فهرست مطالب

پژوهش های پولی - بانکی - پیاپی 4 (تابستان 1389)

فصلنامه پژوهش های پولی - بانکی
پیاپی 4 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سیدکمیل طیبی، مهسا ساطعی، پریسا صمیمی صفحه 1
    با توجه به گسترش سیستم بانکی کشور در سال های اخیر و همچنین افزایش تسهیلات و خدمات بانک ها، بررسی تاثیر عملکرد سیستم بانکی بر خالص اشتغال در بخش های اقتصادی اهمیت زیادی پیدا کرده است. آنچه مهم است کارآمدی این نوع تسهیلات در ایجاد فرصت های شغلی جدید است. بدین منظور، این مقاله به بررسی آثار ناشی از تخصیص تسهیلات بانکی کشور به بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات و اندازه گیری روند اشتغال زایی در آنها در دوره 13521385 پرداخته است. در این خصوص، با معرفی و فرموله سازی شاخص های اشتغال زایی خالص در قالب ایجاد شغل و تخریب شغل، میزان اشتغال زایی خالص تسهیلات بانکی در بخش های اقتصادی کشور در دوره مذکور محاسبه شده است.
    در مجموع به واسطه اختصاص تسهیلات بانکی به بخش های صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات، بخش کشاورزی از بالاترین میانگین سالانه شغل ایجاد شده و بخش خدمات از پایین ترین میانگین سالانه شغل ایجاد شده، برخوردار بوده است. با این حال، نتایج به دست آمده گویای نوسان در عملکرد نظام بانکی کشور نسبت به اشتغال زایی در بخش های اقتصادی به ویژه خدمات بوده است، به طوری که این نوع تسهیلات در سال هایی از دوره مذکور به تخریب شغل منجر شده است.
    کلیدواژگان: تسهیلات بانکی، ایجاد شغل، تخریب شغل، بخش های اقتصادی، ایران
  • مرتضی سامتی، آزاد خانزادی، مهدی یزدانی صفحه 35
    نوسان های نرخ ارز بر تقاضای کل اقتصاد، از طریق واردات، صادرات و تقاضای پول و همچنین بر عرضه کل اقتصاد از طریق هزینه های کالاهای واسطه ای وارداتی، تاثیر خواهد داشت. برآیند این دو اثر بر تولید و قیمت، به شرایط اولیه اقتصاد کشور ها بستگی دارد. به طور کلی در بازار کالاها، شوک های مثبت نرخ ارز موجب گران شدن کالاهای وارداتی و ارزان تر شدن کالاهای صادراتی می گردد و در نتیجه افزایش تقاضا برای کالاهای داخلی را درپی خواهد داشت. از سوی دیگر با کاهش ارزش پول ملی، تقاضای نقدینگی بنگاه های اقتصادی افزایش یافته و این امر موجب افزایش تقاضای پول نیز می شود. در بخش عرضه اقتصاد نیز در کشور های در حال توسعه شوک های مثبت نرخ ارز که باعث کاهش ارزش پول ملی می گردند، سبب افزایش هزینه های وارداتی کالاهای واسطه ای و در نتیجه گران تر شدن کالاهای واسطه ای وارداتی و متعاقب آن باعث افزایش هزینه های تولید و سطح قیمت ها می گردند.
    این پژوهش به دنبال بررسی فرضیه نامتقارن بودن اثرات نوسانات نرخ ارز بر روی سطح محصول و سطح قیمت ها در اقتصاد ایران و همچنین ارائه راهکارهایی جهت رویارویی با این اثرات است. برای این منظور از فیلتر هودریک پرسکات جهت تجزیه شوک ها و بررسی اثر آنها بر روی متغیر های سطح محصول و سطح قیمت ها در دوره زمانی 13521386، استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، فرضیه متقارن بودن اثرات شوک های نرخ ارز روی سطح تولید پذیرفته می شود؛ در حالی که این فرضیه برای سطح قیمت ها پذیرفته نخواهد شد.
    کلیدواژگان: شوک های نرخ ارز، اثرات نامتقارن شوک ها، فیلتر هودریک، پرسکات
  • اکبر توکلی، محسن سیاح صفحه 59
    هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و ارزش واقعی اقلام تشکیل دهنده تقاضای کل کشور است. نوسانات نرخ ارز به دو جزء قابل پیش بینی و غیرقابل پیش بینی تجزیه می شوند و تاثیر این نوسانات در کنار دو ابزار سیاست پولی (نقدینگی) و سیاست مالی (مخارج دولت) بر فعالیت های اقتصادی کشور مورد ارزیابی قرار می گیرد. مدل اقتصادی از یک سیستم معادلات شامل تولید واقعی، مخارج خانوارها، سرمایه گذاری خصوصی، صادرات غیرنفتی و واردات تشکیل می شود. با استفاده از اطلاعات سالانه در سال های 13391386 و با کمک روش اقتصاد سنجی، سیستم معادلات شبه مرتبط برآورد می گردد. نتایج حاصل از شوک مثبت (کاهش نرخ ارز یا بهبود ارزش پول کشور)، شوک منفی (افزایش نرخ ارز یا کاهش ارزش پول کشور) و اعمال سیاست های مالی و پولی نشان می دهند که:1-تاثیر حاصل از افزایش نرخ ارز (شوک منفی) بر سطح مخارج خانوارها و سطح صادرات چشمگیر است. با افزایش نرخ ارز (کاهش ارزش پول کشور)، صادرات غیرنفتی، واکنش منفی؛ و مخارج خانوارها واکنش مثبتی را نشان می دهند.
    2-واردات کشور نسبت به نوسانات نرخ ارز تاثیر قابل توجهی را نشان نمی دهد. اثر مخارج دولت بر واردات، مثبت و در مقایسه با اعمال سیاست انبساط پولی تاثیر بیشتری را نشان می دهد.
    3-نوسانات نرخ ارز تاثیر چندانی بر تولید واقعی کشور و سرمایه گذاری خصوصی ندارد.
    کلیدواژگان: نوسانات نرخ ارز، تولید، مصرف خانوارها، سرمایه گذاری، صادرات، واردات
  • سیدعباس موسویان صفحه 79
    بانک یکی از مهم ترین نهادهای بازار پول است که نقشی انکارناپذیر در تامین مالی طرح های تولیدی، خدماتی و تجاری دارد. در حال حاضر بروز برخی از مسائل و مشکلات در اقتصاد کشور سبب شده است تا خود بانک ها با مشکل تامین مالی مواجه شوند. یکی از متداول ترین روش های تامین مالی بانک ها استفاده از اوراق بهادار با پشتوانه تسهیلات بانکی است. استفاده از این ابزار که در بانکداری متعارف سابقه قابل توجهی دارد، در بانک های اسلامی از جمله ایران سابقه زیادی ندارد.
    با تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 و تکمیل آن در دی ماه سال 1388، بستر قانونی لازم جهت طراحی و انتشار اوراق بهادار جدید ایجاد شده است. اکنون بانک ها می توانند از طریق طراحی و انتشار ابزارهای مالی جدید، اقدام به تامین مالی از طریق بازار سرمایه نمایند.
    این تحقیق درصدد معرفی چنین ابزاری است و از دو بخش تشکیل شده است، در بخش نخست با نگاهی به سابقه تبدیل دارایی های بانکی به اوراق بهادار در بانکداری متعارف و بانک های اسلامی، به تبیین اهداف، عملکرد و آسیب شناسی تبدیل دارایی های بانکی به اوراق بهادار پرداخته می شود و در بخش دوم به طراحی ابزار مالی مناسب برای تبدیل دارایی های بانکی به اوراق بهادار و تبیین ویژگی های آن در بانکداری ایران می پردازد که این ویژگی ها عبارت اند از: اولا از منظر فقهی ابزاری قابل قبول باشد، ثانیا با قوانین و مقررات پولی و مالی ایران سازگار باشد و ثالثا با توجه به نقش این ابزارها در پدید آمدن بحران مالی اخیر، بحران آفرین نباشد.
    کلیدواژگان: تامین مالی بانک، اوراق بهادار با پشتوانه تسهیلات بانکی، اوراق مرابحه رهنی، اوراق اجاره به شرط تملیک، اوراق خرید دین
  • پرستو شجری، بیتا محبی خواه صفحه 115
    در این مقاله با استفاده از روش علامت دهی، یک مدل احتمالی برای پیش بینی وقوع بحران های بانکی و ترازپرداخت ها در اقتصاد ایران ارائه می شود و امکان همپوشانی دو بحران (بحران دوقلو) نیز مورد بررسی قرار می گیرد. سیستم بانکی ایران، از فصل اول سال 1384 تا فصل دوم سال 1388 به طور مداوم با بحران روبه رو بوده است. در دوره مورد بررسی (13671388)، بازار ارز ایران بر اساس شاخص فشار بازار ارز، چهار وضعیت بحرانی (فصل چهارم سال 1367 و اوایل 1368، اواخر سال 1372 و اوایل سال 1373، فصل اول سال 1374 و بالاخره نیمه دوم سال 1377) را تجربه نمود که این مساله همزمانی بروز بحران ترازپرداخت ها و بحران پولی را در این دوره منتفی نموده است. اما با توجه به اینکه در حال حاضر اقتصاد ایران در مرحله بحران بانکی به سر می برد، توجه به متغیرهایی که می توانند ما را در پیش بینی بحران ترازپرداخت ها یاری نمایند، امکان مواجهه کشور را با این بحران کاهش خواهد داد. با توجه به نتایج برآمده از این مطالعه، دو متغیر قیمت سهام و نرخ بهره واقعی به ترتیب معتبرترین شاخص ها برای پیش بینی بحران پولی می باشند. همچنین قیمت سهام به همراه نرخ ارز واقعی، مناسب ترین شاخص برای پیش بینی بحران پولی و همچنین پیش بینی بحران های دوقلو شناخته شده اند.
    کلیدواژگان: بحران بانکی، بحران ترازپرداخت ها، بحران دوقلو، سیستم هشداردهنده، آستانه بهینه، روش علامت دهی
  • اسفندیار جهانگرد، سمیه اقلامی صفحه 153
    در مطالعات اقتصادی، کاوش علل رشد اقتصادی از جایگاه برجسته ای برخوردار است. مطالعات اولیه بر انباشت سرمایه فیزیکی به عنوان عامل اصلی رشد متمرکز بوده است. در حالی که مطالعات اخیر با گسترش مفهوم سرمایه از حیطه محدود تجهیزات و ماشین آلات «به محدوده وسیع تری که دانش متبلور شده در انسان و تحقیقات از یک سو و نهادها و قوانین و مقررات» به عنوان سرمایه اجتماعی از سوی دیگر را نیز شامل می شود، تلاش نموده اند نواقص تحلیل های کلاسیک رشد اقتصادی را برطرف نمایند. در واقع این شاخه از علم اقتصاد به یکی از فعال ترین مباحث تبدیل شده است. لذا در این پژوهش با استفاده از مطالعه هاسمن، پریچت و رادریک (2005) به بررسی تاثیر قوانین برنامه های عمرانی و توسعه بر شتاب رشد اقتصادی ایران در دوره زمانی 13381386پرداخته شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل با استفاده از سه روش پروبیت و لاجیت و گامپیت نشان می دهند که در اقتصاد ایران اصلاحات اقتصادی در قالب قوانین برنامه های عمرانی و توسعه تاثیر مثبت بر وقوع شتاب های رشد داشته اند.
    کلیدواژگان: قوانین و مقررات اقتصادی، رشد اقتصادی
  • هادی حیدری، زهرا زواریان، ایمان نوربخش صفحه 191
    شرایط اقتصاد کلان و دخالت های دولت و بانک مرکزی در اقتصاد به همراه ادوار تجاری که در بستر اقتصاد جهانی شکل می گیرد، می تواند باعث تحریک سودآوری شرکت ها و گیرندگان انفرادی وام ها شده و مجموع تسهیلات و مطالبات معوق سیستم بانکی را تحت تاثیر قرار دهد. در چنین شرایطی تخمین یک مدل اقتصادی مناسب که از اطلاعات گذشته استفاده کند، به درک بهتر از روابط بین شرایط اقتصاد کلان بر روی مطالبات معوق بانکی و ریسک اعتباری کمک می نماید. بدین ترتیب در تحقیق حاضر به بررسی اثر شوک های کلان اقتصادی بر روی مطالبات معوق بانک ها در دوره زمانی 13791387می پردازیم. برای این منظور در وهله اول از مدل ARDL استفاده نمودیم، اما از آنجا که متغیرهای برونزای مدل، خود دارای خاصیت درونزایی هستند، لذا سعی شد برای نمایش روابط پویای متغیرهای برونزا، از مدل VAR استفاده گردد. همچنین به-منظور بررسی اثر واکنش مطالبات معوق به شوک های اقتصادی، از تابع واکنش آنی و تجزیه واریانس ها به عنوان ابزاری برای تحلیل تست استرس استفاده نمودیم. طبق مدل های برازش شده، تاثیر شوک متغیرهای اقتصادی که از اجرای سیاست های پولی و مالی به وجود می آید، نظیر تورم، رشد ناخالص داخلی بدون نفت، حجم نقدینگی، نرخ سود تسهیلات به ترتیب دارای بیشترین تاثیرات بر روی مطالبات معوق سیستم بانکی هستند.
    کلیدواژگان: نرخ قصور، شاخص های اقتصاد کلان، ARDL، VAR، تست استرس
  • محمد جلیلی صفحه 221
    سامانه گزارشگری اعتباری و اعتبارسنجی بانکی که در دنیا با عنوان اعتبار سنجی شناخته می شود، بر پایه تسهیم اطلاعات و در حقیقت مشارکت سازمان هایی که اطلاعاتی از وضعیت اعتباری اشخاص (حقیقی یا حقوقی) دارند، شکل می گیرد. اعضای سامانه اعتبار سنجی، باید بر اساس استاندارد مشخصی، اطلاعات اعتباری افراد و مشتریان را در قالب پایگاه داده ای منسجم ذخیره نمایند تا دیگر اعضا نیز بتوانند با تعریف دسترسی خاصی، از این اطلاعات بهره مند شوند. اجرای چنین سازوکاری بدون بهره گیری از فناوری اطلاعات میسر نمی باشد. سرعت، دقت و امنیت از شاخص های اصلی این سامانه محسوب می گردند. معماری داخلی سامانه اعتبار سنجی، ضامن افزایش سرعت پردازش و توانایی ذخیره حجم بالای اطلاعات (در حد ایجاد فایل برای همه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی با بایگانی فعال 5 ساله) می باشد. همچنین برای امنیت شبکه و تبادل اطلاعات نیز پروتکل های مختلفی وجود دارد. شرکت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران به عنوان نهاد مالی رتبه بندی و اعتبار سنجی مشتریان در راستای اصل 44 قانون اساسی و قانون طرح تسهیل اعطای تسهیلات مصوب مجلس شورای اسلامی و با ماموریت ایجاد سامانه اعتبار سنجی برای نظام بانکی و اعتباری کشور ایجاد شده است و تاکنون توانسته با حمایت وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و همچنین مشارکت بانک های کشور، تمام زیر ساخت های مورد نیاز را در راستای دستیابی به نظام اعتبار سنجی و گزارشگری اعتباری برای نظام بانکی و بیمه ای فراهم نماید. در این مقاله فعالیت ها و دستاوردهای شرکت به عنوان نمونه موفق ایجاد سامانه اعتبارسنجی ارائه شده است و جایگاه تکنولوژی های نوین برای اعتبار سنجی مشتریان بانکی و بیمه ای و ابعاد علمی و فنی آن شامل تبادل داده، ذخیره، پردازش و گزارشگری، تامین امنیت شبکه و مسیر های نقل و انتقال داده و فرمت تبادل سامانه مذکور مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: سامانه اعتبار سنجی، امتیاز دهی اعتباری، رتبه بندی اعتباری، امتیاز دهی بیمه ای
|
  • Seyed Komail Tayebi, Mahsa Satehi, Parisa Samimi Page 1
    Due to the enhancement of Iran’s banking system through increasing services and credits in recent years, the performance of the banking system on net employment has been of interest to be examined. What is important is to see the efficient role of such credits in creating new job opportunities in economic sectors. Therefore, the purpose of this paper has been to investigate the effects of changes in bank credits on employment of the country’s agriculture, industry and services sectors, and to measure the trend of employment creation over the period 1983-2006. Accordingly, the indicators of both job-creation and job-destruction have been formulated to calculate the net employment in these sectors created by the bank credits during the considered period. The results obtained indicate that the allocation of bank credits has created the highest annual rate of employment, on average, in the agricultural sector, while the lowest rate has belonged to services. Basically, the results reveal the fact that the performance of the banking system has made volatile employment to these sectors, particularly to the services, so that such credits have led job-destruction in several years of the period.
  • Morteza Sameti, Azad Khanzadi, Mehdi Yazdani Page 35
    Exchange rate fluctuations, affects aggregate demand by means such as imports, exports and money demand, and it also affects aggregate supply by means of imported inputs costs. So the result of these effects on real output and prices depends on economic performance of country.Generally, a positive shock of exchange rate in goods market results in lowering export prices while raising import prices, so demand for domestic goods increases. On the other hand with devaluation, firm's liquidity demand raises and so money demand. In supply side of economy, a positive shock of exchange rate (devaluation), raises imported inputs costs and hence product costs and prices in developing countries.The objective of this study is to investigate hypothesis of asymmetric effects of exchange rate fluctuations on real output and prices in Iran's economy and present guidance to handle these effects. To do this, Hodrick- Prescott filter is used to decompose shocks and assess their effects on real output and price during 1983-2007.The results show that, the hypothesis of asymmetric effects of exchange rate shocks on output is accepted but this hypothesis for prices is rejected.
  • Akbar Tavakoli, Mohsen Sayyah Page 59
    The main objective of this study is to analyze the effect of exchange rate fluctuation on real output and the components of aggregate demand in Iran. The effect of exchange rate fluctuation -decomposed to expected and unexpected components - is considered beside fiscal and monetary policies. A system of equations, including real output, consumer expenditures, private investment, non- oil exports, and imports, is used in this study. Applying a SUR estimation method for the period of 1960 to 2007, the following results from the exchange rate shocks (positive and negative) were observed: The effect of increasing exchange rate (a negative shock) on consumer expenditures and non-oil exports is significant. As a result of exchange rate shock (money devaluation), the level of consumer expenditures rise and the level of non-oil exports decline. As the second result, the level of imports shows no response to exchange rate shocks. However, the government expenditures have positive effect on imports and its effects is higher than monetary policy. Finally, the exchange rate shocks show no effect on real domestic products and private investment.
  • Seyyed Abbas Mousavian Page 79
    Banks, as the most important institutions in money market, have a vital role in financing manufacturing, service-delivery and trade projects. As a result of a set of problems in economy of Iran, nowadays banking system is faced with financing problems itself. A common method in solving this problem is to use bank's assets backed security. Applying this instrument is common in conventional banking, but it is not yet widely used in Islamic banking, for example in Iran.As a result of Security Market Law in 2005 (1384) and its amendment in 2009 (1388 in Iran) designing and offering of new securities became accepted. Now banks can finance themselves in capital market through designing and offering new financial instruments.This article, which it's purpose is to introduce such an instrument, is composed of two sections. In first section, after reviewing history of bank asset's securitization in conventional and Islamic banking, we explained the goals, performance and pathology of securitization in banks. Then, we designed a compatible financial instrument for securitization of bank assets for Iranian banks. Such an instrument should comply with some conditions: first, it should be acceptable in Fiqh. Second, it should meet the terms of Monetary and Financial Law of Iran. Third, bearing in mind the role of financial instruments in creating the recent financial crisis, it must not create crisis.
  • Parastoo Shajari, Bita Mohebi Khah Page 115
    This paper uses the signaling approach to anticipate the banking and currency crisis in Iran and analyze the links between them. Banking system in Iran encountered banking crisis from 1384(2005) till the second half of 1388(2009) and balance of payment crisis has occurred in forth season of 1367(1988), the early 1367(1988), end of 1372(1993) and early 1373(1994), and first season of 1374(1995) and the mid of 1377(1998). These occurrences prove that there is no polarity between these two crises in Iran. We found find that index of stock market and the real interest rate are the most credible variables in predicting the banking crisis and also index of stock market; and real exchange rate are the most credible in predicting the currency crisis. Now Iran is in the transitive era of banking crisis. According to the common variables in predicting these two crises, the negligence of the policymakers to variation of these variables, could confront the country with the twin crisis.
  • Esfandiar Jahangard, Somayeh Aghlami Page 153
    Determining the economic growth driving forces has a paramount importance in economic studies. Early studies have been suggesting physical capital accumulation as the main driving force of growth. However, the recent studies try to resolve the flaws of the economic classical views on growth by expanding and extending the concept of capital equipment and machinery areas to a wider range of human knowledge, on one hand, and institutions, rules and regulations as social capital, on the other. In fact, this branch of economics has become more prevailed. The present study, using Hausmann, Pritchett and Rodrik (2005) approach, aim to investigate the impact of rules and regulation reforms of developmental plans on the acceleration of Iran economic growth over 1338-1386 (1960-2008) period. The results of three methods including Gompit,Logit and Probit models show that economic reforms of the developmental plans in Iran's economy had a significantly positive impact on growth.
  • Hadi Heydari, Zahra Zavarian, Iman Nourbakhsh Page 191
    The situations of macroeconomic and governments and central bank’s intervention in economic accompanied by business cycles consequences which figure out in the economic, can stimulate profitability of borrowers and affect the default in payments of banking systems. In such an atmosphere, having an estimated model helps us to better understand the relations among macroeconomic variables, the behavior of bad loans and credit risk. In this paper, we study the influence of macroeconomic shocks on the bad loans from 1386 to 1379(Persian calendar). At first, we applied an ARDL model to estimate the variables. Since the exogenous variables of this model have endogenous characteristic as well, we attempt to utilize a VAR model to explain the dynamic behavior of these variables. We use impulse-response function as a stress testing factor to investigate the impulse effects of bad loans to economic shocks. Based on our estimated models, the effects of economic shocks such as inflation, non-oil GDP, liquidity and loans interest rate, which are the results of fiscal and monetary policies, respectively are higher on non-performing loans.
  • Mohammad Jalili Page 221
    Banking credit assessment system known as Credit reporting or Credit Bureau System is based on information sharing principle and in fact is shaped and implemented by the participation of different organizations by sharing valuable credit information of individual and companies. Credit Bureau members should store the credit information of customers in a coherent database and comply with specific standards in order to enable other members to access to the valuable information via specific access information. Implementation of such mechanism is applicable just by information technology (IT). Speed, accuracy and security are three main characteristics of this system. On the other hand, internal architecture of the system enables rapid processing of information and storing huge amount of them (for instance, creating credit file for every Iranian citizens and company for five active year archive). Also there are some different protocols regarding network security and information sharing. Iran Credit Scoring (ICS) has been established as a credit reporting agency or credit Bureau institution of Iran in line with Iranian 44 articles of privatization and Parliament’s credit acceleration law. These laws mission is to develop and implement credit bureau system for the banking and credit industry and making all needed infrastructures prepared with the support of Economic ministry and central bank and participation of banks.The author of this article has tried to present the activities and achievements of the ICS companies as a benchmark in successful developing and implementing a credit bureau system, defined the position of modern technologies for banks and insurance companies in assessing the customers’ creditworthiness and finally discussed scientific and technical perspectives such as information sharing, storing, processing and reporting, providing network security, data transferring paths and data transferring format (XML).