نشریه پژوهش های مدیریت انتظامی
سال دهم شماره 3 (پاییز 1394)

رفتار شهروندی سازمانی به عنوان مجموع رفتار های غیر رسمی کارمندان سازمان در نظر گرفته می شود و در رشد بهره وری وکارایی سازمان، میزان رضایت ارباب رجوع، کاهش هزینه ها، و کاهش غیبت از کارتاثیر بسزایی دارد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر ارتقای رفتار شهروندی سازمانی در پلیس راهنمایی ورانندگی از دیدگاه خبرگان حوزه راهنمایی و رانندگی است.
این مطالعه ازنظر هدف،کاربردی و از لحاظ روش،کیفی است و برای جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه باز استفاده شده است و جامعه آماری،24نفر شامل 9 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی و 15نفرازخبرگان راهنمایی و رانندگی حوزه ستادی راهورکه هم زمان مدرس و عضو هیئت علمی دانشکده راهور نیز هستند تشکیل داده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار کیفی مکس کیودی ای استفاده شده است.
عامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی درسه سطح:1- عوامل فردی (انگیزه، ویژگی های شخصیتی، توانایی، رضایت شغلی، تعهد سازمانی)؛2- عوامل مدیریتی (سبک مدیریت، سیستم کنترل مدیریت) ؛3- عوامل سازمانی (حمایت سازمانی، فرهنگ سازمانی، عدالت در پلیس)؛ شناسایی شدند.
با توجه به اینکه ده عامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی بدست آمد، برای افزایش رفتار شهروندی سازمانی در پلیس راهور ناجا باید نسبنت به ارتقای این عوامل اقدام کرد، علیهذا ویژگی های شخصیتی، توانایی، تعهد سازمانی بسیار سخت قابل تغییرند ولی هفت عامل موثر دیگر از جمله انگیزه، رضایت شغلی، سبک مدیریت، سیستم کنترل مدیریت، حمایت سازمانی، فرهنگ سازمانی و عدالت در پلیس با فرهنگ سازی تغییر نگرش و ارائه سازکار لازم توسط مدیران پلیس راهور قابل ارتقا و تغییر هستند.

با توجه به نقش محوری کارکنان در بهره وری سازمان ها، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیز همانند هر سازمان و نهاد دیگری، علاقه مند است بداند چه عامل یا عواملی، می توانند عملکرد، کارآیی و رضایت شغلی مدیران، فرماندهان و کارکنانش را فزونی بخشند. لذا این تحقق با هدف بررسی رابطه انگیزش پیشرفت مدیران ناجا با عملکرد و رضایت شغلی آنها انجام شده است.
در این پژوهش با هدف فوق و با بهره گیری از روش تحقیق همبستگی، پیوند انگیزش پیشرفت با دو عامل «عملکرد شغلی» و «رضایت شغلی» شماری از مدیران و فرماندهان ناجا مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از بین فرماندهان و مدیران شاغل در ستاد ناجا و فرماندهی انتظامی تهران بزرگ نمونه ای به حجم 168 نفر و به روش تصادفی انتخاب شدند. سپس انگیزش پیشرفت، عملکرد شغلی و رضایت شغلی آنان با استفاده از سه مقیاس محقق ساخته دارای روایی و پایایی مناسب اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
براساس نتایج تحقیق، انگیزش پیشرفت همبستگی معنی دار و مستقیمی با هر یک از سه عامل و کل عملکرد شغلی فرماندهان و مدیران ناجا دارد و بالاترین میزان همبستگی مربوط به رابطه انگیزش پیشرفت و عوامل فرآیند رفتاری (68/0= r) است.
هر هفت شاخص انگیزش پیشرفت، امید موفقیت، اشتیاق موفقیت، سطح انتظارات، پشتکار، روحیه چالش گری و هیجانات مثبت، سهم معناداری در پیش بینی عملکرد شغلی دارند. این هفت عامل با یکدیگر قادرند بیش از 60 درصد واریانس عملکرد شغلی را تبیین نمایند با افزایش سطح انگیزیش پیشرفت فرماندهان و مدیران بر عملکرد شغلی آنان افزوده می شود.

نقش سامانه های اطلاعاتی و تاثیر انکار ناپذیرشان بر جامعه و سازمان ها پوشیده نیست. یکی از این سامانه ها که برای بهینه سازی فرایندهای مرتبط با فوریت های پلیسی، ایجاد شد، سامانه رخدادهای انتظامی است. هدف این تحقیق، بررسی کاربرد سامانه رخدادهای انتظامی در پیشگیری از جرم است.
این تحقیق از نظر نوع و هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق، فرماندهان و کاربران سامانه جامع پیشگیری در استان گیلان در سال 1391 (135 نفر) است که به صورت تمام شمار عمل شد. جمع آوری داده ها با پرسشنامه محقق ساخته انجام شد که روایی آن با نظر کارشناسان و پایایی آن (0.85a=) تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های موجود در آمار توصیفی، استنباطی و آزمونT تک نمونه ای انجام شد.
سامانه رخدادهای انتظامی بر پیشگیری از جرم به ترتیب بر ابعاد: افزایش نقش اطلاعات در کشف جرم، بهبود فرایند پیشگیری از جرم، نظارت و کنترل یگان ها، افزایش مشارکت مردم در پیشگیری از جرم و افزایش سرعت کشف جرم تاثیر دارد.
مشخص شد سامانه رخدادهای انتظامی از ابعاد تبیین شده در پیشگیری از جرم موثر است و این تاثیر از زمان به کارگیری سامانه آغاز شده است و با یکپارچه سازی سامانه های اطلاعاتی ناجا این تاثیرگذاری در ماموریت های ناجا و به ویژه پیشگیری از جرم بیشتر می شود.

دارایی های نامشهود تاثیر مهمی بر عملکرد و پیاده سازی راهبردهای سازمانی دارند؛ از این رو شناسایی، اندازه گیری و مدیریت این دارایی ها دارای اهمیت خاصی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک رهبری تحول گرای مدیران با مدیریت سرمایه فکری به انجام رسیده است،

این پژوهش از نظر نوع تحقیق، کاربردی و به لحاظ روش پژوهش، همبستگی است . جامعه آماری شامل کلیه کارکنان پلیس مهاجرت و گذرنامه تهران (تعداد 650 نفر) است. نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی- مورگان تعداد 242 نفر و به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعیین شد. برای سنجش سبک رهبری تحول گرا از پرسشنامه اولیو و برای سنجش مدیریت سرمایه ی فکری از پرسشنامه بنتیس استفاده شد. روایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوایی و پایایی آن، با اجرای مقدماتی در بین 30 نفر از روش آلفای کرانباخ قابل قبول بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک گروهه، پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد.

نتایج به دست آمده نشان داد که میزان به کارگیری سبک رهبری تحول گرا توسط مدیران، بالاتر از میانگین است و بین ابعاد رهبری تحول گرا با سرمایه فکری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و ابعاد رهبری تحول گرا(صفات آرمانی، ترغیب به تلاش فکری، انگیزش الهام بخش، توجه فردی و رفتار آرمانی) می توانند تغییرات مدیریت سرمایه فکری را تبیین کنند. همچنین بعد صفات آرمانی بیشترین سهم را در تبیین سرمایه فکری دارد و بعد از آن به ترتیب ابعاد رفتار آرمانی، ترغیب به تلاش فکری، انگیزش الهام بخش و توجه فردی قرار دارند.

بر اساس یافته ها و با توجه به اهمیت سبک رهبری در شکوفا شدن و بهره گیری هرچه بهتر از سرمایه فکری کارکنان پلیس مهاجرت و گذرنامه ج.ا.ا. مهم ترین رهنمود پژوهش حاضر، به کارگیری هر چه بیشتر این سبک رهبری به صورت عملی توسط مدیران به منظور ترویج رفتارهای تحول آفرین در سطوح پایین تر سازمان است.