فهرست مطالب

فصلنامه زیست شناسی گیاهی ایران
پیاپی 1-2 (پاییز و زمستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سکینه بهرامی سیرمندی، علی احمدی مقدم، سید جواد حسینی فرد صفحه 1
    مطالعات متعددی برای ایجاد اکتومیکوریز در شرایط استریل و همچنین بررسی اثر این سیستم همزیستی روی گیاهان انجام شده است. با این حال، تاکنون مطالعه ای که در آن گیاهان پسته اکتومیکوریزی و بدون میکوریز در معرض غلظت های متفاوت منیزیم قرار گرفته باشند، انجام نشده است. در این تحقیق، گیاهان اکتومیکوریزی با استفاده از قارچ Agaricus bisporus در شرایط استریل اکتومیکوریزی شدند و همراه با گیاهان غیر میکوریزی استریل در ارلن تحت چهار تیمار سولفات منیزیم که با استفاده از محلول غذایی هوگلند با نصف غلظت تهیه شده بود رشد داده شدند. پس از برداشت گیاهان غلظت کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، پتاسیم، سدیم، روی، منگنز و مس در گیاهان اندازه گیری شد. شدت میکوریزی شدن در گیاهان هنگامی که در معرض غلظت بالای منیزیم قرار گرفتند افزایش یافت. غلظت عناصر معدنی گفته شده در گیاهان میکوریزی و در غلظت های بالای منیزیم نسبت به گیاهان غیر میکوریزی بیشتر شد. با این حال، اکتومیکوریز در غلظت های بالای منیزیم از تجمع منیزیم زیادی در بخش هوایی جلوگیری نمود. نتایج حاصل در ارتباط با نقش اکتومیکوریز در تغذیه عناصر معدنی در گیاهان مورد بحث قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: اکتو میکوریز، غلظت عناصر معدنی، پسته، تیمار منیزیم
  • فریبا امینی، علی اکبر احسانپور صفحه 13
    شوری آب یا خاک، یکی از تنش های اصلی است و به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می تواند اثری منفی بر تولید محصول بگذارد. به نظر می رسد که گیا هان با مکانیسم های پیچیده ای در سطح کل گیاه، سطح سلولی و یا مولکولی به تنش پاسخ می دهند. از جمله این پاسخ ها تغییر در پروتئین های درگیر در مسیرهای سیگنالی تنش، پروتئین های مخصوص سم زدایی تنش اکسیداتیو و پروتئین های با اعمال غیر مستقیم با تنش هستند. نتایج SDS-PAGE تحقیق حاضر برای بررسی تغییرات پروتئین ها تحت تنش شوری در گوجه فرنگی رقم اصفهانی همراه با کاهش بیان پروتئین های 40، 91 و 110 کیلو دالتونی برگ و افزایش بیان پروتئین های 20،26 و 50 کیلو دالتون ساقه و 30 و 75 کیلو دالتون ریشه بود. الکتروفورز دو بعدی پروتئین های برگ های تحت تنش شوری نیز نشان دهنده اختلافاتی در شدت نقاط پروتئینی برگ نسبت به گیاهان کنترل بود. در این گیاه 18 لکه پروتئینی به وسیله تنش تغییر نمودند. این لکه های پروتئینی دردو گروه کلی جای گرفتند: 1- لکه های پروتئینی که بیان آنها در گیاهان تحت تنش شوری افزایش یا کاهش یافته بود و 2- لکه های پروتئینی که در گیاهان تحت تنش شوری پدیدار گشته و یا ناپدید شده بودند. از نتایج این مقاله می توان دریافت که شوری بر رشد و متابولیسم گیاهان تاثیر گذاشته، همچنین سبب تغییرات مهمی در بیان ژن های گیاهان می گردد و در نهایت به تجمع یاکاهش متابولیت های مهمی منجر می گردد که در اثر عدم توازن در پروتئین های سلولی به وجود می آیند. این تغییرات در جهت برقراری مجدد هومئوستازی گیاه و مقاومت در برابر تنش شوری است.
    کلیدواژگان: الکتروفورز دوبعدی، تنش شوری، گیاه گوجه فرنگی
  • رقیه حاجی بلند، باهره پاسبانی، حلیمه امیر آزاد صفحه 25
    اثر کمبود روی بر رشد، مقدار رنگیزه ها و فتوسنتز گیاه کلم قرمز (Brassica oleracea L. var. capitata f. rubra) در سه شرایط نوری متفاوت، شامل 100، 200 و 400 μmolm-2s-1 در محیط هیدروپونیک با غلظت کافی (725 پیکومول روی آزاد) و پایین (30 پیکومول روی آزاد) مطالعه شد. تولید ماده خشک اندام هوایی و ریشه در شرایط کمبود روی به ترتیب تا 95 % و 63 % کاهش، ولی تحت تاثیر افزایش شدت روشنایی افزایش یافت. کمبود روی باعث کاهش رشد اندام هوایی تا 80 % در شرایط نور ضعیف (100 μmolm-2s-1) شد، ولی این کاهش در گیاهان رشد یافته در شدت بالاتر نور (400 μmolm-2s-1) تنها 24 درصد بود. در شرایط کمبود روی، اندام هوایی سهم کمتری از روی در مقایسه با ریشه دریافت نمود. کلروفیل و کاروتنوئید های برگ تحت کمبود روی کاهش یافت، لیکن آنتوسیانین ها و ترکیبات فنلی افزایش معنی داری نشان دادند. کمبود روی موجب آسیب مراکز واکنشی نگردید، ولی موجب کاهش خاموش شدگی فتوشیمیایی و غیر فتوشیمیایی شد که نشان دهنده کاهش مصرف الکترون ها در واکنش های تاریکی فتوسنتز و نیز کاهش تبدیل انرژی آنها به گرما بود. مقاومت روزنه ای در گیاهان دچار کمبود روی افزایش یافت که موجب کاهش جذب دی اکسید کربن و تعرق گردید.
    کلیدواژگان: گیاه کلم قرمز، کمبود روی، فتوسنتز، رنگیزه ها، شدت نور، ترکیبات فنلی
  • سمیه نقی لو، غلامرضا گوهری، محمدرضا دادپور صفحه 37
    تکوین گل آذین و گل در گونه americana Phytolacca توسط میکروسکوپ نوری بازتابشی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد گل ها در گل آذین خوشه ایو با الگوی مارپیچی و رو به محور آغازش می یابند. هر گل توسط یک براکته و دو براکتئول احاطه می گردد. گلپوش مشتمل بر پنج کاسبرگ است که با فیلوتاکسی 5/2 به صورت مارپیچی آغازش می یابند. پرچم ها به تعداد ده عدد و به صورت زوج در مقابل کاسبرگ ها ظاهر می شوند. آغازش جفت های پرچمی نیز از الگوی مارپیچی تبعیت می کند. تعداد برچه ها برابر با پرچم های اصلی؛ یعنی ده عدد است که در گل های بالغ بخش قاعده ای آنها به هم متصل شده، ولی بخش انتهایی که مشتمل بر خامه است، مجزا از هم باقی می ماند. از جمله موارد نادری که در جریان بررسی تکوین گل در این گونه مشاهده گردید، آغازش گل های اضافی در قاعده براکته و براکتئول ها، تشکیل پرچم های اضافی در خارج حلقه پرچم های اصلی و مضاعف شدن پرچم های اصلی و افزایش تعداد پرچم ها و برچه ها به 11 عدد است. داده های به دست آمده در این بررسی، دیپلوستمونی نافه به عنوان حالت اجدادی در فیتولاکاسه را تایید می کند و بر این اساس، گونه P. americana دارای موقعیت ابتدایی در جنس فیتولاکا است.
    کلیدواژگان: آنتو~ژنی، دیپلوستمونی، فیتولاکا، میکروسکوپ نوری بازتابشی
  • مسعود رنجبر، فاطمه حاج مرادی، رؤیا کرمیان صفحه 47
    جنس Onobrychisیکی از جنس های بزرگ تیره Fabaceae است که از 9 بخش تشکیل شده است. گیاهان این جنس اساسا در نواحی معتدل شمالی پراکنش دارند، لیکن مرکز اصلی تنوع آنها نواحی شرق مدیترانه و جنوب غربی آسیاست. بسیاری از گونه های این جنس به دلیل ارزش تغذیه ای بالا و نیز ارزش زینتی خود بسیار مورد توجه هستند. بخشDC. Hymenobrychis با حدود 15 گونه، یکی از مهمترین بخش های این جنس است. در این مطالعه عدد کروموزومی پنج گونه از این بخش، Onobrychis sintenisii Bornm.، Onobrychis subnitens Bornm.،Onobrychis chorassanica Bunge، Onobrychis hohenackeriana C. A. Mey. و Onobrychis michauxii DC. مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه، اولین گزارش کروموزومی در مورد این تاکسون ها در ایران است. همه گونه-های مورد مطالعه دیپلوئید بوده، عدد کروموزومی 14 = x2 = n2 را نشان دادند.
    کلیدواژگان: عدد کروموزومی، Hymenobrychis، میتوز، Onobrychis
  • محمدعلی رئیسی، زهرا اسرار، شهرام پورسیدی صفحه 55
    مس یک ریز مغذی ضروری برای گیاه است، به گونه ای که کمبود آن متابولیسم گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. مقدار زیاد مس باعث ایجاد سمیت در گیاه از طریق ایجاد گونه های فعال اکسیژن می شود. از طرفی Sodium Nitroprusside (SNP) می تواند سلول ها را در مقابل آسیب اکسیداتیو ناشی از تولید رادیکال های اکسیژن حفاظت کند. این پژوهش به منظور بررسی اثر غلظت های مختلف SNP (0، 50، 100 و 200 میکرومولار) بر رشد و مورفولوژی گیاه شاهی تحت تاثیر سطوح مختلف فلز مس (50، 100 و 200 میکرومولار) صورت گرفت. نتایج نشان داد که تیمار SNP باعث افزایش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، افزایش محتوای کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در گیاهان تحت تنش مس می شود. همچنین تیمار SNP موجب کاهش معنی دار آلدهیدهای اندام هوایی در تمامی غلظت های سمی مس و کاهش مالون دآلدهید اندام هوایی و ریشه و سایر آلدهیدهای ریشه در غلظت 100 میکرومولار مس شد. نتایج نشان داد که غلظت های 50 و 100 میکرومولار SNP اثر مطلوبی بر بهبود تنش فلز سنگین مس در گیاه شاهی دارد.
    کلیدواژگان: رنگیزه های فتوسنتزی، سدیم نیتروپروساید، شاهی، مس، نیتریک اکسید
  • فرح کریمی، طیبه امینی اشکوری، امینه زینالی صفحه 77
    آلکالوئیدها موادی بسیار متنوع هستند و برحسب خصوصیات بیوشیمیایی و شیمیایی در گروه های مختلفی قرار می گیرند. از میان آلکالوئیدهایی که از مشتقات اورنیتین هستند می توان از آلکالوئیدهای گروه تروپان، مانند آتروپین و اسکوپولامین نام برد که از آلکالوئیدهای عمده در گیاه شاهبیزک هستند. در این پژوهش گیاه A. belladonna از سه ایستگاه مختلف از منطقه واز- چمستان جمع آوری شد و عصاره متانولی آلکالوئید از پودر برگ این نمونه ها با سه تکرار تهیه گردید. مقدار آلکالوئید تام برحسب میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ اندازه گیری شد. به منظور سنجش تغییرات محتوای آتروپین و اسکوپولامین موجود در عصاره های آلکالوئیدی در فصول و ارتفاعات مختلف، بررسی HPLC روی نمونه های جمع آوری شده با سه تکرار صورت گرفت. مطالعه نمونه های خاک ایستگاه ها بیشترین تخلخل و نفوذپذیری خاک و بیشترین نسبت کربن به نیتروژن را در ایستگاه سوم و کمترین آنها را در ایستگاه اول نشان داد. خاک هر سه ایستگاه فاقد شوری و از نظر pH، قلیایی ضعیف تشخیص داده شد. تاثیر ارتفاع بر محتوای آلکالوئید تام زیر سطح احتمال 1/0 معنی دار و همچنین تاثیر مشترک عوامل ارتفاع و فصل نیز زیر سطح احتمال 001/0 کاملا معنی دار بود. محتوای آتروپین همواره بیش از اسکوپولامین بوده، بین برخی عوامل خاک و حضور این مواد رابطه ای معنی دار مشاهده شد. رابطه بین محتوای آلکالوئید تام و هر یک از آلکالوئیدهای آتروپین و اسکوپولامین در تمام موارد معنی دار بود.
    کلیدواژگان: آتروپین، اسکوپولامین، بلادون، تروپان آلکالوئید، شاهبیزک
|
  • Sakineh Bahrami Sermandi, Ali Ahmadi-Moghadam, Seyed Javad Hosseinifard Page 1
    Many studies have been carried out both to produce ectomycorrhiza in axenic culture media and to investigate the impact of this symbiotic system on the plants. However, no investigation has been conducted on the effect of ectomycorrhizas on mineral concentration of pistachio when mycorrhizal and non-mycorrhizal plants exposed to different amounts of Mg. Ectomycorrhizal pistachio plants were produced using Agaricus bisporus, along with non-mycorhhizal plants were grown under sterilized condition in conical flasks where they were treated with four concentrations of MgSO4 prepared from Hogland nutrient solution with half of its concentration. After plant harvesting the concentration of Ca, Mg, P, Fe, K, Na, Zn, Mn and Cu of plants were measured. Colonization rate had increased in mycorrhizal plants when they exposed to higher Mg rates. The concentration of the above cations increased significantly in mycorrhizal plants in comparison to non-mycorrhizal plants. In ectomycorrhizal plants the excess amounts of Mg of high concentrations did not move to the shoots and was accumulated in the roots. The results were discussed with especial reference to the role of ectomycorrhizas in plant nutrition.
  • Roghieh Hajiboland, Bahereh Pasbani, Halimeh Amirazad Page 25
    The effect Zn deficiency on growth, leaf pigments and photosynthesis was studied in red cabbage (Brassica oleracea L. var. capitata f. rubra) plants under three different light conditions including 100, 200 and 400 µmol m-2 s-1 in hydroponic medium either with adequate (725 pM free Zn activity) or low (30 pM free Zn activity) Zn supply. Dry matter production of shoot and root was reduced by low Zn supply up to 95% and 63% respectively, but increased with increasing light intensity. Low Zn supply caused reduction of shoot growth up to 80% under low light intensity (100 µmol m-2 s-1), while this reduction was only 24% for plants grown under higher (400 µmol m-2 s-1) light conditions. Significantly lower Zn was allocated to shoot than roots in Zn deficient compared with Zn sufficient plants. Leaf chlorophyll and carotenoids content decreased in Zn deficient plants but anthocyanins and phenolics accumulated under these conditions. Zn deficiency did not cause any damage to PSII reaction centers but caused inhibition of both photochemical and non-photochemical quenching demonstrating reduction of electron use in dark reactions and lower heat dissipation in low Zn plants. Stomatal resistance was elevated in Zn deficient leaves that led to reduction of CO2 assimilation rate and transpiration.
  • Somayeh Naghiloo, Golamreza Gohari, Mohammad Reza Dadpour Page 37
    The inflorescence and floral ontogeny of Phytolacca americana have been studied using epi-illumination light microscopy. Our result revealed that flowers initiate acropetaly in racemous inflorescence with helical order. Each flower was subtended by a bract and two bracteoles. The perianth composed of 5 sepals which are formed helically in a 2/5 sequence. 10 stamens are arranged in five pairs opposite to sepals and their initiation follows sequential order. The number of carpels corresponds with the number of stamens in the inner androecial whorl. In mature flowers basal portion of the carpel became fused, while the distal portion, which contains style, remained free. Unusual characters that have been observed include: initiation of additional flowers at the base of bracts and bracteoles, formation of the extra stamens outside the inner stamens and doubling of inner stamens which result in increase of stamens and carpels. Our data in regard to the androecial ontogeny support existence of diplostemony as an ancestral type in the Phytolaccaceae, and therefore suggest that P. americana occupies a basal position in Phytolaccaceae.
  • Massoud Ranjbar, Fatemeh Hajmoradi, Roya Karamian Page 47
    The genus Onobrychis Miller is a large genus belonging to Fabaceae family and comperises 9 sections. The genus is distributed mainly in north temperate regions, but centers of its diversity are in the eastern Mediterranean area and south-western Asia. Many species of the genus are cultivated as fodder or for ornamental value. Onobrychis sect. Hymenobrychis DC. with about 12 species is one of important sections of the genus. In this study, chromosome number of 5 species belonging to the section, Onobrychis sintenisii Bornm., Onobrychis subnitens Bornm., Onobrychis chorassanica Bunge, Onobrychis hohenackeriana C. A. Mey. and Onobrychis michauxii DC. were analyzed. This report is the first cytogenetic analysis of these taxa. Results showed that all taxa are diploid and possess 2n = 2x = 14 chromosome number.
  • Mohammad Ali Raissi, Zahra Asrar, Shahram Pourseyedi Page 55
    Copper is a micronutrient which its, deficiency can alter essential functions in plant metabolism. On the other hand, excess copper is present in certain regions and environments, and can be potentially toxic to plants causing phytotoxicity by the formation of reactive oxygen species that damage cells. In this study, we examined the effect interactions between various concentrations of sodium nitroprusside (SNP) solution (0, 50, 100, and 200 µM) and different levels of Cu (50, 100, and 200 µM CuSO4) on the growth and morphology of Garden Cress (Lepidium sativumL.). The results showed that SNP treatment increased roots and shoots fresh weight, as well as the contents of chlorophyll a, b, total chlorophyll and carotenoids in all of the L. sativum plants under Cu Toxicity, as compared with the control plants. SNP treatment decreased malondialdehyde and other aldehyde in shoots and roots of the plants treated with copper, as compared with the control plants. In this study, determined that medium concentrations of SNP solution (50 and 100 µM) had good effects on improvement of physiological effects in plants under Cu toxicity.