فهرست مطالب

توسعه محلی (روستایی - شهری) - پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1388)

نشریه توسعه محلی (روستایی - شهری)
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مصطفی ازکیا، غلامرضا غفاری صفحه 7
    در این مقاله پس از بازخوانی مطالعات انجام شده پیرامون جامعه روستایی ایران به روش تاریخی و به شیوه اسنادی، روند تولید اسناد و منابع مربوط به مطالعات روستایی در سه بخش مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش نخست به تک نگاری ها و آثاری که جامعه روستایی را به صورت کلی مطالعه کرده اند اشاره شده است. در این دسته از مطالعات نگاهی کلی و بدون جهت گیری نظری نسبت به جامعه روستایی و معرفی و توصیف آن مطرح است. این آثار قابل تقسیم بندی به دو دسته عام و خاص می باشند. در عین حال مطالعات تک نگاری به دو دسته تک نگاری هایی که به عنوان مکمل بررسی های اجتماعی اقتصادی مناطق روستایی انجام شده اند و تک نگاری هایی که به صورت مستقل انجام شده اند قابل تقسیم هستند. در بخش دوم مطالعات انجام شده با جهت‎گیری تاریخی و نظری بررسی شده اند.......
    کلیدواژگان: روش نظریه بنیانی، شکاف نسلی، دگرگونی ارزشی، هنجاری، _ زنان روستایی، فعالیت اقتصادی
  • سیداحمد فیروزآبادی، زهرا فرضی زاده صفحه 35
    در پژوهش حاضر، زنان روستایی به عنوان نیمی از نیروی انسانی مولد در بخش کشاورزی مورد مطالعه قرار گرفته اند. روستای مورد مطالعه، روستای میانده از توابع استان گیلان است. هدف این تحقیق، بررسی تفاوت های موجود در وضعیت فعالیت های زنان روستایی در خانواده، در زمان گذشته و حال (در بین گروه های سنی مختلف) و کشف عمده ترین دلایل تحول میزان فعالیت های اقتصادی آنها است. در این مطالعه، با استفاده از رهیافتی کیفی، تلاش شد به سؤال های اساسی تحقیق پاسخ داده شود، به طوری که در ابتدا با استفاده از روش ارزیابی سریع روستایی، به مدت یک سال زراعی، وضعیت فعالیت زنان روستایی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته های حاصل از این مطالعه، نشان داد میزان کار کشاورزی زنان، در مقایسه با گذشته کاهش یافته است....
  • ژاله شادی طلب، مهدی نایه در صفحه 67
    پایان پذیری سوخت های فسیلی، نیاز مناطق روستایی به انرژی، اثرات زیست محیطی، مشکلات ناشی از حمل ونقل مواد سوختی و پراکندگی روستاهای کشور، لزوم توجه به تامین انرژی این مناطق از منابع انرژی محلی و تجدیدپذیر را مطرح می سازد. یکی از مهم ترین برنامه های انجام گرفته در زمینه استفاده از انرژی تجدیدپذیر، طرح نصب آبگرمکن ها و حمام های خورشیدی در نواحی روستایی است. مسئله مهم در موفقیت این برنامه پذیرش آن توسط روستاییان است. این پژوهش با روش پیمایش و در روستاهای شهرستان بردسکن در استان خراسان رضوی انجام شده است. بر اساس یافته های پژوهش در بین متغیرهای مورد بررسی (سن، تحصیلات، نگرش نسبت به تکنولوژی، نگرش نسبت به سکونت دائم در روستا، میزان درآمد، دسترسی به اعتبارات و مزیت نسبی) دو متغیر میزان درآمد خانوار روستایی و مزیت نسبی آبگرمکن های خورشیدی خانگی پذیرش آن را توسط روستاییان تبیین می کند. به عبارت دیگر با افزایش میزان درآمد بر میزان پذیرش آبگرمکن خورشیدی افزوده می شود....
    کلیدواژگان: انرژی های تجدیدپذیر، نواحی روستایی، مدیریت نشر نوآوری، آبگرمکن خورشیدی، _ روستا
  • حسین ایمانی جاجرمی، علیرضا کریمی صفحه 89
    سازمان های جمعی مردم سالار با ساختار افقی نقش مهمی در پیشبرد برنامه های توسعه دارند. شوراها به عنوان یکی از اصلی ترین انواع سازمان های مذکور در ایران، جدیدترین بازیگر در عرصه مدیریت محلی به حساب می آیند. آنها با احتساب انجمن بلدیه و انجمن شهر اگر چه پیشینه ای طولانی در تاریخ معاصر ایران دارند، اما فاقد استمرار تاریخی و نهادینگی و ریشه-های اجتماعی قدرت مند و مؤثر بوده اند. این مساله سبب شده تا نتوانند از کارایی و اثر بخشی لازم برای توسعه سطوح فراملی برخوردار باشند. اگرچه شوراهای روستایی می توانند نقش مهمی در توسعه روستایی داشته باشند اما نسبت به شوراهای شهر کمتر مورد توجه قرار گرفته و مسائل آنها با نگاهی تحلیلی بررسی شده است. هدف این مقاله که به روش کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک معتبر در زمینه شوراهای اسلامی روستایی تهیه شده، شناخت و تحلیل مسائل و چالش های اجتماعی آنها می-باشد....
    کلیدواژگان: شوراهای روستا، توسعه محلی و زنان روستایی، _ مشارکت، سرمایه اجتماعی، مدیریت محلی
  • هوشنگ نایبی، تقی جسور خواجه صفحه 115
    نزاع های دسته جمعی یکی از مسائل اجتماعی و پدیده های قدیمی است که کماکان در برخی اجتماعات کوچک و روستاها وجود دارد. این مقاله به ریشه یابی این پدیده از دیدگاه جامعه شناسی و نقش نیروهای اجتماعی در بروز این پدیده می پردازد و با مطالعه موردی دو روستا نشان می دهد در جایی که گروه های متمایز اجتماعی وجود دارد مبارزه آنها برای کسب قدرت و منابع کمیاب (آب و زمین) در بروز نزاع های دسته جمعی نقش تعیین کننده دارد. از سوی دیگر در جایی دیگر که مبتنی بر نظام خویشاوندی نسبتا یکپارچه ای است و گروه بندی های متمایز اجتماعی شگل نگرفته است، نزاع دسته جمعی به وقوع نمی پیوندد.نزاع دسته جمعی به وقوع نمی پیوندد.
  • حسین دانش مهر، رشید احمد رش صفحه 129
    مشارکت یکی از ارکان اساسی در توسعه، علی الخصوص توسعه ی پایدار روستایی محسوب می شود، اما در کشورهای درحال توسعه طرح ها و پروژه های توسعه روستایی، به دلیل بی توجهی به این مساله با شکست مواجه شده اند. در همین راستا در مقاله حاضر ما در میان عوامل متعدد مؤثر بر مشارکت اجتماعی میان روستاییان، به بررسی نگرش های اجتماعی و تاثیر این نگرش ها بر میزان مشارکت اجتماعی در میان آنان می پردازیم. در این پیمایش، جامعه آماری سرپرستان خانوارهای ساکن روستای دشه بودند که با استفاده از شیوه سهمیه بندی 190 نمونه به دست آمده و به روش قرعه کشی نمونه ها انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری اطلاعات جمع آوری و با بسته نرم افزار آماری spss با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی متناسب با سطوح سنجش متغیرها، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند...
    کلیدواژگان: طرح های مشارکتی، مشارکت، نگرش های اجتماعی، _ مشارکت اجتماعی، روستای دشه، توسعه روستایی
  • عبدالرضا رکن الدین افتخاری، طاهره صادقلو، علی احمد آبادی، حمدالله سجاسی قیداری صفحه 157
    توسعه مناطق روستایی در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالادست حوزه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و زیربنایی ناشی از آن می شود، توسعه را با ناآگاهی مواجه می سازد. از اینرو اهمیت تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب که کاربرد بسیاری در مدیریت دشت سیلابی دارد، مشخص می گردد. در این مقاله با توجه به شرایط اقلیمی و نیمرخ عرضی و توپوگرافی اطراف رودخانه و دشت سیلابی، زمان تداوم بارش و دوره بازگشت سیل به تعیین پهنه سیل با دوره بازگشت مشخص در مسیر رودخانه گرگانرود پرداخته تا نقاط روستایی در معرض خطر سیل شناسایی شده و مسئولان در سطوح مختلف بتوانند تدابیر برنامه ریزی و مدیریتی لازم برای کاهش خطر پیش از وقوع خطر سیل بیاندیشیند، تا بدین طریق آسیب های ناشی از سیلاب در مناطق روستایی به حداقل ممکن کاهش یابد....
    کلیدواژگان: حوزه گرگانرود، _ HEC، GeoRAS، GIS، پهنه بندی خطر سیل، مدیریت و برنامه ریزی روستایی
|
  • Page 7
    In this essay after reviewing studies on rural communities with historical and documentary methods, the process of emerging rural studies have been analyzed in three groups. The first group includes monographs and writings which studied the rural society generally. These studies dont have theoretical orientation to rural society and can be dividing into two categories as general and special. However, monographic reports are two groups. Some of them are supplements to socioeconomic studies that have been conducted in rural areas and others are independent reports. The second group is historical and theoretical studies. They have theoretical orientation; methodology based on historical documents historical analysis, and often had been affected by ideological values.. .....
  • Page 67
    The need of rural areas to energy, the value of fossil resources, fossil fuels shortage, environmental effects, problems in transporting fuels, and dispersion of villages across the country, are necessities for attention to prepare the energy from local and renewable resources for rural areas. One of the important actions in using renewable energy is the solar water heater and bathrooms installation in rural areas. The main issue in spreading of these equipments is villager's acceptance. This research used survey method in studying Bardaskan villages in the Khorasan Razavi Province. Among all considered variations (age, education, amount of income, attitude on technology, attitude on living in village, access to credits and relative advantage of domestic solar water heaters) the amount of income and relative advantage are the main factors for villager's acceptance.
  • Page 89
    Local councils such as city and village councils with horizontal structures play a main role in advancement of development programs. Village Councils are local councils which are elected by public vote in all villages throughout Iran. Council members in each village are elected by direct public vote for a 4-year term. These councils are the newest agents in the local management of Iran. Although councils have a long past in contemporary history of Iran, considering Baladieh (Municipal) and city councils, they hadnt institutionalization and strong and effective social roots. Therefore, they couldnt have an effective role in sustainable development programs. Village councils can play a major role in rural development, but they have been less noted than city councils with an analytical approach. This documentary article studied official documents and research reports in the field of Islamic village councils in Iran.. ........
  • Page 115
    Collective struggle which is ancient phenomena, exits in some small communities and villages as a social problem, yet. In this article we try to analysis the issue from a sociological perspective and show the role of social phenomena in forming it. Our case studies in two village shows: (1) in a village with many collective struggles, there are diverse social groups which their competition to access authority status and scarce resources (land and water), leads to collective struggle, (2) in a village without collective struggle, there are not diverse social groups. Instead, there is a tight network of kinship relations that led to a social solidarity and absent of collective struggle.
  • Page 129
    Participation is one of the main factors of development, especially of sustainable development. But in Developing countries plans and projects of rural development has failure because of not considering this fact. We studied the social attitudes and their effects on the rate of social participation by using survey method. We chose randomly 190 head of the families of Desheh by using Cochran Formula. To collect the needed data, we have applied questionnaires', interviews and using Spss and descriptive and interpretive statistics proportional with the levels of studied variables and data to analyze. In the finding section, we have measured indicators of social participation in subjective and objective levels along with the social attitudes including:. ...
  • Page 157
    Regional rural development in border of rivers, bed of flood plains without attention to rivers Hydrologic and Dynamic in basin topside, incentive increase of flood danger, bane, financial and infrastructure damage in rural region. Therefore, significance of flood zoning map provision in flooded plain management delineated. In this article with attention to climate characters, topographic profile in flood plains, rainfalls sustain time and flood recurrence period, appoint to flood zoning in course of Gorganrud River for identity of rural point in flood hazard. This way could aid planers to think a necessary planning and management scheme for danger reduction before flood occurrence in rural area and rural flood hazard suppression to minimum limit. For achieve this result, use of HEC-GeoRAS model in GIS sphere and LANDSAT ETM+ satellite images, DTM and etc. result show that used model is a useful and appropriate tools for flood management in rural area.