فهرست مطالب
مجله پژوهشهای میان رشته ای قرآن کریم
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 10، بهار و تابستان 1393)
- بهای روی جلد: 70,000ريال
- تاریخ انتشار: 1393/06/24
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 7-22زیبایی یکی از مفاهیم بنیادینی است که پیوسته ذهن بشر را به خود مشغول ساخته است. دانش زیبایی شناسی نیز جهت ادراک درست زیبایی شکل گرفته است. منشا این دانش به زیبایی طلبی انسان باز می گردد و آنچه که انسان از تغییر نگرش نسبت به این شاخه دریافت کرده است تنوع در خلق سبک های هنری، دیدگاه های فلسفی، الگوهای هندسی و سایر سلیقه های بشری است. در این بین قرآن کریم و روایات معصومین (ع)، به عنوان مهمترین منابع اسلامی، چارچوب ادراکی کاملی از ماهیت زیبایی شناسی را ارائه داده است. همین چارچوب منجر به خلق آثار برجسته و ماندگاری در هنر اسلامی شده است. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر بررسی چارچوب زیبایی شناسی از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین (ع) است. از این رو تلاش شده است تا ابتدا ماهیت زیبایی از دیدگاه قرآن بازنمایی شده و براین مبنا چارچوبی کلی هرچند اولیه برای ادراک زیبایی تنظیم کرد. برای دستیابی به این مهم از تحلیل محتوا بهره گرفته شده است تا چارچوب مورد نظر ارایه شود. نتایج تحقیق نشان داد؛ الگوی زیبایی شناسی قرآن از ماهیتی سلسله مراتبی برخوردار است که از زیبایی های عینی آغاز به زیبایی های عینی-ذهنی و در نهایت به زیبایی ذهنی دست می یابد. اوج تعالی زیبایی در شناخت ذات باری تعالی است که زیبای مطلق است.کلیدواژگان: ماهیت زیبایی، زیبایی شناسی، قرآن کریم، روایات معصومین (ع)
-
صفحات 23-34یکی از اساسی ترین مباحث مطالعات میان رشته ای دریافت روش شناسی تحقیق و راهبردهای نحوه تطبیق دو رشته با یکدیگر است؛ این مسئله هنگامی اهمیت بیشتری پیدا می کند که درباره تطبیق یک رشته با مفاهیم قرآن کریم باشد. اخیرا بسیاری از معماران، علاقه مند به تحقیق و شناخت جایگاه معماری و کلیدواژه های آن در قرآن کریم می باشند و لذا در اینجاست که آشنایی با روش های تحقیق در این زمینه اجتناب ناپذیر است. این مقاله با رویکرد بررسی روش و راهبردهای تحقیق در مطالعات بین رشته معماری و قرآن کریم شکل گرفته و برای این کار علاوه بر بررسی مطالعات سایر پژوهشگران در این زمینه به تحقیقاتی که به طور ویژه به معماری و قرآن کریم پرداخته اند و ارزیابی روش شناسی آنها، توجه شده است؛ نتایج پژوهش نشان می دهد چنانچه در رشته معماری پژوهشی بین رشته ای با قرآن کریم انجام شود، روش تحقیق آن از نوع کیفی و توصیفی- تحلیلی است، به شکلی که متغیر قرآن ثابت است و دست کاری نمی شود و تنها محقق در آن به توصیف و تفسیر آیات می پردازد و کلیدواژه های موردنظر تحقیق را در آیات قرآن می یابد و جایگاه آنها را در قرآن مشخص و بر اساس ویژگی های مشخص شده به نقش قرآنی کلیدواژه ها را پی می برد. به منظور سهولت و دقت کار، محقق از راهبردهای آیه محور و سیاق محور در پژوهش استفاده می کند که متناسب با موضوع، کلیدواژه های متناظر در قرآن انتخاب می شود و سپس تعدادی از آیات قرآن که در آنها کلیدواژه های محقق و مشتقات آن ذکر شده انتخاب و در آنها تدبر می گردد؛ در ضمن راهبردهای مذکور محدودیت ها و مشکلاتی را در بردارند که در این مقاله به آن پرداخته می شود.کلیدواژگان: روش تحقیق، معماری، قرآن کریم، مطالعات میان رشته ای
-
صفحات 35-60تعالی فردی و توسعه و پیشرفت اجتماعی، نیازی فطری است که هر انسانی در پی آن است و شان قرآن کریم پاسخگویی به نیازهای اصیل و راستین انسان هاست. در این پژوهش، محققان در پرتو تدبر و پژوهش در تفسیر و معناشناسی آیه 35 سوره احزاب با روش تفسیر سوره شناختی، یک سامانه تعالی فردی و توسعه و پیشرفت اجتماعی را طرح کرده اند. در این روش، پس از انتخاب آیه و تدبر در آن، تدبر در سیاق آیه و درنهایت، تدبر در همه سیاق های بعدی و قبلی سوره صورت می پذیرد و پژوهشگر، به نگارش گزاره های استخراجی و تطابق آن ها با مجامع روایی و منابع تفسیری می پردازد. بر اساس تفسیر سوره شناختی آیه 35 از سوره احزاب، آغاز این حرکت تکاملی از اسلام است؛ و این به معنای بندگی خداوند و فرو آوردن سر تسلیم در برابر اوست. در این امتداد، متذکر بودن به ذکر الهی آخرین درجه این حرکت تکاملی است که مغفرت الهی و اجر عظیم را برای انسان در بر خواهد داشت و بدون تمسک به ولایت پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان، حرکت در این مسیر تعالی و تکامل امکان پذیر نیست و عالی ترین مصداق ذکر الهی، درک عظمت و شان پیامبر اکرم (ص) و صلوات فرستادن بر ایشان و اهل بیت گرانقدر ایشان است.کلیدواژگان: پیشرفت اجتماعی، تفسیر موضوعی، تفسیر سوره شناختی
-
صفحات 61-90دیدگاه های شناختی سلامت روانی و جسمی افراد را تحت تاثیر نوع تفسیر آنها از خود و جهان پیرامونشان می دانند. هرچه دریافت افراد از محیط به واقعیت نزدیک تر و تفسیرشان از آنها منطقی تر باشد از آسیب های روانی و جسمی به دور خواهند بود؛ در غیر این صورت دچار انواع آسیب های روانی و جسمی خواهند شد. با توجه به رواج این شیوه درمانی در عصر حاضر و توجه خاص درمانگران به آن، این پژوهش درصدد بررسی این مسئله از دیدگاه قرآن است. اینکه درمانگران از چه شیوه های شناختی بهره گیرند تا به بهبودی سریع تر بیمار بینجامد؟ و اینکه این مفهوم در قرآن به چه صورتی بیان شده است؟ پرسش هایی است که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آنها بوده است. از آنجایی که داده های روانشناسی بیش از داده های قرآن است، در این پژوهش از روش مقایسه ای نامتوازن بهره می گیریم که تکیه آن بر روی بررسی واژگان مرتبط با موضوع است. یافته ها نشان داد که مسئله شناخت در دیدگاه قرآن از مسائل مهم انسان شناسی است و این مفهوم تحت عنوان واژه های مختلف (حکمه، فقه، فکر، نظر، تدبر، علم، عرف) مطرح شده است. در روانشناسی شناختی، صرف شناخت خود و محیط ازجنبه حسی و عقلی مطرح شده است؛ اما در دیدگاه قرآنی با انواع دیگری از شناخت مثل قلبی و فطری (دارای دوبعد شناخت و گرایش)، وحیانی (کلام خدا و معصوم) و نوع خاصی از شناخت عقلی (عقل روحانی) مواجهیم. در این دیدگاه (شناخت شناسی الهی) باور به خدا و الزامات آن معیار تفکر منطقی و غیر منطقی است. حذف یا نقصان این باور (کفر ونفاق) منجر به اختلالات روانی و رفتاری می شود.کلیدواژگان: شناخت، رویکرد شناختی، سلامت روانی، روانشناسی، قرآن
-
صفحات 91-102سلامت معنوی تحت تاثیر متغیرهای زیادی است که از مهمترین آنها می توان به امید، شادکامی و جهت گیری مذهبی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط امید، شادکامی و جهت گیری مذهبی با سلامت معنوی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش همه مربیان قرآن شهرستان ورامین بودند. برای انجام این پژوهش 120 مربی به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه های امید (اسنایدر و همکاران، 1991)، شادکامی (آرگایل و لو، 1990)، جهت گیری مذهبی (آلپورت و راس، 1967) و سلامت معنوی (پولوتزین و الیسون، 1982) را تکمیل کردند. داده ها به روش رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که امید، شادکامی و جهت گیری مذهبی درونی با سلامت معنوی رابطه مثبت و معنادار داشتند. در یک مدل پیش بین صرفا جهت گیری مذهبی درونی، شادکامی و امید توانستند 39 درصد از واریانس سلامت معنوی را پیش بینی کنند؛ بنابراین برای افزایش سلامت معنوی نخست باید به آموزش جهت گیری مذهبی درونی، سپس به آموزش شادکامی و درنهایت به آموزش امید اقدام کرد.کلیدواژگان: امید، شادکامی و جهت گیری مذهبی، سلامت معنوی، مربیان قرآن
-
صفحات 103-130خودکشی یکی از معضلاتی است که با تاریخ بشریت عجین شده است؛ و عوامل مختلفی در حوزه های مختلف در آن تاثیرگذار است. در ایران نیز به موازات تغییرات سریع زندگی مردم و کم رنگ شدن اعتقادات مذهبی این پدیده روبه فزونی است؛ چراکه طبق تحقیقات صورت گرفته در سراسر جهان رابطه نزدیکی بین باور مذهبی و خودکشی وجود دارد؛ دلیل این مدعا آن است که خودکشی در کشورهای اسلامی در سطح بسیار پایینی قرار دارد. بر اساس دیدگاه اسلام حیات به عنوان امانتی از جانب خداوند در اختیار انسان قرار داده شده است و او مالکیت نسبی بر تن خویش دارد که نمی تواند بدون جواز از مالک مطلق آن، در آن تصرف کند و اقدام به خودکشی نماید و زمینه نابودی خود را فراهم سازد. علاوه بر این، هیچ کس هم نمی تواند کسی را حتی اگر بیماری لاعلاجی هم داشته باشد به کام مرگ فرستد. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر این است تا این مسئله را از چشم انداز مکتب اسلام مورد بازبینی قرار دهد و راهکارهایی که در آن برای بهبود زندگی که خود مانع خودکشی است را معرفی کند؛ بنابراین پژوهش حاضر که به صورت کتابخانه ای تدوین یافته نشان داد که خودکشی در قرآن و کلام معصومین علیهم السلام ازجمله گناهان کبیره محسوب می شود که درنهایت عذاب ابدی را در پی دارد و همچنین می توان با تقویت دینی و بخصوص تبیین آیات قرآنی در این مورد و ایجاد بسترهای مختلف اقتصادی، جامعه شناسی در پی کاهش این عمل مذموم برآمد.کلیدواژگان: مذهب، خودکشی، اتانازی، قرآن، حدیث
-
Pages 7-22Beauty is among the fundamental issues that has always captivated human mind. Aesthetics is a science formed to correctly understand beauty. The origin of this science is in humans’ quest for beauty and what humanity has gained from change in views about this branch of knowledge is the variety of arts styles, philosophical views, geometric patterns and other human tastes. The Holy Quran and Hadiths of the Infallible (AS), as the main Islamic sources, have presented a complete framework for comprehending the nature of aesthetics. This framework has led to the creation of outstanding works of Islamic art. Hence, this research investigates the framework of aesthetics in view of the Quran and Hadiths. It first tries to reflect the nature of aesthetics from the Quranic viewpoint and based on that offer a general framework for comprehending beauty. To that aim, content analysis has been used for presenting the framework. The results of the research showed that the Quran’s aesthetic pattern has a hierarchical nature which begins with objective beauties, goes on to objective-subjective beauties and finally reaches subjective beauties.Keywords: Nature of Beauty, Aesthetics, Holy Quran, Hadiths of the Infallible
-
Pages 23-34One of the most fundamental issues of interdisciplinary research methodologies and strategies is the implementation of the two fields together; This becomes even more important when the of Quran is about implementing a series of concepts. Recently, many architects, architectural sites and keywords interested in research and understanding of the Quran and is therefore familiar with the methods of research in this subject. This article reviews the approaches and strategies of research in the field of architecture and Quran studies formed. This article reviews the approaches and strategies of research in the field of architecture and Quran studies. The results show that the research study is a qualitative- analytical model and manipulated variable (Quran) is fixed. So researcher describes and interprets verses and keyword of research desired is in the Quran. To facilitate and precision, researcher uses based and context-oriented strategies in the verse that is appropriate to the subject and keywords, and then select the corresponding number of verses in the Quran and contemplate about them; In addition, strategies that take these limitations and problems are addressed in this article.Keywords: Research, Architecture, Quran, Interdisciplinary Research
-
Pages 35-60Individual excellence and social development, natural need that every man seeks, and dignity of the Holy Quran and the authentic needs of real people. In this study, the researchers in the light of the interpretation and semantics of verse 35 of Surah Ahzab with interpretation method, a system of individual excellence and social developments have raised. In this method, after selecting a verse and reflect on it, meditate in the context of the verse, and finally, reflection takes place at all Syaqh next or previous chapter. And written statements extraction and matching them with the community to discuss the validity and interpretation. Base of the subject, the beginning of this evolutionary movement of Islam; it is meant to serve God and bring down the surrender of his. In this direction, noted that the mention of God, the last of this move of God's forgiveness and a great reward for human development, which will include and without resorting to the Prophet and Prophet's Inmate, moving in the direction of excellence and perfection is not possible and the highest manifestation of God mentioned, appreciate the grandeur and dignity of the Holy Prophet and send blessings upon him and Prophet's Inmate is precious.Keywords: Social development, interpretation, interpretation of cognitive
-
Pages 61-90From the cognitive viewpoint, people’s psychological and physical health depends on how they view themselves and their universe. Given the prevalence of this view, the current research aims to consider how this notion is described in the Quran? The procedure in this work is descriptive (we collect data and information) on the basis of analyzing the concepts). We make an asymmetric comparison between Quran and the psychological data. The base of our work is considering keywords related to the subject. We collected information in libraries and used reliable sources like Quran interpretations and Hadiths. The findings showed that, from the point of view of the Quran, cognition is one of the major issues in anthropology and there are different words for describing it (such as Hikmat, Fiqh, Fikr, Nazar, Tadabbur, and so on). From the psychological viewpoint, self-analysis and knowing about our environment is enough, but in view of the Quran, this cognition is meaningful only in relation between humans and God, and the concept of logical and illogical thinking becomes clear only within the system of Tawhid (monotheism). Belief in Tawhid is right and logical and lack of belief in it results in psychological disorders.Keywords: Cognition, Cognitive way, Psychological Health, Psychology, Quran
-
Pages 91-102Spiritual well-being is affected by several variables such as hope, happiness and religious orientation. This research investigates the relationship of hope, happiness and religiosity with spiritual well-being. The statistical population includes all Quran teachers of Varamin suburbs. For this research, 120teachers were selected using random sampling. All of them completed the questionnaires of hope (Snyder et al, 1991), happiness (Argyle and Luo, 1990), religiosity orientation (Allport and Ross, 1967), and spiritual wellbeing (Paloutzin and Ellison, 1982). The data collected was analyzed through step wise regression method. The findings showed a positive and significant relationship between hope, happiness and internal religious orientations with spiritual well-being. Internal religious orientations, happiness and hope in one predicted model predicted 39 percent of variance of spiritual well-being. In order to increase spiritual well-being, teaching internal religious orientations should be given first priority. Then the priority goes to teaching happiness and then hope.Keywords: Hope, Happiness, Religious Orientation, Spiritual Well, Being, Quran Teachers
-
Pages 103-130Suicide is a major problem that is associated with the history of mankind and various factors affect it in different domains. In Iran, along with the rapid changes in the lives of people and fading religious beliefs, this phenomenon is increasing; because, according to research conducted around the world, there is close relationship between lack of religious beliefs and suicide and that is why the rate of suicide is very low in Muslim countries. Based on the Islamic view, life is considered a trust from God to men and he has partial, not complete, ownership over his body and, therefore, cannot commit suicide end his life because it belongs to absolute owner (God). Moreover, no one else is permitted to end another person’s life even if he has a terminal illness. Thus, the aim of this study is to review the issue from the perspective of Islam, and introduce ways to improve life and prevent suicide. The findings of this library-based study showed that suicide in the Quran and the word of the Infallible Imams is a grave sin which leads to eternal torment. They also suggested that strengthening the religious beliefs and, especially promotion of the Quranic teachings on the sanctity of life, in addition to improving economic and sociological conditions can help to reduce the rate of suicide in society.Keywords: Religion, Suicide, Euthanasia, Quran, Tradition
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.