نشریه پژوهش های مدیریت انتظامی
سال سیزدهم شماره 3 (پاییز 1397)

تمام سازمان ها به دنبال کسب و حفظ وجهه و تصویر بیرونی مطلوب هستند. پلیس هم یک نهاد مهم جامعه است و خدمات آن به عموم عرضه می شود بنابراین داشتن تصویر مثبت بیرونی، منجر به ایجاد اعتماد عمومی به پلیس شده و در نتیجه کارامدی آن را افزایش می دهد. نظر به اهمیتی که مفهوم تصویر سازمانی برای پلیس دارد، پژوهش حاضر به مطالعه تصویر سازمانی پلیس پرداخته است. از آنجا که آگاهی از ذهنیت افراد جامعه نقش بسزایی در شناخت تصویر سازمانی پلیس دارد، بنابراین پژوهش حاضر این تصویر را از منظرگاه شهروندان بررسی کرده است و روش شناسی کیو که شناسایی این ذهنیت را میسر می سازد، بکار گرفته شد. با توجه به روش شناسی خاص کیو، نمونه ای با روش نمونه گیری تصادفی ساده به حجم 20 نفر از جامعه مشتمل بر کلیه شهروندان شهرستان گناباد انتخاب شد. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار «پی کیو متد» استفاده شد. گزاره های پژوهش با استفاده از فن تحلیل عاملی متمایز و دسته بندی شدند و چهار الگوی ذهنی در مورد تصویر ذهنی شهروندان نسبت به پلیس شامل الگوی امنیت بخشی، الگوی اخلاق مداری، الگوی حرفه ای گرایی و الگوی عملکردی، شناسایی شد. با استفاده از روش کیو، عوامل تاثیرگذار بر تصویر سازمانی پلیس شناسایی شد بنابراین سازمان پلیس می تواند مبنایی برای شناسایی نقاط قوت و ضعف خود در اختیار داشته باشد تا در صورت لزوم، اصلاحات ضروری را اعمال کند تا کارامدی آن افزایش یابد.

پلیس در یک دهه اخیر، رویکرد پیشگیری وضعی از جرم را با روش های عقلایی و علمی در کنار سایر انواع پیشگیری از جرم، شامل پیشگیری کیفری و اجتماعی از جرم، دنبال می کند. این پژوهش در پی آن است که تاثیر مدیریت انتظامی در پیشگیری وضعی از جرم را مورد شناسایی قرار دهد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری، شامل کلیه مدیران ستادی و اجرایی پلیس پیشگیری فرماندهی انتظامی تهران بزرگ است. براساس مبانی نظری و مصاحبه با 20 نفر از خبرگان پلیس، مدل اولیه پژوهش طراحی شد. همچنین برای ارزیابی مدل اولیه به دست آمده از ابزار پرسش نامه 22سوالی محقق ساخته استفاده شد. اعتبار محتوای این پرسش نامه توسط اساتید تایید شد و پایایی پرسش نامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 926/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری شامل کولموگروف اسمیرنوف، سنجش مطلوبیت شاخص ها و آزمون تی استفاده شد. شش مولفه به همراه شاخص های مربوطه، برای اقدامات مدیریت انتظامی پیشگیری از جرم شناسایی شد که یافته های پژوهش نشان می دهد بین وضعیت موجود و مطلوب مدیریت انتظامی پیشگیری وضعی از جرم در فرماندهی انتظامی تهران بزرگ فاصله معناداری وجود دارد. همچنین نتیجه آزمون کرویت بارتلت در سطح اطمینان بخش معنادار است. نتایج به دست آمده نشان می دهد مجموع اقدام های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ در رابطه با پیشگیری وضعی، در وضعیت موجود ضعیف و در وضعیت مطلوب خیلی ضعیف است. براساس بار عاملی محاسبه شده برای مولفه های پیشگیری وضعی، مولفه اقدامات مشارکتی- تعاملی رتبه اول را به خود اختصاص داده است.

عوامل و معیارهای شایستگی روسا و مدیران، می تواند بهترین مبنای انتخاب آنها باشد؛ به منظور شناسایی معیارها و تاثیر آنها در انتخاب روسای پلیس آگاهی پژوهش حاضر انجام شد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی معیارهای شایستگی و تاثیر آنها در انتخاب روسای پلیس آگاهی استان ها است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی است که به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، روسا، مدیران و کارشناسان پلیس آگاهی استان های کشور به تعداد 128 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکردان و با خطای 05/0، تعداد 96 نفر به عنوان نمونه محاسبه شد. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده و روش جمع آوری داده ها به صورت میدانی انجام شد. به منظور گردآوری داده ها، پرسشنامه بومی سازی شده «رابرت، ای، براون» ، بومی سازی و بین حجم نمونه توزیع شد. در پرسشنامه یادشده، 12شایستگی در قالب 35 پرسش به صورت طیف 5 گزینه ای سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون بررسی نرمال بودن داده ها و تی تک نمونه ای استفاده شد. آزمون فرضیه ها و یافته های پژوهش براساس دیدگاه های روسا، مدیران و کارشناسان پلیس آگاهی نیروی انتظامی انجام شد و نتایج نشان داد که در سطح معناداری 05/0، شایستگی در ابعاد سازمانی، شخصیتی، رفتاری و بینشی دارای تاثیر مثبت و معناداری بر انتخاب روسای پلیس آگاهی استان ها است. برآیند یافته های پژوهش نشان می دهد که معیارهای سازمانی، شخصیتی، رفتاری و بینشی می تواند به عنوان متغیرهای قابل اطمینان در انتخاب روسای پلیس آگاهی استان ها مورد استفاده قرار گیرد تا از این طریق زمینه ارتقای شایسته سالاری و مدیریت بهینه منابع انسانی در سازمان فراهم شود.

مشارکت الکترونیک کاربرد فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در فرایند خط مشی گذاری و تصمیم گیری های عمومی، است که با پیشرفت روزافزون فناوری های اطلاعات و ارتباطات در کشور و تقاضای رو به رشد شهروندان برای دخالت مستقیم در امور خط مشی گذاری مطرح گردیده است. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی توسعه مشارکت الکترونیک در ایران است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و راهبرد بکار گرفته شده نظریه داده بنیاد است‏، جامعه آماری این پژوهش شامل استادان دانشگاه، پژوهشگران خط مشی گذاری عمومی و مدیران اجرایی در زمینه طرح های توسعه دولت الکترونیک است و نمونه گیری به روش غیرتصادفی و ترکیب گلوله برفی و نظری انجام شد. بدین منظور 15 مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با خبرگان حوزه و 5 سند و گزارش مرتبط مطالعه شد. تحلیل یافته ها با کمک نرم افزار مکس کیو. دی. ای ویرایش 12 انجام شد. تحلیل یافته ها در سه فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی براساس روش «اشتراوس و کوربین» منجر به ظهور 1922 کد باز، 435 مفهوم انتزاعی در قالب 28 مقوله اصلی شد که در مرحله کدگذاری محوری، روابط بین این مقوله ها با استفاده از پارادایم کدگذاری محوری تبیین شد و درنهایت با کدگذاری انتخابی، 6 قضیه نظری اصلی به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد که توسعه مشارکت الکترونیک در ایران شامل توسعه سه مولفه خط مشی مشارکت الکترونیک، سیستم مشارکت الکترونیک و چرخه مشارکت الکترونیک در خط مشی گذاری عمومی است. از مهمترین گزاره های نظری به دست آمده می توان به ضرورت اتخاذ راهبرد پذیرش و گفتمان سازی در شکل گیری خط مشی مشارکت الکترونیک در ایران ازطریق مشارکت همه بازیگران توسعه مشارکت الکترونیک و در نظر گرفتن ملاحظات آنها در طراحی و توسعه سیستم مشارکت الکترونیک در کل چرخه مشارکت الکترونیک اشاره کرد. همچنین می توان گفت در صورت توسعه مشارکت الکترونیک در ایران می توان انتظار داشت پیامدهایی چون جامعه مشارکت جو، حکمرانی مشارکتی و درنهایت توسعه پایدار مبتنی بر مردم تحقق یابند که گامی اساسی برای تحقق مردم سالاری دینی واقعی در کشور به شمار می آیند.

در نیروی انتظامی، بیشترین نقش در آرام سازی آشوب های شهری و برقراری نظم بر عهده یگان های ویژه است و مهمترین عنصر این یگان ها در این زمینه، فرماند هان هستند؛ از این رو ضروری است که آنها از مهارت مختلف فرماندهی برخوردار باشند. هدف اصلی این پژوهش، احصاء مهارت های مورد نیاز فرماندهان یگان های ویژه نیروی انتظامی در کنترل اغتشاش های شهری است. این پژوهش کاربردی بوده و ماهیت آن توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری در نظر گرفته شده در این پژوهش، 16 نفر از نخبگان و صاحب نظران عرصه کنترل اغتشاش، و همچنین 70 نفر از فرماندهان عملیاتی یگان های ویژه نیروی انتظامی با سمت فرمانده گروهان، گردان و فرمانده یگان، به عنوان جامعه متخصص هستند که در یگان های ویژه مستقر در تهران بزرگ انجام وظیفه کرده و به صورت تمام شمار انتخاب شدند. برای بررسی روایی ابزار پژوهش، به منظور اطمینان از اینکه پرسشنامه ویژگی های مورد نظر را اندازه گیری کند، نظرات اساتید، کارشناسان و خبرگان مطلع یگان ویژه نیروی انتظامی دریافت و پس از اعمال اصلاحات ایشان، روایی محتوایی و صوری تایید شد. سنجش پایایی پرسشنامه به وسیله ضریب آلفای کرونباخ، 89/0 محاسبه شد. داده های به دست آمده با استفاده آمارهای توصیفی تحلیل شدند. پنج مهارت ادراکی، انسانی، ارتباطی، تصمیم گیری و فنی از طریق مصاحبه، به دست آمد و از طریق پرسشنامه مورد آزمون قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد و مولفه های تعیین شده مورد تایید قرار گرفته است؛ همچنین ترتیب و توالی شاخص ها در مهارت های مورد نظر نیز به دست آمد که بیشترین تمرکز جامعه آماری به شاخص حل تعارض-ها و کنترل نارضایتی ها در بعد مهارت های انسانی بود. از این رو شایسته است در یگان های ویژه نیروی انتظامی برنامه ریزی برای بالابردن مهارت فرماندهان در حل تعارض ها و کنترل نارضایتی ها صورت پذیرد.

. به منظور افزایش توانمندی، توسعه رفتار شهروندی سازمانی و جلب توجه به شیوه و سبک رهبری خدمتگزار، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر رهبری خدمتگزار بر توانمندسازی کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی مبتنی بر رفتار شهروندی سازمانی پرداخت. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان در نظر گرفته شد و نمونه گیری به روش تمام شمار انجام شد. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه های استاندارد رهبری خدمتگزار «لاب» ، پرسشنامه توانمندسازی روانشناختی «اسپریتزر» و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی «پودساکف» و همکاران استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و نیز مدل سازی معادلات ساختاری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که رهبری خدمتگزار و مولفه های مرتبط با آن، بر توانمندسازی کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان، تاثیر مثبت و معناداری داشت. همچنین بین رهبری خدمتگزار و مولفه های مرتبط با آن با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان تاثیر مثبت و معناداری وجود داشته است. همچنین رفتار شهروندی سازمانی و مولفه های مرتبط با آن بر توانمندی کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان تاثیر مثبت و معناداری داشته است. اعمال سبک رهبری خدمتگزار موجب بهبود رفتار شهروندی سازمانی کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان می شود. همچنین، هر چقدر کارکنان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی از رفتار شهروندی سازمانی سطح بالاتری برخوردار شوند، توانمندی بیشتری برای ارائه خدمات انتظامی نیز خواهند داشت.

جنگ نرم، کاربرد ابزارهای نرم علیه جامعه خاص با هدف تاثیر بر فرهنگ، ارزش ها، باورها و اعتقادات به منظور استحاله آن و جایگزینی نظام فرهنگی موردنظر است، در این راستا هم جرایمی در فضای سایبری صورت می گیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان جنگ نرم و ماهیت جرم در بین دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین است. تاثیری که جنگ نرم در هریک از ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه گذاشته و نقش آن در ایجاد جرم در فضای سایبری مورد بررسی قرار می گیرد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام شده است. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین است. نمونه مورد بررسی با استفاده از جدول کرجسی-مورگان، 384 نفر براساس نمونه گیری تصادفی ساده محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شد. یافته های توصیفی پژوهش موید آن است که بیشترین افراد پاسخ دهنده ازنظر جنسیت مرد؛ ازنظر تحصیلات، کارشناسی و ازنظر سن، بین 20-30 سال بودند. همچنین نتایج آمار استنباطی و تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جنگ نرم از طریق سست کردن ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی افراد جامعه با وقوع جرم در فضای سایبری در سطح اطمینان 99 درصد رابطه معناداری دارد. همچنین ضریب همبستگی رابطه سستی ابعاد فرهنگی جامعه از طریق جنگ نرم با وقوع جرم در فضای سایبری 508/0 به دست آمد که دارای بیشترین رتبه در نزد پاسخ گویان بود. نتایج پژوهش نشان داد که جنگ نرم از طریق سست کردن ابعاد فرهنگی جامعه بیشترین رابطه را با وقوع جرم دارد. بعد از ابعاد فرهنگی، به ترتیب ابعاد اجتماعی و سیاسی با وقوع جرم رابطه دارند. نتایج پژوهش نشان داد که فضای سایبر، بهترین ابزاری است که جنگ نرم ازطریق آن بر افراد نفوذ کرده و موجب سست کردن اعتقادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه می شود.