فهرست مطالب

پژوهش های پولی - بانکی - پیاپی 1 (پاییز 1388)

فصلنامه پژوهش های پولی - بانکی
پیاپی 1 (پاییز 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • احمد مجتهد صفحه 1
    با توجه به تحولات اقتصادی و فناوری های جدید، بانک های مرکزی جهان اقدام به تجدید نظر در نحوه فعالیت خود نموده اند. اهداف بانک های مرکزی یکبار دیگر تعریف شده، و با توجه به دیدگاه جدید در مورد کوچک کردن دولت ها و استفاده از سازوکار بازار به جای برنامه ریزی های متمرکز و سیاست های دستوری، این اهداف با تغییرات اساسی رو به رو شده است.
    اهداف بانک های مرکزی محدودتر گردیده و اولویت اصلی به سیاست ثبات اقتصادی و مبارزه با تورم داخلی داده شده است. ابزارهای پولی بانک های مرکزی نیز، به سمت ابزارهای غیرمستقیم حرکت کرده، و برخی از وظایف بانک های مرکزی، از آن تفکیک و به سایر دستگاه ها واگذار شده است.
    بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بعد از گذشت نیم قرن از آغاز فعالیت و اجرای سه قانون پولی و بانکی (که مهمترین آن قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1362 می باشد) نیاز به بازنگری اهداف، ابزارها، و فعالیت های خود در زمینه سیاست پولی دارد. با جدا شدن بازار سرمایه از حوزه نظارت بانک مرکزی، تاکید فعالیت های بانک مرکزی بیشتر در بازار پول و ارز خواهد بود؛ هر چند نمی توان مرزی بین فعالیت های بازار پول و بازار سرمایه کشید، زیرا فعالیت این دو بازار به شدت در یکدیگر تنیده شده است. ابزارهای پولی بانک مرکزی نیز، در راستای بانکداری اسلامی و توسعه بازارهای مالی نیاز به تجدیدنظر اساسی دارد.
    در این مقاله، ابتدا تحولات اقتصادی و بازارهای مالی در سطح جهان، و سپس جهت گیری بانک های مرکزی در این راستا بررسی می گردد. در ادامه، مقاله به بررسی اهداف، سیاست ها، و ابزارهای پولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پرداخته؛ و ضمن ارزیابی آنها، پیشنهاداتی در جهت بهبود آنها ارائه خواهد نمود.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، بانک مرکزی، ابزارهای پولی
  • زهرا افشاری، احمد یزدان پناه صفحه 25
    سیستم بانکی نقش مهمی را در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می کند. لذا ثبات سیستم بانکی می تواند نقش مهمی در ثبات اقتصادی داشته باشد. برای این منظور، برخی از کشورها سیستم بیمه سپرده را معرفی کرده اند. اما سیستم بیمه سپرده یک مکانیزم نسبتا بسیار پیچیده است. بنابراین در این مقاله، بر اساس شواهد 23 کشور در حال توسعه منجمله ایران، بین سال های 1980 تا 2002 با به کارگیری مدل لاجیت چند متغیره تلاش شده است تا تاثیر سیستم بیمه سپرده صریح بر وقوع بحران های بانکی بررسی شود. نتایج نشان می دهند که سیستم بیمه سپرده صریح، احتمال وقوع بحران بانکداری را افزایش می دهد و هرچه که سطح پوشش بیمه سپرده گذاران گسترده تر باشد و این سیستم تامین وجه شده باشد و عضویت در آن اختیاری باشد و نیز در جایی که توسط بخش دولتی به جای خصوصی اداره شود این احتمال افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: بحران بانکی، بیمه سپرده صریح، بیمه سپرده ضمنی
  • سیدکمیل طیبی، یاسر عباسلو صفحه 57
    اشتغال را می توان به لحاظ اهمیت، در ابعاد عملی شخصیت انسان، منشا هویت و ابزار رسیدن به سعادت نوع بشر به شمار آورد. به طور کلی طی سال های اخیر، تامین اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در قالب یکی از دغدغه های اقتصادی و به عنوان ضروری ترین هدف برای مدیریت کشور و برنامه های اقتصادی در ایجاد فضای کسب و کار مدنظر قرار گرفته است. در این زمینه، سیاست های پولی و اعتباری جایگاه ویژه ای دارند، به طوری که استفاده از اعتبارات، خواه در سرمایه گذاری های جدید، خواه در تامین سرمایه در گردش، منجر به افزایش تولید می شود و از این رو می تواند در اشتغال زایی تاثیر بسزایی داشته باشد. در این راستا، یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر اشتغال، اعتبارات بانکی است که از طریق فراهم سازی فرصت های سرمایه گذاری برای تولیدکنندگان، زمینه توسعه و ایجاد فرصت های شغلی را برای جویندگان کار فراهم می سازد. البته لازم به ذکر است که کارایی نظام پولی و مالی هر کشور و نحوه مدیریت مالی واحدهای اقتصادی موجود، شرط لازم و کافی برای دستیابی به این آثار مثبت اقتصادی است، که در صورت نبود آنها، چه در بخش اعطای اعتبارات و چه در بخش مصارف اعتبارات، اثرات مطلوب و مورد انتظار بر جای نخواهد ماند.
    عملکرد سیستم بانکی از جمله تعیین کننده های کلان اشتغال و بهبود فضای کسب و کار است که البته می تواند بخش های مختلف اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد. اختصاص تسهیلات به یک بخش، بدون شک اثرات غیرمستقیمی بر سایر بخش ها نیز خواهد داشت، به طوری که تسهیلات متنوع بانکی ایجادکننده فرصت های شغلی جدیدی در اقتصاد است.
    این مطالعه، به دنبال بررسی اثرات تسهیلات بانکی به همراه سایر تعیین کننده های کلان، بر اشتغال بخش های اقتصادی ایران از جمله صنعت، کشاورزی و خدمات در طی سال های (13851350) است. بر این اساس، یک مدل اشتغال تصریح می شود و به روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR) برای بخش های فوق الذکر برآورد می گردد. نتایج تجربی مدل، زمینه های لازم را برای تحلیل اثرات مختلف رشد تسهیلات واقعی بانکی بر توسعه فضای کسب وکار در بخش های اقتصادی ایران فراهم می سازد.
    کلیدواژگان: فضای کسب و کار، اشتغال، بخش های اقتصادی، اعتبارات بانکی، رگرسیون به ظاهر نامرتبط (SUR)
  • علی حسن زاده صفحه 79
    تامین مالی به عنوان یکی از محورهای اصلی در شکل گیری فعالیت های اقتصادی در هر اقتصادی محسوب می گردد. نهادهای اعتباری نظیر بانک ها و مؤسسات مالی به عنوان بازیگران این عرصه نقش آفرینان و فراهم کنندگان فضای مساعد برای این مهم محسوب می گردند، چرا که آنان به عنوان واسطه گران مالی، از طریق کاهش هزینه های مبادلاتی، ایجاد سهولت در دسترسی به منابع سرمایه ای برای مدیران و سرمایه گذاران علاوه بر رونق بخشیدن به فعالیت ها و ارتقای اقتصاد داخلی، زمینه های جذب سرمایه گذاری خارجی را فراهم خواهند نمود. علی رغم رودررویی نظام بانکی کشور با تحولات مهم بعد از پیروزی انقلاب، تحمیل وظایف چندگانه و متضاد با روح فعالیت های بانک ها، به عنوان یک نهاد و مؤسسه اقتصادی، نظام بانکی کشور را از وظایف اصلی خود یعنی تعیین پس اندازها و تخصیص بهینه آن دور نموده و نقش این نهاد را به عنوان یک نقش آفرین محوری در عرصه توسعه و نوسازی اقتصاد کشور بسیار کمرنگ نموده است. از دلایل این امر می توان به دیوان سالاری به هم تنیده و پرپیچ وخم و بار سنگین قوانین و مقررات نامساعد و اضافی در نظام بانکی کشور که سادگی، سهولت، و شفافیت و ثبات سرمایه گذاری در کشور را مورد تهدید قرار می دهد اشاره نمود. لذا در این مقاله سعی می گردد ضمن اشاره به جایگاه، ساختار و ویژگی های نظام اعتباری کشور، تنگناهای قانونی و عملی نظام اعطای تسهیلات و اعتباردهی ارزیابی گردد و راهکارهای مناسب، جهت انجام اصلاحات ساختاری و ایجاد شرایط مساعد در این بخش، به عنوان یکی از محوری ترین عرصه های بهبود فضای کسب و کار کشور، ارائه شود.
    کلیدواژگان: نهادهای اعتباری، فضای کسب و کار، هزینه های مبادلاتی، شفاف سازی مقررات، اصلاحات ساختاری
  • علی صالح آبادی صفحه 101
    تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 در مجلس شورای اسلامی، نشانگر ایجاد رویکرد جدیدی در اقتصاد ایران بود. اکنون در دوران شکل گیری سیستم بازاری مدرن در اقتصاد ایران قرار داریم و همزمان، بازارهای جدید مالی در حال تکوین است. به این ترتیب از یک سو، فضای کسب و کار جدید، در بازار سرمایه ایران دستاویز موضوع این تحقیق واقع شده، و از سوی دیگر، فرصت ها و قابلیت هایی که این بازار قادر است برای سایر بازارها فراهم نماید، مورد بررسی قرار گرفته است. واقعیت آن است که بازار سرمایه ایران قادر است به تکوین سایر بازارها کمک نماید در نتیجه به شکل غیرمستقیم به بهبود فضای کسب و کار در این بازارها کمک خواهد کرد، زیرا یکی از الزامات بهبود فضای کسب و کار کمک به تامین مالی کسب و کارها و تامین نقدینگی لازم برای تاسیس و رشد آنها می باشد. یکی از راهکارهای بازار سرمایه، برای کمک به گسترش فضای کسب و کار، فراهم کردن امکانات و تسهیلات لازم برای انتشار اوراق بهادار مختلف جهت تامین مالی طرح ها است. توسعه ابزارهای سرمایه گذاری، نهادهای لازم برای تسهیل فعالیت ها و عملیات بازار و نیز ایجاد بازارهای فعال و پیشرفته برای انتشار و معاملات اوراق بهادار مختلف از دیگر راهکارهای اساسی بازار سرمایه برای کمک به بهبود فضای کسب و کار در اقتصاد ایران می باشد. در بین شاخص های ارزیابی فضای کسب و کار، شاخص زمان و تسهیلات آغاز یک کسب و کار همچنین شاخص حمایت از سرمایه گذار، در ارتباط تنگاتنگی با نهاد ناظر بازار سرمایه قرار دارد. در این مقاله، ضمن بیان دستاوردهای مطالعاتی محققان، آثار بازار سرمایه بر فضای کسب و کار و شاخص های آن و نیازهای کسب و کار در بازار سرمایه مورد مطالعه قرار گرفته، همچنین اصلاحاتی که می تواند به بهبود و رونق شاخص های ارزیابی فضای مزبور منجر شود، بررسی گردیده است. ضمن آنکه ادعای این مطالعه آن است که بازار سرمایه، یکی از پشتیبانان قوی برای اشتغال آفرینی، نوآوری و رشد اقتصادی به دلیل به جریان انداختن «سرمایه آگاهانه» خواهد بود.
    کلیدواژگان: شاخص های فضای کسب و کار، بازار سرمایه، حمایت از سرمایه گذار، و بهبود
  • علی اصغر اسفندیاری، فرهاد ترحمی صفحه 123
    در این تحقیق، با استفاده از جدول داده ستانده سال 1380، فرصت های شغلی میان 26 بخش تولیدی اقتصاد ایران سنجیده می شود. به این منظور، با استفاده از شاخص های MRI، کشش داده ستانده، پیوندهای پیشین و پسین و روش اصلاحی جونز بخش های کلیدی از دیدگاه اشتغال، تولید و ارزش افزوده شناسایی می گردند. سپس با استفاده از اجزای تقاضای نهایی و ارزش افزوده جدول داده ستانده، فرصت های شغلی میان بخش های مختلف اقتصادی تجزیه و تحلیل می گردد. نتایج، بیانگر آن است که بخش های کشاورزی و خدمات بازرگانی، بیشترین فرصت شغلی را، هم از دیدگاه تقاضا و هم از دیدگاه عرضه، در اقتصاد ایران ایجاد می نمایند. ضمن اینکه بخش کشاورزی، کمترین هزینه ایجاد یک فرصت شغلی را در اقتصاد داراست. طبق شاخص MRI، ضریب همبستگی بین بخش های اقتصادی از دیدگاه تولید و اشتغال 5/67 درصد است، در حالی که این ضریب از دیدگاه اشتغال و ارزش افزوده 9- درصد می باشد. بنابراین به طور کل، بخش های اقتصادی از نظر تولید و اشتغال، طبق این شاخص، یک مسیر را طی می کنند ولی از نظر اشتغال و ارزش افزوده دو مسیر متفاوت را می پیمایند.
    کلیدواژگان: فرصت شغلی، جدول داده، ستانده، شاخصMRI، کشش تقاضای نهایی داده، ستانده
  • علی رحمانی صفحه 145
    نظام های مالی به دو گروه بانک محور و بازار محور طبقه بندی می شوند. در نظام های بانک محور، تجهیز پس انداز ها و تخصیص اعتبارات از طریق بانک انجام می شود. در نظام های بازار محور، بازار سرمایه با ارائه فرصت های سرمایه گذاری سودآور به پس اندازکنندگان، منابع لازم جهت فعالیت های اقتصادی را تامین، و به انباشت سرمایه و توسعه اقتصادی کمک می کند. این دو نظام در بسیاری از کشورها وجود دارند، ولی وزن آنها در کشورهای مختلف متفاوت است. نظام مالی ایران اگر چه بانک محور است، ولی ایجاد، استقرار و حفظ یک بازار سرمایه کارا، شفاف و سالم یکی از ضرورت های اصلاح و بهبود فضای کسب و کار کشور می باشد و در مقابل، توسعه، اندازه و عمق بازار سرمایه متاثر از این فضا است. بازار سرمایه ایران در سیاست های کلی اصل 44 و قانون مربوط، برنامه چهارم توسعه و نیز در سیاست های کلی برنامه پنجم مورد توجه جدی قرار گرفته است. کارآمدی این بازار و برآورده کردن انتظارات از آن، مستلزم شناخت تاثیر فضای کسب و کار کشور بر آن و در مقابل اثرگذاری آن بر اصلاح و بهبود فضای کسب و کار می باشد. این مقاله با هدف ارائه این شناخت تدوین شده است.
    در این مقاله، نخست اهمیت نظام مالی و توسعه مالی بررسی شده است. سپس بازار سرمایه توصیف شده است. عوامل مؤثر بر بازار سرمایه شامل: محیط قانونی، محیط اقتصادی، محیط فرهنگی و اجتماعی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، و فناوری پرداخت و تسویه تحلیل و شرایط فعلی ایران و فرصت های بهبود در ارتباط با این عوامل بحث و بررسی شده است. در بخش آخر، پیامد یک بازار سرمایه توسعه یافته از لحاظ دسترسی به سرمایه، نقدشوندگی، توزیع ریسک و هزینه سرمایه توصیف، و وضعیت این متغیرها در بازار سرمایه ایران تحلیل شده است.
    کلیدواژگان: فضای کسب و کار، بازار سرمایه، بورس اوراق بهادار
|
  • Ahmad Mojtahed Page 1
    Nowadays, Central Banks due to economics transformation and new technology revised their activities accordingly. New targets have been defined and with respects to new ideas about small government, market mechanism promoted instead of central planning and government intervention policies. Central Banks used indirect instruments as their favorite instrument. Also, in term of economic policy, they gave top priority to economic stability and inflation controls rather than unemployment before the recent economic crisis.In Iran, after 50 years of establishing Central Bank and passing two important laws on money and banking in 1972 and 1983, there is a need to revise comprehensively the targets, instruments and structure of central banking. Islamic banking is the rule of the law in banking system in Iran since 1983 and after 25 years of practice, it is necessary to evaluate and develop banking activities according to the modern banking and new development.In this paper, we investigate the economic transformation and financial markets development and the role of central banking in terms of monetary policy and new instruments to deal with economic problems in Iran. Also, we proposed some changes in structure, instruments and targets of Central Bank of Iran to cope with banking and financial markets problems.
  • Zahra Afshari Page 25
    The role of banking system in the economic development of countries is crucial, so the stability of banking system is essential for economic stability. In order to achieve banking stability, some countries established a deposit insurance system. But these kinds of systems reveal relatively complex mechanisms.In this paper the attempt was made to identify the impact of explicit deposit insurance on uprising of banking crises by using a multivariate logit model based on the evidence of 23 developing countries (including Iran) in 1980 – 2002 period. The results reveal that explicit deposit insurance tends to increase the likelihood of banking crises. the likelihood is increasing in the cases of extensive insurance coverage offered to the depositors, the funded schemes, voluntary deposit insurance system, and the government run(rather than the private sector) banking system.
  • Seyed Komail Tayebi Page 57
    Bank credits affect employment through providing investment opportunities for firms and creating jobs for applicants. This needs, of course, an efficient financial system in the country to manage properly financial resources in order that the firms can access to the relevant economic effects of employment and growth. The performance of banking is thus a major determinant of employment and business environment affecting importantly other economic sectors. More specifically, credits devoted to a specific sector may affect indirectly economic activities of other sectors. This development may cause a diversified range of job opportunities in the economy. This study examines the effects of bank credits and other macro-determinants on employment of the Iran's economy including industrial, agricultural and services sectors over 1981-2006. Accordingly, we specify a regression system for such sectors and estimate related equations by the SUR (Seemingly Unrelated Regression) method. Empirical results provide a situation to analyze various effects of real bank credits on employment and development of business environment in the Iranian economic sectors.
  • Ali Hassanzadeh Page 79
    Finance is considered as one of the main axes of creating economic activities. Financial institutions such as banks and financial organizations are the main players and role makers and creators of suitable environment in this area, because they, as the financial intermediates, though the decrease of transaction costs, facilitates the access to capital for managers and investors, which in addition to elevating activities and internal economy, brings about the necessary conditions for absorbing foreign investments. The banking system of the country in spite of facing with important developments after the victory of revolution, imposed variety of functions which are against the spirit of banking activities, as an economic institute, was deviated from its main task which is absorbing savings and optimum allocation of them, and its role as an axes creator in development and renovation of the economy has been faded. One of the reasons for this fact is the sophisticated bureaucracy and over-regulation in banking system which threatens the simplicity, transparency and the stability of investment in the country. Therefore, in addition to referring to the position, structure and characteristics of the banking system of the country, this paper tries to evaluate the legal and practical bottlenecks of credit system and offer suitable solutions for structural reform and creating suitable environments in this sector, as one of the main fields of business environment reforms in the country.
  • Ali Salehabadi, Ph Page 101
    Ratification of the Law governing Iran Capital Market in 2005 in the Parliament was a new approach in Iran Economic situation. Currently, we are in the process of formation of modern market system in Iranian economy and simultaneously new financial markets are also being designed. In this article, new business environment in Iran capital market are considered on one hand, and on the other hand, possibilities and potentials that this market is able to create for other markets are also studied. One of the main points in improving business areas is to develop ways for financing; in this regard, Iran capital market is able to broaden other markets indirectly. Providing facilities for issuing different securities in order to raise funds for different business plans, is one of the important aspects and approaches of capital market. Developing new investment instruments, necessary institutions for facilitating and speeding market activities and operations, and also creating active and developed markets for issuing and trading different securities are other main techniques of capital market to improve business environment in Iranian economy. Among indices for evaluation business environment, indices for "time" and "facilities to start up a business" and "investor protection" are in close relation with the capital market supervisory authority. In addition to describing educational outcomes of the editors mentioned in this article, capital market effects on business environment and its indices, and its necessary requirements for business needs in capital markets were being studied as well; meanwhile, useful amendments for developing and booming business evaluation indices are also considered and discussed. This study claims that capital market circulates "informed capital" and therefore, is a strong incentive for innovation, creating new jobs and economic growth.
  • Aliasghar Esfandiary Page 123
    In this research, job opportunities have been examined among 26 productive sectors of Iran's economy by using input-output table in 2001. From viewpoint of employment, production and value added, the key sectors has been diagnosed by using MRI, elasticity of input-output table, backward and forward linkages and June's corrective methods. Then, job opportunities has been analyzed among different economy sectors by using parts of final demand and value added in input-output table. The result indicate that the most of job opportunities in Iran's economy have been create by agriculture and trade services sectors of demand and supply side. Meanwhile, agriculture sector has the lowest cost of creation a job opportunity in Iran's economy. According to MRI index, correlation coefficient is 61/5% among the economy sectors of production and employment. Whereas, viewpoint of employment and value added this coefficient is -9%.Thus, according to this index, economy sectors cover one path by viewpoint of production and employment but by viewpoint of employment and value added those cover different path generally.
  • Ali Rahmani Page 145
    Financial systems are classified as bank-based systems and market-based systems. In bank systems, savings are gathered and credits are allocated by banks. In market systems, capital market helps the capital accumulation and economic development and supplies resources required for economic activities through providing savers with profitable investment opportunities. While these two systems exist in many countries, their importance (weight) varies from one country to another. In Iran, although the financial system is bank- based, the creation, establishment and maintaining an efficient, transparent, and sound capital market are required for improvement of the business environment, and in contrast, the environment affects the development, size and depth of the capital market. Iranian capital market has been seriously considered by general policies of the Article 44 of the Constitution of Islamic Republic of Iran and the relevant Act, the Fourth Development Plan, and general policies of the Fifth Development Plan. In order to make an efficient capital market and to meet expectations from it, we need to recognize effects of the business environment on the capital market and vice versa. The Paper is intended to provide this recognition. The Paper primarily examines the materiality of the financial system and financial development and then it describes capital market. Also, it analyzes factors affecting the capital market, including legal environment, economic environment, social and cultural environment, information and communication technology, and payment and settlement technology. Then it discusses current conditions in Iran and improvement opportunities in relation to the above mentioned factors. Finally, the paper clarifies the implications of a developed capital market from the view points of the capital availability, liquidity, risk distribution, and capital cost and it examines these variables in Iranian capital market.