فهرست مطالب

مجله آموزش عالی ایران
سال ششم شماره 3 (پیاپی 23، تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/05/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • از برنامه ریزی استراتژیک تا طراحی سازگارشونده در دانشگاه
    محمد یمنی دوزی سرخابی، منیره صالحی صفحه 1
    دانشگاه، سازمانی پویا و پیچیده است که میدان جریان تولید اطلاعات (مهمترین عامل تغییر و تحول در سیستم های اجتماعی) می باشد. در زمان کنونی، سرعت تغییر و تحول اطلاعات سریع است و به همین دلیل تغییر و توسعه دانشگاه ها به سرعت انجام می گیرد. در چنین شرایطی، چه نوع مفهومی از برنامه ریزی استراتژیکی می تواند پاسخگوی نیازهای دانشگاه باشد؟ در مقاله حاضر به بررسی دست آوردهای نظری در زمینه برنامه ریزی استراتژیک دانشگاهی از 2666 تا 2682 پرداخته شده است و نتایج آن با مفاهیم کلیدی که یمنی (1382،ص 39) برای سالهای قبل از 2666 به دست آورده، مقایسه گردیده است. جامعه پژوهش حاضر تمامی مقاله هایی که از سایت گوگل، سایت دانشگاه شهید بهشتی، کتابخانه مرکزی و مجلات پژوهشی موجود در کتابخانه دانشگاه شهید بهشتی در زمینه آموزش عالی در دسترس بوده است، می باشد. در این زمینه 42 چکیده مقاله مرتبط با برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی دریافت و مورد بررسی اولیه قرار گرفت. از میان آنها 22 مقاله به طور کامل دریافت و تحلیل شد. محتوای 84 مورد آن با سوالهای تحقیق حاضر مرتبط بود. بدین ترتیب، پیکره تحلیل محتوای انجام گرفته، شامل 84 مقاله شد. متن هرمقاله با روش تحلیل مقوله ای تحلیل محتوا گردید. پس از انتخاب مقاله ها، براساس تحلیل محتوای مقالات، عبارات کلیدی مقاله ها در 4 مقوله اصلی با عنوان های 8 تعریف برنامه ریزی استراتژیک، 2 ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک، 3 چالش های برنامه ریزی استراتژیک، 2 خاص بودن سازمان دانشگاه، و 4 برنامه ریزی استراتژیک تامل پذیر، طبقه بندی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهمترین تغییرات مفهومی برنامه ریزی استراتژیک از سالهای 2666 به بعد، مفاهیم زیر هستند: 8 برنامه ریزی استراتژیک از نوع تامل پذیر است. 2 آینده نگری به صورت اکتشافی است. 3 برنامه ریزی استراتژیک مشارکتی است. 3 برنامه ریزی استراتژیک خودسازمانده است. 2 برنامه ریزی استراتژیک پیچیده نگر است. 4 برنامه ریزی استراتژیک تکاملی است. 0 برنامه ریزی استراتژیک بدیهه پرداز و نوآور است و یافته ها نشان می دهد که برنامه ریز استراتژیک مانند یک هنرمند عمل می کند و خلاقیت نقش اساسی در درک وضعیت دانشگاه و یا پاسخگویی به چالش های درونی و بیرونی آن دارد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که نوع نگاه به برنامه ریزی استراتژیک نیاز به تحول جدیدی در مفهوم آن دارد. مفهوم طراحی سازگارشونده، می تواند ورودی برای بحث درباره این تحول مفهومی در حوزه« برنامه ریزی دانشگاهی» باشد.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی استراتژیک، دانشگاه، طراحی، سازگارشوندگی، طراحی سازگارشونده
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیات علمی و عوامل موثر برآن
    خدیجه سفیری، اعظم باغستانی صفحه 31
    هدف پژوهش حاضر، بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیات علمی دانشگاه است. جامعه آماری اساتید زن و مرد هیات علمی سه دانشگاه فنی شهر تهران (صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، فنی تهران) می باشد. نمونه آماری، شامل 216 نفر از جامعه آماری فوق است. در این پژوهش از روش تحقیق پیمایشی استفاده شده و ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته با سوالات بسته است. برای تدوین چارچوب نظری و استخراج عوامل موثر بر احساس تبعیض جنسیتی از نظریه های سقف شیشه ای، تصورات قالبی تفاوتها، تعارض نقشها، کمبودها، توده حیاتی، انگیزه پیشرفت و ترس از موفقیت کمک گرفته شد. و بر این اساس، مدل تحقیق تدوین شد. در این مدل «احساس تبعیض جنسیتی» با مولفه های نابرابری در جذب هیات علمی، نابرابری در استفاده از خدمات علمی، تحقیقاتی، رفاهی دانشگاهی، نابرابری در احراز سمت های مدیریتی و نابرابری در ارتقای مرتبه علمی سنجیده و به عنوان متغیر وابسته بکار رفته است. و نحوه مدیریت مسئولین دانشگاه (سقف شیشه ای، کلیشه های جنسیتی مسئولین، قوانین و مقررات دانشگاه)، کلیشه های جنسیتی فرد، ارتباطات سازمانی، انگیزه پیشرفت و ترس از موفقیت فرد به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده است. توزیع درصدی مولفه های احساس تبعیض جنسیتی نشان می دهد که در رابطه با احراز سمت های مدیریتی نسبت به سایر مولفه ها احساس تبعیض جنسیتی بیشتری وجود دارد. و آزمون تحلیل رگرسیون عوامل موثر بر متغیر وابسته نشان می دهد که تاثیر پنج متغیر، سقف شیشه ای، کلیشه های جنسیتی فرد، انگیزه پیشرفت، ترس از موفقیت فرد وکلیشه های جنسیتی مسئولین بر احساس تبعیض جنسیتی معنی دار است.
    کلیدواژگان: تبعیض جنسیتی، اعضای هیات علمی، احساس تبعیض
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه گرایش به تفکر انتقادی، رویکردهای یادگیری و عملکرد تحصیلی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه یزد
    سعیده راستجو، حمید سپهر، احمد زندوانیان صفحه 63
    این تحقیق، به بررسی رابطه میان گرایش به تفکر انتقادی،رویکردهای یادگیری و عملکرد تحصیلی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه یزد پرداخته است. نمونه پژوهش شامل 280 نفر از دانشجویان دختر و پسر از سه دانشکده بودند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس (2003) و پرسشنامه رویکردها و مهارت های مطالعه انتویستل و تیت (1997) استفاده شد.
    روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. یافته ها نشان داد که میانگرایش به تفکر انتقادی و عملکرد تحصیلی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش همبستگی مثبت و معنادار میان رویکرد عمیق و راهبردی با عملکرد تحصیلی و همبستگی منفی و معنادار میان رویکرد سطحی با عملکرد تحصیلی را نشان داد. در رابطه میان رویکردهای یادگیری و گرایش به تفکر انتقادی، همبستگی مثبت و معنادار بین رویکردهای عمیق و راهبردی با گرایش به تفکر انتقادی و همبستگی منفی و معنادار بین رویکرد سطحی و گرایش به تفکر انتقادی مشاهده شد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان رویکردهای یادگیری (عمیق، سطحی و راهبردی) و گرایش به تفکر انتقادی، تنها رویکردهای سطحی و راهبردی، عملکرد تحصیلی دانشجویان را به طور معناداری پیش بینی نمودند.
    کلیدواژگان: رویکردهای یادگیری (رویکرد عمیق، رویکرد سطحی، رویکرد راهبردی)، گرایش به تفکر انتقادی، عملکرد تحصیلی، کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل روابط چندگانه سرمایه فکری در آموزش عالی
    وجیهه ظهورپرونده صفحه 85
    این تحقیق با هدف تحلیل روابط چندگانه سرمایه فکری دانشگاه فردوسی در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول تحقیق به منظور شناسایی اجزا و مولفه های سرمایه فکری دانشگاه، بر پایه مبانی نظری مرتبط با سرمایه فکری روش مصاحبه نیمه ساختار یافته اجرا شد. در این مرحله از تحقیق نمونه گیری از جامعه تحقیق به صورت هدفمند و با استفاده از شاخص های انتخاب نمونه مانند)داشتن اطلاعات کافی در مورد موضوع تحقیق و یا تجربه شخصی در رابطه با موضوع تحقیق( انجام شد. در پایان مرحله اول چهار سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه رابطه و سرمایه نوآوری که برخاسته از مبانی نظری و تجربی تحقیق بودند مورد تایید گروه مصاحبه شونده قرار گرفتند.در مرحله دوم برای اندازه گیری هر کدام از عوامل مدل مفهومی تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شد که پس از رواسازی و اعتباریابی، پرسشنامه به صورت نهایی بر روی 436نفر از اعضای نمونه تحقیق اجرا شد. تعداد 303 پرسشنامه در تحلیل های آماری مورد استفاده قرار گرفت و مدل مفهومی تحقیق آزمون شد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نیز نشان داد که میان اجزای سرمایه فکری رابط معنادار و مثبتی وجود دارد.علاوه بر این، به منظور دستیابی به این موضوع که مدل علی ارایه شده در دیاگرام تحلیل مسیر چه میزان از واریانس متغسر وابسته را تبیین می کند از ضریب تعیین R استفاده شد. بر اساس R به دست آمده برای کلیه متغیرها، 43/4 درصد از مجموع تغییرات متغیر وابسته توسط مدل تحلیلی تبیین می شود.
    کلیدواژگان: سرمایه فکری، مدیران، کارشناسان، آموزش عالی، دانشگاه ها
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • الگوی مفهومی سرمایه های فکری در آموزش عالی / مطالعه موردی: دانشگاه شریف
    امیر شهسواری، محمد یمنی دوزی سرخابی، محمود ابوالقاسمی صفحه 121
    با اهمیت یافتن دانش در پیشبرد شئون مختلف زندگی بشری، خلق و مدیریت دارایی های دانشی نقشی تعیین کننده در ارزشآفرینی و حفظ زیستپذیری آینده ی دانشگاه ها یافته است. در این راستا دانشگاه ها ناگزیر از بازشناخت سرمایه های فکری خود و اشکال جدیدی از مدیریت می باشند که توجه به ارزش آفرینی از این سرمایه ها را در کانون توجه خود قرار دهد. برای این منظور پژوهش حاضر با بررسی تفصیلی مفهوم و انواع سرمایه های فکری دانشگاه، خود را از پژوهش هایی که سرمایه فکری را در شرکت های تجاری مفهوم سازی نموده اند، متمایز میکند و به سمت دستیابی به الگویی شناختی از اساسی ترین سرمایه های فکری دانشگاه حرکت میکند. در ادامه الگوی بدست آمده برای بررسی وضعیت سرمایه های فکری در یکی از برترین دانشگاه های ایران به کار برده شده است. روش پژوهش، با «دانشگاه شریف» توصیفی پیمایشی است که جامعه ی آن عبارت است از اعضای هیئت علمی حجم 300نفر. نمونه گیری از نوع طبقه ای و شامل 103نفر از اعضای هیئت علمی میباشد. ابزار اندازه گیری، یک پرسش نامه ی محقق ساخته میباشد که بر اساس مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش بدست آمده و پایایی و روایی آن بررسی و تایید شده است. داده ها با استفاده از آزمونt، آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) و آزمون فریدمن (Friedman) تجزیه و تحلیل و نهایتا یافته های پژوهش بحث و بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد که وضعیت سرمایه انسانی بالاتر از متوسط، اما وضعیت سرمایه نوآوری، سرمایه سازمانی و سرمایه ارتباطی پایین تر از متوسط میباشد. به طوریکه مجموعا براساس یافته ها، وضعیت کلی سرمایه فکری در دانشگاه شریف پایین تر از متوسط بدست آمده است.
    کلیدواژگان: سرمایه فکری دانشگاه، سرمایه انسانی دانشگاه، سرمایه نوآوری دانشگاه، سرمایه سازمانی دانشگاه، سرمایه ارتباطی دانشگاه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شناسایی مولفه های مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها با استفاده از تکنیک دلفی فازی مطالعه موردی: دانشگاه شیراز
    مسلم علی محمد لو، بنفشه اکبری، الهام مهدویان پور صفحه 161
    دانشگاه به عنوان یکی از مهمترین نهادهای یک کشور، علاوه بر وظیفه تعلیم و تربیت دانشجو، در حوزه های قانونی، زیست محیطی، اخلاقی و نوع دوستی نیز مسئولیتی تحت عنوان «مسئولیت اجتماعی دانشگاه» به عهده دارد، ولی علارغم مطالعات متعددی که در حوزه مسئولیت اجتماعی صورت گرفته، در حوزه دانشگاه ها مدل بومی شده برای مفهوم سازی مسئولیت اجتماعی وجود ندارد. این پژوهش با هدف شناسایی مولفه های مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها انجام شده است. برای این منظور، با مطالعه جامع ادبیات موضوع، شاخصهای مسئولیت اجتماعی شناسایی و برای بومی سازی آنها در دانشگاه ها از تکنیک دلفی فازی استفاده شده است تا هم توافق خبرگان در مورد شاخص ها مبنای تصمیم گیری باشد و هم در فضای فازی بتوان به طور دقیق تر، به تحلیل نظرات کلامی خبرگان پرداخت. 39شاخص شناسایی شده از ادبیات با استفاده از نظر 10نفر از خبرگان دانشگاه شیراز، طی 4 دور دلفی به 18شاخص نهایی تبدیل گردید.
    کلیدواژگان: مسئولیت اجتماعی، مسئولیت اجتماعی دانشگاه، دانشگاه شیراز، دلفی فازی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • From Strategic planning to Adaptive design at the University
    Page 1
    University is a complex, dynamic organization where the flow of information (the most important factor in social transformation) is generated. At the present time, the rapid development of information has caused a rapid change of universities. In such circumstances, what aspect of strategic planning can meet the needs of universities? This study examined the theoretical achievements in the field of university strategic planning from 2000 to 2012 and the results were compared to the key concepts of Yamani (1382, p. 39) for the years before 2000. To do the present research, all articles downloadable from Google Web site, Shahid Beheshti University database, Shahid Beheshti University Central Library and the Higher Education journals available to the library. 54 abstracts in the field of strategic planning in higher education were reviewed. Of these, 24 articles were selected to be analyzed full text. Content of the 15 articles was associated with questions of this study, thus the body content analysis was performed on 15 papers. Each transcript was analyzed using content analysis categories. After selecting the paper, based on content analysis of articles, essays key phrases were classified in 5 main categories: (1) defining strategic planning, (2) the characteristics of strategic planning,(3) strategic planning challenges ,(4) specificity of the University, and (5) strategic planning considerations. The findings suggest that the changes in the strategic planning concept from 2000 onwards are the following concepts: 1. Strategic planning is a contemplate or reflection. 2. Thinking about future is all about exploration. 3. Strategic planning is participatory. 3. Strategic planning is self-organization. 4. Strategic planning is complex-oriented. 5. The strategic plan is evolutionary. The findings of this study suggest that a new approach to strategic planning needs to change its meaning. The concept of adaptive design, can initiate a discussion on the evolution of the concept of "academic program".
    Keywords: strategic planning, college, design, adaptivity, adaptive design
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A review of sensing gender discrimination among faculty members and factors causing it
    Page 31
    The aim of this research is to consider the gender discrimination among faculty members.
    Statistical population of the research is the faculty members of 3 industrial universities of Tehran, namely Sharif University of technology, Amir Kabir University of technology and Engineering Faculty of Tehran University.
    The research data sample consists of two hundred and ten people from mentioned statistical population.
    The research method is observation and the researcher developed a multiple choice questionnaire.
    To form the research framework and determine the effective factors in gender discrimination some theses are used including prevailing notions or gender taboos, role conflicts, differences, shortages, work slump, progress motivations and fears.
    In the theoretical model of the research, the sense of gender discrimination is used as a dependant variable and was noticed in inequality of employing faculty members, in using of academic, research and welfare services, obtaining management positions, etc.
    The managing strategies of university officials (Glass Coverture, Gender taboos of authorities and University rules), Individual gender taboos, Corporate communications, progress motivations and fearing from success are considered as independent variables.
    The percentage distribution of gender factors has shown that there is gender discrimination just in obtaining management positions and also Regression analysis test of factors influencing dependent variables has shown that the effects of five variables including Glass Coverture, Gender taboos, Progress motivations, Fear of progressingand Gender taboos of authorities on the sense of gender discrimination are significant.
    Keywords: sensing gender, discrimination, members, factors causing
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Investigating the relationship between critical thinking disposition, learning approaches and academic performance of graduate students of Yazd University
    Page 63
    This research examined the relationship between critical thinking disposition,learning approaches and academic performance of graduate students of Yazd University. Statistical sample consisted of 280 students of both genders from three faculties who were selected through random classification sampling. Ricketts's Critical Thinking Disposition Inventory (2003) and Entwestle & Tait Assessment of Approaches and Study Skills Inventory for Students (1997) were used. Research results showed that there is a positive and significant correlation between critical thinking disposition and academic performance. Significant and positive correlation between deep and strategic approach with academic performance and significant and negative correlation between surface approaches and academic performance was also found. Moreover, significant and positive correlation between deep and strategic approaches with critical thinking disposition and significant negative correlation between surface approach and critical thinking disposition was observed as well. Regression analysis also showed that from among learning approaches (Deep, surface and strategic) and critical thinking disposition, only surface and strategic approaches predicted the college student's academic performance in a significant way.
    Keywords: learning approaches (deep, surface, strategic), disposition critical thinking, academic performance, master\'s degree students, Yazd University
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Multiple relationships analysis of Intellectual Capital in Higher Education
    Page 85
    This study provides an analysis of intellectual capital of academic centers in three steps. In the first four human capital, structural capital, innovation capital and relationship capital and the components of skills and abilities, attitudes, creativity, systems and organizational structure, internal processes, IT infrastructure and communications, relationships with clients, Validation of a questionnaire to 436 members of the research was conducted on the final. Total 303 questionnaires were used in statistical analysis and conceptual research model was tested .information and communication, internal processes, relationships with clients, networking and collaboration and innovation mechanisms are important. The results of the analysis also showed that:1 - The relationship between human capital and structural capital are positive and significant.
    2 - The relationship between human capital and innovation capital has a positive and significant.
    3 - The relationship between human capital and investment relationship is positive and significant.
    4 - positive and significant relationship between capital structure and investment relationship exists.
    5 - significant positive relationship between innovation capital and structural capital there.
    6 - The relationship between capital investment and innovation and a significant positive relationship exists.
    7 - between human capital and structural capital, innovation capital and a significant positive relationship exists.
    8 - between human capital, innovation capital and structural capital investment associated with a positive and significant correlation exists.
    In addition, in order to achieve this, the causal model presented in the path analysis diagram to explain how much of the variance of the coefficient of determination R was used. The R obtained for all variables, 43/4 percent of the total change in the dependent variable is explained by the analytical model.
    Keywords: Higher Education, Univercity, Intellectual Capital
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Conceptual model of Intellectual Capitals in Higher EducationCase study of Sharif University of Technology
    Page 121
    With the advent of the information age and knowledge based economy, creation and management of intangible assets have been critical in value creation and viability of universities. Here, environmental transitions have placed the demand for Transparency, accountability and flexibility. Answering these new demands requires new types of resources and new methods of management. Although considerable number of researches have studied the IC in general, but there are few works which have reached an integrated cognition of university IC. In this regard, The model of University intellectual capital, based on the review of existing theories and practical experiences in the area of IC, is employed in one of the top universities in Iran. The method used is descriptive and administered through a survey. The society of the study includes 300 faculties of Sharif University of Technology, 103 of which make the sample. The Measuring instrument is a questionnaire on IC. Data is analyzed by tests of Inferential statistics such as t-test , Multivariate analysis of variance test, and Friedman test. The results of this study indicate that human capital in the Sharif University of Technology is higher than average, but the other three components of intellectual capital which include innovation capital, organizational capital and relational capital are lower than average. So, the overall situation of intellectual capital is evaluated at a lower level than average.
    Keywords: University Intellectual Capital, University Human Capital, University Innovation Capital, University Organizational Capital, University Relational Capital
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Identifying Social Responsibility in Universities (USR) Using Fuzzy Delphi. Case study: Shiraz University
    Page 161
    As one of the most important institutions of a nation, universities, besides educating students, may also participate in the areas of law, environment, ethics and philanthropy which is termed “university social responsibility”. Despite numerous studies in the area of social responsibility, there hasn’t been any customized model for university social responsibility. This study aims to identify dimensions and components of university social responsibility. After studying the literature view of this issue, criteria of social responsibility have been identified and were customized for Universities, using Fuzzy Delphi method. Experts’ agreement on criteria was the basis of decision making process. Experts were asked to rate and finalize 39 criteria identified while studing the literature. In the end, with a 4-round Delphi, 19 criteria have been chosen.
    Keywords: Social Responsibility, USR, Fuzzy Delphi, Shiraz University
    Abstract View Paper Original: Persian