فهرست مطالب

مدیریت توسعه فناوری - سال یکم شماره 4 (بهار 1393)

فصلنامه مدیریت توسعه فناوری
سال یکم شماره 4 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1394/01/18
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمدرضا آراستی، جواد نوری، سیاوش ملکی فر صفحات 9-47
    این مقاله به موضوع تنوع کسب و کار مبتنی بر تکنولوژی و نقش عوامل موثر در تنوع شرکت های بزرگ می پردازد. در دو دهه گذشته، هم راستایی استراتژی تکنولوژی و استراتژی کسب و کار، یکی از محورهای مهم پژوهشی را در دو حوزه مدیریت استراتژیک و مدیریت تکنولوژی به خود اختصاص داده است. تمرکز این تحقیقات بیشتر بر بنگاه های دارای کسب و کار واحد بوده و در همین رابطه چارچوب ها، مدل ها و ابزارهای تصمیم گیری مختلفی توسعه یافته و به کار گرفته شده اند. علیرغم اینکه شرکت های دارای کسب و کارهای متنوع نقش مهمی را در اقتصاد کشورها ایفاء می کنند و به دلیل برخورداری از دارایی های تکنولوژیک مختلف نیازمند یک برنامه جامع و کلان استراتژیک در زمینه تکنولوژی هستند، تعداد اندکی از پژوهش ها به این موضوع به طور عام و چگونگی شکل دهی کسب وکارهای جدید تکنولوژی محور و عوامل موثر بر آن به طور خاص پرداخته اند. هدف این مقاله ارائه یک چارچوب نظری است که در آن عوامل زمینه ای موثر بر تنوع بخشی مبتنی بر تکنولوژی در شرکت های بزرگ شناسایی و معرفی شده اند. همچنین کارآمدی چارچوب مذکور از طریق مطالعه موردی شرکت تام از زیر مجموعه های گروه صنعتی ایران خودرو، به روش مطالعه موردی توصیفی و تجزیه و تحلیل تم، مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: تنوع کسب و کار، عوامل زمینه ای، هم راستایی استراتژی تکنولوژی و استراتژی کسب و کار، مطالعه موردی، تحلیل تم، گروه صنعتی ایران خودرو، شرکت تام
  • سید سروش قاضی نوری، لعیا الفت، فرناز فرهادیار صفحات 49-78
    فناوری های پیشرفته ی تولید (AMT) هسته ی اصلی کارخانه های آینده هستند و نقش تعیین کننده ای در پیکارهای رقابتی سازمان ها در سراسر دنیا ایفا می کنند. شرکت های موفق این حقیقت را تصدیق نموده و در صدد به کارگیری آن ها برای کسب مزیت رقابتی هستند. انتخاب مناسب AMT وظیفه ای حیاتی است که بر عهده ی مدیران تولید است چرا که این سرمایه گذاری ها، درجه ی بالایی از عدم اطمینان و سرمایه ای کلان را شامل می شود. در فرایند انتخاب و پیاده سازی AMT، مدیران باید به استراتژی تولید (اولویت های رقابتی) توجه ویژه ای داشته باشند. این پژوهش مشاهده ای جدید از الگوهای سرمایه گذاری AMT در شرکت های کوچک و متوسط صنعت نساجی فراهم می آورد و یک دسته بندی با کشف ارتباطات میان الگوهای سرمایه گذاری AMT، اولویت های رقابتی و عملکرد ارائه می نماید. این پژوهش نشان می دهد شرکت هایی که با در نظر گرفتن اولویت رقابتی خود اقدام به پیاده سازی AMT نموده بودند، عملکرد بهتری داشتند.
    کلیدواژگان: فناوری های پیشرفته ی تولید، اولویت های رقابتی، دسته بندی، عملکرد
  • جلال رضایی نور*، محمدعلی شاه حسینی، سروش خسروی صفحات 79-104
    این تحقیق به منظور دستیابی به شرایط موثر بر پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در گروه شرکت های همکاران سیستم انجام شده است. تاکنون پژوهش هایی در حوزه پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان های مختلف انجام شده که در آن ها به موضوع عوامل موثر در پیاده سازی مدیریت دانش نیز اشاره گردیده است. ولی به موضوع ارتباط این عوامل با یکدیگر و تاثیری که بر یکدیگر دارند کمتر پرداخته شده است. با توجه به اینکه جنس محصولات شرکت های نرم افزاری دانش محور است، مدیریت تجربیات پرسنل و حافظه سازمانی دشوارتر بوده و چالش های متعددی در این زمینه وجود دارد. با توجه به این توضیحات می توان انتظار داشت با پیاده سازی مدیریت دانش در این سازمان ها در مواجهه با مشکلات شاهد بهره وری و کارایی بیشتری باشیم. تعیین ارتباط بین هر یک از عوامل تاثیرگذار در پیاده سازی مدیریت دانش، دستیابی به موفقیت در اجرای مدیریت دانش را بهبود می بخشد. محققان در این تحقیق با بررسی پژوهش های قبلی و مستندات علمی موجود همچنین استفاده از نظریات خبرگان موضوع، به شناسایی عوامل موثردر پیاده سازی سیستم مدیریت دانش و ارتباط بین آن ها پرداخته و سعی در ارائه الگوی مناسب برای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش دارند. متدولوژی مورد نظر برای انجام این تحقیق استفاده از روش تحقیق کیفی بوده که در آن از روش تئوری داده بنیاد استفاده می شود و برای ارزیابی صحت مدل، از مستندات و نتایج پژوهش های قبلی در حوزه ادبیات موضوع بهره برده می شود.نتایج حاصله براساس داده های جمع آوری شده در این تحقیق نشان می دهد برای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در گروه شرکت های همکاران سیستم، 16 فاکتور کلیدی و حیاتی باید مورد نظر قرار گیرد که ارتباط بین آن ها که در قالب مدل مفهومی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: مدل مفهومی، عوامل موثر بر پیاده سازی، سیستم مدیریت دانش
  • صفورا اللهی*، عباس علی رستگار، محسن شفیعی نیک آبادی صفحات 105-129
    در محیط کسب و کار جدید که مشخصه آن تلاطم و پیچیدگی فزاینده است، توانایی یک شرکت در ایجاد و حفظ مزیت های رقابتی در دانسته هایش نهفته است. اهمیت مدیریت دانش و رابطه آن با نوآوری به شکل گسترده مورد تایید واقع شده است؛ هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری در شرکت های دارای فناوری پیشرفته بوده است و روشن ساختن این مطلب است که آیا مدیریت دانش می تواند منجر به نوآوری و عملکرد نوآوری بهتر گردد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش واحدهای تحقیق و توسعه 285 شرکت دارای فناوری پیشرفته واقع در تهران است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش پرسشنامه هایی مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری و به طور اخص تکنیک تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج بدست آمده دو فرضیه مربوط به اثر معنادار قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر فرایند نوآوری و عملکرد نوآوری را مورد تایید قرار داد، اما فرضیه مربوط به تاثیر معنادار فرایند نوآوری بر عملکرد نوآوری و بالطبع اثر غیر مستقیم قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری تایید نشدند.
    در محیط کسب و کار جدید که مشخصه آن تلاطم و پیچیدگی فزاینده است، توانایی یک شرکت در ایجاد و حفظ مزیت های رقابتی در دانسته هایش نهفته است. اهمیت مدیریت دانش و رابطه آن با نوآوری به شکل گسترده مورد تایید واقع شده است؛ هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری در شرکت های دارای فناوری پیشرفته بوده است و روشن ساختن این مطلب است که آیا مدیریت دانش می تواند منجر به نوآوری و عملکرد نوآوری بهتر گردد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش واحدهای تحقیق و توسعه 285 شرکت دارای فناوری پیشرفته واقع در تهران است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش پرسشنامه هایی مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری و به طور اخص تکنیک تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج بدست آمده دو فرضیه مربوط به اثر معنادار قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر فرایند نوآوری و عملکرد نوآوری را مورد تایید قرار داد، اما فرضیه مربوط به تاثیر معنادار فرایند نوآوری بر عملکرد نوآوری و بالطبع اثر غیر مستقیم قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری تایید نشدند.
    کلیدواژگان: قابلیت های فرایندی مدیریت دانش، فرایند نوآوری، عملکرد نوآوری
  • مهدی گودرزی*، شهرام خواجه نصیری صفحات 131-160
    امروزه با توجه به روند سریع تحولات فناوری، هیچ شرکت و کشوری قادر به تامین تمام فناوری های مورد نیاز خود نمی باشد. لذا همکاری فناوری با دارندگان فناوری امری اجتناب ناپذیر است. اما از آنجا که هر پروژه همکاری و انتقال فناوری، دارای ابعاد مختلفی از جمله مباحث فنی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی است و در بسیاری از موارد، تبعات عدم توجه به این مسائل می تواند، ضربات جبران ناپذیری رابه اقتصاد کشور وارد نماید، آگاهی از معیارهای اساسی که می بایست قبل از همکاری فناوری، مورد توجه قرار گیرند، امری حیاتی برای مدیران و سیاست گذاران این عرصه می باشد. در این مقاله، مدل های مرسوم انتخاب روش انتقال فناوری در سطح جهان، مورد مطالعه قرار گرفتو با شناسایی معیار های موثر بر انتخاب روش انتقال فناوری و شیوه همکاری های فناوری، از روش تصمیم گیری چند شاخصه، استفاده گردید. سپس با استفاده از روش AHP، مدلی طراحی شد تا از این طریق، مناسب ترین روش همکاری فناوری برای ایجاد کارخانه الکترود گرافیتی، اولویت بندی شود. نتایج حاکی از آن بودند که بهترین روش ها برای همکاری و انتقال فناوری الکترود گرافیتی به ترتیب اولویت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری مشترک و خرید امتیاز بودند.
    کلیدواژگان: همکاری فناوری، انتقال فناوری، الکترود گرافیتی، مدل های تصمیم گیری چند شاخصه (MADM)، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
  • عطاءالله هرندی صفحات 161-182
    در شرکت های دانش بنیان یادگیری سازمانی سبب حفظ مزیت رقابتی و رشد و توسعه سازمانی می گردد. از طرفی خلق عملکرد نوآورانه و یادگیری سازمانی مستلزم برقراری ارتباطات اثر بخش و پایدار با کلیه ذی نفعان و محیط عمومی سازمان است. سرمایه اجتماعی، شکلی از سرمایه است که سبب تسهیل در دسترسی به اطلاعات و منابع حیاتی به منظور ارتقاء عملکرد، یادگیری سازمانی و استفاده مناسب از فرصت های محیطی می گردد. پژوهش حاضر به دنبال طراحی چارچوبی توسعه یافته و نظام مند درخصوص مفاهیم سرمایه اجتماعی، نقش میانجی گری انتقال دانش و یادگیری سازمانی در ارتباط با هم و در شرکت های دانش بنیان ایرانی است و از این طریق سعی دارد تا در گسترش مرزهای دانش موجود در این حوزه اقدام نماید. این تحقیق از نوع کاربردی با ماهیت پیمایشی است. داده های مورد نیاز برای این تحقیق توسط نمونه گیری تصادفی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری اطلاعات در کشور ایران و به وسیله ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی و انتقال دانش بر یادگیری سازمانی شرکت های دانش بنیان ایرانی موثراند. همچنین نقش میانجی گری انتقال دانش در اثر گذاری سرمایه اجتماعی بر یادگیری سازمانی شرکت های دانش بینان ایرانی نیز مورد تایید قرار گرفت.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، انتقال دانش، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی، سرمایه شناختی، یادگیری سازمانی
|
  • Pages 9-47
    This paper deals with Technology-based Business Diversification. In the past two decades، the alignment of Technology Strategy and Business Strategy has attracted the attention of academicians as well as practitioners from different segments of industry. It was recognized as one the most important research topics in the field of Strategic Planning and Technology Management. Although، corporations play an important role in the economy of countries، the focus of almost all of frameworks، models، tools and techniques developed in the field was mainly on single companies. In this paper، a theoretical framework has been proposed which explain how the strategy of diversification could be elaborated based on the corporate technological capabilities. Some contextual factors influencing Technology-based Diversification have been also identified and presented. The applicability of proposed framework is illustrated through an in-depth case study of TAM Company،one of Iran Khodro Group''s main subsidiaries.
    Keywords: Business Diversification, Alignment Technology Strategy, Business Strategy, Contextual Factors, Case Study, Theme analysis, Iran Khodro Industrial Group, TAM Co
  • Pages 49-78
    AMT is the nucleus of the factories of the future and plays the crucial role in the competitive battles in organizations all over the world. Successful firms have recognized this fact and are trying to leverage it for competitive advantage. Appropriate selection of AMT is a critical task faced by manufacturing management due to the high degree of uncertainty and the high capital investment involves in these investments. In AMT selection process managers have to give full consideration to their manufacturing strategy (competitive priorities). This paper provides new evidence on AMT investment patterns from the small and medium–size (SMEs) enterprises of textileindustryand develops a taxonomy by exploring the relationship between AMT investment patterns، competitive priorities and performance. The results of this study indicate that in AMT implementation process، firms considering their competitive priorities show better performance.
    Keywords: Advanced manufacturing technologies, Competitive priorities, Taxonomy, Performance
  • Pages 105-129
    The objective of this study is to investigate the impact of knowledge management process capabilities on innovation performance in high-tech organizations. This study is a descriptive survey and data were collected using a survey questionnaire completed by R&D sections of high-tech organizations. The statistical population of this study consists of 285 high-tech organizations located in Tehran. The sampling method was simple random. The questionnaire included 68 closed questions. To assess construct validity، LISREL software confirmatory factor analysis was used and hypotheses were tested using Structural Equation Modeling (SEM) technique. Also، path analysis was used to measure the effect of knowledge management process capabilities on innovation performance and innovation processes. Results show that knowledge management process capabilities have a positive and direct effect on innovation performance and innovation processes. But innovation process has no significant effect on innovation performance. Furthermore، there is no indirect relationship between knowledge management process capabilities and innovation performance.
    Keywords: Knowledge management process capabilities, Innovation process, Innovation performance
  • Pages 131-160
    Nowadays، with the rapid pace of technological developments، no company or country is able to provide all of its needed technologies. Therefore، technology collaborationswith holders of technology is inevitable. Since every technology transfer project has different aspects، including technical، economic، legal and social issues and in many cases، the consequences of ignoring these issues may cause irreparable losses to the economy. Understanding and considering the basic criteria before transferring the technology is vital for managers and policy makers. In this paper، the commonmethods of technology transfer models in the world have been studied. Then، by considering the appropriate criteria influencing the choice of technology transfer models and technology collaboration methods، multiple attribute decision making method (MADM) was used to rank them. More precisely، analytic hierarchy process (AHP) was utilized to obtain the most appropriate method for transferring technology in establishing a graphite electrode plant. The results of this study indicate that the best method for transferring technology of graphite electrode was foreign direct investment، joint venture، and licensing، respectively.
    Keywords: Technological Collaboration, Technology Transfer, Graphite Electrode, Multiple Attribute Decision Making Method (MADM), Analytic Hierarchy Process (AHP)
  • Pages 161-182
    Organizational learning makes the companies to maintain their competitive advantage and organizational development. Increasing innovational performance and organizational learning needs an effective and sustainable communication with all stakeholders and considering environmental concerns. Social capital is a kind of capital that facilitates the access to information and vital resources in order to improve environmental performance، organizational learning and taking advantage of environmental opportunities. The aim of this article is to develop a systematic framework about social capital considering the mediating role of knowledge transfer and organizational learning in Iranian knowledge based organizations and tries to broaden the frontiers of knowledge in this area. This study، based on its aim، is an application research، and based on data collection method، is a descriptive one. Data was gathered using a questionnaire from a random sample from knowledge based organizations in Iran. The obtained data was analyzed using structural equation modeling technique and Smart PLS software. The results indicate that in Iranian organizations، social capital and knowledge transfer have an effect on organizational learning. Also، the mediating role of knowledge transfer in the relation of social capital and organizational learning in Iranian knowledge based organizations is confirmed.