فهرست مطالب

ادبیات پایداری - پیاپی 1 (پاییز 1388)

نشریه ادبیات پایداری
پیاپی 1 (پاییز 1388)

  • 232 صفحه، بهای روی جلد: 12,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/12/25
  • تعداد عناوین: 12
|
  • شاعران در سپیده دمان انقلاب اسلامی / (بررسی شعر معاصر در فاصله سال های 1357 تا 1362)
    عیسی امن خانی، منا علی مددی صفحه 1
    بسیاری از مجموعه های شعر معاصر فارسی همچون زمستان اخوان ثالث و در کوچه باغ های نیشابور شفیعی کدکنی، به دهه های 30 تا 50 تعلق دارند؛ یعنی می توان گفت که شعر معاصر تا پیش از انقلاب اسلامی شاهد یکی از بارآورترین دوره های خود بوده است. این در حالی است که با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در سال 1357 این روند برای مدت کوتاهی (یعنی تا سال 1362 که سه مجموعه شعر دفاع مقدس به چاپ رسید) دچار وقفه گردید.
    دلیل این امر را می توان در شکل گیری فضایی دانست که انقلاب اسلامی به وجود آورنده آن بود. پیش از انقلاب اسلامی بر اساس باور به تعهد هنر و هنرمند، شاعران شعر خود را وسیله ای برای دگرگونی شرایط اجتماعی سیاسی زمان خود می دانستند؛ حال آنکه با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر فضای سیاسی اجتماعی ایران، شاعران دیگر خود را موظف به دگرگونی جهان پیرامون خویش نمی دیدند. همین امر سبب گردید تا بعضی از آنان مثل اخوان ثالث دوران بازنشستگی شعری خود را اعلام کنند، یا برخی دیگر مانند شفیعی کدکنی بار دیگر متوجه هستی و ضرورت وجودی خویش گردند و نگاهی دوباره به آن داشته باشند.
    کلیدواژگان: ادبیات متعهد، انقلاب اسلامی، شعر معاصر، اندیشه هستی، دوران رکود و عسرت
  • محمود براتی، مریم نافلی صفحه 27
    ادبیات غنایی، حماسی، تعلیمی، نمایشی از جمله انواع مختلف ادبی به شمار می رود. ادب غنایی و حماسی نه تنها در بین فارسی زبانان، بلکه در بیشتر ملت ها از مهمترین و ابتدایی ترین انواع ادبی به شمار می آید. بررسی غزل به عنوان یکی از مهمترین قالب های شعر غنایی و تاثر آن از حماسه در سیر تاریخی خویش از جمله مباحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، تحولات عظیمی در عرصه ادبیات ایران به جای نهاد. توجه به قالب های کلاسیک شعر فارسی در عرصه ادب انقلاب و دفاع مقدس از جمله ویژگی های ادبی این عصر است. در این میان غزل با چهره ای دیگرگون متجلی شد. این قالب کهن شعر فارسی برای بیان احساسات و عواطف ژرف شاعر که بی تاثیر از حوادث اجتماعی، سیاسی انقلاب نبود، با عناصر حماسی پیوند خورد و حماسه را در بزمی زیبا در کنار گرفت. تلفیق این دو جنبه به ظهور غزل – حماسه انجامید.
    فرید از جمله شاعران برجسته انقلاب و دفاع مقدس، در مجموعه غزل های خویش با عنوان پری ستاره ها، به وضوح تلفیق حماسه و غزل را به نمایش گذاشته است. «غزل – حماسه» های این شاعر انقلاب شواهدی نیکو و زیبا در به تصویر کشیدن این قالب نوپای ادب انقلاب است.
    کلیدواژگان: حماسه، غنا، غزل، ادبیات انقلاب و دفاع مقدس، غزل - حماسه، فرید
  • جواد سعدون زاده صفحه 51
    این مقاله، درباره جلوه های مختلف ادب پایداری در شعر احمد مطر، سخن سرای معاصر عراقی، نوشته شده است. در این نوشتار اشاره ای به زندگی شاعر و ویژگی های منحصر به فرد زادگاه او رفته است. همچنین، درباره عوامل تاثیرگذار در چکامه های او سخن به میان آمده است. در این مقاله، ادب مقاومت یا پایداری در موضوعات ذیل مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است:الف: تبعیدگاه ب: وطن دوستیج: فلسطیند: قدسه: تعهد ملی و: لبنانز: عراق سرزمین گذشته پر افتخارح: فرزندان سنگط: آزادی و مبارزهی: سلطه آمریکا
    کلیدواژگان: شعر، احمد مطر، ادب، مقاومت، پایداری
  • نمادهای پایداری در شعر معاصر مصر / (مطالعه مورد پژوه انه: امل دنقل)
    علی سلیمی، اکرم چقازردی صفحه 71
    امروز به کارگیری رمز و نماد، یکی ازویژگی های فراگیر در شعر معاصر عربی شده و به آن عمق و جلوه ای تازه بخشیده است. امل دنقل (ف1983م.) شاعر برجسته مصری از جمله شعرای مبارزی است که از این ظرفیت هنری زبان، به خوبی استفاده نموده است. وی با خلق تصاویری سرشار از عاطفه انسانی و بسیار ساده و دلنشین، با الهام از میراث گذشته و اسطوره های عربی و غیر عربی، آینه ای ساخته که در آن، همه آرزوهای شاعر و همه ناکامی های امروز جهان عرب، به وضوح نمایان است. عنصر پایداری جان مایه شعر امل دنقل است، لذا وی همواره قهرمانانی را برگزیده است که عصیانگر و سازش ناپذیرند، آنها هرگز تسلیم وضع موجود نمی شوند، حتی اگر سرکشی آنان با شکست روبرو شود. و به همین سبب است که منتقدان، امل دنقل را شاعر«تمرد» نامیده اند.
    کلیدواژگان: شعر معاصر عربی مصر، امل دنقل، نمادهای پایداری، شاعر تمرد
  • عنایت الله شریف پور، نرگس موحدی صفحه 89
    از ویژگیی شاخص ادبیات ایرانی این است که غنی از مفاهیم و مضامین عرفانی است. این مضامین، جزء جداییپذیر ادبیات منظوم و منثور ماست و پیوندی گسترده با شعر فارسی دارد.آطور که بخش عظیمی از ادبیات منظوم ما را سرودهیی تشکیل دهد که در برگیرنده مفاهیم و مضامین عرفانی باشند. در دوره معاصر، یکی از حوادثی که بر زبان و محتوای شعر فارسی اثرگذاشت، جنگ ایران و عراق در شهریور 1359، بود. شاعران متعهد این سرزمین، تمام هنر و استعداد خدادادیشان را در تصویرکشیدن حماآفرینیی این دوره به عرصه تماشاگذاشتند و با تلاش آنان، شعری ایجادشد که به «شعر دفاع س»، معروف است. این شعر، مضامین و محتواهای گوناگونی را در بر گیرد. یکی از مضامین آن، مضامین عرفانی است و از ابعاد مهم این اشعار باشد. این پژوهش، به بررسی و تحلیل مضامین عرفانی مختلف در شعر شاعران دفاع مقدس پردازد. در نهایت، اثبات گردد که شاعران دفاع مقدس از اصطلاحات و مضامین عرفانی گوناگونی در اشعارشان بهرهگیرند.
    کلیدواژگان: عرفان، معاصر، شعر، دفاع مقدس
  • طنز در کتاب جنگ دوست داشتنی / مجموعه خاطرات سعید تاجیک
    عبدالرضا قیصری، محمدرضا صرفی * صفحه 113

    کتاب جنگ دوست داشتنی نوشته سعید تاجیک، حاوی خاطرات اغلب طنز آمیز و شوخ طبعانه درباره حضور وی در جبهه های جنگ هشت ساله است. او با استفاده از ذهن توانمند خود بدون داشتن یادداشت روزانه، جزییات مربوط به حوادث و شخصیت ها را به یاد آورده و با زبانی طنز آمیز به رشته کلام کشیده است. در میان خاطرات وی، هم طنزهای مبتنی بر موقعیت طنز آمیز و هم طنزهای عبارتی که مبتنی بر ظرفیت های زبانی هستند، وجود دارد و تلفیق این دو شیوه، کتاب او را خواندنی و ارزشمند کرده است.

    کلیدواژگان: طنز موقعیت، طنز عبارتی، شگردهای طنز، خاطره نویسی، دفاع مقدس
  • حسین کیانی، سید فضل الله میرقادری صفحه 127
    ادبیات مقاومت در پیوند با اختلاف و نزاع و درگیری بین دو طرف به وجود می آید. پیشینه این وقوع و درگیری به ابتدای پدید آمدن انسان برمی گردد و چون ادبیات نهادی اجتماعی است و از زبان که نهاد دیگری است، به عنوان ابزار استفاده می کند، با پایداری فردی و اجتماعی گره می خورد. ناقدان معاصر بر این باورند که مهمترین بازده ادبی جنگ اعراب و اسرائیل، پیدایش ادبیات مقاومت فلسطین است. ابراهیم طوقان نابلسی از شاعران مشهور مقاومت فلسطین است که قصاید زیادی از دیوانش به مقاومت اختصاص دارد و هشت درصد (9قصیده) از اشعارش درباره شهید و جانباز است در این مقاله جهت پاسخ به این سؤال که ابراهیم طوقان چه تصویری از شهید و جانباز ارائه می دهد و شهید و جانباز در شعر او چه ویژگی هایی دارد، پس از تحلیل آن اشعار، ویژگی های شهید و جانباز (22ویژگی) استخراج و سپس نتیجه گیری شده است.
    کلیدواژگان: ابراهیم طوقان، مقاومت، فلسطین، شهید، جانباز
  • ناصرمحسنی نیا صفحه 143
    با توجه به گسترش مفهوم ادبیات مقاومت درادبیات معاصرجهان، به ویژه درادبیات معاصر ایران و عرب وباتوجه به ویژگی خاصی که این نوع و گونه ادبی در جهان معاصر و در میان انواع ادبی گوناگون جهان پیدا کرده است، در این گفتارسعی می شود برخی مبانی و اصول اصلی ادبیات مقاومت در جهان معاصر ایرانی و عرب تبیین شود و تاسرحد امکان عوامل بروز و برجسته شدن این نوع ادبی در این دو ادبیات مهم، معاصر معرفی گردد، هم چنین از بزرگان ادب مقاومت در هر یک از دو ادبیات سخن به میان آید، آنگاه، نمادها و اسطوره های مهم مورد نظر شاعران و ادیبان در بیان اندیشه های خود در این نوع مهم ادبی به طور مختصر تجزیه و تحلیل شود.
    کلیدواژگان: ادبیات مقاومت، ادبیات معاصر، ادبیات عربی، ادبیات فارسی، نماد، اسطوره، رمز، شعر، نثر، مبانی
  • فاطمه معین الدینی صفحه 159
    ادبیات داستانی پایداری با بهره گیری از قالب های مختلف و متنوع، در فضایی واقع گرا و به شیوه «پس رویدادی» به بیان حوادث و وقایع دوران دفاع مقدس پرداخته و جاودانه نمودن دلاوری ها و سلحشوری های از جان گذشتگان و دلاوران سرزمین ایران اسلامی را وجهه همت و هدف والای خود قرار داده است. گره خوردگی کنش های داستانی با احساس، عاطفه و تجربه راویان این نوع ادبی، سبب شده که بسیاری از وقایع و حوادث تحت تاثیر اصل تداعی معانی به ذهن نویسندگان وارد شود و از آنجا در پهنه بیان و داستان، بروز و ظهور یابد. در رمان «دا» که یکی از رمان های بسیار تاثیرگذار ادبیات پایداری است، راوی و نویسنده هر یک به نوبه خود، تحت تاثیر فضای معنوی اثر قرار گرفته اند و با بهره گیری آگاهانه یا ناخودآگاه از تکنیک های گوناگون داستانی، به آفرینش این اثر ارزشمند پرداخته اند. در این گفتار، نویسنده با استفاده از روش سندکاوی و به شیوه تحلیلی-توصیفی، جایگاه و نقش «تداعی معانی» را در فراخوانی حادثه ها و شکل دهی به آنها در مرکز توجه خود قرار داده و پس از تبیین اصول و مبانی حاکم بر این اصل، نقش ها، زمینه ها و کارکردهای آن را در کتاب «دا» نشان داده است.
    کلیدواژگان: تداعی معانی، ادبیات داستانی پایداری، دا، مشابهت، مجاورت، تضاد
  • فرامرز میرزایی، مرضیه حیدری صفحه 185
    ویژگی برجسته شعر پایداری فلسطین، دفاع از هستی و هویت فلسطینی در برابر تاخت وتاز اشغالگران است. از این رو، شاعران پایداری از ابزارهای هنری، از جمله اسطوره، بهره بسیاری برده اند تا به شعر خود ژرفا بخشند. شاعر امروز فلسطینی در پی آشنایی با ادب و فرهنگ مغرب زمین، توانسته است اسطوره را – که حکایتی است آفریده خیال و سنن ملی - به خوبی در شعر خود به کار برد.
    «عزالدین مناصره» شاعر آواره فلسطینی است که با به کارگیری اسطوره، اوضاع نابسامان عربی- فلسطینی را به زیبایی نشان داده است. اسطوره های به کار رفته در شعر وی دارای ویژگی «پایداری» و امیدواری هستند، که در ساخت پنهان قصیده قرارگرفته اند. مناصره به اسطوره های کهن عربی و دینی مانند؛ إمروالقیس، مسیح و هاجر واسماعیل و اسطوره های یونان باستان نظیر ادونیس و حورس، توجه کرده است. این شاعر توانایی شگفت انگیزی در اسطوره نمایی حقایق تاریخی دارد. از این رو، حقیقت هایی که بیانگر هویت فلسطین است، مانند کنعان و هاجر و مسیح را به شکل اسطوره ای مطرح می نماید تا هر فلسطینی را به هویت اصیل و امید وپایداری فراخواند.
    کلیدواژگان: اسطوره، شعر مقاومت فلسطین، عزالدین مناصره
  • محمدرضا نجاریان صفحه 201
    اگر شعرهای مربوط به فلسطین را تحت سه عنوان آوارگان فلسطینی، فداییان ومضامینی از قبیل بازگشت به فلسطین وفریاد رهایی فلسطین تقسیم کنیم؛ مشخص می شود که پس از 1967 که جنبش مقاومت فلسطین حضور گسترده خود را در نبرد با اسرائیل آشکار ساخت؛ شعرهای بسیار باارزشی در این رابطه سروده شد.
    محمود درویش شاعر مقاومت فلسطین (1941- 2008م.)، پس از 1967 شهرت بسزایی یافت. اشعار او را می توان به سه دوره طفولیت هنری با گنجشکان بی بال، میانه سالی با برگ های زیتون و دوره عمق و اصالت و پختگی با عاشقی از فلسطین و... طبقه بندی کرد. او یک گام عقب نشینی را خیزشی برای ده گام پیشرفت می شمارد وبا عشقی که در دل دارد، خطاب به هم وطن زجرکشیده، فریاد می زندکه هفت آسمان راتسخیرخواهیم کرد.
    با توجه به اینکه شعر محمود درویش نبض تپنده ادبیات معاصر فلسطین است و در میان فریادهای امتناع و پژواک گلوله ها و آوای خون آلود پناهندگان؛ نشو و نما یافته، در این مقاله سعی بر آن است تا جلوه های ادبیات مقاومت، چون: هویت ملی و وطن پرستی، تحریک غیرت ملی، مبارزه با ظلم دیرپا، تهدید و نصیحت دشمن و ایجاد امید در شعر او بررسی شود.
    کلیدواژگان: محمود درویش، ادبیات مقاومت، فلسطین، دشمن اشغالگر اسرائیلی
  • صفحه 223
|
  • Isa Amankhani, Mona Ali Madadi Page 1
    Many of the contemporary Persian poetry collections such as Akhavan Sales's 'Winter' and Shafi-ee Kadlani's ' Neyshabur Countryside' belong to 50s and 60s. One could say that, before the Islamic revolution, Iranian contemporary poetry has witnessed one of its most fertile periods. After the glorious Islamic revolution in 1978, this trend halted for a short time. (i.e. until 1983 when 3 poetry collections of the holy defense were released).The reason could be the atmosphere created by the revolution. Before that, based on the notion of 'the obligation of art and artists', the poets considered themselves as a means for changing the socio-political situation, but with the changes caused by the revolution, they no more felt that obligation. That is why, some poets like Akhavan Sales terminated their poetic activities, while some like Shafi-ee Kadkani perceived the importance of their being and the need for a revision.
  • Dr. Mahmoud Barati, Maryam Nafeli Page 27
    Lyric and epic literature, are among the most important and primitive literary genres which are not only used by Iranians but also other nations of the world. The author has studied ghazzal as an important lyric form and the influence it has derived from epic throughout history.Islamic Revolution left a great impression on Iranian literature, among which, revival of classical forms in post-revolution era and during holy defense could be mentioned.After the revolution, ghazzal reappeared with a different face. This classic form of Persian poetry used to express deep sentiments, was affected by the socio-political events of the revolution. It was combined with epical elements, and ended in the appearance of epic-ghazzal. Farid is a prominent Iranian poet of revolution and holy defense. In his collection of poems titled ' The Fairy of Stars', he has clearly shown the combination of ghazzal and epic. His epic-ghazzals are beautiful examples of this type of revolution literature form.
  • Dr. Javad Saadounzadeh Page 51
    This article studies different resistance features in the poems of Ahmad Matar, the contemporary Iraqi poet. In this article his biography is touched, while unique aspects of his hometown are stated. The effective resistance features used in his poems such as exile, patriotism, Palestine, Qods, national obligation, Lebanon, Iraq –the land of glorious past-, the children of stone, freedom & strife and U.S. domination are enumerated.
  • Dr. Ali Salimi, Assistant Professor, Akram Choghazardi, M.A Page 71
    Using symbols is a salient feature of Arabic poetry. To awaken the sleeping conscience of his countrymen and in order to retrieve the humane values among them, the Egyptian poet, Amal Donqol (d. 1983), appealed to Arabic/Islamic heritage and myths in his poems which served as a mirror reflecting all factors behind deprivation and disappointment of Arabs in the time of being. Resorting to great figures in history, he attempted to engender the spirit of resistance in his nation. Most of his characters appear as revolutionary and rebellious in a way that they never give in to the existing conditions, even if their effort ends in a defeat. It seems that Amal Donqol conceals his personal tendencies behind such characters. As a result, he has chosen symbols which, despite all disappointments, are always tinted with something of a resistance. That's why the critics have called Donqol ' The poet of Revolt'.
  • Enayatollah Shareefpour, Nargess Movahedi Page 89
    An outstanding feature of Persian literature is that it is full of mystical themes which are tied inseparably to Farsi prose and poetry. A majority of our poetry is composed of poems that include mystical concepts. An event that affected our contemporary poetry was the Iran-Iraq war of 1980s.Responsible Iranian poets did their best to depict heroic epics of this period. As a result, a new form known as 'Holy Defense Poetry' came into being. An important theme of this type of poetry is mysticism. By studying and analyzing the poems of ' 'Holy Defense', the authors try to prove that the poets use different mystical themes in their works.
  • Abdolreza Gheysary, Dr. Mohammad Reza Sarfi Page 113

    The book 'Likable War' by Saeed Tajeek, contains his satirical and humorous memoirs on his attendance in the eight-year war. Without a diary and depending on his strong memory Tajeek has given a detailed account of events and characters in a humorous tone. What has made his book interesting and readable is a combination of situation and expression humors.

  • Dr. Hossein Kiani, Dr. S.F. Mirghaderi Page 127
    The resistance literature is born from quarrel and war between two armies. The history of this quarrel returns to the birth of human prototype. Here, the literature as a social institution uses the language as a means of communication to depict individual and group endurance. The contemporary critics believe that the most important literary outcome of the war between Zionists and Arabs is the birth of resistance literature.Ebrahim Towqan Nablusi is among the most famous poets in Palestine resistance whose poems are mostly devoted to resistance. several of his poems are about the martyrs and the disabled.In this article, we want to show how Towqan has portrayed the martyrs and what traits the martyrs own. The authors have enumerated 23 features for the martyrs after analyzing Towqan's poems.
  • Dr. Nasser Mohseni Nia Page 143
    Considering the spread of the concept of resistance literature in modern world and especially in Persian-Arabic contemporary literature, and the special uniqueness that this genre has taken in cotemporary world and also scrutinizing the principles of Iranian and Arab resistance, one could get a clear image of the foundations and principles of Iranian and Arab resistance literature, by analyzing to the possible extent, the factors which caused this genre to from and emerge.The author has touched the issue of renowned personages of 'resistance literature' in Iran and the Arab world along with a brief survey of important myths and symbols of the genre that writers and poet utilize in expressing their thoughts.
  • Dr. Fatemeh Moinaddini Page 159
    In resistance literature, the novel, takes advantage of different and assorted forms, in a realistic atmosphere. It uses 'flashback' method to express the events of holy defense and show the bravery of Iranian heroes. Entanglement of the action of the novel with the feeling, sentiment and experience of the narrators, has made many events enter their minds under the influence of association before being expressed as a story.In 'Da'- an impressive novel of resistance literature- the writer and the narrator, who are affected by the spiritual atmosphere of the story, take advantage of different techniques to create the novel. In this article, the author has paid special attention to the position and role of association in reminiscing events and reshaping them and has shown the principles governing its role, background and application.
  • Dr. Faramarz Mirzaei, Marziyeh Haydari Page 185
    A prominent feature of Palestinian resistance poetry is to defend the Palestinian existence and identity against the occupants. That's why poets of resistance have used different artistic devices such as myth to give their poems a deeper meaning.Modern Palestinian poet, through his familiarity with western culture and literature has artistically used myth- a tale created by imagination and national tradition- in his poetry.'Ezz-Eddeen Manasrah', the Palestinian Poet-refugee has deployed myth to show the chaotic Arab-Palestinian situation beautifully. The myth used in Manasrah's poetry features 'endurance' and hope applied to the hidden structure of the ode.He has paid attention to ancient Arab and religious myths such as 'Imruul-Qays', Christ, Hajar, Ishmael and ancient Greek myth of Adonis and Hovres. The poet has an amazing ability in creating mythical images of historical facts. He mythically represents facts that contain Palestinian identity such as Canaan, Hajar and Christ to call Palestinians to genuine identity, hope and endurance.
  • Dr. M.R.Najjariyan Page 201
    If Palestinian poetry is divided into three sections; Palestinian refugees, fedayeens and cries for the release of Palestine, it will be revealed that, after 1967 when Palestinian Resistance Movement showed its extensive presence to fight against Israel, invaluable poems have been composed in this regards.After 1967, Mahmood Darvish, a poet of Palestinian Resistance (1941- 2008), gained fame. His poems can be categorized into three artistic stages: early stage with 'Wingless Sparrows', middle stage with 'Olive Leave's and genuine maturity stage with 'Lover from Palestine' and so on. He considers a step backward as a ten-step jump forward and with a love in his heart addresses his anguished compatriots. "We will capture the seven heavens." He cries out.With regards to the fact that Mahmood Darvish's poems are considered as the beating pulse of contemporary Palestinian literature and have been developed among the cries of refusal and echoes of bullets and cries of refugees, the present paper studies to depict aspects of resistance literature such as; national identification and patriotism, arousal of national zeal, opposing against lasting oppression, threats/advices of enemy and enhancing hopes in his poems.