فهرست مطالب

مجله سیاست گذاری اقتصادی
سال یکم شماره 1 (بهار و تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/11
  • تعداد عناوین: 6
|
  • بررسی رابطه علیت بین توسعه گردشگری و رشد اقتصادی در ایران یک رهیافت همجمعی
    حجت پارسا صفحه 1
    هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه علیت بین توسعه گردشگری و رشد اقتصادی در اقتصاد ایران است. برای این منظور از یک مدل اقتصادسنجی خودتوضیح برداری، تابع عکس العمل تحریک و آزمون علیت گرنجری و نیز داده های سالیانه 1384-1340 استفاده شده است.
    متغیرهایی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از، تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخصی برای محاسبه رشد اقتصادی و تعداد گردشگران وارده به ایران به عنوان شاخص توسعه گردشگری. نتایج برآورد مدل حکایت از آن دارد که توسعه گردشگری و رشد اقتصادی بر یکدیگر اثر معنی دار داشته و فرضیه ای که عنوان می کند توسعه گردشگری و رشد اقتصادی همدیگر را تقویت می کنند، قویا به اثبات می رسد.
    کلیدواژگان: گردشگری، ضریب تکاثر، رشد اقتصادی، علیت گرنجری
  • بهره وری بخش خدمات در اقتصاد ایران و روش های ارتقاء آن
    عزت الله عباسیان، نادر مهرگان صفحه 2
    گستردگی و تنوع فعالیت های بخش خدمات در اقتصاد، در کنار سهم آن از ارزش افزوده و اشتغال اهمیت توجه به این بخش را دو چندان می نماید. مطالعات صورت گرفته توسط سازمان های بین المللی و داخلی، علی رغم سهم بالای بخش خدمات از اشتغال و تولید ناخالص داخلی (GDP)، حکایت از وضعیت نامطلوب این بخش از نقطه نظر بهره وری نیروی انسانی دارد. این مقاله علاوه بر اثبات ادعای فوق در کنار اشاره به روش ها و مشکلات مربوط به اندازه گیری بهره وری در بخش خدمات، علل پایین بودن بهره وری بخش خدمات را از دیدگاه علمی و با استفاده از تکنیک DEA مورد اشاره قرار می دهد. در پایان به راهکارهایی جهت افزایش بهره وری در بخش خدمات و زیر بخش های مربوطه اشاره خواهد شد.
    کلیدواژگان: بهره وری نیروی کار، بهره وری بخش خدمات، اقتصاد ایران، DEA
  • رهیافت ضریب مکان در تعیین موقعیت رقابتی مناطق مطالعه موردی تولید و صادرات سیب درختی در شهرهای منتخب استان آذربایجان غربی 1376-1375
    خدیجه نصراللهی، زهرا نصراللهی، محمدرضا فروتن صفحه 3
    جهانی شدن فرآیند اجتناب ناپذیری است که فرصت ها و تهدیدهای زیادی را فرا روی کشورهای دنیا قرار داده است. تعلل بیش از حد در پیوستن به این کاروان و یا همراهی بدون برنامه ریزی با آن می تواند عواقب جدی برای کشورهای در حال توسعه ایجاد نماید، به نحوی که منجر به تعمیق فاصله موجود بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته شود. در صورت شناسایی مسیر صحیح و اتخاذ تصمیمات اصولی می توان از فرصت های به وجود آمده نهایت استفاده را برد. از جمله گام های اساسی در این مسیر شناسایی نقاط ضعف و قوت و تعیین مزیت های نسبی اقتصاد و تقویت نقاط قوت می باشد. در راستای این هدف، پژوهش پیش رو به ارزیابی و تعیین مزیت نسبی استان آذربایجان غربی در زمینه تولید سیب درختی پرداخته است و با استفاده از شاخص ضریب مکان که معیاری جهت برآورد توانایی های بالفعل یک منطقه از بعد تقاضا است، مزیت نسبی مناطق مختلف این استان را در تولید سیب درختی مورد بررسی قرار داده است.
    کلیدواژگان: اقتصاد پایه، مزیت بالفعل، ضریب مکان، مزیت نسبی، آذربایجان غربی، سیب درختی
  • اولویت بندی و استقرار صنایع انرژی بر در استان بوشهر
    ابراهیم حیدری صفحه 4
    در این تحقیق سعی شده است تا با توجه به فعالیت های گسترده بخش انرژی در زمینه صنایع بالادستی و پایین دستی نفت و گاز در استان بوشهر، موضوع امکان پذیری استقرار صنایع انرژی بر در این استان مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور مجموعه ای متنوع از شاخص های اقتصادی و زیست محیطی در چارچوب یک الگوی محاسباتی تحت نام الگوی تاکسونومی ذیل سناریوهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج تحقیق در اغلب سناریوها نشان می دهد که استان بوشهر در زمینه ایجاد و توسعه بیشتر فعالیت ها از موقعیتی ممتاز در میان استان های کشور و همچنین استان های ساحلی برخوردار است. نتایج الگو در سطح سوم که مربوط به اولویت بندی اجرا و توسعه صنایع انرژی بر در سطح استان است، تا حد زیادی منطبق بر تقسیم بندی صنایع بر حسب میزان انرژی بری آن ها می باشد. این رتبه بندی، بالاترین اولویت را به استقرار صنایع کانی غیرفلزی (به ویژه سیمان)، صنایع فلزی و شیمیایی می دهد. همچنین نتایج استقرار مکانی صنایع در شهرستان های استان نشان می دهد که در برخی گروه ها از جمله صنایع شیمیایی، کانی های غیرفلزی (شیشه) و محصولات چوبی استقرار فعالیت ها در غالب مناطق استان امکان پذیر است.
    کلیدواژگان: صنایع انرژی بر، استان بوشهر، الگوی تاکسونومی، اولویت بندی، استقرار، شدت انرژی، قیمت سایه ای
  • اندازه گیری و تحلیل بهره وری در صنعت سیمان ایران
    سید محمدحسن مصطفوی، نادر دشتی صفحه 5
    هدف این مقاله، اندازه گیری و تحلیل بهره وری عوامل تولید در صنعت سیمان ایران طی سال های 85-1360 می باشد. برای این منظور، از یک تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شده که در برگیرنده چهار نهاده سرمایه، نیروی کار، انرژی و مواد است. با استفاده از این تابع هزینه، نخست یک مدل اقتصادسنجی ارائه و به روش رگرسیون های ظاهرا غیر مرتبط (SUR) تخمین زده شده است و سپس بهره وری های جزئی و کل محاسبه گردیده اند. بر اساس نتایج به دست آمده، بهره وری انرژی در صنعت سیمان ایران طی دوره مورد مطالعه کاهش و بهره وری های نیروی کار، سرمایه و مواد افزایش یافته است. شاخص های بهره وری کل نیز نشان دهنده افزایش بهره وری در صنعت سیمان کشور طی دوره مزبور می باشند. همچنین نتایج نشان می دهند که پیشرفت فنی در صنعت سیمان ایران طی دوره مورد مطالعه، سبب استفاده بیشتر از انرژی گردیده، در حالی که در مصرف نیروی کار، سرمایه و مواد صرفه جویی شده است.
    کلیدواژگان: بهره وری، پیشرفت فنی، تابع ترانسلوگ، صنعت، سیمان
  • اثر بیماری هلندی بر جریان دوجانبه صادرات کشاورزی ایران به شرکای تجاری
    سید کمیل طیبی، احمد گوگردچیان، شهره احمدی فروشانی صفحه 6
    اتکاء به صادرات تک محصولی برای اقتصاد کشورهای جهان سوم عواقب غیر قابل پیش بینی دارد. اکنون سال هاست که نادرستی این فرضیه که درآمدهای نفتی بستر مناسبی برای رشد و توسعه ی اقتصادی کشورهای صادرکننده را فراهم می آورد و یا فراوانی انباشت سرمایه موجب کاهش آسیب پذیری کشورهای صادرکننده نفت خام در برابر نوسانات قیمت این ماده می شود، به اثبات رسیده است.
    چنان چه وابستگی اقتصادی به نفت خام باعث اتکای اقتصادی این کشورها به دریافت منظم و فزاینده درآمدهای نفتی گردد، نوسان قیمت نفت خام ممکن است باعث ایجاد موانع توسعه و بحران در اقتصاد این گونه کشورها شود. یکی از این موانع بیماری هلندی است، که بر اساس آن می توان به افزایش نرخ ارز واقعی، افزایش واردات، کاهش صادرات بخش سنتی، انتقال نیروی کار و سایر عوامل تولید به سمت بخش رونق یافته نفتی اشاره نمود. در ایران رونق درآمدهای نفتی ناشی از افزایش قیمت نفت، بسیاری از فرضیه های بیماری هلندی را محقق ساخته است.
    مقاله حاضر به آزمون این فرضیه می پردازد که چنان چه درآمدهای باد آورده ی نفتی منجر به بیماری هلندی شود، جریان های تجاری دو جانبه ی کشاورزی ایران را با شرکای تجاری کاهش می دهد. بدین منظور، این فرضیه در قالب تصریح یک مدل جاذبه تجاری و به روش حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) داده های تابلویی برای دو گروه ده کشوری از شرکای اصلی تجاری ایران طی سال های 1996 تا 2004 مورد آزمون قرار گرفته است. نتیجه حاصل بیانگر اثر منفی و معنی دار بیماری هلندی بر جریان صادرات دو جانبه کشاورزی ایران و شرکای تجاری است. این امر لزوم توجه به دلایل بروز آثار زیان بار و ریشه یابی آنها را در اقتصاد کشورمان نشان می دهد.
    کلیدواژگان: بیماری هلندی، داده های تابلویی، مدل جاذبه، صادرات کشاورزی
|
  • Causality between Tourism Development and Economic Growth in Iran: A Cointegration Approach
    Hojjat Parsa Page 1
    The main goal of this paper is to investigate the causality between tourism development and economic growth in Iran. For this purpose, a Vector Auto-Regressive (VAR) model, Response Function and Granger Causality test during the 1961-2005 period are used. The variables used in this paper consist of: Gross Domestic Product (GDP) as an index for camputing the economic growth and number of tourists arrival to Iran as an index for tourism development. The results show that these variables have a significant effect on each other and the hypothesis of reinforcing economic growth by tourism development and vice-versa is strongly approved.
  • Productivity of the Services Sector in the Economy of Iran and Methods for Its Promotion
    Ezzatollah Abbasian, Nader Mehregan Page 2
    This paper argues productivity growth in Iran’s services sector: issues and measures. Services sectors comprise about 50 percent of GDP and employment in the economy of Iran. For sustainable development of Iran’s service companies, it is important for organizations to deliver services and broaden their examination of productivity from the conventional organization-oriented perspective to a dual organization–customer perspective. Productivity shows whether the activity of an organization is efficient and effective or not. The quality aspect in manufacturing is not gauged because input and output are measured by quantity units and quality remains the same. The quality in service sector is also very important. Service sector input elements such as materials, machines and energy are not as important as in manufacturing input. The main element in service sector is labor because service sector is more personnel-intensive comparing to manufacturing. Furthermore, in determining productivity of service sector, we must evaluate output and input elements in quantity and quality. Quality of service sector is analyzed in humanistic and technical aspects. Therefore, output consists of a total service offered in terms of quality, and the input includes both tangible and intangible elements.The analysis of data shows that the productivity in service sector is low as compared to the other economic sectors in Iran. In this context, it is needed to know the productivity increasing limitations in the Iranian service sector and how we can deal with them. To achieve this, productivity analysis is done by using DEA approach.
  • Determining Regional Competitiveness Using Location Quotient Approach A Case Study of Apple Production and Exports in Iranian Selected Cities of Western Azarbayejan
    Khadijeh Nasrollahi, Zahra Nasrollahi, Mohammad Reza Foroutan Page 3
    Iran usually claims to have comparative advantage in horticultural products. This study examines this hypothesis on horticultural activity of Azarbayejan province for apple production in selected cities; Oroumiah, Khoy and Salmas at the West Azarbayejan province. It provides a theoretical framework for the analysis of the comparative advantage formulated Location Quotient. Hence a part of study is to determine the employment status of horticultural sector in selected cities of the Azarbayejan province during 2001, 2002 and 2003.Thus, by applying LQ index, the apple product has comparative advantage on the basis of LQ measurement except Khoy. The results also show that among these selected cities Oroumiah is exporting labours, therefore, has comparative advantage in horticultural production. So, this sector is expected to play an important role in the future of the region.
  • Prioritizing and Establishing Energy-Intensive Industries in Boushehr Province
    Ebrahim Heydari Page 4
    This article studies the possibility and priority of establishing energy-intensive industries in Boushehr province with regard to the recent development and the potentials of the areas for energy-oil and gas.To do so, a set of economic and environment indices in different scenarios based on a computational model of Taxonomy are used. The results represent that Boushehr Province is a rich region among other provinces in Iran in terms of establishing Energy-intensive industries. It also suggest the possibility of establishing many energy-intensive industries including non-metal mineral industries (particularly cement and glasses), metal, chemical and wood industries in different parts of the Province.