فهرست مطالب

پترولوژی - پیاپی 1 (بهار 1389)

نشریه پترولوژی
پیاپی 1 (بهار 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/02/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • هادی عمرانی، محسن موید، احمد جهانگیری، محسن موذن صفحه 1
    سنگ های دگرگونی منطقه قروه، جنوب شرق سنندج، جزو زون دگرگونی سنندج سیرجان است. جنوب این ناحیه دارای مجموعه ای از دگرگونی های ناحیه ای و دگرگونی های مجاورتی حاصل از نفوذ توده ها است. درجات دگرگونی مختلف، نفوذ توده ها و پروتولیت های گوناگون، سنگ های دگرگونی مختلفی را به وجود آورده اند. متاپلیت ها دارای دو نسل از کانی های آندالوزیت، کردیریت و گارنت هستند که در پاسخ به دو مرحله نفوذ مجزا ایجاد شده اند. فیبرولیت به همراه آندالوزیت، گارنت، بیوتیت و مسکوویت در کنار توده نفوذی سرتیپ آباد برونزد دارد. مطالعات بافتی نشان می دهد که این فیبرولیت ها حاصل تاثیر فازهای نهایی ماگماتیسم است. رشد فیبرولیت ها بدون چین خوردگی و در همه جهات روی بیوتیت و آندالوزیت نشان می دهد که آنها در شرایط آرام تکتونیکی منطقه قروه به وجود آمده اند. مطالعات بافتی فیبرولیت ها نشان می دهد که از نوع ناهماهنگ هستند. فیبرولیت ها غالبا روی بیوتیت ها و به مقدار کمتر در حاشیه و روی آندالوزیت رشد کرده اند. مطالعات فشار و دما سنجی فشار و دمایی کمتر از 3 کیلوبار و 700 درجه سانتی گراد را در زیر سیستم KMASH نشان می دهد. برخی مطالعات بافتی با ادامه رشد فیبرولیت ها بعد از تغییرشکل پلاستیک مطابق است.
    کلیدواژگان: قروه، دگرگونی، متاپلیت، فیبرولیت
  • عبدالناصر فضل نیا صفحه 11
    فرو افتادن قطعاتی از گارنت-بیوتیت-کیانیت شیست های مجموعه دگرگونی قوری (بخش جنوبی زون سنندج-سیرجان، شمال شرق نیریز) به داخل توده نفوذی تله پهلوانی با ترکیب اولیه لوکوکوارتز دیوریت-آنورتوزیت باعث شده است تا این شیست ها (زنولیت ها) درجات دگرگونی مجاورتی شدیدی را در حد اواخر رخساره پیروکسن هورنفلس تحمل نموده، به میگماتیت های فلسیک تبدیل شوند. حجم مذاب تولید شده (لوکوسوم) بر اساس مدل بندی ژئوشیمیایی عناصر فرعی، حدود 50 تا 70 درصد حجمی بوده است. خروج بخشی از این مذاب ها (احتمالا کمتر از 25 درصد حجمی) و اتصال آنها به یکدیگر، میانبارهای کوچک گرانیت پرآلومینوس را تولید نموده است.
    کلیدواژگان: مدل بندی ژئوشیمیایی، ذوب بخشی، میگماتیت، متاپلیت، عناصر خاکی نادر
  • فریده وزیری هشی، محمد لطفی، محمدهاشم امامی صفحه 27
    نشانه معدنی نبی جان از نظر جغرافیایی در 20 کیلومتری جنوب باختری شهرستان کلیبر و بر اساس تقسیم بندی های ساختاری در زون البرز- آذربایجان واقع شده است. واحدهای نفوذی منطقه به سن الیگوسن و با ترکیب سنگ شناختی مونزودیوریت-دیوریت تا گابرو-مونزوگابرو در واحدهای آهکی و ولکانیکی کرتاسه فوقانی نفوذ کرده و سیال های با منشاء ماگمایی حاصل از این توده ها، سبب دگرگونی خود توده و سنگ های آتشفشانی و دگرگونی واحد آهکی اطراف شده است. چهار زون دگرسانی اصلی پتاسیک، فیلیک، سیلیسی و پدیده تورمالینی شدن در مظهر معدنی نبی جان شناسایی شده اند. از نظر کانی زایی، می توان کانی های پیریت، طلای آزاد، کالکوپیریت، آرسنوپیریت، اسفالریت، مالاکیت، آزوریت، ماگنتیت و هماتیت را در منطقه مشاهده نمود. اکتشافات ژئوشیمیایی با برداشت 425 نمونه صورت گرفته است که بر اساس داده ها، بالاترین عیار مس در منطقه 41200گرم در تن و پایین ترین عیار آن 12گرم در تن تعیین گردیده است. میانگین عیار طلا در منطقه ppm 44/0است. شواهد صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی، تشکیل و کانه زایی طلا و مس در منطقه را در کنترل عوامل ساختاری و شیمیایی نشان می دهد.
    کلیدواژگان: مظهرمعدنی نبی جان، دگرسانی، مس، طلای آزاد
  • اشرف ترکیان صفحه 49
    مجموعه پلوتونیک قروه در جنوب قروه، 80 کیلومتری شمال غرب همدان، در مختصات جغرافیایی¢42 o47 تا o48 طول شرقی و ¢50 o34 تا ¢10 o35 عرض شمالی قرار دارد. این مجموعه در پهنه سنندج- سیرجان جایگزین شده است. نفوذی های مافیک و فلسیک در این مجموعه شناسایی شده است و این مقاله بر بررسی های ژئوشیمیایی سه واحد اصلی گرانودیوریت، گرانیت و دیوریت گابروئی متمرکز است. این واحدها بر اساس مشاهدات صحرایی، ویژگی های کانی شناسی و ژئوشیمیایی تفکیک شده اند. دیوریت ها به سبب محتوی سیلیس شان (48 تا 54 درصد) و نیز فراوانی کم عناصر ناسازگارشان Ba)، Nb و (La نسبت به گوشته غنی شده، مشخص می شوند، لیکن مقادیر این عناصر با فراوانی آنها در پوسته میانی شبیه است. افزون بر این، آنها از نسبت 98/0 – 54/1 Al2O3/(MgO + FeOt) = و نسبت مولی 59/0 – 71/0 CaO/(MgO + FeOt) = برخوردار هستند. بنابراین، احتمالا منشا ماگمای دیوریتی ذوب پوسته مافیک بوده است. شاخص های ژئوشیمیایی و حجم زیاد سنگ های گرانیتوئیدی (گرانودیوریت و گرانیت) با این موضوع که آنها از طریق تفریق بلورین ماگمای والد بازالتی مشتق از گوشته توام با آلایش به وجود آمده باشند، سازگار نیست. سنگ های گرانودیوریتی و گرانیتی دارای مقادیر متوسطی از نسبت مولیAl2O3/(MgO + FeOt) و CaO/(MgO + FeOt) هستند. این مشخصه بر ذوب بخشی بدون آب متاگری واک ها، به عنوان منبع پروتولیت، برای این گروه از سنگ ها (گرانودیوریتی –گرانیتی) دلالت دارد. بررسی داده های ژئوشیمیایی عناصر REE، Yو Sr در واحدهای اخیر نشان می-دهند که پلاژیوکلاز و آمفیبول، بدون حضور گارنت، فازهای اصلی تفریق یافته در طی جدایش مذاب هستند.
    کلیدواژگان: گرانودیوریت، گرانیت، پوسته مافیک، متاگری واک، پهنه سنندج، سیرجان، قروه
  • محمدعلی رجب زاده، سینا اسدی صفحه 67
    مطالعات صحرایی، کانی شناسی و زمین شیمیایی در منطقه قطروییه، نشان دهنده دو مرحله جداگانه دگرسانی گرمابی همراه کانه زایی آهن با برتری کانی مگنتیت است. حضور بافت های جانشینی گسترده در سنگ های واکنش پذیر کربناته دگرگون شده به عنوان میزبان کانسنگ ها، مرز تدریجی بین کانسنگ آهن و سنگ میزبان، شواهد دگرسانی Na-Ca و توالی پاراژنزی پاراگونیت سیدریت تیتانیت تورمالین ± ترمولیت ± پیریت ± کالکوپیریت همراه با مگنتیت، نشان می دهند که بخشی از فرآیند کانه زایی عمقی به صورت دیرزاد و در امتداد مرز لایه بندی، همزمان با دگرسانی و بر اثر عملکرد سیال گرمابی اسیدی با شوری بالا صورت گرفته است. بخش دوم کانه زایی آهن با دگرسانی سریسیتی-پروپلیتی مشخص و با بافت و ساخت رگه ای-رگچه ای، جانشینی هماتیت به جای مگنتیت و توالی پاراژنزی سریسیت کوارتز اپیدوت + کلریت ± مگنتیت همراه بوده است. مطالعه عناصر گروه REE سنگ میزبان نشان دهنده حمل آنها همراه با عناصر گروه LILE طی دگرسانی و برعکس، غنی شدگی عناصر گروه HFSE است. مطالعه میانبارهای سیال در کوارتزهای کانسنگ مگنتیت نشان می دهند که این دسته از کانسنگ ها از سیالات گرمابی سرشار از NaCl-MgCl2-CaCl2-H2O-CO2 با درجه حرارت بین 180 تا 435 درجه سانتی گراد و با شوری 5/3 تا 15درصد وزنی معادل NaCl در فشارهای کمتر از 280 بار تشکیل شده اند.
    کلیدواژگان: کانه زایی، آهن، گرمابی، میانبار سیال، قطروییه
  • زهرا طهماسبی، محمود خلیلی، احمد احمدی خلجی، محمد علی مکی زاده صفحه 87
    توده گرانیتوئیدی آستانه بخشی از توده های نفوذی موجود در زون سنندج - سیرجان را تشکیل داده و ترکیب سنگ شناسی این توده عمدتا متشکل از تونالیت، گرانودیوریت، ساب ولکانیک های ریوداسیتی با ترکیب غالب گرانودیوریتی می باشد. مطالعات صحرایی، کانی شناسی، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی نشان می دهند که ماگمای سازنده واحدهای اصلی این توده از نوع I، کالکو آلکالن و غنی از پتاسیم (پتاسیک) بوده و از نظر درجه اشباع از آلومینیم (ASI) متاآلومین تا کمی پرآلومین است. پایین بودن نسبت های Al2O3/(FeO+MgO+TiO2) و (Na2O+K2O)/(FeO+MgO+TiO2) و شواهد ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و کمیاب، نشان می دهند که منشا ماگمای اولیه از پوسته زیرین بوده که در طی یک حاشیه ورقه همگرا ایجاد شده است. این ماگما احتمالا در اثر ذوب بخشی پروتولیت های پوسته زیرین (آمفیبولیت) به وجود آمده است و تبلور تفریقی مذاب ها در سطوح بالاتر پوسته، واحدهای مختلف سنگ شناسی را سبب گردیده است و ماگماهای بازالتی حاصل از گوشته که در پوسته زیرین جایگزین شده اند محتمل ترین منشا گرمایی برای ذوب بخشی بوده اند
    کلیدواژگان: پترولوژی، آستانه، زون سنندج، سیرجان، ژئوشیمی گرانیتوئید، کالکو آلکالن نوع I، منشا پوسته ای
  • جمشید احمدیان، نوشین بهادران، قدرت ترابی، مامورو موراتا صفحه 103
    مجموعه آتشفشانی عروسان (شمال شرق انارک) در زون ایران مرکزی (بلوک یزد) قرار دارد. این مجموعه متشکل از سنگ های آذرین اسیدی تا حدواسط - بازیک است و از نظر سنگ شناسی ترم هایی همچون داسیت، تراکی آندزیت، شوشونیت و تراکی بازالت پتاسیک را شامل می شود. ویژگی های کانی شناسی نظیر ترکیب کلینوپیروکسن ها (سالیت- اوژیت)، بیوتیت های با عدد منیزیم بالا، میزان قابل ملاحظه K2O و نسبت های بالای Ce/Yb، Th/Yb و Ta/Yb مبین سرشت شوشونیتی گدازه های ناحیه مورد مطالعه است. فقدان آنومالی Eu نشان از بالا بودن فوگاسیته اکسیژن ماگمای سازنده است که خود از شاخص های ماگمای شوشونیتی است. الگوی عناصر نادر خاکی و نمودارهای عنکبوتی حاکی از غنی شدگی LREE و LILE و تهی شدگی عناصر گروه HFS (نظیر Nb، Ta و Ti) که از مشخصه های ماگماتیسم زون فرورانش است. بررسی های ژئوشیمیایی حاکی از آن است که علاوه بر تبلور بخشی، فرآیند های آغشتگی پوسته ای و اختلاط ماگمایی نیز در تحول ماگمای سازنده سنگ های آتشفشانی ناحیه موثر بوده است. بر اساس مدل سازی انجام شده، سنگ منشا آمفیبولیتی گارنت دار (0-10% گارنت) برآورد شده است.
    کلیدواژگان: سنگ های آتشفشانی، شوشونیت، ژئوشیمی، عروسان کبودان
|
  • Hadi Omrani, Mohsen Moayyed, Ahmad Jahangiri, Mohsen Moazzen Page 1
    The metamorphic rocks of the Ghorveh area, southeast of Sanandaj, are classified as a part of the Sanandaj-Sirjan metamorphic zone. South of Ghorveh includes an assemblage of regional and contact metamorphic rocks as a result of intrusion of igneous plutons. Different types of metamorphic rocks are produced in this regard. Metapelites have two generations of andalusite, cordierite and garnet produced by two distinct contacts metamorphism. Fibrolites are associated with andalusite, garnet, biotite and muscovite near Sartip Abad intrusion. Fibrolite growth without deformation and randomly on biotite and andalusite shows that fibrolites have formed at the latest stage of intrusion phase in this area. The textural studies of fibrolites show that they are of disharmonious type. Thermobarometry shows pressure and temperature lower than 3 Kb and 700°C in KMASH sub-system, respectively. Some textural evidence are consistent with continuation of fibrolite growth after ductile deformation.
  • Abdolnaser Fazlnia Page 11
    Falling down of pieces of garnet-biotite-kyanite schists from the Qori metamorphic complex (southern part of Sanandaj-Sirjan zone, northeast Neyriz) into the Tall-e-Pahlevani intrusion, with an initial composition of leuco-quartz diorite–anorthosite, led to these schists (xenoliths) undergo highly contact metamorphic degrees up to pyroxene hornfels facies, and hence were formed felsic migmatites. Melt volume size produced (leucosome) based on minor element geochemical modeling was about 50 to 70 vol. %. Some parts of the partial melts (probably <25 vol. %) were extracted from the xenoliths, joined each other, and produced small patches of the per-aluminous granites.
  • Farideh Vaziri Heshi, Mohammad Lotfi, Mohammad Hashem Emami Page 27
    The Nabijan Cu-Au exposure is located in 20 Km southwest of Kaleibar. On the basis of structural classification it is situated in the zone of Alborz-Azarbaijan. The diorite-monzodiorite to gabbro-monzogabbro intrusive units of the area with Oligocene age, is intruded into the calcareous and volcanic rocks of the upper Cretaceous lead to metamorphism of the country rocks as well as the original body. Four hydrothermal zones including potassic, phyllic, silicification and tourmalization are recognized. Pyrite, native gold, chalcopyrite, arsenopyrite, sphalerite, chalcocite, malachite, azurite and hematite are present. Based on geochemical exploration studies and collection of 425 samples, the content of Cu varies from 41200 to 12 ppm. The average content of gold is 0.44 ppm. The formation and occurrence of Au and Cu mineralization are controlled by structural and geochemical ingredient.
  • Ashraf Torkain Page 49
    The Qorveh Plutonic Assemblage (QPA) is located in south of Qorveh, about 80 Km NW Hamedan, between 47˚ 42´ and 48˚ E-longitude and between 34˚ 50´ and 35˚ 10´ N-latitude. It was emplaced in a Sanandaj-Sirjan Zone (SSZ). Mafic and felsic intrusions have been identified within the QPA and this paper focuses on the geochemistry of three main units of this assemblage. These units have been identified on the basis of field observations, mineralogical and geochemical characteristics consisting of diorites, granodiorites and granites. The gabbro-diorite plutons are characterized by SiO2 contents between 48 and 54 wt %, low abundances of incompatible elements (Ba, Nb and La) relative to mantle, but rather are similar to their average in the middle crust. In addition, they have Al2O3/(MgO+FeOt)= 0.98-1.54 and molar CaO/(MgO+FeOt)= 0.59-0.71 and they were probably derived from a mafic crustal source. The geochemical features combined with the high volume of the granitoid rocks (the granodiorite and granite) are inconsistent with an origin via the differentiation of mantle-derived basaltic parent magma and assimilation. The granodioritic and the granitic rocks show moderate values of molar Al2O3/(MgO+FeOt) and molar CaO/(MgO+FeOt) suggesting an origin involving dehydration melting of a metagreywacke source. Geochemical data on REEs, Y, Rb, and Sr in the latter units indicate that amphibole and plagioclase in the absence of garnet, were the major fractionating phases during magma segregation.
  • Mohammad Ali Rajabzadeh, Sina Asadi Page 67
    Field, mineralogical and geochemical investigations indicate that Qatruyeh area, northeast Neyriz, has experienced two different stages of metasomatic-hydrothermal alterations with dominance of magnetite mineralization. Replacement textures and mineral assemblages in host rock reveal that the mineralization and hydrothermal alteration occurred in two stages. The first stage of alteration includes of Na-Ca alteration accompanying magnetite ores with mineral paragenesis of Paragonite + Siderite + Titanite + Tourmaline ± Tremolite ± Pyrite ± Chalcopyrite. Na-Ca alteration related to epigenetic ore mineralization tends to be developed in deeper levels along bedding. The second stage indicates a sericitic-propylitic alteration which occurred with widespread veins and veinlets of hematite. Mineral paragenesis consists of sericite + quartz + epidote + chlorite ± magnetite. Analytical data on metacarbonate host rock show that LILEs and REEs were depleted whereas HFSEs were enriched during the alterations. Data from fluid inclusions suggest that low grade magnetite ores were deposited at temperatures between 180 and 435oC and pressures <280 bars from NaCl-MgCl2-CaCl2-H2O-CO2-bearing fluids with salinities between 3.5 and 15 weight percent NaCl equivalent.
  • Zahra Tahmasbi, Mahmoud Khalili, Ahmad Ahmadi Khalaji, Mohammad Ali Makki Zadeh Page 87
    The Astaneh granitoid massif represents a small portion of Sanandaj – Sirjan zone and consists of tonalite, granodiorite, monzogranite and rhyodacite, being the granodiorites the most dominant rocks. Petrological, mineralogical, field and geochemical investigations suggest that the Astaneh granitoid is similar to those of the high-K calc-alkaline series, metaluminous to weakly peraluminous, and displays features typical of I-type granites. Low Al2O3/ (FeO+MgO+TiO2) and (Na2O+K2O)/ (FeO+MgO+TiO2) ratios, and the trace and rare-earth elements patterns suggest that these rocks formed along a destructive plate margin and were derived from a lower crustal source. The granitoid magma involves partial melting of lower crustal protoliths (Amphibolites) and fractional crystallization of the melts in higher crustal levels generated the whole spectrum of rock types represent in the Astaneh massif. Mantle-derived basaltic magmas emplaced into the lower crust are the most likely heat sources for partial melting.
  • Jamshid Ahmadian, Noushin Bahadoran, Ghodrat Torabi, Mamuro Murata Page 103
    The volcanic complex of the (NE Nain) is part of Central Iran (Yazad block). This complex consists of intermediate to acidic volcanic rocks and includes dacite, trachyandesite, shoshonite and potassic trachybasalt Mineralogical characteristics such as chemical composition of clinopyroxene (diopside to augite), and high Mg number of biotites as well as geochemical ratios of Th/Yb, Ce/Yb, and Ta/Yb indicate that lavas are shoshonitic in nature. The lack of Eu anomaly is an indicative of high oxygen fugacity, a diagnostic feature of shoshonitic magmas. The pattern of rare earth elements and spider diagrams show LREE and LILE enrichment and HFSE (Ti, Ta, Nb) depletion which are the characteristics of subduction related magmas. Geochemical studies reveal that in addition to fractional crystallization, crustal contamination and magma mixing affected on the evolution of magma which has produced the volcanic rocks in the studied area.Based on the accomplished modeling, the source rock has possibly been a garnet amphibolite (including 0-10% garnet content) liable for generating the study volcanic rocks.