • الهام پورمختار، رضا مقدسی* صفحات 101-126
    یکی از عامل های رفاه کشاورزان قدرت خرید آن ها با توجه به درآمد بدست آمده و هزینه های مصرفی است. افزایش رفاه کشاورزان را می توان از مقدار افزایش قدرت خرید آن ها که به نوعی به رابطه مبادله داخلی کشاورزان وابسته است، حدس زد. این مطالعه سعی دارد به تحلیل رابطه بین سیاست های پولی و رفاه کشاورزان در راستای کاهش فقر در ایران با استفاده از الگوی VAR طی سال های 1391-1360 بپردازد. نتایج برآورد رابطه هم انباشتگی یوهانسون نشان می دهند که رابطه مبادله داخلی کشاورزان رابطه ای مثبت و معنادار با متغیرهای رشد بخش کشاورزی، نرخ تورم، نرخ بهره و نرخ ارز واقعی و رابطه منفی معنادار با متغیر عرضه پول دارند. ضمن آنکه الگوی تصحیح خطای برداری برآورد شده نیز بر وجود ارتباط تاخیری دو دوره ای میان رشد بخش، نرخ ارز واقعی و نرخ بهره با رابطه مبادله داخلی کشاورزان دلالت می کند. بازنگری در بسته سیاست های حمایتی بخش کشاورزی به گونه ای که بتواند اثرات منفی تغییرات متغیرهای کلان و فرا بخشی را پوشش دهد، توصیه می شود.
    کلیدواژگان: رفاه کشاورزان، رابطه مبادله داخلی کشاورزان، الگوی خودتوضیح برداری
  • ابوالفضل شاه آبادی*، یونس سلمانی، سید آرش ولی نیا صفحات 127-150
    این مطالعه به بررسی و مقایسه همگرایی بازار محصولات کشاورزی در D8 و G7 طی دوره زمانی 1995-2012 با استفاده از مدل جاذبه پرداخته است. براساس نتایج برآورد، مدل جاذبه به ترتیب حدود 79 و 96 درصد از ترتیبات تجاری بخش کشاورزی بین کشورهای D8 و کشورهایG7 را توضیح می دهد. هم‎چنین، نتایج مطالعه نشان دادند که ضریب برآوردی متغیر ارزش افزوده بخش کشاورزی کشورهای i و j برای گروه D8 و G7 مثبت است. ضریب برآوردی متغیر شاخص لیندر نیز برای کشورهای گروهD8 بی معنی، اما برای کشورهایG7 معنی دار و مثبت بدست آمده است. ضریب برآوردی متغیر جمعیت کشور i برای D8 معنی‎دار و برابر 25/3- و برای کشورهایG7برابر 69/1 بدست آمد که در سطح قابل قبولی معنی دار است. ضریب برآوردی جمعیت کشور i برای کشورهای گروه D8 و G7 به ترتیب برابر 69/0 و 41/0 می باشد. گفتنی است، ضریب برآوردی متغیر نرخ ارز کشور i برای گروه G7 و D8 مثبت و معنی‎دار است در حالی که ضریب برآوردی متغیر نرخ ارز کشور j برای هر دو گروه از کشورهای مورد بررسی منفی است.
    کلیدواژگان: شاخص لیندر، نرخ ارز، کشورهای اسلامی و کشورهای توسعه یافته
  • فاطمه کشیری کلایی، سیدعلی حسینی یکانی*، سید مجتبی مجاوریان صفحات 151-170
    در ایران مشکلات متعدد در مراحل گوناگون بازاررسانی پسته نظیر شیوه و مدت زمان حمل و نقل پسته به بازار افزون بر تاثیر بر قیمت نهایی پسته، در کاهش کیفیت محصول نیز موثر بوده است. از آن جا که بهبود زیرساخت های حمل و نقل موجب کاهش هزینه و مدت زمان حمل می گردد، در این مطالعه بر مبنای داده های سال 1389 سعی شده با استفاده از مدل تعادل فضایی، که هدف آن بیشینه سازی رفاه اجتماعی است، اثر کاهش هزینه های حمل به عنوان شاخصی از بهبود زیرساخت های حمل و نقل، بر وضعیت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان پسته ایران بررسی شود. نتایج نشان دادند با بهبود زیرساخت های حمل و نقل، مقدار تولید و صادرات پسته کاهش و مصرف داخلی افزایش خواهد یافت. این مسئله اثرهای متفاوتی بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در استان های گوناگون خواهد داشت، اما روی هم رفته، رفاه تولیدکنندگان حدود 272 میلیون ریال کاهش و رفاه مصرف کنندگان و رفاه کل به ترتیب حدود 2754 و 2482 میلیون ریال افزایش می یابد. هم‎چنین، عملی شدن این سناریو موجب بهبود وضعیت رقابتی مناطق عمده تولید پسته نظیر خراسان رضوی و یزد نسبت به سایر مناطق خواهد شد.
    کلیدواژگان: پسته، بهبود حمل و نقل، مدل تعادل فضایی، رقابت تولید، ایران
  • محمدرضا کهنسال*، رضا هزاره صفحات 171-190
    افزایش قیمت مواد غذایی یکی از مهم ترین دغدغه ها در کشورهای در حال توسعه هم چون ایران است. به گونه ای که شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن یکی از مسایل مهم پیش روی دولت ها در این کشورهاست. بر این اساس، این مطالعه با هدف شناسایی ارتباط بین شوک های قیمت نفت، نرخ ارز و قیمت مواد غذایی در ایران در بازه زمانی 1393-1381 انجام گرفت. بدین منظور، از الگوی خود رگرسیون برداری داده های پانل (PANEL VAR) با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته (GMM) و هم‎چنین، EGARCH استفاده شد. نتایج بدست آمده از برآورد الگو و بررسی روابط متقابل متغیرهای پژوهش در چارچوب توابع واکنش، تجزیه واریانس، علیت گرنجر پانل بیانگر این است که در دوره زمانی مورد بررسی، شوک های قیمت نفت در کوتاه مدت اثری معنی دار بر قیمت مواد غذایی نداشته است. این در حالی است که نوسان های قیمت مواد غذایی 74 درصد و نوسان های نرخ ارز 24 درصد از نوسان های قیمت مواد غذایی را توضیح می دهند؛ بنابراین، با مدیریت نرخ ارز می توان از اثرگذاری نوسان های آن بر قیمت مواد غذایی جلوگیری کرد.
    کلیدواژگان: مدیریت نرخ ارز، توابع واکنش، PANEL VAR، EGARCH
  • حمید ییلاق چغاخور، آیت الله کرمی* صفحات 191-212
    هدف از این پژوهش بررسی تاثیر بستر اجتماعی موجود و اقدامات اجرایی بر عملکرد مدیریتی شبکه آبیاری عقیلی در استان خوزستان است. در این راستا، با الگوی پنج آی، بسترهای اجتماعی و شیوه اجرای برنامه اصلاحات به صورت کیفی تحلیل شد. برای ارزیابی تاثیر اصلاحات بر عملکرد مدیریتی، داده های مربوط به شش شاخص عملکرد مدیریتی در دو مقطع زمانی 1384 و 1394 از تعداد 89 کشاورز شبکه عقیلی جمع آوری و با واریانس چند متغیری دو عاملی تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد اصلاحات نهادی به جای احیاء و تقویت نظام بهره برداری آبیاری اجتماع محور در منطقه به سوی اصلاحات اقتصادی و فعالیت های پیمانی گرایش یافته است. عملکرد شرکت آب بران موجب افزایش قراردادهای آب، اطمینان بیش تر به دریافت به موقع آب و بهبود برابری در برخورداری از آب کشاورزی شد ولی در تحویل آب مورد نیاز به کشاورزان و تعمیر و نگهداری شبکه آبیاری تاثیری نداشته و رضایت مندی کشاورزان از خدمات آبیاری را فراهم نیاورده است.
    کلیدواژگان: مدیریت شبکه های آبیاری، بهره برداری و نگهداری، شبکه آبیاری عقیلی
|
  • H. Khodavaisi *, H. Montakhab, M. M. Azizi Pages 1-18
    This study deals with the impact of retargeting subsidies on sugar industry in Iran. Unit root tests for stock index returns and combination of relative prices of energy carriers exhibit that these variables are stationary at levels. Also, the Arch test illustrates that variance of the sugar industry stock index return is heteroskedastic. For this reason, in this study, GARCH models have been used to estimate the relationship between the impacts of government policy (retargeting subsidies) on the sugar industry. The results of estimates indicated that retargeting subsidies and the increase in energy carrier prices reduced the average returns of the sugar industry stock index and increased the variance of the sugar industry stock index.
    Keywords: Subsidies, ARCH, GARCH Models, Sugar Industry, Returns of Stock Index
  • P. Ardabili Miyanaji, V. Borimnezhad* Pages 19-38
    Banks as the most important financial institutions play a great role in the Iranian economy and increasing their economic efficiency is the main objective of the Banks. This paper aims to evaluate performance of 25 branches of the Agricultural Bank of Alborz province in 2012-13. To this end, data envelopment analysis technique was applied. The results indicated that the average technical efficiencies of branches under constant and variable returns to scale were, in 2012, 84.2 and 87.7 percent and, in 2013, 92.8 and 93.7 percent, respectively. The average efficiencies to scale were 95.9%, and 98.9 percent respectively in two mentioned years.
    Keywords: Efficiency, DEA, Agricultural Bank, Alborz Province
  • A.R. Karbasi *, B. Zandi Darehgharibi Pages 39-60
    Red meat is a major item in Iranian food basket and its price change is expected to have substantial effect on consumers, income. Therefore, it is necessary to identify factors affecting meat market. In the present study, supply and demand functions of meat for period 1982-2012 with ARDL model were estimated. Then, the impacts of 5%, 10% and 20% price increases on welfare of producers and consumers for period of 2002- 2012 were evaluated. The results showed that the effect of increase in red meat prices in three senarios had negative impact on welfare of producers and consumers. Therefore, it is recommended to subsidize production inputs, especially feed to avoid excessive increase in prices.
    Keywords: Meat, Supply, Demand, Welfare Changes
  • J. Shahraki, S.M. Hosseini *, S. Khazaee Pages 61-78
    During last decades, allocating subsidies to agricultural water has resulted in holding down the consumption price of water in this sector, So that it has made people overuse water and has imposed enormous costs to the government. Studying the economic impacts of reforming the agricultural water subsidy could act as a major step to determine the scenarios of reforming water price. In this study, the impact of reforming agricultural water subsidy on rural sustainable development was evaluated in the form of six scenarios, using the Computable General Equilibrium model. The results show that the reduction in agricultural water subsidies significantly reduces the consumption of rural households. On the other hand, it increases the price index and the cost of production in the agricultural sector. As a result, agricultural production decreased from -0/73 percent (109,636 billion Rls) in the first scenario to -5/33 percent (104,557 milliard Rls) in the sixth scenario. The government could compensate parts of the increased production costs through redistribution of income. It could also adjust the reduction in rural households.
    Keywords: Water Subsidy, Rural Households, Computable General Equilibrium Model, GAMS
  • P. Moheban, S.N. Mousavi *, B. Najafi Pages 79-100
    The purpose of this study is to evaluate the efficiency of agricultural processing industry. Information of the amount of investment, labor, raw material and energy consumption for fifteen units was collected for 2000-2010 period and their efficiency was measured using DEA. The units of production were divided into two groups of sugar and food industries. The average technical efficiencies in sugar group and food industry were 95 and 82 percent respectively. The average technical efficiency of all units was 77 percent. Higher managerial relative to scale efficiency indicated that technical inefficiency of scale was maily due to the fact that size of plants was not optimal. Productivity growth on the average was 3.0 percent while for sugar industry was about 3 percent. The most important source of productivity growth in the sugar industry was technological change and technical efficiency is growing in all industries studied.
    Keywords: Efficiency, Productivity, Processing, DEA, Returns to Scale
  • E. Pourmokhtar, R. Moghaddasi * Pages 101-126
    Purchasing power of earned income and family consumption expenses, are among the main drivers of farmers’ welfare. One can predict any improvement in well-being of agricultural producers based on their purchasing power enhancement which, in turn, is related to domestic terms of trade index (DTOT). Present study aims at analyzing the relationship between monetary policies and farmer's welfare using vector autoregressive model for the period from 1981 to 2012.The Johansen test results confirm that DTOT index is directly and significantly affected by sector growth, inflation, interest and real exchange rates in the long term. Furthermore, the estimated error correction model recognizes a dynamic two-period lagged relationship among aforementioned variables in the short term. Reconsideration of agricultural support policies in order to neutralize the possible adverse impacts of macroeconomic variables’ changes, is recommended.
    Keywords: Farmers, Welfare, Domestic Terms of Trade Index, Monetary Policies
  • A. Shahabadi *, Y. Salmani, S.A. Valinia Pages 127-150
    This paper aims to evaluate and compare the convergence of market agricultural products in D8 and G7 countries using gravity model during 1995-2012. According to results, the gravity model explains about 79 and 96 percent of the agricultural sector trade arrangements between D8 and G7Countries, respectively. The results also showed that the estimated coefficient of added value variable in agricultural sector of i and j countries in G7 and D8 groups is positive. Estimated Linder coefficient index is not significant for G7 countries but was significant and positive for D8 countries. Estimated population index of the country i is significant and equals to - 3.25, and 1.69 for D8 G7 countries which is not significant. Estimated population index of country i for D8 and G7 countries are 0.69 and 0.41 respectively. The estimated exchange rate coefficient of country i for the G7 and D8 groups is positive and significant while the estimated exchange rate coefficients of country j is negative for both groups of countries.
    Keywords: Leander Index, Exchange Rate, Islamic Countries, the Developed Countries
  • F. Kashiri Kolaei, S. A. Hosseini Yekani *, S.M. Mojaverian Pages 151-170
    Several problems in different stages of pistachios marketing such as the pistachios transportation mode and its time have been effective on pistachios final price and reducing the quality of the final product in Iran. Since the improvement of transportation infrastructure reduces the cost and time, in this study, based on 2010 dada, using spatial equilibrium model with goal of maximizing net social payoff, has been investigated the effect of reducing transportation cost as index of improvement transportation infrastructure on pistachios producers and consumers in Iran. The results showed that improving transportation infrastructure will be reduced the production and export of pistachios and will increase domestic consumption. Also, based on these results, reducing the transportation cost will causes different effects on the supplier and consumers welfare in different situations. But in general, producers, welfare reduced about 272 million Rials and consumer and total welfare increased by about 2754 and 2482 million Rials respectively. The implementation of this scenario would improve the competitive position pistachios producers in Khorasan-Razavi and Yazd compare to other regions.
    Keywords: Pistachios, Transportation Cost, Spatial Equilibrium Model, Competition, Iran
  • M. R. Kohansal *, R. Hezareh Pages 171-190
    Policy makers in Iran is highly concerned about increase in food prices. So that to identify factors affecting it is important. Accordingly, this study was carried out with the aim of identifying the relationship between oil shocks, exchange rate and food prices in urban areas of Iran in the period 2002-2014. In the research PANEL VAR with GMM method and EGHARCH was used. The results of the model and the relationships between variables in the form of response functions, variance analysis, Granger causality panel in the period studied suggests that oil shocks in the short term did not have significant effect on food prices. But food prices shocks and exchange rate explain 74 and 24 percent of food prices shocks. Therefore, managing the exchange rate would prevent shocks on food prices.
    Keywords: Exchange Rate Management, Response Functions, PANEL VAR, EGARCH
  • H. Yeilagh Choghakhor, A. Karami * Pages 191-212
    The purpose of this paper was to investigate the impact of managerial reform and existing social context on the performance of Aghili irrigation network in Khuzestan province. The qualitative research methods were used for analyzing the method of institutional reform used in the program. Data of six managerial performance indicators gathered from 89 farmers of Aghili irrigation network through 2005-2015. The impact of institutional reform and social context of irrigation network on the operation of irrigation system was analyzed by General linear model multivariate (GLM MV). The results revealed that institutional reform deviated to economic reform and contractive activities instead of rehabilitation and strengthening of water utilization system. The water user association (WUA) performance showed that farmer's water contracts, on time and equally delivery of water to the farmers have improved but water sufficiency, repair and maintenance of irrigation network didnt change and farmers were dissatisfied with WUA's services.
    Keywords: Irrigation network management, Operation, maintenance, Aghili irrigation network