فهرست مطالب

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال دوم شماره 3 (پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدرضا زارع مهرجردی، عادله اسماعیلی صفحه 1
    بخش دامپروری به عنوان زیر بخشی مهم از کشاورزی، همانند سایر فعالیت های کشاورزی، در تولید و فروش با مخاطره مواجه است. به دلیل اهمیت این بخش در سامانه های تغذیه ای دنیا و به منظور تداوم فعالیت های تولیدی، لازم است دامپروران با بکارگیری روش های مناسب مهار و مدیریت خطر، مورد حمایت قرار گیرند. یکی از روش های متداول و مرسوم در مدیریت ریسک استفاده از پوشش های بیمه ای است. آنچه که در این بین مهم است چگونگی رویارویی گروه های هدف با این سامانه حمایتی است. در این مقاله، به منظور تعیین و بررسی عامل های موثر بر پذیرش بیمه ی دام از سوی دامداران شهرستان کرمان، تعداد 114 دامدار در سال 1387 به گونه ی تصادفی انتخاب و وضعیت آن ها تحلیل شده است. ابتدا با استفاده از شبکه ی عصبی مصنوعی، مولفه های تاثیرگذار بر رفتار دامداران شناسایی و سپس اثر نهایی مربوط به متغیرهای تعیین شده به وسیله ی شبیه لاجیت تجزیه و تحلیل شده است. خروجی های مربوط به شبکه ی عصبی نشان داد که نوع دامداری، سطح سواد، سابقه ی کار، تعداد دام ها، سن، مشاغل جانبی و درآمد سال گذشته، متغیرهای تاثیرگذار بر رفتار دامداران می باشند. نتایج بدست آمده از برآورد شبیه لاجیت بیانگر مثبت بودن تاثیر سطح سواد، سابقه ی کار و تعداد دام ها در پذیرش بیمه و منفی بودن تاثیر نوع دامداری، سن، مشاغل جانبی و درآمد سال گذشته در پذیرش بیمه است. با توجه به نتایج بدست آمده، پیشنهاد می شود به دلیل تمایل بیش تر دامداری های صنعتی در استفاده از بیمه، توسعه ی واحدهای کوچک در شهرستان کرمان مورد توجه قرار گیرد. هم چنین، از فعالان جوان و تحصیل کرده در بخش دامپروری شهرستان، به دلیل تمایل بیش تر به پذیرش نوآوری هایی از قبیل بیمه، حمایت گردد.
    کلیدواژگان: اثرنهایی، پذیرش بیمه، شبکه های عصبی مصنوعی، شبیه لاجیت
  • صدیقه ابراهیمی، بها الدین نجفی صفحه 17
    با توجه به اثر افزایش قیمت کالاها و خدمات بر پس انداز خانوارها، در این پژوهش، با استفاده از سامانه مخارج خطی، برآورد کشش های قیمتی خودی و متقاطع و کشش های پس انداز نسبت به قیمت و درآمد تعیین و مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد نیاز برای انجام این مطالعه از گزارش های هزینه و درآمد خانوار روستایی در استان کهگیلویه و بویر احمد بدست آمده است. یافته های پژوهش نشان داد که میل نهایی به پس انداز برابر 17/0 بوده و میل نهایی به مصرف 83/0 می باشد. بیش ترین میل نهایی به مصرف مربوط به گروه فرآورده های شیری و کم ترین آن مربوط به گروه میوه و سبزی ها می باشد. نتایج کشش درآمدی کالاها و خدمات نشان داد که کالاهای خوراکی به جز نوشابه ها، غذاهای آماده و دخانیات در گروه کالاهای ضروری و گروه های پوشاک و مسکن، لوازم و اثاثیه و ملزومات و خدمات متفرقه جزء کالاهای تجملی بشمار می آیند. نتایج نشان می دهد که کشش قیمتی پس انداز برابر43/2- بوده و افزایش قیمت کالاها و خدمات موجب کاهش پس انداز شده است. در مقایسه افزایش قیمت گروه های آرد، نان، غلات و فرآورده های آن، گوشت، شیر و فرآورده های آن، تخم پرندگان، روغن ها و چربی ها بیش ترین تاثیر را بر کاهش پس انداز خانوارها داشته اند.
    کلیدواژگان: افزایش قیمت، پس انداز، سامانه مخارج خطی، خانوارهای روستایی، استان کهگیلویه و بویر احمد
  • سعید یزدانی، اکرم عباسی صفحه 33
    توجه به روند افزایشی تخریب جنگل ها، در بیش تر کشورها از جمله ایران، برای حفاظت و مدیریت جنگل ها، طرح های جنگلداری اجرا می گردد. یکی از مهم ترین جنگل هایی که در ایران شامل طرح جنگلداری شده است، جنگل خیرود می باشد. این مطالعه کارکردهای زیست محیطی جنگل (با توجه به آمار موجود و قابل بهره برداری شامل حفظ خاک، تنظیم آب، جذب کربن و خاکزایی) را با استفاده از روش های مبتنی بر هزینه ی ارزش گذاری مورد ارزیابی قرار می دهد. بر اساس نتایج مطالعه، میانگین ارزش ریالی سالانه ی کارکردهای تنظیم آب، خاکزایی و جذب کربن در دوره ی زمانی 1388 - 1379 به ترتیب 43/0، 84/118 و 82/1 میلیون ریال و میانگین ارزش ریالی سالانه ی کارکرد حفظ خاک74/72 میلیارد رالس، برآورد گردید. نتایج هم چنین، نشان می دهند که بیش ترین ارزش ریالی از بین کارکردهای جنگل یاد شده مربوط به کارکرد حفظ خاک بوده که بیش از 90 درصد از کل ارزش زیست محیطی مربوطه را شامل می شود. با توجه به ارزش زیست محیطی جنگل خیرود، توصیه می گردد که اجرای طرح کماکان ادامه یابد.
    کلیدواژگان: طرح جنگلداری، جنگل خیرود، کارکردهای زیست محیطی، ایران
  • محمد عبدالهی عزت آبادی صفحه 55
    شناخت عامل های موثر بر ایجاد انحصار در هر بازاری از نیازهای اساسی آن بازار در جهت حرکت به سمت رقابت و حذف انحصار است. در مطالعه ی جاری، ساختار انحصار در بازار داخلی پسته ی ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، تعداد 343 پرسشنامه مربوط به کشاورزان و 252 پرسشنامه مربوط به تاجران از استان های کرمان، فارس، خراسان، تهران و یزد تکمیل شد. نتایج نشان دادند که عامل های ایجاد کننده ی رفتار و پیامد انحصاری در بازار پسته ناشی از 4 عامل مشکلات مالی، جو بی اعتمادی، جو روانی و دامنه ی گسترده ی کیفیت محصول پسته است. در پایان جهت نزدیک تر نمودن بازار پسته به سمت رقابت کامل، پیشنهاد شد، با افزایش کارآیی بازار مالی، دسترسی آسان کشاورزان و تاجران پسته به نقدینگی کافی و به موقع فراهم شود.همچنین، روش های افزایش جو اعتماد در بازار پسته مورد بررسی قرار گیرد. افزون بر این، جهت کاهش تاثیرات سوء جو روانی، با طراحی یک سامانه ی کارآی اطلاع رسانی، اطلاعات گوناگون در زمینه ی قیمت ها، عرضه و تقاضا، قوانین و سیاست های دولت و... به موقع و فراگیر در اختیار کشاورزان و تاجران پسته قرار داده شود. در نهایت، با برآورد توابع پیشرفته هدانیک، رابطه ی قیمت و کیفیت در بازار پسته به گونه ی دقیق تخمین زده شود.
    کلیدواژگان: بازار پسته، عامل های ایجاد کننده ی انحصار، مشکلات مالی، اعتماد، جو روانی، رابطه ی قیمت و کیفیت
  • فرزانه طاهری، سیدنعمت الله موسوی، محمدرضا رضایی صفحه 77

    کلزا از جمله محصولاتی است که در سال های اخیر کشت آن در سطح استان فارس توسعه زیادی یافته است. این مطالعه با هدف شناخت منابع شدت مصرف انرژی و ارزیابی آثار رفاهی حذف یارانه ی انرژی در میان تولیدکنندگان کلزا در استان فارس انجام شد. برای این منظور، با استفاده از داده های بدست آمده از بهره برداران منتخب استان فارس در سال 1388، ابتدا تقاضای عوامل تولید برآورد و سپس منابع شدت مصرف انرژی و اثر کاهش یارانه ی انرژی در میان تولیدکنندگان برآورد شد. انرژی نیز بعنوان یک نهاده در قالب ماشین آلات در نظر گرفته شد. تقاضای عوامل تولید کلزا حاکی از بی کشش بودن ماشین آلات نسبت به قیمت بود. رابطه ی ماشین آلات با سم و نیروی کار مکمل و با آب جانشین ارزیابی شد. هم چنین، تحلیل رفاهی نشان داد که حذف یارانه ی انرژی موجب افزایش هزینه های تولید کلزا به میزان بیش از 15 درصد و کاهش سود تولیدکنندگان می شود. یافته ها نشان داد که افزایش استفاده از ماشین آلات، کودشیمیایی و آب موجب افزایش مصرف انرژی و افزایش سموم و نیروی کار موجب کاهش مصرف انرژی در تولیدکلزا می گردد

    کلیدواژگان: انرژی، یارانه، کلزا، تقاضای عوامل تولید، شدت انرژی، هزینه های تولید
  • سید صفدر حسینی، میلاد اتقایی کرد کلایی، محمد کاووسی کلاشمی صفحه 91
    رشد جمعیت و افزایش مصرف سرانه ی برنج سبب شده تا تولید داخلی برنج پاسخگوی نیاز داخلی نباشد و بازار مصرف داخلی، همواره نیازمند واردات انواع برنج خارجی باشد. این در حالی است که رشد واردات برنج در سال های اخیر، در تضاد با طرح خودکفایی برنج است، پرسش پیش روی این است که آیا تولید کننده ی برنج پرمحصول استان گیلان با وجود انحرافات قیمتی در بازار برنج، می تواند در بازارهای داخلی و با ارقام مشابه وارداتی رقابت کند؟ برای پی بردن به این موضوع در این پژوهش به تعیین توان رقابت پذیری با استفاده از شاخص های نسبت هزینه ی خصوصی، توان رقابت داخلی و توان رقابت صادراتی(PCR، UCdو UCx) پرداخته شد. دوره ی زمانی مورد مطالعه در این پژوهش سال های زراعی 83-1382 تا 86-1385 بوده و رقبای خارجی مورد نظر در پژوهش شامل مصر، هندوستان، اروگوئه، پاکستان، تایلند و آمریکا می باشند. نتایج نشان داد که تولید برنج دانه بلند پرمحصول در استان گیلان طی سال های زراعی یاد شده در مقایسه با تولیدکنندگان عمده ی جهانی دارای توان رقابت پذیری داخلی است. اندازه ی میانگین کوچک تر از واحد (52/0) شاخص UCd بیانگر توان رقابت هزینه ای داخلی زراعت برنج دانه بلند پرمحصول در استان گیلان و مقادیر بزرگ تر از واحد شاخص توان رقابت هزینه ای صادراتی (UCx) بیانگر عدم وجود توان رقابت صادراتی سامانه ی تولید برنج دانه بلند پرمحصول استان گیلان در مقایسه با سایر رقبای جهانی طی سال های مورد مطالعه است.
    کلیدواژگان: شاخص های توان رقابتی، برنج دانه بلند پر محصول، گیلان
  • مریم حسن نژاد، محمدرضا کهنسال، محمد قربانی صفحه 105
    در این مقاله عامل های موثر بر مشارکت اعضای گروه های توسعه ی روستایی در فعالیت های حفاظتی ترویجی اجرا شده از سوی پروژه ی بین المللی ترسیب کربن، در منطقه ی حسین آباد غیناب شهرستان سربیشه ی استان خراسان جنوبی، بررسی گردید. داده های مطالعه از راه تکمیل 124 پرسشنامه در میان اعضای گروه های توسعه ی روستایی فراهم شد. نتایج نشان داد که مهم ترین عامل های اثرگذار بر مشارکت اعضای گروه های توسعه ی روستایی در فعالیت های حفاظتی ترویجی عبارتند از: وضعیت تاهل، اسکان، سن، تعداد اعضای خانوار، درآمد سالانه ی خانوار و سطح زمین های تحت مالکیت خانوار؛ به بیان دیگر، احتمال مشارکت اعضای گروه توسعه ی در فعالیت های یاد شده با افزایش سطح درآمد سالانه ی خانوار، تعداد اعضای خانوار و نیز در میان ساکنان دایمی در منطقه افزایش می یابد. این درحالی است که با افزایش سن و سطح زمین های تحت مالکیت خانوار و در میان افراد دارای همسر (متاهل) احتمال مشارکت اعضای گروه توسعه در فعالیت های حفاظتی ترویجی کاهش می یابد. با توجه به یافته ها، پیشنهادهایی در راستای بهبود عملکرد این نوع فعالیت ها و نیز افزایش میزان مشارکت اعضای گروه توسعه ارایه شد
    کلیدواژگان: الگوی لوجیت، ترسیب کربن، گروه توسعه ی روستایی، مشارکت و فعالیت حفاظتی ترویجی
  • محمد عمرانی، حبیب پیری صفحه 125
    این مطالعه با هدف رتبه بندی مناطق روستایی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان بر اساس سطح توسعه یافتگی با دو رویکرد مبتنی بر هرم مازلو و شاخص های چندبعدی صورت گرفت. مجموعه شاخص های مورد استفاده در رویکرد هرم مازلو شاخص های مربوط به نیازهای اساسی، امنیت، تعلق و احترام می باشد. در رویکرد شاخص های چند بعدی نیز مجموعه شاخص های جمعیتی، بهداشت و سلامت، ارتباطات، آموزش، تسهیلات عمومی و تفریحی، اقتصادی، غذایی و رفاهی بکار گرفته شد. داده های مورد استفاده مربوط به سرشماری سال 1387 در استان سیستان و بلوچستان است. یافته ها نشان داد که میان رتبه بندی دو رویکرد اختلاف چندان بارزی وجود ندارد. روی هم رفته بر اساس رویکرد مبتنی بر هرم نیازهای مازلو در مورد نیازهای اساسی و اولیه، میان مناطق روستایی شهرستان های استان یکنواختی دیده شد و در مورد نیازهای سطح بالاتر تفاوت میان آن ها گسترده بود. بر اساس یافته های بدست آمده از رهیافت مبتنی بر شاخص های چندبعدی در زمینه ی شاخص های ارتباطات، تسهیلات عمومی و تفریحی و هم چنین شاخص های اقتصادی و رفاهی تفاوتی عمده میان شهرستان های استان دیده شد و لازم است در مورد این شاخص ها به توزیع امکانات مربوطه در سطح استان توجهی بیش تر شود. بر اساس هر دو رویکرد، مناطق روستایی شهرستان های سرباز و کنارک به عنوان مناطق توسعه نیافته ی استان ارزیابی شدند و لازم است به گونه ی ویژه به آن ها توجه شود. هم چنین، مناطق روستایی شهرستان های زابل، خاش و زهک دارای بالاترین سطح توسعه یافتگی در سطح استان بودند
    کلیدواژگان: شاخص توسعه، شاخص چند بعدی، هرم مازلو، روش فازی، مناطق روستایی، استان سیستان و بلوچستان
|
  • Page 1
    Livestock subsector like other agricultural activities are faced with risk in production and marketing. Insurance is one of the most prevalent methods in risk management. It is important to know, how target groups react to this protective system. This article aims to determine and assess the factors which affect adoption of insurance by ranchers in Kerman province. For this purpose, 114 ranchers were selected randomly and were interviewed. First, the effective factors on rancher's behavior were determined by Artificial Neural Networks, and then marginal effects of the variables were estimated by Logit model. Output of artificial neural networks indicated that type of ranch, education level, experience, number of livestock, age, off-farm activities and previous year revenue were factors affecting on ranchers, behavior. Results of Logit estimation indicated that the effect of education level, experience, number of livestock had positive and type of ranch, age, off-farm activities and previous year revenue had negative effects on insurance adoption by ranchers
  • Page 17
    Regarding importance of the effects of increase in prices of goods and services on rural savings, in this paper, these effects have been studied using linear expenditure system. The data was collected from rural familie's expenditure survey in Kohgilooyeh and Boyer Ahmad Province. Findings of the study showed that the marginal propensity to save was 0.17 and marginal propensity to consume was 0.83. The highest marginal propensity to consume was related to dairy products and the least one was related to fruit and vegetable group. Income elasticity of various goods and service showed that food products except beverages, processed food and tobacco products were among basic necessities and housing, clothing, furniture, services were considered luxury goods. The results showed that price elasticity of savings was -2.43 and one percent increase in prices of goods and services caused savings to decrease by 2.43 percent. In comparison, increase in prices of flour, grains and its related products, meat, milk and eggs, oil and fat groups had the most negative effects on rural savings
  • Page 33
    Due to increasing trend in forest destruction in Iran, pilot projects were designed to monitor and to control forests deterioration. One of the forests that included in these forestry protection programs was Kheirood Forest located in Novshar in north of Iran. In this study, the environmental benefits (i.e. soil conservation, water regulation, carbon absorption and soil creation) of Kheirood Forest Project were examined by using cost based method. The annual economic values of soil conservation, water regulation, soil creation and carbon absorption were 72.74, 0.39, 118.84 and 1.82 million Rials, respectively. According to the results of the study, 90 percent of total environmental benefits belonged to soil conservation. On the whole, the findings of the study indicated that due to great environmental value of Kheirood Forestry Project, continuation and expansion of such projects were recommended.
  • Page 55
    Detection of the factors affecting market power structure is a key step toward increasing market competitiveness. In this study, market power structure of pistachio domestic market in Iran was investigated. A Sample of 343 pistachio producers and 252 pistachio traders were selected from 5 provinces, namely, Kerman, Fars, Khorasan, Tehran and Yazd. Results showed that the causes of pistachio market power weakness were financial constraint, mutual distrust, psychological factors and wide differences in pistachio quality. Finally, to increase pistachio market power, increase in efficiency of financial market, extending credit to farmers and traders, increasing trust in pistachio market, decreasing the effects of psychological factors by means of establishing an efficient information system, and price differentiation based on quality were recommended
  • Page 77

    Canola has experienced a growing cropping area in recent years in Fars province. The aim of this study is to examine the energy intensity sources and to evaluate the welfare impacts resulted from energy subsidy elimination in Fars province. For this purpose, data were collected from canola growers of Fars province in 1388 (2009). Then, the factors affecting demand for energy were estimated and energy intensity sources and impact of the reduction in energy subsidy were calculated. Energy as an input was regarded via using machinery. The results of the study indicated that machinery was inelastic with respect to own price changes. Machinery had a complementary relationship with pesticides and labor, while it was a substitute for water. The welfare analysis also showed that energy subsidy alleviation increased the production costs of the canola by more than 15 percent, and consequently, profit would decrease by more than 6 percent. The findings also showed that increase in using machinery, fertilizer, and water would cause increase in energy consumption while pesticides and labor had opposite effect

  • Page 91
    Due to population growth and increasing per capita consumption of rice, domestic production could not satisfy demand, and as a result, rice import has increased dramatically. This study aims to determine the competiveness of high yield long grain rice produced in Gilan province by using PCR, UCd and UCx indices. The study time period started from cropping year 2002-2003 and ended in 2005-2006. The results revealed that high yield long grain rice could compete with other varieties on condition that that price distortion was removed. UCd of less than one (0.52) showed domestic cost competitiveness advantage of the variety in domestic market but UCx more than one indicated export competitiveness disadvantages of the variety
  • Page 105
    This study investigated factors affecting participation of rural development group's members in extension-conservation activities in International Carbon Sequestration Project in Hossein Abad Ghynab Plain in Sarbisheh township of Khorasan province. Data were obtained from124 questionnaires which were completed by rural development group's members. Results showed that most important factors affecting participation in extension- conservation activities were marital status, settlement, age, number of household members, annual household income and land ownership. In other words, probability of participation in the activities would increase with increasing annual household's income, number of household members and permanent residency in the district, while increase in age, household owned land would decrease probability of participation in the activities. Finally, some recommendations were made to improve group's performance
  • Page 125
    This study aims at ranking rural regionsin Sistan and Baloochestan province based on development criteria using Maslow pyramid based and multidimensional indices approaches. The Maslow pyramid based indices include basic, safety, belonging and respect needs. The indices in multidimensional approach are demographic, sanitation, health, communication, education, recreational facilities, income, food and welfare. The dataset comes from province 1387 census. The findings showed that there was no considerable difference between ranks developed by two approaches. In general, based on the Maslow pyramid approach a monotonousness was found among the Sistan rural regions only in the case of basic needs while there was a big difference among them in higher level needs. Results of the multidimensional indices approach showed that there was a considerable difference among regions in communication, public and recreational facilities, economical, food and welfare indices. Based on both of the approaches, rural regions of Sarbaz and Kenarak were less developed while Zabol, Khash and Zahak were more developed regions