فهرست مطالب

آموزش عالی ایران - سال دوم شماره 3 (پیاپی 7، زمستان 1388)

مجله آموزش عالی ایران
سال دوم شماره 3 (پیاپی 7، زمستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1389/04/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مهتاب پور آتشی، حسین شعبانعلی فمی، حمید موحد محمدی صفحه 1
    از جمله مراکز اصلی که در جهت تربیت نیروی انسانی در بخش کشاورزی فعالیت دارند، دانشکده های کشاورزی هستند. تحقیق حاضر با هدف تحلیل عوامل تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی دانشجویان رشته های کشاورزی انجام شده است. این تحقیق از نوع توصیفی همبستگی می باشد که برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان سال سوم و چهارم کارشناسی شاغل به تحصیل در دانشکده های کشاورزی دانشگاه تهران بودند که 98 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق از لحاظ روایی ظاهری و محتوایی بر اساس نظر تعدادی از اساتید صاحب نظر در این زمینه مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی پرسش نامه نیز از روش آزمون مقدماتی استفاده شد که آلفای کرونباخ محاسبه شده بیانگر اعتبار مناسب آن برای گردآوری داده ها بود. تحلیل داده ها با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSS نسخه 5/11 انجام شده است. نتایج نشان داد که مهم ترین متغیرهای تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی از دیدگاه دانشجویان به ترتیب عبارت از علاقه به رشته تحصیلی، مناسب بودن امکانات کتابخانه و انگیزه تحصیل است. همچنین نتایج مربوط به تحلیل عاملی از استخراج پنج عامل حکایت می کند که عبارت از نگرشی، امکانات، آموزشگر، آموزشی و روابط انسانی است. این عوامل جمعا حدود 70 درصد از کل واریانس را تبیین کردند. با استفاده از نتایج به دست آمده پیشنهادهایی ارائه شده که با به کارگیری آنها می توان در جهت موفقیت تحصیلی دانشجویان گام برداشت.
    کلیدواژگان: آموزش عالی، تحلیل عاملی، دانشجو، کشاورزی، موفقیت تحصیلی
  • محمدرضا آهنچیان صفحه 15
    طراحی نظام ارزیابی در چهارچوب مدیریت عملکرد، برایند برنامه ریزی راهبردی برای همه سازمان ها از جمله دانشگاه هاست. در این مقاله به صورت فشرده، روش اجرای طرحی برای ارزیابی از عملکرد کارکنان دانشگاه ها معرفی می شود. میدان تحقیق دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1385و86 است. هدف تحقیق، توسعه ای است که در آن انتخاب روش ها و برنامه های داوطلب تغییر، در درجه نخست بر پایه مطالعه ضرورت تغییر و سپس ویژگی های ممتاز آن در سازمان مورد نظر انجام می گیرد. به این منظور در مرحله اول، از «روش تحقیق ارزشیابی»، برای قضاوت درباره ارزش نظام موجود استفاده شد و طراحی نظام جدید بر اساس نتایج مرحله اول و بر اساس اجماع متخصصان ومدیران صورت گرفت. مقاله حاضر، ضمن پرهیز از ورود به مباحث نظری، با قصد معرفی چگونگی مراحل طراحی تا تدوین و اجرایی شدن نظام ارزیابی عملکرد کارکنان به صورت ویژه و در یک سازمان، دانشگاه فردوسی، تنظیم شده است. قابلیت بازتعریف روش ارائه شده در طراحی نظام ارزیابی عملکرد کارکنان این دانشگاه، می تواند الگوی قابل توجهی برای سایر سازمان ها و دانشگاه ها به شمار آید. در پایان و بر اساس تجربیات به دست آمده، دلالت های اجرایی برای ایجاد تغییر و توسعه در نظام های ارزیابی منابع انسانی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: نظام ارزیابی، مدیریت عملکرد، مدیریت منابع انسانی، دانشگاه فردوسی
  • حمیدرضا آراسته، ترانه عنایتی صفحه 47
    دانشگاه ها مانند سایر سازمان ها رو در روی چالش های جدیدی قرار گرفته اند و برای ادامه حیات و انطباق با محیط پیرامون خود نیاز به تغییر و تحول اساسی دارند. یکی از راه های مقابله با فشارهای محیطی به کارگیری ویژگی های سازمان یادگیرنده در دانشگاه هاست. پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی وضعیت دانشگاه های آزاد اسلامی بر اساس ویژگی های سازمان های یادگیرنده انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در استان های گیلان و مازندران، در سال 1386 بود. داده های تحقیق از نمونه 385 نفری از اعضای هیئت علمی، رؤسا و معاونان جامعه مذکور به دست آمد. این افراد به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه 77 سؤالی محقق ساخته در طیف پنج گزینه ای لیکرت بود و از تحلیل عاملی برای تحلیل داده ها و «آزمون تی» برای مقایسه گروه ها استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از وجود 17 ویژگی اصلی از سازمان یادگیرنده در واحدهای دانشگاهی مورد مطالعه بود. در بررسی تفاوت های موجود در گروه های دموگرافیک مختلف آزمودنی ها (جنس، مدرک تحصیلی و پست سازمانی) نتایج به دست آمده حاکی از وجود تفاوت هایی در ابعاد مختلف می باشد.
    کلیدواژگان: سازمان یادگیرنده، تغییرات محیطی، فرهنگ یادگیری، دانشگاه آزاد اسلامی
  • شهره علوی، عیسی ابراهیم زاده، داود کریم زادگان مقدم، محمد عطاران، رامین مهرداد، بنفشه گلستان صفحه 67
    یادگیری الکترونیکی سریع، رویکردی جدید برای تدوین محتوای الکترونیکی است که با تغییر در فرایند و ابزارهای مورد استفاده، زمان و هزینه ساخت محتوای الکترونیکی را کاهش می دهد. از آنجایی که تاکنون مطالعات معدودی در زمینه مقایسه این رویکرد و رویکرد یادگیری الکترونیکی مرسوم انجام شده است، مطالعه شبه آزمایشی حاضر در سال 1387 در 100 نفر از کارکنان اداری دانشگاه علوم پزشکی تهران، میزان یادگیری، رضایت از دوره، زمان صرف شده و تعداد افراد به کارگرفته شده در تدوین محتوا بر اساس این دو رویکرد، را مقایسه نمود. کارکنان مورد بررسی با روش تصادفی بلوکی در دو گروه 50 نفری تقسیم شدند. تدوین محتوای یادگیری الکترونیکی مرسوم بر اساس مدل طراحی آموزشی آبشاری ADDIE و با استفاده از نرم افزار Macromedia flash و تدوین محتوا با رویکرد یادگیری الکترونیکی سریع، شامل پردازش موازی سه مرحله تحلیل، طراحی و تدوین و استفاده از نرم افزار Adobe Presenter بود که نظیر دیگر ابزارهای یادگیری الکترونیکی سریع، بسیاری از فرایندها را به طور خودکار می سازد. ابزارهای جمع آوری داده ها شامل پیش آزمون، پس آزمون، آزمون نهایی، پرسش نامه خودارزیابی میزان یادگیری و پرسش نامه میزان رضایت کارکنان از دوره آموزشی بود. پاسخ دهی به دو پرسش نامه اخیر، مبتنی بر مقیاس لیکرت بود. در مورد هر دو پرسش نامه روایی محتوا با کمک 10 نفر از صاحب نظران و پایایی بر اساس ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. یافته ها نشان داد مقایسه نمره پیش آزمون، پس آزمون، آزمون پایانی و خودارزیابی کارکنان از میزان یادگیری شان در دو گروه تفاوت معناداری نداشت. رضایت از محتوای آموزشی، رضایت از شیوه آموزش، رضایت از برنامه آموزش الکترونیکی و رضایت کلی در دو گروه تفاوت معناداری نداشت. زمان تدوین محتوا در رویکرد یادگیری الکترونیکی مرسوم، 141 و در رویکرد سریع 24 روز کاری بود (نسبت 6 به 1). نظر به عدم تفاوت دو رویکرد مذکور در میزان یادگیری یادگیرندگان، رضایت مندی آنها و کاهش قابل توجه زمان تدوین دوره، در رویکرد یادگیری الکترونیکی سریع، استفاده از آن برای آموزش الکترونیکی کارکنان دانشگاه ها، پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: یادگیری الکترونیکی سریع، یادگیری الکترونیکی مرسوم، رضایت، زمان، هزینه
  • جعفر ترکزاده، زهرا صباغیان، محمد یمنی دوزی سرخابی صفحه 89
    توسعه سازمانی می تواند از طریق توسعه هدف مند قابلیت ها و شایستگی های دانشگاه، توانمندی لازم برای پاسخ مؤثر به اقتضائات محیطی را در دانشگاه ایجاد نماید و دانشگاه را قادر سازد که اثربخش باشد. بدیهی است این تلاش اقتضایی باید مبتنی بر تشخیص درست وضعیت و جهت گیری کارآمد، در قالب الگویی سیستمی متناسب با وضعیت دانشگاه به عمل آید اما این سؤال اساسی مطرح می شود که تلاش های موفق توسعه سازمانی دارای چه شرایط، ویژگی ها و یا اجزای کلیدی بوده اند و آیا از این حیث وجوه یا شاید ساختار بنیانی مشترکی دارند؟ به منظور یافتن پاسخی برای این سؤال، پژوهشی با استفاده از روش مطالعه چند موردی طرح ریزی و اجرا گردید. در این پژوهش پنج تجربه موفق توسعه سازمانی در دانشگاه های آریزونا، آتاباسکا، ویلانوا، واشنگتن و ساوت پاسفیک بررسی و تجزیه و تحلیل شد. بر این اساس چهار بعد اصلی تلاش های توسعه سازمانی شناسایی شد که در یک تعامل سیستمی با همدیگر، منظومه موفقیت آمیز عملکرد توسعه سازمانی در دانشگاه را تشکیل می دهند. این ابعاد عبارتند از جهت گیری، رویکردهای اصلی، اقدامات توسعه ای و تاکیدات ویژه. اجزای کلیدی مشترک تلاش های مورد مطالعه نیز در قالب ابعاد یاد شده شناسایی گردیدند.
    کلیدواژگان: دانشگاه، توسعه سازمانی، توسعه دانشگاهی
  • فریبا عدلی، کیومرث نیاز آذری صفحه 115
    تنوع نیروی کار، دارایی جدیدی است؛ که جهان گرایی فزاینده برای سازمان ها به ارمغان آورده است. نیروی کار متنوع، مدل های ذهنی مختلفی را با خود به سازمان می آورد؛ که در صورت درست اداره شدن عقایدی جدید تولید می کند، دانش آفرینی، خلاقیت و نوآوری به بار می آورد. در این پژوهش رابطه اداره تنوع نیروی کار و فرایند دانش آفرینی در نظام آموزش عالی مطالعه شد. روش پژوهش توصیفی همبستگی بود؛ مشارکت کنندگان در این پژوهش 132نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه بودند که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه پژوهشگرساخته بود. داده ها با استفاده از نرم افزار spss از جمله آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد بین اداره تنوع نیروی کار و فرایند دانش آفرینی در نظام آموزش عالی رابطه مثبت وجود دارد؛ مدیریت اثربخش آن می تواند دانش آفرینی را برای سازمان به ارمغان آورد.
    کلیدواژگان: مدیریت تنوع نیروی کار، تئوری پویای دانش آفرینی سازمانی، دارایی تنوع، مدیریت استعداد
  • مسعود حاجی زاده میمندی صفحه 135
    این پژوهش به بررسی تاثیر ازخودبیگانگی بر منزلت علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد می پردازد و نظریه ملوین سیمن درباره ابعاد بیگانگی اجتماعی به عنوان چهارچوب نظری تحقیق در نظر گرفته شده است که طبق آن پنج جنبه اصلی بیگانگی شامل احساس بی معنایی، احساس بی قدرتی، احساس انزوای ارزشی، احساس بی هنجاری و احساس ازخودبیگانگی می باشد.
    روش پژوهش روش پیمایش و تکنیک جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است که روایی و اعتبار آن سنجیده شده است. جامعه آماری پژوهش یعنی اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد تعداد 298 نفر بودند و بر اساس فرمول کوکران 135 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید و انتخاب افراد در آن به روش تصادفی سیستماتیک انجام شد.
    یافته های پژوهش نشان داد که متغیرهای احساس بی معنایی و مشخصات حرفه ای با منزلت علمی رابطه معنی داری ندارند، اما متغیرهای احساس بی قدرتی، احساس انزوای ارزشی، احساس بی هنجاری، احساس بیگانگی اجتماعی (مقیاس بیگانگی کل) و ارزیابی منزلت اجتماعی همبستگی مثبت با ارزیابی منزلت علمی دارند و متغیرهای احساس ازخودبیگانگی و احساس رضایت از زندگی با آن همبستگی منفی یا معکوس دارند.
    جهت تبیین ارزیابی منزلت علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد، از رگرسیون خطی چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که در نهایت دو متغیر ارزیابی منزلت اجتماعی و احساس بیگانگی اجتماعی در مدل تحلیلی معنی دار باقی مانده و دو متغیر یادشده در مجموع 1/42 درصد متغیر ارزیابی منزلت علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد را تبیین می نمایند.
    کلیدواژگان: منزلت علمی، ازخودبیگانگی، احساس بی قدرتی، احساس انزوای ارزشی، احساس بی هنجاری، یزد
|
  • Mahtab Pouratashi, Hossein Shabanali Fami, Hamid Movahed Mohammadi Page 1
    Agricultural colleges are centers for training human resources in agricultural sector. The aim of this study is to analyze factors influencing academic achievement of agriculture students. As a descriptive and correlation research design, data were collected by a questionnaire. A sample of 98 junior and senior students in agricultural colleges of Tehran University was randomly selected. Content and face validity of the instrument determined by opinions of faculty members and its reliability determined by Cronbach’s alpha. Findings showed that base on students’ viewpoint, interest to educational major, library equipments, and motivation were the most important variables influencing academic achievement. Also, factor analysis showed that attitude, equipment, teacher, education, and human relations are affecting factors respectively which could totally cover about 70 percent of variables. Based on the findings some recommendations were given to improve students’ academic achievement.
  • Mohammad Reza Ahanchian Page 15
    The outcome of strategic planning for universities is designing a system for appraisal within performance management framework. This article introduces a managerial design for employees’ appraisal at universities in brief. The research is conducted on the Ferdowsi University of Mashhad in 2006-7. Research goal is developmental. The necessity for re-designing is easily tangible based on primary organizational investigations and hence it is the first reason for the importance of this study. The research method, for the first stage of study, is “Evaluation Research”. Recognizing the existing qualities of the appraisal was the aim of conducting this method for the first stage. It created a value judgment about the appraisal system in order to distinguish its points of strength and weakness. It was focused on the experts and top managers’ consensus above the characteristics of new system in second and last stage. Presenting a wide debates on appraisal is ignored here deliberately because of its emphasizing on the way it followed for re-designing the system. This may plays a role as a pattern for other educational organizations and more especially universities which look for re-designing an effective appraisal system. The achieved goals and managerial implications in this study have a good potentiality to be taken under account by others.
  • Hamidreza Arasteh, Taraneh Enayati Page 47
    Like other organizations, universities have confronted new challenges and uncertainties and are forced to have significant changes to adapt themselves to the environment which serves their survival. One of the major things to face with these environmental challenges is the application of the learning organization concept at universities. This paper therefore, aims to evaluate the Azad University branches based on the characteristics of the learning organization. Included all the universities’ branches in two provinces of Guilan and Mazandaran, 385 participants from faculty members, presidents and the vice-presidents were selected randomly. Data were gathered by a researcher-made questionnaire with 77 questions using a five-point Likert Scale. The factor analysis and t test were used for data analysis. The findings showed that in studied cases, 17 key characteristics of learning organization were observed. In evaluation of the existing demographic differences of the samples (gender, academic qualification, and organizational position), the results accounted for degrees of differences in different aspects.
  • S. Shohreh Alavi, Issa Ebrahimzadeh, Davood Karimzadegan Moghadam, Mohammad Attaran, Ramin Mehrdad, Banafsheh Golestan Page 67
    Rapid e-learning is a new approach for developing e-content. It reduces time and cost of e-learning by changing the process and tools. As there are few studies that compare rapid e-learning with traditional e-learning, this semi-experimental study was carried out to compare learning, course’s satisfaction and time used and people associated to content development between these two approaches. It was done on 100 Tehran University of Medical Science’s (TUMS) office workers. The study samples were divided into two 50 staff groups by blocking randomization. The traditional e-learning content development was based on ADDIE waterfall instructional model by Macromedia flash. The rapid e-learning content development was based on parallel process of analysis, design and development by Adobe Presenter. This software like other rapid e-learning tools develops a lot of procedures automatically. Data were collected by pre test, post test, final examination, self- report of learning questionnaire and questionnaire of course’s satisfaction. The last two questionnaires were based on Likert Scale. In a pilot study, the questionnaires were validated by 10 specialists. The reliability of the questionnaires were measured by Cronbach’s alpha analysis. There were no significant differences in pre test, post test, final examination score and self report of learning between the two groups. The differences between satisfaction of content, satisfaction of delivery method, satisfaction of program and total satisfaction were not different in two groups. The time used for developing the course by traditional and rapid e-learning approach was 141 and 24 working days, respectively. The staff learning and satisfaction were not different in these two e-learning approaches but the time needed for content development in rapid e-learning approach was much less, comparing to the other approach. Therefore it’s recommended to use rapid e-learning in electronic staff in-service training.
  • Jafar Torkzadeh, Zahra Sabbaghian, Mohammad Yamani Douzi Sorkhabi Page 89
    Organization development (OD) can create the required ability in university for responding effectively to environmental demands and enable it to be effective too. It is evident that this contingent effort must be made based on right and exact diagnosis and efficient direction, in the systemic model proportionate to the university’s situation. However a basic question is proposed now: What are the conditions, characteristics or key components of successful OD efforts and are there some common aspects in this respect? In order to find a proper answer, a multiple case study was designed and implemented. In this research, the five successful OD experiences in some universities was studied and analyzed. Consequently, four main dimensions of OD efforts which form the system of OD function success in university were recognized. They were Direction, Main Approaches, Developmental Actions, and Special Stipulations. Also the common key components of studied efforts were recognized within the framework of those four dimensions.
  • Fariba Adli, Keyomars Niazazari Page 115
    W orkforce diversity is a new asset for organizations which has been resulted from the increasing globalization. Workforce diversity presents different mental models to organizations; if managed well will produce new ideas, knowledge creation and innovation. This article reports the findings of a research project which examines how workforce diversity’s management relates to the knowledge creation process in higher education system. Data were collected from a questionnaire. Using stratified random sampling, 132 faculties were selected and asked to answer the questions. The findings indicate that workforce diversity has a positive impact on knowledge creation in higher education system. Additionally, knowledge creation can be enhanced by an effective management in these institutions.
  • Masoud Hadjizadeh Meimandi Page 135
    This paper aims to review the impact of self-alienation on the faculties’ scientific prestige at the Yazd University. The research reported here has been done based on the Seeman's theory on the dimensions of social alienation. Alienation is defined in terms of Melvin Seeman's (1959) five basic variants of alienation: powerlessness, meaninglessness, normlessness, social isolation, and self-estrangement. Using a descriptive research model, data were collected by a questionnaire. 135 faculties were selected via systematic sampling.The findings show that although there was no meaningful relation between variables of meaninglessness, and professional characteristics with scientific prestige, but a positive correlation has been observed between powerlessness, isolation, normlessness, social alienation with scientific prestige. Additionally a negative correlation has been confirmed between alienation and life satisfaction with scientific prestige. Finally results of multiple regression showed that two variables of social status and social alienation are explained faculties’ scientific Prestige respectively.