فهرست مطالب

جامعه شناسی تاریخی - سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1390)

نشریه جامعه شناسی تاریخی
سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1390)

  • 200 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1391/02/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمدسالار کسرایی، همایون مرادخانی، محمد رضایی صفحه 1
    چرا دولت و- در افقی دیگر- نظام سیاسی یا حکومت، مسئولیت هدایت و اداره رفتار افراد «چه در مقام فرد و چه در مقام گونه» را برعهده می گیرد؟ و چگونه این «اراده به اداره کردن» را به انجام می رساند؟ ممکن است پاسخ به این پرسش بر حسب نحوه فهم ما از مقولاتی مانند دولت، قدرت و یا نسبت این دو با سوژه، متفاوت باشد. طرح چشم انداز «حکومت مندی» از سوی فوکو را می توان گشایش حوزه جدیدی دانست که در آن، هر سه مقوله دولت، قدرت و سوژه، از طریق پیوندی که بین تکنیک های استیلا و تکنیک های خود برقرار شده است به هم مربوط می شوند. در این چشم انداز نشان داده می شود که چگونه اکراه حکومت از توسل به خشونت محض و هم زمان اراده به اداره کردن افراد، به ناگزیر سوژه سازی را به یگانه پاسخ ممکن در افق معرفتی خاص پروبلماتیک حکومت مندی تبدیل می کند. پاسخی که از یک سو، در شکل بس گانه کردن تمام هنرهای حکومت کردن و از سوی دیگر به صورت بس گانه کردن تمام نهادهای حکومت ظاهر می شود. این شکل از مفهوم پردازی نحوه عملکرد قدرت، فقط چگونگی مبهم شدن مرزهای اجبار و رضایت طی فرایند حکومت مند شدن افراد جهت تولید سوژه های دلخواه را توضیح نمی دهد؛ بلکه در عین حال منکر مشارکت «میل در سرکوب خویش» نیز می شود.
    کلیدواژگان: حکومت مندی، سوژه سازی، قدرت شبانی، مصلحت دولت، سیاست زیستی، تکنیک های خود، مسئله سازی
  • محمد نوریان نجف آبادی، نرجس جهانگیر صفحه 35
    اعتماد یکی از مولفه های تاثیر گذار بر سلامت افراد جامعه است. تامین سلامت گروه های مختلف جامعه، یکی از مسائل اساسی هر کشوری به شمار می آید. اما شخصیت و تعادل روانی معلمان بیش از سایر طبقات اجتماعی موردتوجه و با اهمیت است.
    مطالعه حاضر، پژوهشی مقطعی و کاربردی است و با روش پیمایش، میان معلمان سه دوره (ابتدایی، راهنمایی و متوسطه) شاغل در شهرستان تیران و کرون در سال 1390 انجام شده است. به علت گستردگی و پراکندگی منطقه، جهت تعیین حجم نمونه موردنظر، از روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای استفاده شده است. در این نمونه گیری، 240 نفر از معلمان منطقه مورد مطالعه قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری، و به کمک نرم افزارهای SPSS و لیزرل تحلیل شده است.
    یافته های تحقیق بیانگر این است که بین میزان سلامت روان زنان و مردان، افراد مجرد و متاهل و همچنین معلمان مشغول به خدمت در شهر و روستا تفاوت معنا داری وجود ندارد. از سوی دیگر، بین میزان سلامت روان با ابعاد مختلف اعتماد اجتماعی رابطه مستقیم و معنا داری وجود دارد؛ به عبارت دیگر با زیادشدن میزان اعتماد اجتماعی، میزان سلامت روانی افزایش پیدا می کند. نتایج این تحقیق همسو با نظریات اندیشمندانی همچون پاتنام، ویلکینسون و کاواچی است.
    کلیدواژگان: اعتماد اجتماعی، سرمایه اجتماعی، سلامت روان، معلمان، شهرستان تیران و کرون
  • علی ساعی صفحه 61
    موضوع این مقاله، استدلال انتقادی درباب نسبت تئوری با تجربه است و از نظر روش داوری، بر استدلال عقلانی استوار است. مدعای مقاله آن است که روش شناسی حاکم بر نسبت میان تئوری و تجربه بر منطق دو ارزشی ارسطویی مبتنی است که در آن، تجربه مقام داوری یا کشف نظریه را دارد. ضرورت پرداختن به موضوع این نوشتار، درک غلط از پوزیتیویسم و نسبت آن با عقلانیت انتقادی است. این مقاله تلاشی در جهت حل این نوع مسائل روش شناختی از راه بحث انتقادی است. استدلال درباب صدق مدعای مقاله بر دو دستگاه معرفتی پوزیتیویسم و عقلانیت انتقادی استوار است. در ادامه، پس از بحث انتقادی درباب آن دو دستگاه معرفتی، روش شناسی فازی به مثابه نتیجه انتقاد از سنت های فکری موجود و تلاشی برای یافتن کاستی های معرفت شناسی دوارزشی و تعمیم آن فرموله شده است. در پایان، درباب مسئله آمیز بودن پوزیتیویسم در ایران بحث انتقادی شده است.
    کلیدواژگان: دستگاه معرفتی پوزیتیویستی، دستگاه معرفتی عقلانیت انتقادی، انطباعات و تصورات، اثبات پذیری و ابطال پذیری، دستگاه معرفتی فازی
  • حکیمه ملک احمدی، اعظم جعفریان صفحه 93
    ورود هر فناوری جدید به جوامع، باعث ایجاد تغییرات مثبت یا منفی در زندگی بشر می شود. عوامل متعددی نوع تاثیر فناوری را تعیین می کند؛ ازجمله نوع استفاده از آن. اینترنت به عنوان یکی از فناوری های قرن حاضر، به علت جذابیت های خاص برای برخی از افراد، مسئله «اعتیاد به اینترنت» را به همراه می آورد. در این مقاله تلاش می کنیم اعتیاد به اینترنت را به عنوان آسیبی اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم.
    اعتیاد به اینترنت به استفاده افراطی و وسواس گونه از اینترنت گفته می شود که می تواند باعث ایجاد مشکلات روانی، اجتماعی، درسی، شغلی و همچنین ایجاد مشکلات فیزیکی مثل چشم درد، کمر درد، تغییر در الگوی خواب و تغذیه در فرد شود.
    جامعه آماری این پژوهش شامل تمام کاربرانی است که در کافی نت های شاهین شهر اصفهان در زمستان 1388 از اینترنت استفاده کرده اند. درمجموع، با 170نفر از این کاربران مصاحبه، و داده های مورد نیاز برای پاسخ گویی به سوالات پژوهش گردآوری شد. برای جمع آوری اطلاعات اصلی از پرسش نامه IAS یانگ استفاده، و سپس ارتباط این اعتیاد با نظریه «ارضای نیازها» بررسی شد.
    نتایج نشان می دهد 4 نفر (2/3 درصد) نمره بالای 80 داشتند و در زمره گروه اول یا اعتیاد شدید بودند؛ 46 نفر (05/27 درصد) اعتیاد متوسط داشتند؛ 120 نفر هم (58/70 درصد) نمره پایین تر از 50 به دست آوردند و کاربر معمولی بودند. بین استفاده افراطی از اینترنت و ارضای نیاز ها نیز رابطه وجود دارد. با اینکه در حال حاضر، موضوع اعتیاد به اینترنت در جامعه مورد مطالعه در وضعیت عادی و غیر آسیبی قرار دارد، انتظار می رود حرکت گروه دوم (اعتیاد متوسط) به سمت اعتیاد شدید (پدیده مورد مطالعه) شکل آسیبی به خود گیرد.
    کلیدواژگان: اعتیاد به اینترنت، شاهین شهر، چت، هرزه نگاری، احساس تنهایی و افسردگی، ارضای نیازها در اینترنت
  • سیدمحمود نجات حسینی صفحه 117
    امروزه، استفاده از قابلیت کلان شهرها برای توسعه «سیاست بینا شهری بین المللی» به جایگزینی سیاست بینا دولت ملت، در قالب «سیاست دیپلماسی شهری» مورد توجه قرار گرفته است. سیاست دیپلماسی شهری بیشتر متوجه صورت بندی ایده ها و راهکارهایی است که به وسیله آن، کلان شهرهای جهان می توانند با هدف نشان دادن توانایی ها و علاقه مندی هایشان برای حل برخی مسائل و چالش های «سیاست شهری»، «ارتباطات فرهنگی و تعهدات سیاسی» را با دیگر بازیگران عرصه سیاست بین المللی- اعم از مجامع و سازمان های بین المللی و کلان شهرها و شهرهای جهانی مختلف- بر عهده گیرند. ایده اصلی سیاست دیپلماسی شهری این است که با توجه به پتانسیل شهروندی- مبنای برخی از مدیریت های شهری پیشرفته و دموکراتیک- و نیز برخی مقتضیات سازمانی این مدیریت ها، به نظر می رسد امروزه «دیپلماسی شهری» بهتر از «دیپلماسی دولت ملت» قادر به ایفای نقش در فرایند جهانی شدن سیاسی و فرهنگی خواهد بود. در این مقاله با این مفروض، سیاست دیپلماسی شهری از جهات گوناگون بررسی شده است.
    کلیدواژگان: سیاست شهری، سیاست بیناشهری بین المللی، سیاست دیپلماسسی شهری، دیپلماسی شهری
  • علی گلی صفحه 143
    امنیت به عنوان نیازی اساسی، در اجتماعات انسانی از جایگاه خاصی برخوردار است. برنامه ریزان و طراحان فضاهای اجتماعی، به ویژه شهرها، تلاش می کنند تا با شناسایی عوامل تهدید کننده امنیت به ویژه در فضاهای عمومی، امنیت را برای استفاده کنندگان از آن فضاها فراهم کنند. زنان نیز در مقام نیمی از اجتماعات انسانی، به واسطه خصوصیات بیولوژیک، مسئولیت ها و نگاه متفاوت در مقایسه با مردان، ارتباط متمایزی با فضا برقرار می کنند. آنان نیازمند تسهیلات خاصی از فضا هستند تا موجب افزایش اطمینان خاطر آنان از حضور امن در فضاهای شهری و به ویژه فضاهای عمومی مانند پارک شود.
    بر اساس نتایج تحقیقات مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در کلان شهرهای کشور، بخش زیادی از پاسخ گویان حضور زنان را به صورت تنها در فضاهای عمومی این شهرها و به ویژه در ساعت های خلوت بسیار خطرناک بیان کرده اند. این پژوهش به سنجش میزان احساس امنیت زنان در پارک آزادی کلان شهر شیراز، به عنوان فضایی عمومی، پرداخته است. مطالعه حاضر در قالب بررسی پیمایشی است و از نظر زمانی، مقطعی (بهار 1389). جامعه آماری پژوهش، زنان بالای پانزده سالی است که در زمان پژوهش به تنهایی در پارک آزادی حضور داشتند. بر مبنای فرمول کوکران، حجم نمونه 195 نفر تعیین شد و نمونه گیری به صورت خوشه ایدر سطح پارک انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد عوامل محیطی مانند کاربری اراضی، تنوع کاربری های پیرامون و ساعت های فعالیت آن ها و نیز مجاورت های مکانی کاربری ها، با افزایش حس امنیت زنان پاسخ گو رابطه معناداری دارد. عوامل شخصی مانند سن، تحصیلات، اشتغال و مهاجرت تاثیر معناداری بر میزان احساس امنیت زنان نداشته است.
    کلیدواژگان: فضای شهری، فضای عمومی، کاربری اراضی، امنیت زنان، پارک آزادی شیراز
  • علیرضا هژبری نوبری، موسی سبزی دوآبی صفحه 165
    در مطالعات پژوهشگران، سنجاق های لرستان به صورت بخشی از اشیاء مفرغی لرستان و گاه هم به طور کلی مطالعه شده اند؛ اما این دسته از اشیاء لرستان که دارای گونه های متنوع، روش های ساخت مختلف و کارکرد های متفاوتی بوده اند، تابه حال کمتر بررسی شده و به صورت تخصصی به آن ها پرداخته نشده است. از دست ساخته های اقوام ساکن در این منطقه، اشیاء فلزی است. یکی از گونه های مهم اشیاء فلزی کشف شده در لرستان، سنجاق های فلزی است. در ساخت این سنجاق ها از انواع مختلف فلز مانند آهن، نقره و فلزات آلیاژی نظیر برنز و حتی گاه به صورت ترکیبی استفاده شده است. از لحاظ تاریخی، این اشیاء به هزاره دوم و اول ق. م مربوط هستند. نوشته پیش رو سعی دارد به مطالعه، توصیف، تحلیل، مقایسه و معرفی این سنجاق ها از لحاظ روش های ساخت، نقش ها، جنس، کاربرد، تاریخ گذاری و... بپردازد.
    کلیدواژگان: لرستان، عصر آهن، سنجاق، میله ای
|
  • Mohammadsalar Kasraie, Homayoun Moradkhani, Mohammad Rezaei Page 1
    Why is state, and in a broader view, political system or government, responsible for directing and governing individual's conduct "both in individual and species level"? And how it accomplishes this "will of governing"? The answers to these questions appear to be different based on our way of perceiving categories such as government, power, or their due relation to the subject. The perspective design of "governmentality" by Foucault could be taken as inception of a new domain in which the triplet categories of government, power and subject are interrelated. It is shown in this perspective that how government's reluctance in using mere violence and, at the meantime, willing to govern people through it will inevitably make subjectification as the sole possible answer to the particular epistemological horizon of the governmentality problematic; an answer, which in form, on the one hand, multiplicities all government arts and, appears as multiplying all government institutions on the other. The form of conceptualizing how power operates, not only explains blurring of boundaries between persuasion and consent during the governmentalization of individuals to create desired subjects, but also it denies “the participation of desire in repressing itself”.
    Keywords: Governmentality, Subjectification, Political rationality, Pastoral power, Reason of the state, Bio, politics, Techniques of the self, Problematization
  • Mohammad Noriannajafabad, Narjes Jahangir Page 35
    Trust is one of the effective cases on the person’s health and providing this health for all kinds of people is one of the basic issues in any society. On the other hand, teachers’ personality as well as their mental and psychological balance are more important than those of the other kinds of people in the society. The present study is an applied and cross-sectional research done by using a survey among different Tiranian teachers in different schools (elementary, guidance and secondary) in 2011.There were 240 people participating in this research. Because of the scattering of research people in various areas, we used multi-stage cluster samples to determine the volume. Also the data were collected by using questionnaires and analyzed by using Lisrel and SPSS softwares. The findings indicated that there was no significant difference between women and men, married and single people and teachers’ mental health rate. On the other hand, there was a direct significant relationship between mental health and various dimensions of social trust. In other words, the more social trust, the more mental and psychological health. These findings are in agreement whit the ideas such thinkers as Putnam, Wilkinson, and Kavachy.
    Keywords: Social trust, Social capital, Teacher's mental health
  • Ali Saie Page 61
    The present article critically discusses about the relation of theory and experimentation. This text is based on rational reasoning. The problem is that dominantmethodology on the relation oftheoryandexperimentationisbasedAristotelian logic in which experimentation has Context of Discovery or context of justification. In Iran, positivism and it’s relation with critical rationalism are misunderstood. This paper attempts to solve this kind of methodological issues through critical discussion. First, we discussed about epistemic apparatuses of positivism and critical rationality. Then, after critical discussion about the two epistemic apparatuses, fuzzy methodology is formulated as result of criticism excised the intellectual traditions. In the end, positivism is discussed as a problem in Iran.
    Keywords: Epistemic apparatus of positivism, Epistemic apparatus of critical rationality, Impressions, ideas, Verification, Falsifiability, Fuzzyepistemic apparatus
  • Hakimeh Malekahmadi, Azam Jafariyan Page 93
    Entering any new technology to communities, puts a significant impact on the lives of people. Although technology is not inherently good or bad, but there is some damage that happens just by entering the technology. One damage in connection with internet is the excessive use of the internet or “internet addiction” thatis to be addressed in this paper. Excessive and obsessed use of internet causes psychological, social, academic and occupational problems to gather with physical problems such as eye pain, back pain, changes in sleeping and eating patterns,all of which are defined as “internet addiction”. The sample for this study includes all users in the cafenets of ShahinShahr, Esfahan (Iran), in the winter 2009 that have used Internet. The data needed for research questions were collected interview with 170 of users. For gathering the basic information of research, the Young Questionnaire IAS was used. The results showed that 4 persons (2.3%) got scores above 80 (sever addiction), 46 persons (27.5 %), had average addiction and 120 persons (70.58%) had scores lower than 50 and (normal users). There was a relationship between the excessive use of the Internet and satisfying the needs. Now the subject of “Internet addiction” in society is normal but it is expected that the second group (the average addiction) moves to serious addiction.
    Keywords: Internet addiction, Chat, Pornography, Loneliness, Depression, Satisfying the needs on the Internet
  • Seyyed Mahmoud Nejatihosseini Page 117
    Urban diplomacy is a new urban phenomenon and policy in a global urban management arena. It is also an advanced alternative policy instrument for extension of inter-cities social, cultural and political relations as well as corporations on human urban development. For these reasons, many of advanced urban regimes, especially in the western societies, attempt to apply this urban diplomacy in replace for nation-state politics as well as traditional international relations. Then, in this article, we describe both urban diplomacy theory and its relations with urban politics and urban management, as well as its urban policy experiences, which have been emerged in new urban management systems at global level of contemporary urban societies. Furthermore, according to the findings of this article, the main idea and procedure of urban diplomacy is that global mega-cities must solve their urban problems and confront with socio-cultural challenges by urban capacities, abilities and potentials, existing in urban participatory management diplomacy.
    Keywords: Urban diplomacy, Urban policy, Global Urban management, Urban regimes, Urban politics, Global urban societies, Human urban development
  • Ali Goli Page 143
    Safety is one of the main requirements of communities nowadays. Urban planners and designers have to distinguish unsafely factors in urban environment. The main aim is to increase the safety sense in urban space that is used by all people. Women consistently express greater fears for their personal safety in urban environments than do men. They need special requirement in urban environment in order to increase their perception of safety in urban public space such as parks. This study aims to survey women’s perception of safety of public spaces in Shiraz city (Iran). The data were gathered through a questionnaire. The study space selected for the research is Azadi Park, one of the main parks of Shiraz city. The results showed that there is a directed relationship between women’s sense of safety from land use, traffic and place neighborhood. The findings also showed that the rate of traffic, mix use of locations and places around the park and many space usages such as police office and station as welles religious places would increase the sense of safety. Personal factors (age, education, job and nation) had no relationship with the sense of safety.
    Keywords: Safety sense, Public space, Land use, Women
  • Alireza Hejabri Nobari, Mousa Sabzi Doabi Page 165
    Lorestan pins as an object with diverse kinds, diverse construction methods and diverse functions, though investigated in the studies of researchers as a part of Lorestan’s bronze objects and, in some cases, in general studies, have not yet been focused on well enough, and no technical studies as such have ever been done on them. Among the manmade objects of the inhabitant tribes in this region are metal objects. One of the metal objects discoveredis metal pin in which different metals such as iron, silver and bronze and,so far in some cases, a combination of these have been used. They date back to the first and second millennium BC. This study tries to investigate, describe, explain, compare and introduce these pins focusing on their manufacturing techniques, designs, type, function and history.
    Keywords: Lorestan, Iron Era, Pin, Bar