فهرست مطالب

مطالعات اخلاق کاربردی - سال پنجم شماره 17 (بهار 1394)

نشریه مطالعات اخلاق کاربردی
سال پنجم شماره 17 (بهار 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/02/23
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حسنعلی بختیار نصرآبادی*، رضا صالحی ورزنه، فریده غریبی ممسنی، مریم واحدی صفحه 9
  • رسول ربانی*، حبیب الله ارزانی صفحه 37
    پایداری و شکیبایی در مقابل سختی ها را «صبر» گویند و اگر برای رضای خداوند متعال و تسلیم امر او باشد، درجهت پیشبرد تقوای الهی موثر و فضیلت محسوب می شود. حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) در نهج البلاغه از «فضیلت صبر» بعنوان مدیر، رئیس، و اتاق کنترل ایمان نام می برند: «فإن الصبر من الإیمان کالراس من الجسد». صبر برای ایمان مانند سر است برای بدن. لذا علمای علم اخلاق «صبر» را سکان و هدایتگر همه فضایل اخلاقی دانسته اند. ولی ظهور و پهنای معنایی این واژه در عرف محدود شده به «تحمل سختی ها و قانع شدن در برابر وضع موجود». این مقاله به لحاظ معنای وضعی، مفهوم اخلاقی و معنای عرفی متداول از زمان امیرالمومنین (علیه السلام) تا عصر حاضر با نگرشی فراگیر با دو دامنه روایی و کتاب شناسی به بررسی و تحلیل فضیلت صبر در چهار شرح نهج البلاغه پرداخته است. واژه «صبر» در نهج البلاغه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی ارتباط معنوی دارد. براین اساس تبیین و تحلیل روایی و ارتباط آن با مفاهیم دیگر نظیر ایمان، تقوا، یقین و... با توجه به آرای شارحان در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: صبر، شکیبایی، استقامت، ایمان، نهج البلاغه
  • ابراهیم رضایی*، جعفر شانظری صفحه 65
    ایصال نفس به امر نامتناهی که سرچشمه حقیقی اوست، در گرو انجام آیین مند تکلیف از سر حکمت است. این امر در سه ساحت انضباط پیشه وری، گذر پیروزمندانه و مودبانه از موقعیت اخلاقی و انجام منسک دینی، ظهور می یابد. زمانی که نفس، با پذیرش مشقت و ریاضت موفق می شود، استعدادهای خود را فعلیت ببخشد، نور نهفته خود را آشکار ساخته است که سند ربانیت اوست. با و جود این، نور الهی نفس، به تحقق نمی-پیوندد مگر آن که فرد مکلف، به هنگام التزام خویش به انجام اعمال خاصه، بر شرط اخلاص مراقبت داشته باشد و از آن تخطی نورزد. به عبارت دیگر، خالصانه انجام دادن کارها، در هر سه ساحت نامبرده، عین تجلی نور ناظمه نفس است. شرط اخلاص، هم در ادای مناسک دینی حضور دارد و هم در آداب اخلاقی. بنابراین، اخلاص، در درجه اول، متعلق به خود نفس است و به نحوه عملکرد فاعلی بستگی دارد که ملتزم به ادای تکالیف است.
    کلیدواژگان: حکمت، انضباط، پیشه، موقعیت اخلاقی، ادب، منسک، غریزه، سائقه، حس، اخلاص
  • مهدی رجایی* صفحه 85
    در عصر کنونی دیدگاه های متفاوتی درباره زن وجود دارد. گروهی با برداشتی نادرست نگاه قرآن به زن را بدبینانه می دانند. یکی زمینه های پیدایش بدگمانی به زن آیه 28 سوره یوسف بوده که به همه زنان داشتن کید بزرگ نسبت داده شده است. برخی دیگر با مقایسه آیه مذکور و آیه 76 نساء که کید شیطان را ضعیف معرفی می کند در سدد ضربه زدن به شخصیت زن شده اند. این نوشتار از دسته تحقیقات کیفی می باشد که با رویکرد تحلیل مضمون انجام شده و برداشت های نوینی از این آیات ارائه شده است. نویسنده بر این باور است که نگاه قرآن به زن در موضوع فریب کاری بد بینانه نبوده و وجود این توانایی در زن لزوما به معنای بکاربستن آن از سوی همه زنان نمی باشد. از طرف دیگر از آن جایی که گستره معنایی دو آیه متفاوت است، مقایسه آن دو اشتباه بوده و نمی توان کید زن را از کید شیطان بزرگتر دانست.
    کلیدواژگان: کید زن، مکر زن، فریب گری زن، کید شیطان، نقص زن، برتری مرد، تفسیر28یوسف
  • امیر حسین بانکی پورفرد*، حوریه ربانی اصفهانی صفحه 111
    فرزند پروری ازجمله مباحثی است که در طول تاریخ مورد توجه نوع بشر بوده و اقدام در جهت تربیت افراد، در تمام جوامع از ابتدایی و انسانهای اولیه گرفته تا جوامع متمدن و انسانهای فرهیخته وجود داشته است. اگرچه تربیت در میان اقوام مختلف و در سیر تاریخی اش ظهور و بروز متفاوت داشته و به شیوه های گوناگون اعمال گردیده اما تجلی تمامی این اقدامات گویای درک انسان ها از ضرورت تربیت بوده و نقش والدین به ویژه مادر در این میان انکار ناپذیر است. در حوزه روانشناسی تحقیقات گسترده ای در مورد سبک های فرزند پروری مطرح شده است که عبارتند از: فرزند پروری مقتدرانه، مستبدانه، سهل گیرانه و مسامحه کارانه. در متون و احادیث اسلامی نیز به شیوه ی تربیت فرزندان از دیدگاه قرآن و معصومین (ع) اشاره شده است. با توجه به اهمیت فرزند پروری و تاثیرآن بر سعادت و پیشرفت جامعه، دراین مقاله سعی بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیل و کتابخانه ای، شیوه فرزند پروری در روانشناسی مورد بررسی قرار گرفته و با فرزند پروری در اسلام به عنوان کامل ترین دین آسمانی مقایسه صورت گیرد.
    کلیدواژگان: فرزند پروری، تربیت، روانشناسی، اسلام
  • محمدربیع میرزایی*، حجت الاسلام والمسلمین هادی صادقی صفحه 137
    در این پژوهش که برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده با عنوان «مبانی نظری اخلاق از دیدگاه بابا افضل کاشانی» است، با بررسی مبانی انسان شناختی اخلاق از منظر او، یکی از زمینه های لازم برای استخراج نظریه اخلاقی وی فراهم می گردد. باباافضل ضمن اعتقاد به تشکیل انسان از سه جزء تن، جان و خرد یا عقل، با تاکید بر رابطه شناختی و وجودی مثلث «خداشناسی، هستی شناسی و انسان شناسی»، بر آن است که وجود تام و حقیقی هر چیز، صورت علمی و معقول آن است و بر همین اساس، کمال نهایی انسان نیز در بقای عقلانی اوست؛ زیرا کمال حیات و حس، به قوه ادراک و تعقل است و کمال ادراک و تعقل، به فعلیت آن و کمال فعلیت تعقل و دانش، به «اتحاد عاقل و عقل و معقول». از منظر وی حقیقت وجودی انسان و بعد جاودان او به نفس عاقله و خردش وابسته است و سعادت حقیقی انسان این است که در عالم نفسانی، صورت نفسانی اش به بهترین حالت علمی باشد که مهم ترین بن مایه های این سعادت و کمال نفسانی، علم و یقین یا حکمت است؛ یعنی مقصد و هدف نهایی انسان این است که دانایی بالقوه را به دانایی بالفعل تبدیل کند و به مرتبه عقل بالفعل برسد.
    کلیدواژگان: بابا افضل، افضل الدین، فلسفه اخلاق، مبانی انسان شناختی اخلاق، فلسفه اخلاق
|
  • Hasanali Bakhteyarnasrabadi *, Reza Salehi, Farideh Gharhbi Mamasany, Maryam Vahedi Page 9
  • Rasol Rabani * Page 37
    The Name of God Review The persistence and patience in the face of adversity to "wait" for the sake of God and surrendering to say if he would be able to effectively promote piety and virtue i. Imam Ali bin Abi Talib (PBUH) in Nahj the "virtue of patience" as a manager, director, control rooms and faith are called "Fan Alsbr I Aljsd my Kalras neophyte." Patience to faith is like the head to the body. The scholars of ethics, "Wait" and a rudder and navigation all the moral virtues are known. But the appearance and meaning of this word in the custom width limited to "endure hardships and settling for the status quo." This Article The meaning of the statutory terms, the concept of morality and common sense prevailing since Ali (peace be upon him) until the present, with sweeping views of both the narrative and bibliographical analysis virtue of patience in the commentaries of Nahj content. The word "patience" in Nahj to maintain the lexical meaning of a term with many religious and spiritual and moral concepts Based on the explanation and analysis of the narrative and its relationship to other concepts such as faith, piety, according to conviction and vote of the commentators in this study considered.
    Keywords: Patience, patience, perseverance, faith Nahjolbalaghe
  • Page 111
    Family is the first group that naturally is existed and society is based upon it so the type and quality of family performance in fulfillment of its duties is an appropriate indicator for evaluating the performance of society. If the family performance be better and healthier، public health will be increased and inverse، if family performance be worse and more turbulent، public health will be more threatened. When woman – the root and basis of family –tends to delinquency، could not be expected that other family members especially children، took step in the right way، because they are deprived of proper education. Due to the importance of the issue، in particular، delinquency of girls as future mothers and makers of next generation، and since most studies have been conducted in quantified methods، this research tries to evaluate the quality of this subject and the impact of family on it in religious metropolis like Isfahan. In fact، the aim is studying the effect rate of family including father and mother on different kinds and rate of girls delinquency. In this research for gathering information is used from the content analysis method (network themes). The results of this research show that family has high influence on tendency or reluctance of girls to committing delinquency and in fact، could regard family and its conditions as the most important factors for incidence of crime and delinquency.
    Keywords: Parenting, Psychology, Islam
  • Mr M.R. Mirzae *, D. Hadi Sadeqi Page 137
    This study that drawn from the author's master's thesis titled "Theoretical ethic of Baba Afzal Kashani" is an attempt to study the anthropological foundations of ethics from his perspective and one of the grounds for his moral theory. Baba Afzal said that man is made up of three components: body, soul and wisdom or nous. He emphasizes that there is a cognitive and existential relationship between theology, ontology and anthropology and believes that full and true form of everything is scientific and reasonable form of it and thus the final perfection of man is his rational existence; because the perfection of life and feeling, depends on the perception and reasoning and final perception and reasoning, depends on it actualized and then actualized perfection of wisdom and knowledge, depends on the union of wisdom and wise and reasonable. According to his thoughts, the eternal truth of human existence depends on his rational soul and he says that the real happiness of man and his ultimate goal is to transform the potential knowledge in order to the actual reason.
    Keywords: Baba Afzal, Afzal Al Din, Afdal Al Din, anthropological foundations of ethics