فهرست مطالب

نشریه دانش آب و خاک
سال بیستم شماره 1 (بهار 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • شهرام روستایی، محمدرضا نیک جو * صفحه 1

    در طبیعت بین موجودات زنده و محیط آن ها یک تعادل اکولوژیک برقرار است. انسان به دلایل مختلف با بهره برداری نابخردانه از زمین وتغییر در پوشش گیاهی، این تعادل اکولوژیک را بهم زده است. بررسی روند تغییرات پوشش گیاهی در فواصل زمانی معین و آگاهی از روند تخریب یا اصلاح آن، یکی از عوامل اصلی در برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری از زمین می-باشد. در این پژوهش، با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و فناوری های RS وGIS و همچنین با استفاده از شاخص پوشش گیاهی NDVI ومطالعات میدانی، نقشه های پوشش گیاهی حوضه آبخیز بجوشن چای شهرستان اهر در دو فاز زمانی 1372 و 1386 تهیه شد. با مقایسه دو نقشه و بررسی روند تغییرات در آن، مشخص شد که از دو تیپ و شش طبقه پوشش گیاهی تشخیص داده شده در سال 72، یک طبقه در اثر بهره برداری های نا درست بکلی از بین رفته و در بقیه تیپ ها نیز به دلیل تغییر در کاربری اراضی، مساحت پراکنش به شدت کاهش پیدا کرده است. در تمامی تیپ ها، بعلت شدت تخریب، وضعیت پوشش گیاهی مرتع به یک رده پایین تر تنزل پیدا کرده و گرایش مرتع نیز همچنان منفی باقی مانده است. ظرفیت برداشت از پوشش گیاهی در هر دو بازه زمانی بیش از 5/2 برابر ظرفیت مجاز بوده و تراکم پوشش گیاهی به شدت کاهش پیدا کرده است. نتایج نشان می دهد که اولا روند تغییرات پوشش گیاهی در طی دو بازه زمانی یاد شده بسیار سریع تر از سایر مناطق با اقلیم مشابه می باشد ثانیا عوامل انسانی به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل تخریب پوشش گیاهی در منطقه محسوب می شود.

    کلیدواژگان: تغییرات پوشش گیاهی، حوضه آبخیز بجوشن چای، دورسنجی، سیستم اطلاعات جغرافیایی
  • نادر کریمی، علی اشرف صدرالدینی، امیر حسین ناظمی، داود فرسادی زاده، علی حسین زاده دلیر، فرهاد دهقانی صفحه 15
    به منظور بررسی اثر کم آبیاری روی خیار کاشت شده در گلخانه، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد به انجام رسید. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از میزان آبیاری به مقدار نیاز آبی گیاه (T) و آبیاری به مقادیر 80% (T2)، 60% (T3) و 40% (T4) نیاز آبی. در این آزمایش عملکرد میوه تحت تاثیر حجم آب مصرفی، در هر مرحله از رشد قرار گرفت. به طوری که بیشترین عملکرد در تیمار T و کمترین عملکرد در تیمار T4 بدست آمد. نتایج نشان داد که یک تناسب مستقیم بین محصول تولید شده و مقدار آب دریافت شده وجود دارد. تجزیه آماری نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری بر رشد و عملکرد معنی دار می باشد. با کاهش مقدار آب آبیاری عملکرد، کارائی مصرف آب، ارتفاع بوته، سطح برگ و هدایت الکتریکی محلول خاک کاهش و کلروفیل برگ افزایش یافت. بیشترین کارایی مصرف آب برابر 7/69 کیلوگرم میوه بر مترمکعب آب مصرفی در تیمار T حاصل گردید. با توجه به نتایج حاصله و حساسیت خیار گلخانه ای به کمبود آب و کاهش معنی دار عملکرد در مقابل کاهش آب آبیاری، اعمال کم آبیاری توصیه نمی شود ولی صرفه جویی در مصرف آب با کاهش تلفات آب و افزایش راندمان آبیاری امکان پذیر است. نتایج نشان می دهد که مقادیر آب مصرفی در سیستم های گلخانه ای در یزد حدود 60- 55 در صد بیشتر از نیاز واقعی گیاه خیار می باشد. در صورتی که کمبود آب در منطقه جدی تر شود برای کاهش آب مصرفی توصیه می شود که کم آبیاری پس از دوره محصول دهی صورت گیرد یا کم آبیاری به شیوه ای اجرا شود که اثر آن روی عملکرد به حداقل برسد.
    کلیدواژگان: خیار، عملکرد، کارایی مصرف آب، کم آبیاری، گلخانه، نیاز آبی
  • اسماعیل قلی نژاد، امیر آیینه بند، عبدالله حسن زاده قورت تپه، قربان نورمحمدی، ایرج برنوسی صفحه 27
    این آزمایش به منظور بررسی اثرات رژیم آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر کارایی اقتصادی و بیولوژیکی مصرف آب و کارایی مصرف نیتروژن آفتابگردان روغنی (Helianthus annuus) رقم ایرو فلور در سال های 386 و 387در مزرعه تحقیقاتی ارومیه به صورت کرت های دو بارخرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری مطلوب (I)، تنش ملایم (I2) و تنش شدید (I3) به ترتیب آبیاری پس از تخلیه 50، 70 و 90 درصد آب قابل استفاده خاک بود. فاکتور فرعی سه سطح نیتروژن 00، 60 و 220 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم بوته به عنوان تیمار فرعی فرعی در سه سطح 55/5، 66/6 و 33/8 گیاه در هر مترمربع بودند. تنش خشکی شدید در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب باعث کاهش عملکرد دانه به میزان تقریبی 44 درصد گردید. افزایش نیتروژن مصرفی موجب افزایش عملکرد دانه شد. با کاهش فواصل آبیاری، کارایی اقتصادی و بیولوژیکی مصرف آب افزایش یافت. افزایش مصرف نیتروژن از طریق بالا بردن عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، کارایی اقتصادی و بیولوژیکی مصرف آب را افزایش داد. ارتقای مصرف نیتروژن از 00 به 220 کیلوگرم در هکتار، کارایی مصرف این عنصر را 89/8 کیلوگرم در هکتار کاهش داد. بنابراین جهت حصول حداکثر کارایی اقتصادی مصرف آب بکار بردن 220 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با فاصله بوته 20 سانتیمتر مناسب می باشد. نتایج به دست آمده نشان داد که در شرایط مختلف رطوبتی، جهت افزایش کارایی مصرف آب و نیتروژن، لازم است حد متعادلی میان مصرف نیتروژن و تراکم بوته با فراهمی آب در خاک ایجاد کرد.
    کلیدواژگان: آفتابگردان، ایروفلور، تنش خشکی، تراکم بوته، کارایی مصرف آب، نیتروژن
  • عادل ریحانی تبار صفحه 47
    به منظور بررسی تاثیر مصرف فسفر بر هم دماهای حذب روی، ده سری خاک واقع در استان تهران مشخص شدند. از هر سری یک نمونه مرکب تهیه شد. خاکها با کود فسفر مخلوط شده و در رطوبت ظرفیت مزرعه ای به مدت دو هفته در دمای Co± 25 خوابانیده شدند. سطوح فسفر شامل 0، 00 و 000 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک و سطوح روی از تا 60 میلی گرم روی بر لیتر متغیر بودند. سطح فسفر مصرفی نتوانست نوع همدمای جذب روی، از نوعL شکل را تغییر دهد. نتایج تجزیه واریانس مقدار جذب روی در خاکهای مورد مطالعه نشان داد که سطح فسفر مصرفی تاثیر معنی دار بر میانگین مقدار جذب روی نگذاشت (56/0p=) اما روند تغییرات داده های جذب دلالت بر کاهش جذب روی با افزایش سطح مصرف فسفر داشت. در بیشتر خاکها، مصرف فسفر ثابت های معادله فروندلیچ را کاهش داد. فسفر در سطح 00 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم مجموع، پارامترهای معادله دو مکانی لانگ موئیر را افزایش و در سطح 000میلی-گرم فسفر بر کیلوگرم پارامترهای مذکور را کاهش داد.
    کلیدواژگان: خاکهای آهکی، روی، فسفر، معادله فروندلیچ، معادله لانگ موئیر
  • کیوان خلیلی، احمد فاخری فرد، یعقوب دین پژوه، محمدعلی قربانی صفحه 61
    بسیاری از سری های زمانی هیدرولوژیکی دارای روند بوده و ناایستا هستند. از طرفی یکی از مسائل مهم در مدل سازی سری های زمانی هیدرولوژیکی بررسی وجود روند و رسیدن به یک سری زمانی ایستاست. بنابراین ارائه روش هایی که بتواند روند و ایستایی را بررسی کرده و قبل از مدل سازی در تشخیص وجود یا عدم وجود ایستایی به ما کمک کند، بسیار مفید خواهد بود. از طرف دیگر بررسی روند می تواند در تفسیر رابطه بین فرآیندهای هیدرولوژیکی و تغییرات محیطی در مناطق مورد مطالعه کمک مؤثری باشد. هدف از این مطالعه بررسی روند و ایستایی داده های روزانه، ده روزه، ماهانه و سالانه دبی جریان رودخانه شهرچای ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی است که در طول 3 سال آماری ثبت شده است. ابتدا روند، که یکی از عوامل مهم ناایستایی سری زمانی است با استفاده از آزمون های من – کندال و کندال فصلی بررسی گردید. در سری های سالانه جریان روند مشخصی مشاهده نگردید ولی سری های ماهانه دارای روند نزولی در ماه های مشخصی بودند. ایستایی سری های زمانی پس از حذف روند با استفاده از آزمون های ADF و KPSS بررسی گردید که در بیشتر حالتها سری های سالانه و ماهانه ایستا بوده و در تمام حالتها سری های ده روزه و روزانه ایستا بودند. نتایج نشان داد که هر چه مقیاس زمانی کوتاهتر می شود، روند کاهشی در داده ها مشهودتر بوده و می توان انتظار داشت با حذف روند از این داده ها به سری ایستاتری دست یافت. با حذف روند از داده های ماهانه، ده روزه و روزانه، سری به ایستایی بیشتری دست پیدا کرده اما سری سالانه جریان به دلیل عدم وجود روند از ایستایی قابل قبولی برخوردار می باشد. ناایستایی می تواند به علل دیگری نظیر تناوب یا فصلی بودن باشد که در این حالت تنها با حذف روند نمی توان به سری زمانی ایستا دست پیدا کرد و لازم است از روش ها و مدلهای مختلف ریاضی جهت رسیدن به سری ایستا استفاده کرد.
    کلیدواژگان: آزمون های ایستایی، آزمون های من، کندال، آزمون ADF، آزمون KPSS، سری زمانی، کندال فصلی، رودخانه شهرچای، روند
  • مهدی رحمتی، محمدرضا نیشابوری، شاهین اوستان، ولی فیضی اصل صفحه 73
    به منظور بررسی اثرات تناوب های زراعی مختلف بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گندم دیم، سه مکان در سری های خاک سهند، رجل آباد و داراب منطقه مراغه- هشترود انتخاب گردید. در هر یک از این مکان ها چهار سیستم تناوبی کشت ممتد گندم (T1)، گندم- نخود (T2)، گندم- آیش- گندم- گندم-گندم (T3) و گندم- آیش (T4) به مدت پنج سال زراعی (1387-1382) اعمال شد. در خرداد ماه سال 1387 نمونه های دست خورده و دست نخورده خاک از تمامی تیمارها در سه عمق 10-0، 20-10 و 40-20 سانتیمتری تهیه گردید. در این نمونه ها، تعدادی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (بافت، KS، WAS، Db، pH، EC، CCE، OC، CEC و P، K، Fe، Mn، Cu و Zn قابل استفاده و نیتروژن کل) اندازه گیری شد. همچنین رطوبت خاک در چهار مرحله از دوره رشد گندم (GS21، GS32، GS54 و GS87) و عملکرد بیولوژیکی در اواخر خرداد ماه اندازه گیری شد. کمترین مقدار KS در تیمارهای T1 و T3 (cm hr-101/2) و بیشترین مقدار آن در تیمارهای T2 (cm hr-189/4) و T4 (cm hr-127/5) بدست آمد. بیشترین (mg Kg-18/4) و کمترین (mg Kg-19/3) مقدار آهن قابل استفاده به ترتیب در تیمارهای T4 و T1 حاصل شد که با تیمارهای T2 و T3 به طور معنی داری (05/0p<) اختلاف داشتند. بیشترین مقدار WAS (%6/71) در تیمار T4 به دست آمد که به طور معنی داری (05/0p<) با تیمار های دیگر اختلاف نشان داد. Db در تیمارهای T2 (g cm-316/1) و T4 (g cm-315/1) به طور معنی داری (05/0p<) در مقایسه با تیمارهای T1 (g cm-329/1) و T3 (g cm-329/1) کاهش نشان داد. مقدار بیوماس گیاهی در تیمارهای T2 (t ha-1 10/3) و T4 (t ha-1 05/3) به طور معنی داری (05/0p<) با تیمارهای T1 (t ha-1 50/1) و T3 (t ha-1 57/1) متفاوت بود. در دیگر خصوصیات اندازه-گیری شده و رطوبت خاک اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. بر اساس نتایج حاصله، کشت ممتد گندم به جای تناوب گندم- نخود یا گندم- آیش، ریسک پس روی اراضی و به خصوص در طولانی مدت زوال کیفیت خاک را به همراه خواهد داشت.
    کلیدواژگان: بیوماس گیاهی، پایداری خاکدانه، تناوب زراعی، کیفیت خاک، هدایت هیدرولیکی
  • مریم حقیقی، محسن کافی، تکتم سادات تقوی، عبدالکریم کاشی، غلامرضا ثواقبی صفحه 87
    اطلاعات در مورد سمیت فلزات سنگین در ایران محدود است. در این تحقیق اثر بازدارندگی اسید هومیک بر جذب کادمیوم توسط گیاه کاهو (Lactusa sativa) مطالعه شد. آزمایش فاکتوریل در شرایط کشت بدون خاک در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تکرار طرح ریزی شد. کادمیوم (CdCl2) با 3 غلظت صفر، 2 و 4 میلی گرم بر لیتر و اسید هومیک با سه غلظت صفر، 100 و 1000 میلی گرم بر لیتر به محلول غذایی اضافه شد. اثرات کادمیوم و هومیک اسید بر جذب کادمیوم و به دنبال آن تغییر فعالیت آنتی اکسیدانهای پرکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز، پرولین، اسید آلی، محتوای کادمیوم، نیتروژن، فسفر و زیتوده گیاه بررسی شد. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش غلظت کادمیوم باعث افزایش فعالیت پرکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و افزایش غلظت پرولین شد. با افزایش کادمیوم در محیط کشت، غلظت آن در بافت گیاه افزایش یافت و زیتوده و اسید آلی گیاه را کاهش داد. به طور متوسط در غلظتهای 2 و 4 میلی گرم بر لیتر کادمیوم فعالیت پرکسیداز به ترتیب 8 و53 درصد، فعالیت سوپراکسیددیسموتاز 66 و 106 درصد و غلظت پرولین 39 و 119 درصد نسبت به شاهد افزایش نشان داد اما غلظت اسیدهای آلی 18 و 30 درصد کاهش یافت. با افزودن اسید هومیک به محلول غذایی تغییری در غلظت فسفر و پرولین مشاهده نشد اما اثرهای متقابل کاربرد کادمیوم و اسید هومیک نشان داد فعالیت آنتی اکسیدانها و وزن گیاه تعدیل شد. بنابراین افزودن اسید هومیک به محلول غذایی از جذب کادمیوم ممانعت می کند و تنش به گیاه وارد نمی شود.
    کلیدواژگان: اسید هومیک، پرکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، کاهو، کادمیوم، فسفر، نیتروژن
  • حدیثه نوری، حمید زارع ابیانه*، عبدالمجید لیاقت، حمیده نوری صفحه 99

    در این تحقیق شبیه سازی تغییرات سطح ایستابی و غلظت نیترات آب زیرزمینی در کرت شالیزاری مجهز به سامانه زهکش کنترل شده در مرکز ترویج و توسعه تکنولوژی هراز در استان مازندران انجام شد. برای شبیه سازی تغییرات کمی و کیفی آب زیرزمینی ناحیه زهکشی از مدل DRAINMOD-N با اعمال آمار و اطلاعات اندازه گیری شده و کالیبره شده استفاده گردید. این مدل با تغییر ضرایب معدنی شدن، دنیتریفیکاسیون و انتشارپذیری در دامنه قابل قبول، برای رسیدن به بهترین انطباق بین داده های اندازه گیری و برآوردی، کالیبره شد و ضرایب به ترتیب 000035/0، 4/0 و 5 به دست آمد. تجزیه و تحلیل نتایج به دو صورت ترسیمی و آماری بین مقادیر اندازه گیری شده و برآورد شده از مدل انجام شد. مقایسه آماری براساس مقادیر خطای متوسط (MBE)، کارایی مدل (EF) و ضریب همبستگی (r) صورت گرفت. آماره های فوق برای برآورد سطح آب زیرزمینی به ترتیب 38/3 سانتی متر، 53/0 و 80/0 و برای غلظت نیترات 61/0 میلی گرم بر لیتر، 97/0 و 99/0 به دست آمد و حاکی از تطابق خوب مقادیر برآوردی در مقایسه با مقادیر اندازه گیری است. بدین ترتیب می توان از DRAINMOD-N به عنوان مدلی توانمند در پیش بینی و ابزاری برای مدیریت آب و آلودگی در ناحیه زهکشی به منظور کاستن از خطرات زیست محیطی تغییرات ایجاد شده در اراضی شالیزاری استفاده نمود.

    کلیدواژگان: اراضی شالیزاری، زهکش کنترل شده، سطح ایستابی، نیترات، DRAINMOD، N
  • حمید زارع ابیانه، عادل قاسمی، صفر معروفی، مریم بیات ورکشی صفحه 111
    این پژوهش به منظور تعیین نیاز آبی و ضرایب گیاهی سیر در ایستگاه هواشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال 1387 انجام گرفت. بر اساس نتایج آزمایش، محدوده تغییرات تبخیر و تعرق گیاه سیر (ETC) در طول فصل رشد بین1/0 تا 22/11 میلی متر در روز به وسیله لایسیمتر زهکش دار اندازه گیری شد. نیاز آبی سیر طی فصل رشد در شرایط فراهمی کامل آب، معادل 5/546 میلی متر و کارآیی مصرف آب (WUE) 85/2 گرم به ازای هر کیلوگرم تبخیر تعرق تعیین گردید. مقدار ضریب گیاهی واقعی در مرحله ابتدایی رشد 5/0، در انتهای مرحله توسعه به 4/1 رسیده و در مرحله پایانی به 3/0 کاهش یافت. در این تحقیق همچنین بر اساس روابط پیشنهادی در نشریه فائو56 ضرایب گیاهی منفرد و دوگانه گیاه سیر نیز تعیین شد. به منظور برآورد تبخیر و تعرق سیر از پارامترهای هواشناسی، مدل رگرسیونی چند متغیره ارائه گردید. نتایج نشان داد ETC برآوردی با اعمال ضریب گیاهی دوگانه اختلاف کمتری با مقدار تبخیر و تعرق لایسیمتری گیاه سیر داشت (mmd-146/2RMSE=) اما ضریب گیاهی منفرد از نظر سهولت و حجم محاسباتی نسبت به ضریب دوگانه بسیار ساده تر بود.
    کلیدواژگان: تبخیر تعرق گیاه سیر، ضریب گیاهی منفرد، ضریب گیاهی دوگانه، مدل رگرسیونی
  • حسن اوجاقلو، تیمور سهرابی، حسن رحیمی، علیرضا حسن اقلی، مهدی قبادی نیا صفحه 123
    ضرورت استفاده از پوشش (فیلتر) در سیستم های زهکشی زیرزمینی از موارد مهمی است که در مراحل آغازین طراحی و اجرای یک پروژه زهکشی مطرح می گردد. درصد رس خاک اولین معیار جهت پیش بینی این نیاز می-باشد. در تحقیق حاضر آزمایش نفوذسنجی به منظور تعیین نسبت شیب و بررسی پتانسیل گرفتگی و احتمال عبور ذرات خاک از روزنه های صفحه زهکش بر روی سه نمونه خاک رسی و لوم رسی (با رس بین 25 تا درصد40، (نسبت جذب سدیمی 17 تا 83 و شوری عصاره اشباع خاک بین 10 تا 100 دسی زیمنس بر متر انجام گردید. تیمارهای مورد مطالعه شامل زهکشی بدون کاربرد پوشش و سیستم های دارای پوشش رایج معدنی (شن و ماسه) و پوشش مصنوعی از نوع لفاف از پیش ساخته دور لوله زهکش ((PP- 450 بود. در این آزمایش ها، تغییرات دبی، هدایت هیدرولیکی سیستم، نسبت شیب و شیب خروجی بررسی شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبت شیب در سیستم بدون پوشش در بیشتر موارد بزرگتر از یک بوده که نشان دهنده پتانسیل بالای گرفتگی است. با این وجود ریزش خاک زمانی رخ داد که مقدار این شاخص از مقدار 3 بیشتر شد. نسبت مقدار شدت جریان خروجی در سیستم با پوشش معدنی و پوشش مصنوعی به سیستم بدون پوشش به ترتیب 2 تا 5/3 و 4/1 تا 8/1 بدست آمد. با افزایش شیب، هدایت هیدرولیکی سیستم کاهش یافت به طوری که بیشترین کاهش در سیستم بدون پوشش اتفاق افتاد. همچنین با محاسبه شیب شکست هیدرولیکی و مقایسه آن با شیب خروجی، مقاومت ذرات خاک در برابر فشار جریان بررسی شد. نتایج نشان داد که سیستم بدون پوشش در نمونه خاک های2 و 3 به ترتیب کمترین و بیشترین عملکرد را داشته است.
    کلیدواژگان: آزمایش نفوذسنجی، پوشش، درصد رس، شیب شکست، کیفیت شیمیایی
|
  • Sh Roostaii, Mr Nikjou Page 1

    In the nature an ecological equilibrium exists between organisms and their environment. Human being for many reasons have disturbed this equilibrium by unwise use of land and, thereby, paving the way for altering its plant coverage. Studying the changing processes of plant coverge during the known periods, their destructive consequences and the ways to improve it, are the main parameters in planning and management of land use. In this research vegetation maps of Bejoshan Chai Basin was prepared in 2 period (1993&2007) by using satellites photos, RS and GIS technique, NDVI index of plant coverage, and detailed field researches. By comparing the two vegetation maps and studying of their changing processes, among the two specified types and 6 classes of vegetation in 1993, it was found that one class has been completely wiped out due to reckless utilization of land, and the other types dispersion area have been drastically decreased due to land use alteration. In all vegetation types, coverage conditions of the range reduced one rank below and the range trend has remained negative due to severe disturbance. Utilization of the range lands by livestock or native animals in both periods was more than 2.5 times of the range capacity and plant coverage density has reduced drastically. It appears that, plant coverage alterations during these periods in the studied areas were faster than other areas with similar climates; and the human intervention was one of the main cause for the native plant coverage destruction in the region.

  • N. Karimi, Saa Sadraddini, Ah Nazemi, D. Farsadizadeh, A. Hossienzadeh Dalir, F. Dehghani Page 15
    In order to investigate the effects of deficit irrigation on greenhouse grown cucumber، an experiment was performed in randomized complete design with employing of 4 irrigation treatments and 3 replications at the Agricultural and Natural Resources Research Center of Yazd، Iran. Irrigation with restoring 00% of the soil moisture depletion at each water application as the first treatment (T)، restoring its 80% at the second treatment (T2)، and 60% and 40% at the third (T3) and fourth (T4) treatments، respectively، were considered. The amount of water used in each growth stage was effective on yield. The results showed that there was a direct relation between the amount of irrigation water and yield. Variance analysis of the results showed that the effects of irrigation treatments on growth and yield were significant. The more the volume of irrigation water decreased، the more the yield، water use efficiency، plant height، leaf area and soil water EC decreased، while the chlorophyll amount increased. Maximum water use efficiency، 69. kg m-3، was recorded in T. According to the results، deficit irrigation may not be recommended because of significant reduction in yield due to cucumber sensitivity to water deficit. Saving in water، however، due to efficiency improvement is possible. The results showed that، the amount of water consumption in irrigation system of Yazd greenhouses is about 55- 60% higher than water requirement of the cucumber plants. For sever water shortage in the region، application of deficit irrigation after the crop yield stage to minimize the yield reduction i`s recommended or other deficit irrigation methods may be employed for this purpose.
  • E. Gholinezhad, A. Ayenehband, A. Hassanzadeh Ghourt Tapeh, Gh Noormohammadi, I. Bernousi Page 27
    This research was conducted to study the effects of water deficit stress، nitrogen application rates، and Planting density on economic and biologic water use efficiency and nitrogen use efficiency of oily sunflower at Agricultural Research Center of West-Azerbaijan during 2007-2008. The study consisted of split-split-plot experiments using randomized complete block design with 3 replications. The main factor consisted of irrigation treatment including optimum irrigation، moderate stress and severe stress where irrigation was done after depletion of 50%، 70% and 90% of field capacity، respectively. Three nitrogen levels consisting of 00، 60 and 220 Kg N ha- were considered as sub plots and sub – sub plots consisted of three density of 5. 55، 6. 66 and 8. 33 plant m-2. Severe drought stress reduced the grain yield by 44% compared to the optimum irrigation condition. Grain yield increased with nitrogen application rate. Reducing irrigation intervals improved economical and biological water use efficiencies. Increasing nitrogen application rate improved economical and biological water use efficiencies mainly due to increased grain and biological yields. By increasing nitrogen consumption from 00 to 220 kg/ha، nitrogen use efficiency declined 8/89 kg/ha. Results of this study indicated that nitrogen application rate and density for improving nitrogen and water use efficiency should be adjusted accordingly with the availability of water in the soil.
  • A. Reyhanitabar Page 47
    In this study phosphorous fertilization effect on Zn sorption was investigated. Ten composite samples (each from one soil series) located at Tehran province were collected and mixed with P-fertilizer (KH2PO4) and incubated for two weeks at 25 ºC ±. Added phosphorous levels were 0،00 and 000 mgPkg- and Zn levels ranged from to 60 mgZn L-. Phosphorous did not change the L –type zinc isotherm. Analysis of variance indicated that applying phosphorous to the soils at various levels showed no significant effect (p=0. 56) on zinc sorption. With increasing applied phosphorous، zinc sorption slightly reduced which was not significant. In most of the soil series، phosphorous reduced Freundlich isotherm constants. Phosphorous at low level، namely 00 mg P kg-، increased the two surface Langmuir sorption maxima b + b2. At 000 mg P kg- level، the afore-mentioned constants were reduced.
  • K. Khalili, A. Fakheri Fard, Y. Dinpazhoh, Ma Gorbani Page 61
    Many hydrological time series exhibit trending behavior or nonstationarity. An important task of hydrological time series is to determine if there exists any trend in the data، and how to achieve stationarity. Therefore، presenting any method to analyze trend and stationarity will be useful. On the other hand، detecting trend and stationarity in hydrological time series may help us to understand the possible links between hydrological processes and global environmental changes. Data of Shaharchai river in Urmia of West Azarbaijan province of Iran with records from 1973-2008 (31 years) consisting of daily، 10-day، monthly and yearly stramflow rates were employed. Trend analyses with Mann-Kendall and seasonal Kendall test show that there is no trend in annual mean discharge but monthly flow series exhibit significant downward trend in specific months. Stationarity of time series after deseasonalizing were investing at using ADF and KPSS tests. All daily and 10-day steamflow series appear to be significantly stationary and most monthly and annual series are stationary. The results imply that in smaller time scales such as daily and 10-day، trend is more obvious and detrending can help series to be stationary. Nonstationarity may be because of existing seasonality or periodic behavior in streamflow time series. For removing seasonality in order to reach statationarity mathematical models can be used.
  • M. Rahmati, Mr Neyshabouri, S. Oustan, V. Feiziasl Page 73
    In order to evaluate the effects of various crop rotations on soil physical and chemical properties in drylands، three sites with Sahand (Fluventic Haploxerepts)، Rajol Abad (Typic- Calcixerepts)، and Darab (Calcic Haploxerepts) soil series were chosen in Maragheh and Hashtroud، North West of Iran. The treatments including continuous wheat cropping (T1)، wheat–chickpea rotation (T2)، wheat-fallow-wheat-wheat-wheat (T3) and wheat–fallow rotation (T4)، were executed for 5 cropping years from autumn 2003 to summer 2008. Disturbed and undisturbed soil samples from 0-10، 10-20، and 20-40 cm depths were taken at these sites on June 2008. Selected soil physical and chemical properties such as texture، pH، EC، carbonate calcium equivalent (CCE)، wet-aggregate stability (WAS)، bulk density (Db)، organic carbon (OC)، saturation hydraulic conductivity (Ks)، CEC and concentration of available P، K، Mn، Fe، Cu، Zn، and total nitrogen were measured by common laboratory methods. For assessing the moisture content soil samples were taken at four growth stages of wheat. Sampling for assessing the biomass was carried out at harvest (late June 2008). The lowest Ks occurred in T1 and T3 (2. 01 cm. hr-1) and had significant difference with T2 and T4. The highest (4. 79 mg kg-1) and lowest (3. 88 mg kg-1) Fe concentration occurred in T4 and T1، respectively، which significantly (p< 0. 05) differed from those of other treatments. Soil WAS in T4 (71. 54%) became significantly (p<0. 05) greater than those of other treatments. Db in T2 (1. 16 g cm-3) and T4 (1. 15 g cm-3) was significantly (p< 0. 05) lower than T1 (1. 29 g cm-3) and T3 (1. 29 g cm-3). Biological yield in T2 (3. 096 t. ha-1) and T4 (3. 052 t. ha-1) significantly (p< 0. 05) differed from that of T1 (1. 501 t. ha-1) and of T3 (1. 573 t. ha-1). In other measured properties and soil moisture content no significant differences among treatments were appeared. Based on the results، alteration from wheat-fallow or wheat-chickpea rotation to continuous wheat cropping، may gradually degrade soils of the region.
  • M. Haghighi, M. Kafi, Ts Taghavi, Ak Kashi, Ghr Savabeghi Page 87
    Information is still scarce about exposure to toxic heavy metal in Iran. The attempt was made to study about the prevention effect of humic acid (HA) on Cd absorption by lettuce (Lactusa sativa) A factorial CRD experiment was conducted in hydroponic system with 7 replications. Treatments were: control (no additions)، HA (0، 100 and 1000 mgL-1)، and Cd (0، 2 and 4 mgL-1). Cd uptake along with enzyme activities، superoxide dismutase (SOD)، peroxidase (POD)، proline and biomass of lettuce were measured. A significant increase in SOD and POD activity and proline content were observed with increasing cadmium. Cd content increased together with biomass and organic acid decreased in plants received cadmium. The POD activity increased up to 8 and 53% and SOD to 66 and 106 and proline content to 39 and 119% with 2 and 4 mgL-1 of cadmium respectively. HA did not affect P and proline content. HA decreased the toxic effects of Cd through optimizing SOD، POD activity and fresh weight. Therefore، adding HA to lettuce plants stressed by Cd can alleviate the toxic effect of cadmium.
  • H. Noori, H. Zare Abyaneh, A. Majid Liyagat Page 99

    In this study، simulations of water table fluctuations and nitrate concentration of groundwater were investigated in paddy rice fields which were equipped with controlled drainage system. This research was done in Haraz Technology and Development center in Mazandaran province north of Iran. For simulating the qualitative and quantitative variations of groundwater surface in the drained area، DRAINMOD-N model was applied using calibrated and measured data. It was necessary to calibrate the mineralization، denitrification and dispersivity constants in acceptable range to achieve the best fitness between the measured and simulated data. Therefore، the above constants were obtained 0. 000035، 0. 4 and 5 respectively. The analysis was done in graphical and statistical modes between the measured and simulated data. The statistical comparison was done by the mean bias error (MBE)، model efficiency (EF) and correlation factor (r) indices. indices were achieved 3. 38، 0. 53، and 0. 80 for estimation of the ground water level and 0. 61، 0. 97، and 0. 99 for the estimation of nitrate concentration، respectively. The DRAINMOD-N model maybe used as a powerful model in simulation and management of water pollution in drained area for reducing the environmental risks which may be occurred in paddy rice fields.

  • H. Zare Abyaneh, A. Gasemi, S. Marofi, M. Bayat Varkeshi Page 111
    This study was carried out to determine water requirement and crop coefficients of garlic (Allium sativum L.) at the climatic station of the Agricultural Faculty of Bu-AliSina University، Hamedan. Daily crop evapotranspiration (ETC) during growing season varied from 0. 1 to 11. 22 mmd-1. Garlic water requirement during growing season under full water availability was 546. 5 mm with a water use efficiency of 2. 85 g/kg of evapotranspiration. Crop coefficients at initial، developing، and final growth stages were 0. 5، 1. 4 and 0. 3، respectively. Based on the models recommended by FAO56، single and dual crop coefficients were also determined. In order to predict garlic evapotranspiration from the climatic data، multiple regression models were applied. Results showed that predicted ETC by employing dual crop coefficients produced smaller difference comparing to the lysimeter measured ETC (RMSE=2. 46 mmd-1). Considering ETC computation procedures and time required، single crop coefficient was much simpler than dual crop coefficient.
  • H. Ojaghlou, T. Sohrabi, H. Rahimi, A. Hassanoghli, M. Ghobadinia Page 123
    Necessity to use envelope (filter) in subsurface drainage systems is one of the important aspect that should be taken into consideration of the beginning of a drainage project. The first indicator of the need for a drain envelope is the percentage of clay in the soil. In this research، permeameter test was used to determine gradient ratio and evaluate the clogging potential and probability of soil particle passage through the drain plate openings in three clay and clay loam soils with 20-40 percent clay SAR 17 – 83، and EC 10 – 100dS/m. Treatments in this experiment were drainage systems with and w/o envelopes. In envelope d system two types of envelopes (granular and fiber) were used. Outflow variation، system permeability، gradient ratio and exit gradient were investigated. The results. showed that the gradient ratio in the system without envelope were greater than one implying a high clogging potential. Nonetheless، soil downfall was occurred when this index was bexceeded. The ratio of outflow from the systems with granular and fiber envelopes to systems w/o envelopes ranged 2. 0-3. 5 and 1. 4-1. 8، respectively. As hydraulic gradient was increased، system hydraulic conductivity decreased with the greater decrease occurring in the system w/o envelope. Resistance against pressure head was also studied with determining hydraulic gradient failure compared to exit gradient value at each gradient head. Results indicated that the without envelope system in soil no 2 and 3 had، receptively the minimum and maximum performance.