فهرست مطالب

زن و جامعه - سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، بهار 1390)

فصلنامه زن و جامعه
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/01/07
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حلیمه عنایت، منصوره دسترنج *، فائز سلمانی صفحه 1

    هدف از این پژوهش، بررسی عوامل مرتبط با اختلافات خانوادگی می باشد که به روش پیمایش صورت گرفته است. چارچوب نظری بکار رفته در این پژوهش، نظریه ی کالینز می باشد. نمونه ی مورد پژوهش، مشتمل بر 30 نفر از زوجین مراجعه کننده به دادگاه شهرستان بستک که اختلافات خانوادگی دارند، می-باشند که داده های آن از راه پرسشنامه گرد آوری شده و اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک ضریب آلفای کرونباخ (94/0درصد) سنجیده شده است. برای کد بندی، استخراج و تحلیل های آماری، از نرم افزار کامپیوتری spss استفاده شده است. روش های آماری شامل تحلیل یک متغیره (شاخص های آمار توصیفی)، دو متغیره (آزمون t، تحلیل واریانس یکطرفه و ضریب همبستگی اسپیرمن) می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهایی از قبیل سن ازدواج، میزان تحصیلات زن و مرد، نوع شغل زن و مرد، نوع رابطه ی عاطفی همسران با یکدیگر، دخالت خانواده ها و بیماری های روانی یکی از زوجین رابطه ای معنادار با میزان اختلافات خانوادگی داشته اند.

    کلیدواژگان: اختلافات خانوادگی، زوجین، بستک
  • سحر رفیعی، ابوالفضل حاتمی، علی اکبر فروغی صفحه 21
    خیانت زناشویی موضوعی است که زوج درمانگران به صورت منظم در کارهای بالینی شان با آن مواجه می شوند و می تواند تجربه ای گیج کننده و دردناک بر همه ی کسانی باشد که درگیر با آن هستند. این پژوهش به منظور بررسی رابطه ی بین سبک دلبستگی و طرحواره های ناسازگارانه ی اولیه در زنان دارای خیانت زناشویی شهر تهران طراحی و اجرا گردید. آزمودنی ها شامل 82 نفر از زنانی بود که به علت خیانت زناشویی به مراکز کاهش طلاق بهزیستی استان تهران در بازه ی زمانی مهر 88 تا شهریور 89 ارجاع داده شده بودند. داده-های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های طرحواره های ناسازگارانه ی اولیه ی یانگ، سبک دلبستگی هازن و شیور گردآوری شد. یافته ها حاکی از آن است که بین سبک دلبستگی اجتنابی و 4 طرحواره های حوزه (بریدگی- طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت مختل، گوش به زنگی بیش از حد و بازداری) رابطه ای مثبت و معنادار وجود دارد. بین سبک دلبستگی دوسوگرا و طرحواره های حوزه ی بریدگی طرد، خود گردانی و عملکرد مختل و حوزه ی گوش به زنگی بیش از حد و بازداری رابطه ای مثبت و معنادار یافت شد. یافته ها، رابطه ای منفی و معنادار را بین سبک دلبستگی ایمن و طرحواره های حوزه ی بریدگی طرد و خود گردانی و عملکرد مختل و حوزه ی گوش به زنگی بیش از حد و بازداری نشان دادند.
    کلیدواژگان: خیانت زناشویی، سبک دلبستگی، طرحواره های ناسازگارانه ی اولیه
  • فرهاد خرمایی، سهیلا ضیایی، فرنگیس درویشی، بیتا علایی، تهمینه تورانی صفحه 37
    هدف از این پژوهش بررسی نگرش زنان نسبت به ره آوردهای آموزشی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون در مورد زنان شهر کازرون بوده است. این پژوهش مطالعه ی پیمایشی - توصیفی است که در آن داده ها به شکل مقطعی و از راه تکمیل پرسشنامه ی نگرش سنجی لیکرت در دو بعد آموزشی و فرهنگی گرد آوری شده است. نمونه ی پژوهش را 1677 نفر از زنان و دختران شهر کازرون که بیش از 15 سال سن داشته اند، تشکیل داده است. نمونه ها به روش خوشه ای- تصادفی از میان زنان خانه دار، شاغل، دانشجویان و دانش آموزان دبیرستانی انتخاب شده است. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری مناسب برای تجزیه و تحلیل داده های کمی و کیفی (مربع کای، تست دو جمله ای، ضریب همبستگی و اندازه-گیری مکرر) تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های این پژوهش نشان داد که نگرش زنان شهر کازرون نسبت به ره آوردهای آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی برای زنان بویژه از نظر افزایش تعداد دانشجویان دختر و ورود بیش تر دختران به مقاطع بالاتر تحصیلی و نسبت به ره آوردهای فرهنگی دانشگاه بویژه افزایش خودباوری و احساس شایستگی و افزایش حساسیت به مسایل روز مثبت بوده است و از نظر زنان، ره آوردهای آموزشی دانشگاه بیش از ره آوردهای فرهنگی آن بوده است
    کلیدواژگان: ره آورد آموزشی، فرهنگی، زنان، دانشگاه آزاد اسلامی
  • سعیده گروسی، خدیجه محمدی دولت آباد صفحه 55
    وابستگی به مواد یکی از مسایل اجتماعی است که به صورت سنتی مردان را درگیر می نمود، اما تحولات سال-های اخیر که به تغییر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان منجر شده است، به گسترش اعتیاد در بین زنان دامن زده است. پژوهش های پیشین در موزد وابستگان به مواد اغلب با رویکرد کمی و با اتکا به نظریه های روان شناختی و جامعه شناختی انجام شده اند. این پژوهش که در مورد زنان وابسته به مواد در شهر ساری انجام شده است، سعی کرده است تا تجارب زیسته ی زنان وابسته به مواد را با استفاده از روش پدیدار شناسی که یک رویکرد کیفی دارد، مورد شناخت و تبیین قرار دهد. نمونه ی مورد آزمایش 30 زن بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه های عمیق با آن ها انجام گرفت و سپس متن مصاحبه ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیل ثم های استرابرت مورد تحلیل قرار گرفتند. از تحلیل تم به کدهای مفهومی، طبقات مفهومی و پنج تم اصلی(مثلث خانواده، فرد، اجتماع، طیف احساسی شادمانی- پریشانی، ورود به روابط اجتماعی در هم شکسته، ناتوانی در برابر اعمال فشار جامعه و عدم وجود توانمندی در زنان برای رویارویی با شرایط) دست یافته و بر اساس آن ها مدل تبیین پدیده ی وابستگی به مواد از دیدگاه زنان درگیر با آن استخراج شد.
    کلیدواژگان: زنان وابسته به مواد، پدیدارشناسی، رهیافت کیفی پژوهش، تحلیل تم، شهر ساری
  • پروین غیاثی، عباس قلتاش، ویدا فلاحی، روح الله مرادی صفحه 75
    این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به حقوق زنان در محتوای دروس علوم اجتماعی دوره ی متوسطه ی ایران انجام شده است. در این پژوهش از روش توصیفی جهت مشخص نمودن مولفه های حقوق زنان و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل محتوای دروس علوم اجتماعی دوره ی متوسطه ی کشور استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش در بخش تحلیل، محتوای دروس علوم اجتماعی دوره ی متوسطه ی کشور بوده که از این جامعه، کتاب-های درسی مطالعات اجتماعی سال اول، جامعه شناسی (1) و (2) دوره ی متوسطه برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار گرد آوری داده ها، سیاهه های تحلیل اهداف، تحلیل محتوای کتاب های درسی و تحلیل تصاویر بود که پس از مطالعه ی مبانی نظری تهیه و تدوین گردید. روایی آن به وسیله ی متخصصان و پایایی سیاهه با روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید و مقدار 82/. درصد بدست آمد که با استفاده از مجذور خی دو درصدگیری شده است. واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتاب های درسی، متن اهداف و هم چنین، تصاویر بوده است. در بخش تحلیل محتوا مهم ترین یافته ها نشان دهنده ی آن بود که در مجموع بخش اهداف، 43/3 درصد به مولفه های حقوق زنان توجه شده است و در کتاب های درسی 86/. توجه شده که کم تر از 1 درصد بوده است. در مجموع بیش ترین میزان توجه مربوط به بعد شناختی در ارتباط با مولفه های حقوق زنان بوده است و سایر ابعاد عاطفی و عملکردی نادیده گرفته شده اند. در مجموع، به مولفه های فراهم کردن محیط تواناساز برای زنان و حق زن بر دارایی شوهر و رضایت در ازدواج کاملا بی توجهی شده است و از مجموع تصاویر مندرج در کتاب های درسی 25 درصد به مولفه های حقوق زنان توجه شده است.
    کلیدواژگان: حقوق زنان، محتوای دروس، دروس علوم اجتماعی دوره ی متوسطه
  • حمیدرضا محمدی*، عبادالله احمدی، شاپور امین شایان جهرمی صفحه 99

    هدف از این پژوهش، بررسی و توصیف ویژگی های شخصیتی زنان در سازمان ها و بررسی تمایل آن ها به کارآفرینی و هم چنین تحلیل رابطه ی آن دو با یکدیگر بوده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل تعدادی از زنان شاغل در سازمان-ها و ادارات دولتی شهر شیراز به تعداد 359 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده بر اساس جدول مورگان، متناسب با حجم طبقه تعداد 153 نفر به عنوان نمونه ی آماری پژوهش انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه ی محقق ساخته ی شخصیت و کارآفرینی به ترتیب شامل 35 و 54 سئوال بسته پاسخ بر اساس مقیاس هفت درجه ای لیکرت بود. پایایی پرسشنامه شخصیت و کارآفرینی بر اساس آزمون مجدد به ترتیب 883/0 و 839/0 برآورد گردید. داده-های بدست آمده از راه ضریب همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی زنان با تمایل آن ها به کارآفرینی رابطه ی معناداری وجود دارد، لذا پیشنهاد شده است به دلیل این که ویژگی های شخصیتی زنان با کارآفرینی ارتباط دارند با شناخت ویژگی ها و خصایص شخصیتی در زنان شاید بشود روحیه ی کارآفرینی را در آنان تقویت نمود و بسیاری از مشکلات نارسایی هایی را که جامعه و سازمان ها با آن ها دست به گریبانند را حل کرد.

    کلیدواژگان: شخصیت، ویژگی های شخصیتی، زنان، کارآفرینی
  • آذر قلی زاده، سحر غفاریان صفحه 121
    مهریه در ازدواج نقشی تعیین کننده دارد. بر اساس دستورات شرع مقدس اسلام شایسته است با تعیین مهریه ی متعادل، پایه های یک زندگی مشترک از ابتدا به گونه ای صحیح بنا نهاده شود. متاسفانه امروزه تعیین مهریه های زیاد و خارج از توانایی پسران، یکی از موانع عمده ی ازدواج است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت مهریه ی دانشجویان متاهل، شناسایی آسیب های ناشی از مهریه و عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر آن بود. روش پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی بود که در مورد 180 نفر نمونه ی آماری از مجموع 530 نفر دانشجویان متاهل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان که به گونه ی نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده بودند، انجام گرفت. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه ی محقق ساخته بود که در سه بخش اطلاعات جمعیت شناختی، شناسایی آسیب های ناشی از مهریه و شناسایی عوامل آسیب زا در مقیاس لیکرت تنظیم گردید. پایایی پرسشنامه براساس آلفای کرونباخ، برابر 89/0 در شناسایی آسیب ها و 86/0 در شناسایی عوامل آسیب زا برآورد شد. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل عاملی تجزیه و تحلیل شد. یافته های بدست امده از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که مهریه سبب ایجاد آسیب های خانوادگی، آسیب های اجتماعی، آسیب های اقتصادی و آسیب های فرهنگی به ترتیب با ضریب کفایت نمونه گیری 82/0، 66/.، 64/. و 73/0 می شود. هم چنین، یافته های بدست آمده از آمار استنباطی نشان داد که عوامل اجتماعی (با میانگین 35/3)، عوامل اقتصادی (با میانگین 33/3) بیش از حد متوسط و عوامل فرهنگی (با میانگین 99/2) در حد متوسط بر وضعیت مهریه موثر بودند.
    کلیدواژگان: مهریه، دانشجویان متاهل، آسیب، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی
  • سیدمهدی احمدی، سیده رقیه سیدی جربندی صفحه 141
    از مباحث مهم و مطرح در جوامع اسلامی آن است که آیا زنان مسلمان می توانند در جامعه حضور یافته و به ایفای نقش اجتماعی خود بپردازند؟ در این صورت، با توجه به این که مشارکت اجتماعی بانوان مستلزم ارتباط و معاشرت با مردان نیز هست، آیا فقه اسلامی که برگرفته از قرآن کریم و روایات وارده از اهل بیت (ع) است، این گونه ارتباط را تایید می کند یا نه؟ آیا این معاشرت ها محدود است یا مطلق؟ و اگر محدود است چه حد و مرزهایی برای آن در نظر گرفته شده است؟ این پژوهش، ضمن پاسخ گویی به پرسش های یاد شده، در صدد اثبات این مسئله می باشد که شریعت اسلامی، حضور اجتماعی زنان را با رعایت ضوابط و آداب تعیین کرده، پذیرفته است؛ آدابی که برخی از آن مشترک میان مردان و زنان است و برخی دیگر ویژه ی زنان می باشد که به همه ی آن ها در این مقاله اشاره خواهد شد. حاصل سخن آن که ارتباط زن و مرد و یا به بیان دیگر، مشارکت اجتماعی زنان در صورتی که برای انجام وظایف محوله و براساس موازین تعیین شده از سوی شارع باشد، نه تنها اشکالی ندارد بلکه چه بسا ضرورت هم خواهد داشت.
    کلیدواژگان: قرآن، روایات، فقه، زنان، آداب، مشارکت اجتماعی
|
  • H. Enayat, M. Dastranj, F. Salmani Page 1

    The purpose of the present study was to study factors associated with domestic discordances through a survey method. Collins’s theory was the theoretical framework of the study. A sample of 30 couples referred to the courts of Bastak participated in this study. Data was collected using a questionnaire. Its face validity was evaluated by sociologists and its Cronbach’s Alpha was assessed to be 0. 94. A use was made of SPSS tocodify، extract and analyze data. Statistical analyses included univariate analysis (descriptive statistics)، and bivariate analysis (t-test، spearman correlation coefficient، one-way ANOVA). The results of the study suggested that there was a significant relationship between variables such as marriage age، couple’s education، couple’s job، couple’s romantic relationship، families’ interference، and the partner’s mental illness anddomestic discordances.

  • S. Rafiee, A. Hatami, A. Foroughi Page 21
    Marital infidelity is the subject that couple therapists regularly encounter. It can be a perplexing and painful experience for anyone engaged with. The aim of the current study was to explore the relation between Attachment Style and Early Maladaptive Schema in women with extramarital sex relationship in Tehran city. Subjects of the study were 82 women who were referred to divorce reduction centers in Tehran city from Mehr of 88 to Shahrivar of 89. Data were collected through the use of Early Maladaptive Schema Scale (short form) and Attachment Style Scale. The Results indicated that there was a significant correlation between Avoidance Attachment Style and four domains of schemaincluding Disconnection and Rejection، Impaired Autonomy and Performance، Impaired limits، and Over Vigilance-Inhibition. There was also a significant correlation between Anxious-Ambivalent Attachment Style and the domains of Disconnection and Rejection، Impaired Autonomy and Performance، and Over Vigilance-Inhibition. It was also suggested that there was a negatively significant correlation between Secure Attachment Style and the domains of Disconnection and Rejection، Impaired Autonomy and Performance، and Over Vigilance- Inhibition.
  • F. Khormaee, S. Ziaee, F. Darvishi, B. Alaie, T. Tourani Page 37
    The aim of the present study is to survey women’s attitudes toward the cultural and educational effect of the Islamic Azad University on women living in Kazeroun. This survey study sampled 1677 housewives، employed women، university students، and high school students living in Kazeroun and older than 15 through random cluster sampling. A use wasmade of a likert-scale questionnaire tapping the respondents’ attitudes on the cultural and educational impact of Islamic Azad University (Kazeroun branch) on women. Qualitative and quantitative data were analyzed utilizing SPSS to run appropriate statistics (e. g. Chi-square test، Binomial test، correlation coefficients). The findings of this studyindicated that the respondents expressed positive attitudes toward the educational effects of Islamic Azad University on women particularly with respect to the increased number of female students admitted to the University and higher education. Similarly، as far its cultural effects are concerned، they had positive attitudes toward the effects of Islamic Azad University on women in particular concerning raising self-esteem andconfidence of women and developing their sensitivity toward daily affairs. In women's opinion، the educational effects of the university was more than its cultural effects.
  • S. Garrusi, K. Mohammadi Dolatabad Page 55
    Drug dependence is a social problem that traditionally involved men. However، recent developments which have changed the social، economic، and cultural status of women has led to drug addiction of women. Research on women’s drug addiction has، thus far، looked typically into the issues quantitatively drawing on psychological and sociologicaltheories. This study، however، attempted to investigate the problem qualitatively. More specifically، this study explored addicted women's lived experiences through a phenomenological approach. Thirty women from Sari selected through purposive sampling participated in in-depth interviews. Interview transcriptions were analyzed drawing on Strabert’s method to extract significant themes. Theme analysis lead to conceptualcodes and classes، and five themes (triangle of individual، family، and society، spectrum of happiness-distress، broken social relationships، inability against community pressure، impotence in the face of circumstances) which، in turn، helped the researcher to develop a model to define the phenomenon of drug dependence from the women’s stance.
  • P. Ghiasi, A. Gholtash, V. Fallahi, R. Moradi Page 75
    This research aimed at studying the recognition of women’s rights in the content of social sciences courses in Iran’s high schools. A descriptive method was used to identify women’s rights components and content analysis was used to study and analyze the content of social sciences courses in Iran’s high schools. The corpus of the study includedthe content of social sciences courses including textbooks (Social Studies 1، Sociology 1 & 2). Research instruments comprised content analysis، image analysis and objectives analysis lists developed taking into account theoretical frameworks. The validity of the instrument was evaluated by experts. Its Cronbach’s alpha was also assessed to be 0. 82. A use was also made of Chi-square to analyze data. The unit of analysis was sentences contained in textbook content، objectives content، as well as images. Content analyses of the objectives and textbooks suggested that women’s rights were heeded by 3. 43 percent and 0. 86 percent respectively. Cognitive component was maximally attended but the affective and performance components were neglected. Furthermore، it was revealed that the components such as empowering environment for women، women ownership rights of husbands’ properties، and marriage satisfaction were completely ignored. Concerning images، it was indicated that in 25 percent of the entire images women’s rights components were observed.
  • H. R. Mohammadi, E. Ahmadi, S. Amin Shayan Jahromi Page 99

    This research purported to study personality characteristics of female employees in organizations and their entrepreneurship and further to investigate their relationship. The sampling frame of the study included 359 female employees. The sample of the study involved a total of 153 respondents selected using stratified sampling strategy with a reference to Morgan’s table. The measurement instruments were two 7-point likertscalequestionnaires of personality characteristics and entrepreneurship including 35 and 54 items respectively. The reliabilities of the instruments were estimated to be 0. 883 and 0. 839 respectively through the use of test-retest method. Data was analyzed utilizing SPSS to run Pearson correlation analyses. The results of this study indicated that therewas a significant relationship between personality characteristics and entrepreneurship of women. As such، it is suggested that an understanding of female employees’ personality characteristics might help us to foster their entrepreneurship in order to resolve many problems faced in society and organizations.

  • A. Gholizadeh Sarabi, S. Ghafarian Page 121
    It is clear that dowry has a significant effect on marriage. According to the decrees of holly Islam، it is recommended that one base marriage foundations properly from the beginning by setting fair and reasonable dowries. Unfortunately، nowadays، setting excessive dowries has become one of the major obstacles for the youth to marry. The aim of this research was to investigate the status of dowry of married students، itsthreats to marriage، and the socio-cultural factors influencing it. This survey study involved 180 students selected through random stratified sampling out of a total of 530 married students studying at Islamic Azad University of Felavarjan. The measurement instrument of the study was a likert-scale questionnaire developed by the researcher. It comprised three sections including; 1. demographic information 2. identifying the threatsof dowry to marriage، and 3. identifying threatening factors. Its Cronbach’s alpha reliabilities were 0. 89 and 0. 86 for section two and three respectively. Data was analyzed using Factor Analysis. The results of Factor Analysis revealed that dowry gave rise to familial، social، economic، and cultural damages with sampling efficiency coefficients (KMO coefficient) of 0. 82، 0. 66، 0. 64، and 0. 73 respectively. The results also indicated that social factors (with the average of 3. 35)، economical factors (with the average of 3. 33) exerted an effect larger than medium on dowry. Cultural factors (with the average of 2. 99)، however، had a medium impact on dowry.
  • M. Ahmadi, R. Seyyedi Jarbandi Page 141
    One of the important issues in Islamic societies is whether Muslim women can contribute to the social activities or not. If yes، as such a contribution involves a relationship with men، does Islamic Jurisprudence based on Quran and narrations agree with such a relationship? Is this relationship limited or absolute? If limited، what are its restraints? Thispaper attempted to answer these questions and to prove the fact that Islamic Sharia approves of women's social contribution on condition that principles are observed. Some of these principles are common to both men and women and some particular to women. In conclusion، the relationship between men and women، and in other words، womenssocial contribution observing principles for to perform assigned tasks، is not only acceptable but also necessary.