نشریه پژوهش های مدیریت انتظامی
سال دوازدهم شماره 4 (زمستان 1396)

در سازمان هایی که تخصیص راهبردی منابع انسانی آن ها با راهبرد، ساختار و فرهنگ سازمانی متناسب نشده است، عملکرد کاهش می یابد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تناسب و شکاف بین راهبردهای اقتضائی منابع انسانی در وضعیت موجود و مطلوب در نیروی انتظامی است.
این پژوهش، از نظر نوع، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران و معاونان نیروی انتظامی و است نمونه گیری به روش تصادفی نسبتی به تعداد 382 نفر انجام شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد و روایی آن مورد تایید خبرگان قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با برنامه ریزی غیر خطی عدد صحیح و نرم افزار لینگو انجام شد.
بین راهبرد در حالت موجود و مطلوب به اندازه 1، ساختار در حالت موجود و مطلوب به اندازه 3 و فرهنگ سازمانی به اندازه 1، نیرویابی 1، آموزش 1، مدیریت عملکرد 1و پرداخت ها 1 شکاف مشاهده می شود.
در نیروی انتظامی راهبرد ثبات، ساختار بوروکراتیک، فرهنگ بوروکراتیک، مدیریت عملکرد راهبردی، آموزش های درون سازمانی، ارتقا از درون و پرداخت های حقوق ماهیانه و مدیریتی و اجرائی در وضعیت مطلوب می تواند باعث افزایش تناسب بین راهبرد های منابع انسانی با راهبرد، ساختار و فرهنگ سازمانی شود.

تصویر سازمانی مطلوب به عنوان یکی از باارزش ترین دارایی های هر سازمان، برآیند نظرها و تفکرات گروه هایی از افراد چه در داخل و چه در خارج از سازمان است که آگاهی و شناخت از آن، مدیران را در تدوین برنامه ها، راهبردهای سازمان و کسب مزیت رقابتی پایدار یاری می رساند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل تاثیرگذار بر تصویر سازمانی یک دانشگاه نظامی و بررسی ابعاد مختلف این تصویر صورت گرفته است.
روش تحقیق حاضر از نوع آمیخته اکتشافی است که متشکل از دو بخش کیفی و کمی است. گفتنی است در این تحقیق خبرگان و اعضای هیئت علمی دانشگاه مورد مطالعه، جامعه آماری را تشکیل داده اند. نخست در بخش کیفی با استفاده ار روش نمونه گیری گلوله برفی با 10 نفر از خبرگان دانشگاه مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. سپس در بخش کمی و در قالب روش تحقیق توصیفی-پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به ارزیابی و رتبه بندی نتایج حاصل از مصاحبه های بخش کیفی پرداخته شد. گفتنی است حجم نمونه در این بخش با استفاده از فرمول کوکران 108 نفر محاسبه و از اعضاء هیئت علمی دانشگاه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل آمار استنباطی از نرم افزارهای تحلیل آماری «اس.پی.اس.اس» و «پی.ال.اس 2» استفاده شد.
در این پژوهش مدل تصویر سازمانی دانشگاه مورد مطالعه در دوازده بعد شامل دانش آموختگان، استادان، مولفه های آموزشی، گزینش و عوامل بدو ورود به دانشگاه، راهبردها و سیاست های کلان دانشگاه، ساختار محیطی و نمادها، زیرساخت ها و امکانات آموزشی و رفاهی، شهرت و پیشینه دانشگاه، مولفه های فرهنگی، مولفه های تعاملی و روابط عمومی و امور فرهنگی حاصل شد.
براساس یافته های تحقیق، عوامل تاثیرگذار بر تصویر دانشگاه نظامی احصا و گویه های هر مولفه نیز اولویت بندی شد تا دانشگاه در تدوین برنامه ها، راهبردهای سازمانی، رشد و بالندگی سازمانی از آن بهره برداری کند.

سازمان ها به ویژه سازمان های خدماتی از جمله نیروی انتظامی دریافته اند که به منظور موفقیت در عرصه پیچیده کنونی به داشتن بهترین استعدادها نیاز دارند. همزمان با درک نیاز به استخدام، توسعه و نگهداشت استعدادها ، سازمان ها دریافته اند که استعدادها منابعی بحرانی هستند که برای دستیابی به بهترین نتیجه ها نیازمند مدیریت هستند. با توجه به آنچه گفته شد این پژوهش با هدف سنجش عوامل موثر بر مدیریت استعداد در مراکز آموزش نیروی انتظامی انجام شد.
روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی و از نظر نوع داده، کمی است. جامعه آماری شامل کارکنان رسمی و پیمانی مراکز آموزش نیروی انتظامی بودند که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 300 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته ترکیبی برگرفته از پرسشنامه های استاندارد بهره گرفته شد. برای محاسبه روایی پرسشنامه از روایی محتوا و سازه استفاده شد که یافته ها بیانگر روا بودن ابزار اندازه گیری بود و همین طور به منظور سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی استفاده شد که به دلیل بیشتر شدن مقادیر ضرایب از 7/0 می توان گفت که پرسشنامه یادشده از پایایی لازم برخوردار است. داده های گردآوری شده از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای و همبستگی پیرسون) تحلیل شد.
یافته های پژوهش نشان داد، بین عوامل اثرگذار بر مدیریت استعداد شامل فرهنگ سازمانی، سرمایه انسانی، یادگیری سازمانی، انگیزش و مسئولیت اجتماعی سازمان و مدیریت استعداد رابطه معناداری در سطح 01/0 وجود دارد.
وضعیت موجود عوامل موثر بر مدیریت استعداد و همین طور وضعیت موجود مدیریت استعداد و مولفه های آن شامل فرصت های یادگیری، حفظ کارکنان مستعد، جو رفتاری مساعد، توجه به منابع و زیرساخت ها، جذب کارکنان مستعد و عملکرد بهتر در مراکز آموزش نیروی انتظامی در سطح 01/0، بالاتر از میانگین است.

استرس شغلی یکی از شایع ترین بیماری های عصر ماست. مشاغل پلیسی به دلیل شرایط محیطی، ماهیت کار و نوع ماموریت سازمانی می تواند منشا استرس باشد. هدف از تحقیق حاضر، شناخت رابطه سبک های مدیریتی با استرس شغلی کارکنان پلیس آگاهی مشهد است.
جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان پلیس آگاهی مشهد است که تعداد نمونه با استفاده از جدول مورگان 175 نفر تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ها انتخاب شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه استرس شغلی و سبک مدیریتی استفاده شد که میزان پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون کرونباخ محاسبه شد و میان پرسش ها 97% همبستگی وجود دارد. به منظور بررسی رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با میزان استرس شغلی و سبک مدیریتی از آزمون های تی مستقل، آنالیز واریانس و همبستگی پیرسون استفاده شد.
نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که بین همه ابعاد سبک مدیریتی و استرس شغلی رابطه وجود دارد. بدین معنا که یک واحد افزایش نمره در سبک مدیریتی مستبدانه، استرس شغلی را به طور متوسط 12/1 واحد بیشتر می کند. همچنین می توان گفت یک واحد افزایش در سبک مدیریتی مشارکتی، به طور متوسط استرس شغلی را 129/1 واحد کاهش می دهد.
در سبک رهبری مشارکتی، مدیر اعتماد کامل به زیردستان داشته و تعامل وسیعی میان آنان برقرار می شود و مدیر از طریق ارائه پاداش های اقتضایی و جلب مشارکت جمعی در تعیین اهداف و بهبود روش ها، سبب انگیزش کارکنان می شود. در این بعد، سبک مدیریتی مشارکتی با افزایش نمره سبک، استرس کمتر را نتیجه خواهد داد. بدین معنا که هرچه مدیر از سبک مدیریت مشارکتی بیشتر استفاده کند، استرس کمتری به کارکنان و زیردستان وارد می شود و می تواند محیط مطبوع تری را برای آنان فراهم سازد.

تهدید نرم به روحیه و روان ملت ها، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می کند، عزم و اراده ملت ها را از بین می برد و مقاومت و دفاع از آرمان ها و سیاست های نظام را تضعیف می کند. هدف پژوهش حاضر شناخت حوزه های تاثیرگذار تهدید نرم است تا کاربران انتظامی بتوانند از ابزارها و شیوه های مناسب تری برای پیشگیری، مقابله و یا کاهش اثر تهدید نرم بهره گیری کنند.
پژوهش حاضر ازنظر هدف، توسعه ای- کاربردی و از نوع پژوهش های آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) است و به صورت پیمایشی انجام شده است، در روش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شده و داده های آن با استفاده از مصاحبه عمیق به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه در این مرحله، 10 نفر از صاحب نظران این حوزه و در مرحله دوم برای تعیین اولویت مولفه ها با رویکرد انتظامی، اطلاعات موردنظر از طریق پرسش نامه جمع آوری شد. حجم جامعه نمونه 89 نفر، پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 74/0 به دست آمده و برای تعیین اولویت و تحلیل مولفه ها از آزمون های آماری تحلیل واریانس و فریدمن استفاده شد.
42 مولفه شناسایی شد که مهم ترین مولفه ها، بی ثباتی سیاسی از طریق تبلیغ ناکارآمدی نظام؛ تضعیف و از بین بردن الگوهای رفتاری نظام هویتی، ملی، دینی؛ القای غم، یاس و ناامیدی در جامعه؛ القای بحران، رکود اقتصادی و گرانی؛ الگوسازی و القای مدیریت موفق غرب گرا؛ و القای بی نیازی و جلوگیری از دستیابی به دانش برتر و تضعیف روحیه پایداری و مقاومت ملی است.
تهدید نرم از دیدگاه انتظامی بر 7 حوزه شامل: حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مدیریتی، علمی- فن آوری و دفاعی- امنیتی تاثیرگذار است.

تجربه جهانی طی چند دهه گذشته نشان می دهد که توسعه گردشگری در فضاهای جغرافیایی و از جمله نواحی شهری، همواره به شکل ها و درجه های مختلف، پیامدهای مثبت و منفی گوناگونی در ابعاد امنیتی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی به همراه داشته است. پژوهش حاضر بر شناخت و تحلیل اثرات منفی امنیتی ناشی از فعالیت اقامتگاه های گردشگری غیر رسمی در شهر همدان تمرکز دارد.
بنیان روش شناسی پژوهش حاضر مبتنی بر روش شناسی کیو به عنوان یک روش ترکیبی یا آمیخته است. روش کیو یک بسته روش شناسی کامل است که به ترتیب مراحل مطالعه کیفی و مطالعه کمی را در بر می گیرد. همچنین تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی به شمار می آید. 64 نفر از میان اهالی فضای گفتمان به روش نمونه گیری هدفمند برای مشارکت در پژوهش انتخاب شدند.
براساس یافته های مطالعه فضای گفتمان، در مرحله کیفی اثرات منفی فعالیت اقامتگاه های غیر رسمی شامل 16 گزاره شناسایی شد. در مرحله کمی برای کشف الگوهای ذهنی موجود درباره اثرات منفی امنیتی از روش های تحلیل خوشه ایو تحلیل تشخیص استفاده شد و بر این اساس، 5 الگوی ذهنی متمایز شناسایی شد.
به طور خلاصه دیدگاه نخست، سرپوش گذاشتن بر جرم و ناهنجارهای اجتماعی؛ دیدگاه دوم، قانون گریزی و تخریب وجهه یا تصویر مقصد گردشگری؛ دیدگاه سوم، تضعیف امنیت جوامع میهمان و میزبان، دیدگاه چهارم، تهدید امنیت اقتصادی مقصد گردشگری، و دیدگاه پنجم، تضعیف کنترل اجتماعی و کنترل انتظامی را مورد تاکید قرار می دهد.

برقراری نظم و امنیت درکشور از وظایف ذاتی و ماموریتی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که مدیریت توانمند و کارآمد انتظامی در شرایط بروز بحران به ویژه بحران های اجتماعی می تواند علاوه بر کنترل بحران، خسارات بحران بر جامعه انسانی- اجتماعی را تا حد زیادی به حداقل برساند. هدف این پژوهش، بررسی نقش ارتباطات در مدیریت بحران های شهری با رویکرد انتظامی است.
این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش روسا، معاونان و افراد با تجربه و نخبگان صاحب نظر حوزه ستاد فرماندهی نیروی انتظامی بوده و حجم نمونه به صورت تمام شمار، کل جامعه آماری در نظر گرفته شد. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پژوهش را اساتید و صاحب نظران مدیریت بحران نیروی انتظامی تایید کرده و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ (923/0) مورد تایید قرار گرفت.
ارتباط با رهبران بحران و اغتشاشگران و انتقال صحیح پیام های تهیه شده متناسب با آن ها می تواند ضمن ایجاد شکاف و تفرقه در بین اغتشاشگران و رهبران بحران، آن ها را به تسلیم شدن یا تعدیل خواسته های خود وادار کند.
نتایج پژوهش نشان داد که هر چهار بعد معرفی شده برای نقش ارتباطات در مدیریت بحران، که شامل برگزاری جلسات فرماندهی، توجیه عوامل صحنه و ارتباط با مردم و ارتباط با سازمان های غیررسمی بود، از نظر پاسخگویان به نتایج مثبت رسید و بر این اساس می توان گفت ارتباطات در تمام مراحل بحران عنصر جدایی ناپذیر مدیریت بحران و دارای نقش اساسی و کلیدی در کنترل بحران های سیاسی، امنیتی، اجتماعی، بلایای طبیعی، حوادث غیرمترقبه و...، دارد.