فهرست مطالب

فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
پیاپی 4 (پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • رحمت میرزایی، عزت الله سام آرام، علی خاکساری صفحه 1
    این مقاله به بررسی نقش صنعت گردشگری بر اشتغال در منطقه اورامانات ومقایسه آن با سایر بخش های اقتصادی پرداخته است.، پس اثرگذاری و کارکرد این صنعت در زمینه ایجاد اشتغال و نقش سرمایه گذاری در این صنعت بر کمیت اشتغال از مهمترین سوالات این پژوهش بوده است. ضمن اینکه بعد از پاسخگویی به این سوال اصلی در پی دریافت جوابی برای سوال زیر نیز بوده ایم:آیا صنعت گردشگری در منطقه اشتغال بیشتری ایجاد کرده است یا دیگر بخش های اقتصادی؟
    پس از واکاوی ادبیات موضوع با استفاده از رویکردهای موجود در تبیین رابطه بین گردشگری و اشتغال، نظریه هایی همچون جان لی، بول، و... درباره اشتغال مستقیم و غیرمستقیم و لانکوار و جولی لئونز درباره فعالیت زنان و جوانان در این خصوص و فصلی بودن اشتغال در گردشگری مورد توجه قرار گرفته اند و با استفاده از روش تحلیل داده های ثانویه، وضعیت اشتغال در این منطقه مورد ملاحظه قرار گرفته است.
    یافته های تحقیق نشان می دهد که بین توسعه صنعت گردشگری و اشتغال رابطه معنا داری وجود دارد و صنعت گردشگری باعث افزایش اشتغال جوانان شده است؛ مطالعات نشان می دهد که صنعت گردشگری در منطقه نسبت به سایر بخش های اقتصادی اشتغال بیشتری ایجاد کرده است. علاوه بر این، یافته های تحقیق نشان می دهد که از بین فعالیت های مختلف گردشگری سهم حمل و نقل از نظر ایجاد اشتغال در مقایسه با سایر فعالیت ها بیشتر بوده است و اشتغال گردشگری در منطقه فصلی است.
    کلیدواژگان: گردشگری، جاذبه های گردشگری، اشتغال، اورامانات
  • غلامرضا غفاری، رضا امیدی صفحه 36
    در این مقاله تلاش شده مسئله چگونگی چرخش نظری تجربه شده از مفهوم فقر به سازه مطرودیت اجتماعی، از حیث تاریخی و به روش اسنادی، تحلیل و ارزیابی نظری شود. جایگزینی مفهومی مطرودیت اجتماعی به جای فقر بر این استدلال استوار است که مفهوم مطرودیت اجتماعی مفهومی پویا است که هم به فرایندها و هم به موقعیت های حاصل از آن اشاره دارد و تشکیل طیفی را می دهد که دارای ابعاد چندگانه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است و گزینه مناسبی برای بررسی تغییرات ساختاری محسوب می شود. به عبارت دیگر این مفهوم به صورت مناسب تری خصلت چند بعدی سازوکار هایی را که به موجب آن افراد و گروه ها از مبادلات اجتماعی، فعالیت-ها و حقوق سازنده همبستگی و هویت اجتماعی دور می مانند، آشکار می سازد و عموما از طریق تاکید بر مخاطرات حاصل از شکاف های موجود در بافت اجتماعی، چیزهایی فراتر از نابرابری اجتماعی را مدنظر قرار می دهد. سازه مطرودیت اجتماعی ابعاد چهارگانه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را شامل می شود. ابعادی که با وجود درهم تنیدگی که با یکدیگر دارند، هرکدام مؤلفه های خاص خود را دارند. درآمد، تولید و توزیع مؤلفه های بعد اقتصادی، ارتباط و مشارکت مؤلفه های بعد اجتماعی، حقوق و شهروندی مؤلفه های بعد سیاسی و دانش و اطلاعات مؤلفه های بعد فرهنگی را تشکیل می دهند. همچنین بر این نکته تاکید شده است که مطرودیت به عنوان مفهومی چند بعدی و چند سطحی توان در بر گرفتن دوگانگی های اجتماعی را دارد و شامل سازوکار هایی است که به موجب آن افراد و گروه ها از بخشی از تغییرات اجتماعی، حقوق و فعالیت های سازنده منجر به انسجام اجتماعی و هویت دور مانده اند. این ساز وکار ها می توانند به صورت فعال یا منفعل به مطرودیت اجتماعی بیانجامند. مطرودیت اجتماعی امروزه با ارزش ها و عقاید مختلفی ارتباط یافته است و برای تبیین آن از پارادایم های مختلفی چون پارادایم همبستگی، پارادایم تخصصی شدن و پارادایم انحصار استفاده شده است. بر اساس این پارادایم ها مطرودیت اجتماعی یک مفهوم پیچیده و چند وجهی است که هم به افراد و هم به جوامع مربوط می شود و بر مسائل نوظهور اجتماعی چون جهانی سازی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی حاصل از آن و فرایندهایی که به طرد و انزوای افراد، گروه های اجتماعی و یا نواحی می انجامند، تمرکز دارد.
    کلیدواژگان: فقر، مطرودیت اجتماعی، شهروندی، پیوستار مطرودیت و ابعاد مطرودیت
  • محمد شیخی، ابوالفضل امانیان صفحه 68
    دراین تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این سؤال هستیم که سبک زندگی حاشیه ای و نوع رفتارها، ارزشها و باورهای حاشیه نشینان فقیر در شهرتبریز تا چه اندازه با سطح و شدت فقر آنان همبسته است؟ پس زیر بنای اصلی این تحقیق انتخاب و مسئولیت شخصی در ارتباط با فقر می باشد که با شاخص های متغیر اصلی عاملیت انسانی سنجش می شود. روش تحقیق توصیفی و تحلیل همبستگی از نوع پس رویدادی به روش میدانی پیمایش می باشد. تکنیک جمع آوری داده ها، مصاحبه ساختاری با استفاده از پرسشنامه است.جامعه آماری شامل کلیه ساکنان مناطق حاشیه نشین شهر تبریز می باشد. برای برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 390 نفر از سرپرستان خانوار مهاجرین حاشیه نشین را انتخاب کرده ایم. روش نمونه گیری احتمالی چند مرحله ای است و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند و از آزمونهای سطح ترتیبی برای جداول متقاطع توافقی همبستگی در سطح رتبه ای، مانند کندال بی و آزمون همبستگی جزیی پیرسون، تحلیل چند متغیره رگرسیونی و تحلیل مسیر استفاده شده است.ارتباط متغیرهای میل به پیشرفت و میل به کنترل محیط با شدت فقر بصورت معکوس تایید شد و نمایان شد که متغیرهای نگرش به فقر، وابستگی عاطفی، استبداد پذیری، سازگاری و تقدیرگرایی همبستگی مستقیم با شدت فقر اقتصادی دارند. نتایج تحلیل چند متغیره رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای وارد شده عاملیت انسانی، توانسته اند 2/14 درصد از تغییرات متغیر وابسته فقراقتصادی، را تبیین کنند و بیش از 85 درصد از تغییرات فقر اقتصادی از محدوده متغیرهای عاملیتی خارج بوده است. مهم ترین پیش بینی کننده فقر اقتصادی متغیر میل به پیشرفت بوده است و متغیرهای نگرش به فقر، استبداد پذیری،نگرش به فقر، وابستگی عاطفی و سازگاری با محیط و... در رده های بعدی قرار دارند.
    کلیدواژگان: عاملیت انسانی، فقر، میل به پیشرفت، نظریه کنش
  • دکترسیدمرتضی نوربخش صفحه 94
    هدف این مقاله، بررسی تحلیل جامعه شناختی جایگاه و نقش خانواده در موفقیت داوطلبان آزمون سراسری است. فرضیه اصلی این تحقیق، به دنبال بررسی نقش سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی خانواده در موفقیت داوطلبان آزمون سراسری است. جامعه آماری، دانشجویان پذیرفته -شده رشته های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رشته برق و رشته حقوق دانشگاه تهران در سال تحصیلی 84-1383 هستند و حجم نمونه مورد نظر 150 نفر از دانشجویان ممتاز رشته های یاد شده می باشد.
    روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Spss استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی خانواده سهم مثبت و معنی داری در به دست آوردن رتبه های خوب و رشته های ممتاز کسب شده از سوی دانشجویان داشته است.
    کلیدواژگان: خانواده، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، موفقیت، رشته ممتاز
  • طلعت اللهیاری، کبری پادیاد صفحه 136
    هدف از این پژوهش بررسی و شناخت ارتباط بین سلامت عمومی با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستانهای دولتی و مقایسه با مراکز بهزیستی شهر تهران می باشد، که سلامت عمومی از ابعاد کارکرد جسمانی، میزان اضطراب، کارکرد اجتماعی و میزان افسردگی سنجیده شده است. فرسودگی شغلی از ابعاد میزان و شدت تحلیل عاطفی، میزان و شدت مسخ شخصیت و میزان و شدت عدم موفقیت فردی، سنجیده شده است و از تحقیق های توصیفی و بخصوص روش تحقیق زمینه یابی یا پیمایشی استفاده شده است. بدین ترتیب که با تاکید بر شناسایی روابط بین متغیرهای اصلی فرسودگی شغلی و سلامت عمومی و با اشاره به بررسی وضعیت موجود افرادی که در جامعه آماری قرار دارند، می توان به روش تحقیق زمینه یابی از نوع روندپژوهی توجه نمود.
    از مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان با روش سرشماری تعداد 87 نفر از تمام مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان ها مورد سنجش قرار گرفتند و از مددکاران اجتماعی شاغل در مراکز بهزیستی از طریق دو روش نمونه گیری خوشه ایطبقه ای و نمونه گیری خوشه ایتصادفی تعداد 79 نفر مورد گزینش قرار گرفتند که روی هم 166 نفر شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ و میلر) و فرسودگی شغلی (مازلاک) جمع آوری شد.
    یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین سلامت عمومی و فرسودگی شغلی مددکاران شاغل در بیمارستان ها و مراکز بهزیستی رابطه غیرمستقیمی وجود دارد، بدین معنا که با افزایش میزان فرسودگی شغلی، سلامت عمومی کاهش می یابد و بالعکس مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان نسبت به مددکاران اجتماعی شاغل در سازمان بهزیستی از نظر میزان و شدت، فرسودگی شغلی بیشتری را تجربه می کنند.
    یکی از ابعاد فرسودگی شغلی، میزان موفقیت فردی می باشد که مددکاران اجتماعی مورد مطالعه، وضعیت مطلوبی در این زمینه ندارند و اغلب آنان موفقیت فردی پایینی را تجربه می کنند.
    بعد دیگر فرسودگی شغلی که نقش مهمی نیز در سلامت عمومی دارد، تحلیل عاطفی می باشد که مددکاران اجتماعی مورد مطالعه، در این زمینه تحلیل عاطفی بالایی را تجربه می نمایند.
    کلیدواژگان: سلامت عمومی، کارکرد جسمانی، کارکرد اجتماعی، اضطراب، افسردگی و فرسودگی شغلی
  • فریبا درتاج صفحه 152
    هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر در روی آوری معتادان به طرف مواد مخدر جدید می باشد. بدین منظور، نمونه ای 100 نفری از معتادان که به مراکز ترک اعتیاد در سطح شهر کرمان مراجعه می کردند، به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که بیشتر شامل اطلاعات دموگرافیک و تاریخچه مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی است، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گرایش به مصرف مواد مخدر صنعتی و جدید با متغیرهایی همچون سن شروع مصرف، نوع ماده مصرفی سنتی اولیه و علت اولیه مصرف مواد مخدر ارتباط نزدیکی دارد. به گونه ای که سنین شروع مصرف اولیه پایین تر، مصرف مواد سنتی محرک تر و دلایل تفریحی، کنجکاوی و سرگرمی برای شروع مصرف پیش بینی کننده های خوبی برای مصرف مواد مخدر جدید و صنعتی هستند.
    کلیدواژگان: اعتیاد، سن شروع مصرف، علل شروع مصرف، مواد مخدر صنعتی
  • لیلا فرجی، جواد فعلی صفحه 168
    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بر میزان مشارکت زنان در سازمان های غیردولتی می پردازد. برای سنجش سرمایه اجتماعی از شاخص های روابط اجتماعی، اعتماد اجتماعی و هنجارهای عمل متقابل و برای سرمایه فرهنگی از شاخص های سرمایه فرهنگی تجسدی، عینیت یافته و نهادی استفاده شده است.
    روش پژوهش تبیینی از نوع پیمایش است و نمونه پژوهش شامل 80 نفر از زنان 19-30 بوده است که در سازمان های غیردولتی کودکان کار شهر تهران فعالیت داوطلبانه داشته اند و با روش نمونه گیری سهمیه ای غیرتصادفی انتخاب شده اند.
    ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. داده های حاصله به دو شیوه توصیفی و استنباطی، تحلیل آماری شده اند. عمده ترین یافته های پژوهش نشان می دهد که:میان سرمایه های اجتماعی و فرهنگی و میزان مشارکت زنان در سازمان های غیردولتی رابطه معنی داری وجود دارد، به طوری که با بالا رفتن سرمایه های فرهنگی و اجتماعی افراد مورد مطالعه، میزان مشارکت آنها در سازمان های غیردولتی نیز بالا می رود و با پایین آمدن سرمایه های اجتماعی و فرهنگی افراد، میزان مشارکت آنها در سازمان های غیر دولتی پایین می آید
    کلیدواژگان: مشارکت، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سازمان های غیردولتی
|
  • R. Mirzaii, A. Samaram , A. Khaksari Page 1
    This research discusses the effects of tourism industry on occupation in the region of Uramanat (Kermanshah province) in comparison with other economic sectors. The key question in this research is that what effects and functions this industry has had on employment? Besides, the research is going to answer the following questions as well: -How enterprises of tourism have influenced the quantity of occupation in this region?- Considering other economic sectors which one bring more job vacancy?The concept of tourism (independent variable) with dimensions of Hotel management, restaurants, transportation, whole selling, retailing, tourism attractions as well as the concept of occupation (dependent variable) with two dimensions of direct and indirect have been examined. In this research hypothesizes were simultaneously tested with two approaches of second data analysis and interview. Findings indicate that there is a significant correlation between development of tourism and occupation. Among all sections of tourism, transportations have made much more job opportunities than the other. Occupation in the region is seasonal and tourism in spring and summer – especially in spring – attracts applicants of other jobs – especially- agriculture. There is a significant correlation between development of tourism and occupation for young generation. Nevertheless tourism has not created job opportunities for women in the region.
  • Gh. Ghaffari , R. Omidi Page 36
    This article explores experienced theoretical rotation of the concept of poverty towards the construct of social exclusion structure, by usage of historical and documentary methods. Replacing social exclusion instead of poverty is based on the argument that the concept of social exclusion is a dynamic concept which both refers to processes and also the position of it and make a multidimensional range with economic, social, political and cultural aspects also is considered suitable for studying structural changes. In other words, this concept more appropriately shows multidimensional characteristic of mechanisms in which people and group put aside from social exchanges, activities and the creative rights of solidarity and social identity. It generally considers something beyond the social inequalities through emphasizing on the hazards of existing gap in social context. Also exclusion as multi-dimensional and multi-level concept can encompass the social dichotomy and includes some mechanisms by which the individuals and groups have been kept apart from social change, rights and productive activity that led to social cohesion and identity. This mechanism actively or passively can lead to social exclusion. Today social exclusion is related to various values and opinions and also diverse paradigms such as correlation paradigm, paradigm of specialization and monopoly paradigm has been used to explain it. Regarding these paradigms, social exclusion is a complex and multifaceted concept and relates to both individuals and communities and focuses on emerging social issues such as globalization, its economic and social outcomes and processes resulting in exclusion and isolation of individuals, social groups or regions.
  • M. Sheikhi , A. Amaniyan Page 68
    This research tries to investigate relation between beliefs, values and life styles of people who live in marginal settlements of TABRIZ with the level of economic poverty. In fact the basic idea of this study is personal choice and responsibility in relation with poverty which is measured by essential indicators of human agency. Theoretical framework and hypothesis are driven out from action theory and other perspectives such as rational choice theory and cultural perspectives of poverty. Research method includes correlation analysis and survey. Data were collected by structured interviews from 390 marginal people of TABRIZ metropolis. Data are analyzed by SPSS software and statistical methods such as Bivariate correlation in ordinal by ordinal cross tab tables, partial R Pearson, multiple regression and path analysis are used. Results show that desire to progress and desire to environmental control have negative correlation with level of poverty. Also attitude towards poverty, Emotional dependence, believe in destiny and conformity positively effect on level of poverty. Multiple regression analysis shows that R square =0/142 and more than 85 percent of variance of poverty cannot be predicted by variables. The most important predictor of economic poverty is desire to progress.
  • S.M.Noorbakhsh. Page 94
    The goal of this essay is analyzing of Sociological status and role of family in the Success of Volunteers in Konkor. Main Hypotheses consider relation of family’s cultural, social and economic capital to the success of volunteers in exam. Regarding this 150 of excellent students of Medical, Electricity, Law of Tehran University (2004-2005) were selected and asked through self made researcher. Spss soft ware helps us to analyze data. Findings manifest that Capital, economic and cultural capital of students’ family have significant role in their success -good grades and acceptation in top fields.
  • T.Allahyari , K.Padyad Page 136
    The objective of this study is to analyze the correlation between general health and burnout of social workers who work in the public hospitals of Tehran and to compare it with their counterparts in the welfare centers in the same city. To do so general health is measured according to different factors such as physical functioning, anxiety, social functioning and depression and burnout is analyses in terms of the size and intensity of emotional self-assessment, depersonalization and individual failure. Method of research: This is a descriptive research which has been conducted through a survey, where identifying the main variables, burnout and general health, and subject’s condition are emphasized.A survey was done on the 87 subjects who were employed in public hospitals and 79 subjects who were employed in the welfare centers and were selected through stratified and cluster sampling. Hence the total number of subjects in this study was 166. The data was gathered based on general health questionnaire (Goldberg and Miller) and burnout (Maslach). Findings suggest that there is an indirect correlation between general health and burnout. So when burnout increases, general health decreases and vice versa. The research also conveys that the social workers employed in the public hospitals in comparison with their counterparts in welfare centers suffer more from burnout. In Conclusion we should point out that one of the factors involving burnout is the amount of individual success. Unfortunately all of our subjects do not have a favorable condition and suffer from low individual success. The other factor, which plays an important role in general health, is emotional self- assessment. Our respondents experienced a high degree of that.
  • F. Dortaj Page 152
    This research was done to study the effective factors of addicted tendency towards new drugs. A sample of 100 addicted people who went to addiction center in Kerman were chose accidentally and assessed by researcher made questionnaire which included demographic information and profile of industrial and traditional drug use. Findings show that the tendency to new and industrial drags have close relation with variables such as age of the first usage, type of first traditional drug and the motivation of first usage. Being younger in the first usage, more stimulating traditional drug and motivation (such as leisure, hobby and curiosity) for the first usage were the best expected reason for using new and industrial drugs.
  • L. Faraji, J. Felii Page 168
    This research aims to study the effect of social and cultural capitals on the participation of women in nongovernmental organizations. In this research, the indices of social relations, social trust, and interaction norms have been used to assess social capital. The indices of embodied, objectified, and institutionalized cultural capitals have been used to evaluate cultural capital. The research is based on survey method. The statistical population is comprised of 80 females of 19 to 30 years old working voluntarily in the nongovernmental organizations for labor children of Tehran. The samples of this research were selected by random classification method. The data were collected using a questionnaire, and analyzed statistically using descriptive and inferential methods. Findings demonstrate that there is a meaningful correlation between social and cultural capitals and participation rate of women working in governmental organizations, i.e. any increase in the social and cultural capitals of women improves the participation rate of such women in NGOs, and vice versa.