فهرست مطالب

محیط زیست جانوری - سال یکم شماره 2 (تابستان 1388)

فصلنامه محیط زیست جانوری
سال یکم شماره 2 (تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمد کاشفی الاصل، سیامک یوسفی، محمود بهمنی صفحه 1
    تمساح مردابی (Crocodylus palustris)گونه بومی در کشور (استان سیستان و بلوچستان) بشمار می آید. در تحقیق حاضر، مطالعه شاخصهای یونی (Na، K،Ca، Mg، Cl) خون تمساح مردابی (Crocodylus palustris) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 12 عدد تمساح همگی در اسارت تحت شرایط یکسان، مهار و خونگیری شده مورد نمونه برداری قرار گرفتند. طی انجام این تحقیق شرایط محل نگهداری، آب و هوایی، نحوه تغذیه، شرایط خونگیری تمساح ها یکسان بود. تمساح ها همگی مورد زیست سنجی قرار گرفتند و طی آن صفاتی مانند وزن، طول کل، طول دست، طول پا، طول سر، تنه و طول دم اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند که از بین یونهای اندازه گیری شده، یون سدیم با داشتن ضریب تغییرات 4/. درصد و یون منیزیم با داشتن ضریب تغییرات 7/7 درصد بترتیب نشان از نوسان بسیار کم بین میزان یون سدیم و نوسان بسیار زیاد بین میزان یون منیزیم تمساح های مردابی مورد بررسی مستقل از وزن دارد. یون کلسیم تنها با کلر همبستگی معنی دار نشان نمی دهد و با یون منیزیم دارای همبستگی شدید و معکوس در سطح 1 درصد می باشد و همچنین یون کلسیم با یونهای پتاسیم و سدیم دارای همبستگی معنی دار و مستقیم در سطح 1 درصد است. یون پتاسیم تنها با یون منیزیم دارای همبستگی معکوس در سطح 1 درصد می باشد، از طرف دیگر یون پتاسیم با یون سدیم نیز دارای همبستگی معنی دار در سطح 1 درصد اما مستقیم است. اما یون پتاسیم با دیگر صفات مورد بررسی همبستگی معنی داری نشان نمی دهد. یون منیزیم تنها با یون کلر همبستگی معنی داری ندارد و با بقیه صفات، همبستگی معنی دار و معکوس در سطح 1 درصد دارد. یون کلر با یون سدیم همبستگی معنی داری ندارد.
    کلیدواژگان: شاخصهای یونی خون (سدیم، کلسیم، کلر، پتاسیم، منیزیم)، تمساح مردابی، Crocodylus palustris، ایران
  • آریا اشجع اردلان، تورج ولی نسب، مرادعلی رحیمی تالار پشتی صفحه 9
    در این پژوهش نمونه برداری از دی ماه سال 1382 تا خرداد ماه 1383 بصورت ماهانه در آبهای ساحلی استان گلستان انجام شد. هدف از این بررسی تعیین ارامترهای رشد، تعیین سن، زمان رسیدگی جنسی و برخی دیگر از خصوصیات زیستی ماهی کلمه خزر Rotilus rutilus caspicus در آبهای ساحلی استان گلستان بود. رابطه بین وزن بدن، طول چگالی و نیز سن – طول چگالی در کل نمونه ها بترتیب 8210/0 r =، 1200/2 FL 3-10 × 5/1 = w، 8313/0 r =، 3372/0Age 630/139 FL = بدست آمد. معادله رشد و پارامتر های آن بترتیب] (378/0 + t)250/0- -exp1 [48/33 Lt =، 48/33 سانتیمتر L =، 250/0 K = و 378/0- = to برآورد گردید.
    میانگین ضریب چاقی (K - factor) برای ماهیان نر و ماده بترتیب2640/0±275/1 و 2456/0±033/1 بدست آمد. نمونه ها در هفت گروه سنی (2 تا 8 سال) بودند و بیشترین تعداد آنها (30/51 درصد) را گروه سنی 3 و 4 سال تشکیل دادند. 45/77 درصد نمونه ها را ماهیان ماده و 54/22 درصد آنها را ماهیان نر شامل شدند و نسبت جنسی ماده: نر در این تحقیق 53/3: 1 حاصل گردید. اوج منحنی GSI در جنس ماده در اواخر(نیمه دوم) فروردین ماه معادل 8345/21 و در جنس نر نیز در اواخر (نیمه دوم) اسفند ماه معادل 2720/8 بدست آمد حداقل، حداکثر و میانگین هم آوری مطلق بترتیب 4239، 85187 و 20891 عدد تخم برآورد شده است.
    کلیدواژگان: ماهی کلمه گرگان، Rutilus rutilus caspicus، رشد، زیست سنجی، استان گلستان، دریای خزر
  • محمود حافظیه، حمیرا حسین پور صفحه 21
    آرتمیای دو جنسی دریاچه ارومیه، از گونه های بومی ایران می باشد که از دید تنوع زیستی و درخت فیلوژنی از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق به بررسی اثر شوری بر مدل تولید مثلی آرتمیای دو جنسی ارومیه طی سالهای 1381-1374 پرداخته است.
    آب دریاچه با توجه به روند خشکسالی سالهای اخیر و متعاقب آن، کاهش طبیعی و مصنوعی ورودی آب، تغییرات زیادی را در مقایسه با سالهای قبل متحمل شده است. در آذر ماه سال 1380، شوری آب دریاچه به بیش از 300 گرم در لیتر رسید. میزان شفافیت آب در برخی ایستگاه ها با عمق اختلاف بسیار ناچیزی را نشان می داد. در نمونه برداری ها مشخص شد که در محیط طبیعی مثل شرایط مصنوعی، استرسهای شوری بالا، کاهش اکسیژن محلول و کاهش مواد غذایی، در تغییر مدل تولید مثلی از زنده زایی به کیست گذاری تاثیر دارد. آنالیز واریانس داده ها اختلاف معنی داری (P<0.05) بین دو گروه شوری کمتر و بیشتر از 172گرم در لیتر در میزان تولید کیست را نشان می دهد.
    کلیدواژگان: دریاچه ارومیه، آرتمیا ارومیانا، کیست گذاری، شوری
  • کاظم درویش بسطامی، مجید شکاری، احمد هاشمی، علیرضا خوانساری، محمود سینایی، سمیه پورعلی مطلق صفحه 29
    ماهی شوریده یک گونه مهم در آبهای استان خوزستان می باشد. برای مدیریت صید این گونه، دانستن برخی از شاخصهای زیستی مانند رشد و مرگ و میر ضروری می باشد. پیراسنجه های رشد و مرگ و میر ماهی ماهی شوریده (Otolithes ruber) با جمع آوری ماهانه داده های طولی در دو مرکز تخلیه هندیجان و چوئبده (آبادان) در استان خوزستان طی زمستان 86 لغایت پاییز 87 تخمین زده شد. طول چنگالی ماهی در هر بار نمونه برداری اندازه گیری و جهت آنالیز داده ها از روش آنالیز سطح پاسخ ELEFAN از برنامه FiSAT و Excel استفاده گردید. شاخصهای رشد L∞، K و to بترتیب 72/69 سانتیمتر، 53/0 در سال و 16/0- سال برآورد گردید.. Z، F و M بترتیب برابر با 25/2، 41/1 و 84/0 در سال محاسبه گردید و ضریب بهره برداری برای این گونه 63/0 در سال بدست آمد که نشان می دهد ماهی شوریده در آبهای استان خوزستان بیشتر از حد معمول صید شده است.
    کلیدواژگان: پویایی جمعیت، شاخص های زیستی، ماهی شوریده، آبهای خوزستان
  • فخرالسادات رضایی مهریزی، بابا مخیر، عبدالرحیم وثوقی، غلامعباس زرشناس صفحه 35
    در این مطالعه 50 میگوی سفید هندی مولد در سال 1388 از منطقه جاسک در خلیج فارس صید شد و بصورت منجمد به آزمایشگاه انتقال یافته و مورد بررسی قرار گرفتند تا در صد آلودگی آنها به نماتود بررسی شود. در این پژوهش نماتود ها با چشم غیر مسلح قابل تشخیص بودند ولی برای تعیین جنس و گونه نیاز به بررسی های دقیقتر است. برای این کار نمونه انگل از سایر محتویات روده جدا، رنگ آمیزی و فیکس شده، سپس با مشاهده نمونه بوسیله میکروسکوپ نوری وهمچنین با استفاده از کلیدهای شناسایی، جنس انگل Hysterothy lacium تعیین شد. برای انجام مطالعات آماری از آنالیز واریانس یکطرفه (One way ANOVA) توسط نرم افزار SPSS استفاده شد. از بین 50 نمونه مورد بررسی 27 نمونه آلوده به لارو نماتود بودند. در واقع در 54 درصد از کل نمونه ها لارو نماتود مشاهده شد.
    کلیدواژگان: میگو سفید هندی، نماتود، انگل، خلیج فارس
  • ریحانه قانع، مارال علیمرادی نصر آبادی صفحه 43
    شناخت شرایط کیفی و زیستی اکوسیستم های آبی، جهت مدیریت موثر بر آنها ضروری است. پژوهش حاضر، شرایط کیفی آب، اجتماعات کفزیان بزرگ و ساختار جمعیتی آنها را در بخشی از رودخانه شهرستانک مورد بررسی قرار داده و با توجه به اهمیت این رودخانه بدلیل تغذیه رودخانه کرج، بعنوان یکی از مهمترین منابع آب شرب شهر تهران، به طبقه بندی و ارزیابی ایستگاه های مورد بررسی پرداخته است. در این راستا ضمن اندازه گیری و برآورد شاخصهای کیفی آب رودخانه مذکور، از شاخص هیلسنهوف استفاده گردید. پژوهش از دی ماه سال 1385 به مدت یکسال در 3 ایستگاه در طول رودخانه با 3 تکرار به همراه ثبت شرایط فیزیکی و شیمیایی آب (اکسیژن و دما) و نمونه برداری از انواع ماکروبنتوزهای رودخانه صورت گرفت. بیشترین میزان اکسیژن محلول در آذر ماه 33/13 میلی گرم در لیتر و کمترین مقدار 8/6 میلی گرم در لیتر در مرداد ماه و میانگین آن در کل دوره 3/8 میلی گرم در لیتر بود. بالاترین میزان میانگین دمایی در مرداد ماه 12 درجه سانتیگراد و کمترین آن در آذر ماه 3/4 درجه سانتیگراد و میانگین کلی 7/7 درجه سانتیگراد ثبت گردید. در بررسی های انجام شده تعداد 18 خانواده از ماکروبنتوزها شناسایی شد که با توجه به تنوع خانواده های موجود، بیشترین و کمترین فراوانی بترتیب در فصل زمستان مربوط به خانواده های Baetidae و Tabannidae، در بهار خانواده های Chironomidae وStratiomydae، در تابستان خانواده های Chironomidae و Gammaridae و در پاییز خانواده های Chironomidae و Tabannidae بوده است. بالاترین میزان فراوانی در طول یکسال، متعلق به خانواده Chironomidae با میزان 1575 نمونه در مترمربع و کمترین فراوانی مربوط به خانواده Stratiomyidae با 1 نمونه در مترمربع بود. براساس مقادیر سنجه های جمعیتی و با استفاده از شاخص زیستی بدست آمده، کیفیت آب رودخانه در طول ماه های مورد مطالعه بین 39/3 تا 1/5 و با میانگین کلی عدد 56/4 ثبت گردید که نشانگر کیفیت خوب آب در طول یکسال بوده است.
    کلیدواژگان: دما، اکسیژن محلول، ماکروبنتوزها، شاخص هیلسنهوف، رودخانه شهرستانک
  • سید حسین حسینی فر، پرویز زارع، کاظم درویش بسطامی صفحه 53
    هدف از انجام این آزمایش بررسی امکان جایگزینی ریز جیره به جای آرتمیا در پرورش پست لارو میگوی سفید هندی و اثرات آن بر رشد، بازماندگی و مقاومت پست لارو در برابر تنش شوری بود. این مطالعه در سال 1387 بمدت 4 ماه در کارگاه تکثیر و پرورش آبزی پرور، چابهار انجام شد. پست لاروها با سطوح مختلف جایگزینی ریزجیره (0، 50، 100 درصد) به جای آرتمیا تغذیه شدند. پست لاروهای میگو از مرحله یک پست لاروی (PL1) تا (PL11) با تیمارهای آزمایشی تغذیه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد جایگزینی نسبی یا کامل آرتمیا با ریز جیره آزمایشی سبب کاهش معنی دار فاکتورهای رشد (وزن نهایی، طول کل، طول کاراپاس، میزان رشد روزانه و تعداد خار روی روستروم) و بازماندگی می شود (P<0.05). علاوه براین تغذیه پست لاروها با ریز جیره اثر منفی بر مقاومت آنها در برابر تنش شوری نداشت (P>0.05). براساس نتایج بدست آمده می توان گفت استفاده از ریز جیره، راهکار مناسبی جهت جایگزینی آرتمیا نبوده و هنوز تحقیقات بیشتری در رابطه با نیازهای غذایی پست لارو میگو و اصلاح مراحل ساخت ریز جیره ها نیاز می باشد.
    کلمات کلیدی: آرتمیا فرانسیسکانا، ریز جیره، رشد، بازماندگی، تنش شوری، میگوی سفید هندی، Fenneropenaeus indicus
|
  • Mohammad Kashefiasel Siamak Yosefi Mahmoud Bahmani Page 1
    Crocodylus Palustris is the native species of Iran (Sistan–Baluchestan province) on which no research in the field of physiology has been conducted to date. In the present research, experiments were performed on the unic parameters (Na, K, Ca, Cl, Mg) of the Crocodylus Palustris blood residing in Sistan–Baluchestan province. For this reason, 12 numbers of crocodiles which were in captivity under similar experimental condiyions were selected and their blood samples collected.During the research, the experimental conditions involving the residence, protection, temperature, made of nutrition, and the procedure of blood sampling of the crocodiles were controlled and like wise similar. All the crocodiles were subjected to bioevaluation and wean while their weight, length and other related characteristics were recorded.Results showed that among the ions calculated, sodium ion with a variation coefficient of o.4 percent and magnesium ion with a variation coefficient of 7.7 percent respectively, have a very small variance and a large variance which are independent of body weight. Calcium ion did not show significant correlate except with chloride ion and has a large and reversed correlation with magnesium ion at the level of one percent. Calcium ion also has a significant and linear correlate with sodium and potassium ions at the level 1 percent. Potassium ion has reversed correlate only with magnesium ion at the level of 1 percent.On another hand, potassium ion has a significant correlate with sodium ion at the level of 1 percent, which is linear. But potassium ion does not show significant correlate only with chloride ion and showed significant and reversed correlate with other characteristics at the level of 1 percent. Chloride ion also displays no significant correlation with sodium ion.
  • Aria Ashja Ardalan Tooraj Valinassab Moradali Rahimi Talarposhti Page 9
    This study was conducted on coastal waters of Golestan province in 2004. The relationship between body weight–fork length and Age–fork length for all samples were obtained: W= 1.5 × 10-3 FL 2.1200, (r = 0.8210) and FL = 139.630, Age0.3372, (r = 0.8313).In this research growth formula and its parameters was estimated: Lt = 33.48[1-exp-0.250 (t + 0.378)], L = 33.48cm, k = 0.250, to = -0.378.The average of condition factor for male and female were obtained 1.256±0.2640 and 1.033±0.2456, respectively. Samples were at 7 different age classes (2-8 years) and the most fish numbers (51.30%) which involved were 3 and 4 years old. 77.45% of samples were female and 22.54% of them were male so sexual–ratio was obtained: 1:3.53 (male:female). GSI peak for female at first of forth week in April was (21.8345) and male at the end of third week in March was (8.2720). The Minimum, maximum and mean of absolute fecundity were estimated: 4239, 85187, 20891 ova, respectively.
  • Mahmoud Hafezieh Homeira Hosseinpour Page 21
    Bisexual Artemia in Urmia lake is a native species that is very important in biodiversity and phylogeny aspects. In this paper, effect of salinity on reproduction model of Artemia urmiana from 1995 till 2002 were studied. Urmia lake water salinity was increased affected from low precipitation in recent drought years, in november of 2001 it became more than 300ppt and transparency of water in some stations were maseaured as their depth. In sampling it was determined, in natural condition, same as artificial condition, some stresses such as high salinity and reduction in food availabe, shifted reproduction model of Artemia from ovovivipariety to ovipariety.According to data analysis there are significant differences (P<0.05) between two groups of salinity, less and more than 172ppt and oviparous percentages of Artemia urmiana.
  • Kazem Darvish Bastami Majid Shekari Seyed Ahmadreza Hashemi Alireza Khansari Mahmoud Sinaei Somayeh Pouralimotlagh Page 29
    Otolithes ruber (Teleostei: Sciaenidae) is an important species in the Khouzestan province waters, Iran. Catch management of this species in region is required to be known some biological parameters such as growth and mortality. We used commercial fishing data and samples in the Choebdah and Hendijan landing near Abadan port to estimate population dynamic parameters for O. ruber. The population parameters were analyzed using the FAO-ICLARM stock assessment tool (FiSAT). The growth parameters of von Bertalanffy equation were as, L∞: 69.72cm, K: 0.53year-1 and t0: -0.16. The estimated value of total mortality, natural mortality and fishing mortality were 2.25, 0.84 and 1.41year-1, respectively. Exploitation ratio, E was estimated to be 0.63 year-1 and these high values of E indicated that the Otolithes ruber stock in the region waters is under fishing pressure
  • Fakhrolsadat Rezaei Mehrizi Baba Mokhaier Abdolrahim Vosoughi Gholamabass Zarshenas Page 35
    In this survey, 50 brooder Indian white shrimp (Penaeus indicus) caught from Jask area in the Persian Gulf. After freezing specimens, transferred them to laboratory and investigated for parasitic nematode and they were visibled with eye. Nematodes, separated from remainder gut contents, then coloration and fixed by the help of light microscope and acquaintace keys. They were identified to genus level. The genus of nematode was Hysterothy lacuim. For statistical study we used (One way ANOVA) and SPSS software. From 50 samples that experimented in this test in 27 cases nematodes observed. The result indicated that in 54 present of all breeders nematode parasitic was observed.
  • Reyhaneh Ghane Maral Alimoradi Naserabadi Behrouz Abaszadeh Page 43
    Understanding the quality & biological conditions of aquatic ecosystem is essential for management. In this study, some indices (Temperature & Dissolved Oxygen) of Shahrestanak River (Karaj, Iran) were measured and Hillsenhoff Index (HFBI) was used. This research was carried out from January 2006 for duration of one year in 3 stations of the river with 3 replication for temperature and dissolved oxygen sampling and at the same time different types of macroinvertebrates of the river was sampled. Dissolved oxygen in the River was varied from maximum 13.3mg/l in November to 6.8mg/l in July. The average was 8.3mg/l in this time. The maximum temperature was 12°C in July and minimum was 4.3°C in December. The total average was 7.7°C. In this study, 21 families of macroinvertebrates were identified. Due to seasonal variation, maximum & minimum number of macroinvertebrate sample in winter was belonging to Baetidae and Tabannidae families, respectively. In spring Chironomidae and Stratiomyidae; in summer Chironomidae & Gammaridae families and in autumn Chironomidae and Tabannidae families respectively had maximum & minimum number of macroinvertebrates. The maximum number of abundance was 1575samples/m² which belonged to Chironomidae and the minimum number was 1samples/m² which belonged to Stratiomyidae. The value of Hillsenhoff Index in sampling period was 3.39 to 5.1 and the average was 4.56 which according to the table of Hillsenhoff Index is a cue to the good quality of water during the year of sampling.
  • Seyed Hossein Hosseinifar Parviz Zare Kazem Darvish Bastami Page 53
    In this study, post larvae were fed with different level of Artemia franciscana nauplii replacement (0%, 50%, 100%) with microdiet. Post-larvae were fed with experimental treatments from (PL1) stage to (PL11) stage. The results have shown that partial or complete replacement of live food with microdiet significantly decrease survival, total length, carapace length, weight and the number of spine over the rostrum of post-larvae (P<0.05). However, substitution of live food with microdiet had no negative effects on resistance to salinity stress (P>0.05). According to these using commercial microdiet is not a proper replacement for live food in post-larva culture and still there is a need for further studies regards nutritional requirement of shrimp larvae and post-larvae and diet manufacturing process.