فهرست مطالب

روان شناسی کاربردی - سال نهم شماره 3 (پیاپی 35، پاییز 1394)

فصلنامه روان شناسی کاربردی
سال نهم شماره 3 (پیاپی 35، پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/09/26
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مصطفی جعفری*، سودابه بساک نژاد، مهناز مهرابی زاده هنرمند، یدالله زرگر صفحات 7-25
    هدف
    هدف پژوهش تعیین اثربخشی الگوی ماتریکس در مقایسه با الگوی مراحل تغییر بر خودتنظیمی و تداوم تغییر در مردان وابسته به آمفتامین بود.
    روش
    روش پژوهش نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه، پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری 327 مرد مراجعه کننده به مرکز ترک اعتیاد رازی طب در تهران طی تابستان 1393 بود. از میان آن ها 45 نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شد. ابزار پژوهش مقیاس سنجش تغییر دیکلمنته و پروچاسکا 2005، پرسشنامه مشکلات خودتنظیمی هیجانی گراتز و رومر (2004)، الگوی سرپایی عمقی ماتریکس، 2006 و الگوی مراحل تغییر ولاسکوئز، 2001 بود که طی 14 جلسه 90 دقیقه ای در هفته یکبار اجرا و برای تحلیل آماری از روش اندازه گیری مکرر استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج حاکی از اثربخشی هر دو الگو بر کاهش مشکلات خودتنظیمی هیجانی و افزایش تداوم تغییر بود ولی الگوی ماتریکس بر خودتنظیمی و الگوی مراحل تغییر بر تداوم تغییر اثر بیشتری را نشان داد.
    نتیجه گیری
    پیشنهاد می شود متخصصان بالینی از الگوی ماتریکس برای کاهش مشکلات خودتنظیمی و از الگوی مراحل تغییر برای افزایش تداوم تغییر یا به عبارتی از هر دو الگو استفاده کنند، تا احتمال عود کاهش یابد.
    کلیدواژگان: آمفتامین، الگوی ماتریکس، الگوی مراحل تغییر، خودتنظیمی
  • مریم طهرانی زاده، ندا نظربلند*، قاسم کشاورز گرامی صفحات 27-43
    هدف
    هدف پژوهش تعیین اثربخشی برنامه درمانگری «گربه مبارز» بر شکایت های جسمانی دختران و پسران دچار اختلال های اضطرابی و افسردگی بود.
    روش
    روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه و جامعه آماری شامل 1400 دانش آموز سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران در سال 93-1392 بود. از میان آن ها، 40 دختر و 40 پسر که بر اساس مصاحبه بالینی دچار یکی از اختلال های اضطرابی، افسردگی یا همایندی آن ها بودند به تصادف انتخاب و در سه گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش نسخه والد فهرست رفتاری کودک آشنباخ و رسکورلا (2001) بود که مادران در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند و 14 جلسه درمانگری انفرادی «گربه مبارز» کندال و هدک (2006) هفته ای یک بار و هرجلسه 45 دقیقه برای کودکان و 2 جلسه برای مادران اجرا شد. برای تحلیل داده ها از کوواریانس و تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج حاکی از کاهش معنادار شکایت های جسمانی در گروه های آزمایش در مرحله پس آزمون و پس از 6 ماه بود و عامل جنس تاثیری در نتیجه درمان نداشت.
    نتیجه گیری
    پیشنهاد می شود روان شناسان با توجه به اثربخشی روش درمانگری گربه مبارز بر شکایت های جسمانی کودکان اضطرابی و افسرده، از این راهنمای درمانگری برای کاهش مشکلات رفتاری کودکان استفاده کنند.
    کلیدواژگان: اختلالهای اضطرابی، برنامه درمانگریگربه مبارز، شکایتهای جسمانی، همایندی اضطراب و افسردگی
  • بیوک تاجری* صفحات 45-62
    هدف
    هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش درمان شناختی- رفتاری بر وسوسه، نگرش و سازش پذیری معتادین به شیشه بود.
    روش
    در این طرح آزمایش با اندازه گیری مکرر ترکیبی، پس از مصاحبه با روان پزشک و اجرای آزمون مصاحبه بالینی ساخت یافته برای اختلالات شخصیت و در نظر گرفتن جوانب ریزش، تعداد 36 بیمار با تشخیص وابستگی به شیشه به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه اختصاص داده شدند. همه آزمودنی ها، قبل از شروع درمان (مرحله پایه) و 90 روز پس از پایان درمان(پیگیری) با استفاده از فرم ثبت روزانه وسوسه پرسشنامه بهر هیجانی بار-ان و نگرش نسبت به مواد، مورد مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 12 جلسه دو ساعته به صورت انفرادی تحت آموزش قرار گرفت. از طریق خودسنجی در شروع هر جلسه درمانی دفعات لغزش، وسوسه و پرهیز(خویشتن داری) آنها سنجیده شد. آزمودنی های گروه آزمایش در جلسه ششم و دوازدهم نیز پرسشنامه های پژوهش سنجیده شدند. از طریق خودسنجی در شروع هر جلسه درمانی دفعات وسوسه آنها سنجیده شد. گروه کنترل در این مدت درمان روان شناختی دریافت نکرد. داده ها به کمک آزمون t همبسته، روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته های پژوهش از وجود تفاوت معنادار بین میانگین ها در کلیه مراحل مداخله و بین مراحل خط پایه و پیگیری دارد و در آزمون فرضیه ها دو گروه آزمایشی و کنترل، از نطر توانایی تحمل استرس، سازش پذیری و سطح اضطراب تفاوت معنادار دارند.
    نتیجه گیری
    درمان شناختی رفتاری بر کاهش وسوسه، تغییر نگرش و افزایش سازش پذیری معتادین موثر است.
    کلیدواژگان: درمان شناختی رفتاری، وسوسه، نگرش، سازش پذیری
  • نیما اردلان*، حمید علیزاده، الهام حکیمی راد صفحات 63-78
    هدف
    پژوهش حاضر با هدف تعیین توانایی سازمان دهی زمانی دیداری و شنیداری در کودکان دچار اختلال یادگیری در مقایسه با کودکان عادی صورت گرفت.
    روش
    روش پژوهش، توصیفی از نوع علی- مقایسه ای و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه سوم تا ششم مقطع ابتدایی ارجاع داده شده به مراکز اختلال های یادگیری پیشتاران و فرزانگان شهرستان سقز به تعداد 400 نفر و نیز 2500 دانش آموز عادی مدارس ابتدایی در سال 1393 بود. تعداد 28 کودک دچار اختلال یادگیری به صورت در دسترس و 41 کودک عادی به صورت تصادفی از دو مدرسه پسرانه وحدت و دانش و دو مدرسه دخترانه استقلال 2 و الزهرا به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، آزمون ضرب آهنگی استامباک 1960 بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد کودکان دچار اختلال های یادگیری در مقایسه با کودکان عادی از توانایی سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تری برخوردارند.
    نتیجه گیری
    با توجه به سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تر کودکان دچار اختلال های یادگیری نسبت به کودکان عادی پیشنهاد می شود برنامه های مداخلاتی جهت بهبود سازماندهی زمانی کودکان دچار اختلال های یادگیری طراحی و همچنین در به کارگیری مداخله ها و راهبردهای درمانی برای این کودکان به این تفاوت ها توجه شود.
    کلیدواژگان: آزمون ضرب آهنگی استامباک، اختلال های یادگیری، سازمان دهی زمانی
  • هاجر براتی، سید حمیدرضا عریضی سامانی* صفحات 79-97
    هدف

    هدف پژوهش حاضر تعیین نقش تعمق در تکالیف در رابطه با استقلال و رشد مهارت ها در محیط کار بود.

    روش

    روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه کارکنان شرکت تولید و توزیع برق شمال و جنوب اصفهان و نیروگاه شهید منتظری اصفهان در مجموع 4200 نفر بود که از بین آن ها به روش تصادفی 324 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل سوال های کنترل ادراک شده از شاخص ویژگی های شغلی سیمز، اسزیلاگی و کلر (1976)، پرسشنامه های مشارکت در تصمیم گیری نوتلراز، وت و آینارسن (2010)، پرسشنامه به کارگیری مهارت ها در محیط کار نوتلراز، وت و آینارسن (2010) و تمرین تعمق در تکالیف بود. به کمک تحلیل مسیر نقش میانجی گر تعمق در تکالیف و از طریق روش بوت استراپ اثر غیرمستقیم بررسی شد.

    یافته ها

    تحلیل داده ها نشان داد که تعمق در تکالیف در رابطه بین مشارکت در تصمیم گیری و کنترل ادراک شده با رشد مهارت ها در محیط کار، نقش میانجی دارد.

    نتیجه گیری

    بر اساس این یافته ها به مدیران و مسئولان سازمان ها توصیه می شود به منظور به کارگیری بیشتر مهارت های کارکنان شان، از طریق مشارکت در تصمیم گیری و واگذاری اختیار به آن ها بر استقلال شغلی کارکنان بیفزایند.

    کلیدواژگان: استقلال، تعمق در تکالیف، رشد مهارت ها
  • هادی محمدلو*، الهام قربانیان، مهدی خانبانی صفحات 99-113
    هدف
    هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت های شناختی-اجتماعی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای دانش آموزان بود.
    روش
    روش مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، گروه گواه و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 300 نفر از دانش آموزان پسر پایه اول و دوم دبستان از مناطق 1 و 6 تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی از میان آن ها 30 نفر انتخاب و پس از همتاسازی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند و معلم های آن ها در سه مرحله به پرسشنامه علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین نسخه معلم (1994) پاسخ دادند. کودکان گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 30 دقیقه ای در برنامه آموزشی مهارت های شناختی-اجتماعی کارپنتر (2002) هفته ای 2 بار شرکت کردند.
    یافته ها
    نتایج حاکی از کاهش معنادار شدت نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون و پیگیری بود.
    نتیجه گیری
    از آنجا که اجرای برنامه آموزش مهارت های شناختی- اجتماعی منجر به یادگیری مهارت هایی مانند همکاری، مشارکت و نحوه برقراری ارتباط در کودکان و پذیرش اجتماعی آن ها از سوی والدین و در نتیجه کاهش نشانه های این اختلال در آن ها می شود، از این برنامه می توان به عنوان برنامه ای مفید و موثر برای کودکان دچار اختلال نافرمانی مقابله ای استفاده کرد.
    کلیدواژگان: دانش آموزان، مهارتهای شناختی اجتماعی، نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای
  • مهدی مزیدی*، فاطمه باقریان، سوسن نودهی، پگاه نجات صفحات 115-132
    هدف
    هدف پژوهش تعیین سه نوع هویت ملی، دینی و مدرن به صورت آشکار و ضمنی بود.
    روش
    روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری نوجوانان و جوانان شهرهای یزد و ساری به تعداد 54602 نفر بود. تعداد 168 نفر به روش در دسترس انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات به روش آشکار از پرسشنامه های سنجش هویت ملی، هویت دینی رحیمی نژاد و احمدی (1374) و هویت مدرن حاتمی (1390) و برای سنجش ضمنی، از آزمون رایانه ای تداعی ضمنی (نجات و حاتمی، 1391) استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج در ماتریس همبستگی نشان داد رابطه هویت های ملی و مدرن در دو سطح آشکار و ضمنی مثبت معنادار و ارتباط میان هویت های ملی و دینی با هویت مدرن در سطح آشکار، منفی معنادار است، هرچند در سطح ضمنی رابطه ای بین آن ها یافت نشد. طبق نتایج تحلیل واریانس، در سطح آشکار نمره های زنان تنها در هویت های دینی و ملی به طور معناداری بالاتر از مردان بود. در سطح ضمنی سنجش هویت نیز تنها تفاوت معنادار در بالاتر بودن هویت مدرن جوانان مازندرانی از نوجوانان مازندرانی بود.
    نتیجه گیری
    این نتایج می تواند در شناخت ساختار هویتی فعلی نوجوانان و جوانان ایرانی کمک کننده باشد و از آن در برنامه های تربیتی موثر در رابطه با هویت استفاده شود.
    کلیدواژگان: هویت دینی، هویت ملی، هویت مدرن، آزمون تداعی ضمنی
|
  • Pages 7-25
    Aim: The present study was conducted to compare the effectiveness of two therapeutic approaches, namely, Cognitive matrix outpatient model (IOP) and stages of change Model (SOC) on emotional self-regulation and abstinence self-efficacy in amphetamine addicts.
    Method
    45 self-referred amphetamine addicts men’s were randomly selected to take part in this study. Initial assessment was made using the following questionnaires: The University of Rhodes Island Change Assessment (URICA), emotional problem self-regulation Questionnaire (DERS) and abstinence self-efficacy(ASES). The subjects were placed in two experimental (IOP, SOC) groups and one control group (three groups in all). The two experimental groups received twice a week interventions for 16 weeks and then were post tested and once again reassessed in a three-month follow up.
    Results
    the Results clearly highlighted the effectiveness of the two models of intervention on improve up abstinence self-efficacy and awareness dimensions of emotional self-regulation problems reduction. Also in comparing of two model effectiveness has been observed that the effectiveness of IOP proved greater than SOC on drug abstinence self-efficacy in posttest as well as follow up maintenance emotional self-regulation. Whereas IOP was more effective than SOC on some dimensions of emotional self-regulation in follow up, IOP was more effective than SOC on self-efficacy in posttest as well as the follow up assessment.
    Discussion
    Results are discussed in terms of how therapy can be used as an important aspect of the general change process. Moreover, the significance of a positive approach in terms of stressing emotional self-regulation role of individuals on the changing process was discussed.
    Keywords: matrix intensive outpatient model, stages of change Model, emotional self, regulation, drug abstinence self, efficacy, amphetamine users male
  • Pages 27-43
    Aim: Investigating the efficacy of "Coping Cat Protocol" on somatic complains of girls and boys with anxiety and depression disorders and comorbidity of them.
    Methods
    The experimental method was performed via two stages of pre and post-test.
    Sample group consisted of 80 (40 females and 40 males) third through fifth grades primary school students who were diagnosed to have anxiety disorders, depression or comorbidity with clinical interview based on DSM and somatic complains based on Child Behavior Checklist (CBCL) of Achenbach System of Empirically Based Assessment (ASEBA; Achenbach and Rescorla, 2001). The participants randomly assigned to two equally experimental and control groups. The experimental group received 16 individual therapy sessions. The post-test means of two groups were compared using analysis of covariance.
    Results
    The results indicated that somatic complains were significantly decreased in experimental group, and these results were reliable after 6 months of follow up, while gender was not effective in pre-test comparing to post-test results.
    Conclusion
    Importance of cognitive-behavior therapy based on Coping Cat Program on anxiety and depression disorders and comorbidity of them in children was salient.
    Keywords: Anxiety Disorders, Comorbidity of Anxiety, Depression, Coping Cat Protocol, Somatic Complains
  • Pages 45-62
    Goal: The aim of the study consists is studing the effectiveness of cognitive- behavioral therapy on craving, attitude and adaptability Addicts in Methamphetamine abuse treatment.
    Method
    In this research 36 patients diagnosed as suffering Methamphetamine dependence (according to DSM-IV-TR criteria) were randomly divided into 2 groups of 18, one as experimental group and the other as control group. All subjects completed Emotinal Qoutient test (EQ-I), Beliefes Abuse Substance Use & daily report form of craving and relapse rate before initiation of therapy. Experimental group completed them in 6th and 12th session and 90 days after termination of the therapy (follow up). Members of experimental group were undergone individually therapy for 12 sessions. Control group received no CBT during the study. Collected data were analysed by analysis of variance with repeated measures & dependent t test.
    Results
    There is statistical significant diference between means of two groups in all stages of therapy. The analysis of follow up data showed that these effects continued for three month. Experimental group (CBT treated) show lower craving, changing mind regarding substances, empowering of compatibility abilities). All hypthosis of research accepted.
    Conclusion
    The results revealed that cognitive- behavioural therapy was effective in reducing craving, changing attitude & increasing compatibility.
    Keywords: Cognitive behavior therapy, Craving, Attitude, Compatibility
  • Pages 63-78
    Timing is an important component in cognitive functions which plays fundamental role in all motor-cognitions skills.
    Aim: Regarding the importance of timing, this research has been conducted in order to examine and compare the timing skills in children with learning disabilities and normal children.
    Methods
    Statistical population consists of students with learning disabilities in third to sixth grade of primary schools in Saqqez in 1393. Research sample was selected in an accessible basis and 28 children with learning disabilities and 41 normal children were distinguished on this basis. The research is based on a comparative scientific method while rhythmic tests of Stambak (1960) were used to examine the timings skills. The raw inputs and data were analyzed based on Independent T test.
    Results
    The results revealed that children with learning disabilities have less ability in timings skills comparing to normal children.
    Conclusion
    Hence, it is necessary to consider this differences and malfunctions in therapeutic strategies.
    Keywords: Learning Disabilities, Stambak Rhythmic Tests, Timing
  • Pages 99-113
    Aim: The present study has been carried out to explore the effectiveness of social-cognitive skills training on the reduction of oppositional defiant disorder(ODD)symptom among students.
    Methods
    The methodology has been of a quasi-experimental nature with a pretest-posttest design and a control group. The statistical population has been composed of the male students of the first and second grade of the city of Tehran in the academic year 1393-94. The sampling carried out was a multistage cluster random one. After the Children Symptom Inventory (Gadow & Sprafkin, 1994) had been filled in by the teachers, 30 students with the points higher than the cut-off point in CSI-4 were selected and randomly assigned to the experimental and control group. The former group received 12 social-cognitive skills training sessions each for 30 minutes after which a posttest was given to them. To analyze the statistical data, a covariance method was applied.
    Results
    As a result of the analysis, a meaningful reduction (p>0.001) was observed in the posttest intensity of ODD symptoms for the experimental group in comparison to the control one.
    Conclusion
    social-cognitive skills training is believed to contribute to the reduction of ODD symptoms among students, rendering it as an effective intervention method.
    Keywords: students, social, cognitive skills, Oppositional Defiant Disorder Symptoms
  • Pages 115-132
    Aim: The aim of this study was to investigate national, religious and modern identities at explicit and implicit levels.
    Method
    The population of the study consisted of adolescents and youth in Mazandaran and Yazd from whom 168 participants were selected through convenience sampling. For collecting data at explicit level, national identity, religious identity questionnaires (Rahimi nejad & Ahmadi, 2005) and modern identity (Hatami, 2011) were used. For assessing identities implicitly, Implicit Association Test (Nejat, 2011) was used. Pearson correlation and three ways ANOVA were used for data analysis.
    Results
    Correlation outputs revealed a significant positive relationship between national and modern identities explicitly and implicitly (at explicit and implicit levels) and there was a significant negative relationship between national and religious identities with modern identity explicitly, although at implicit level there was no relationship. According to the ANOVA results, women obtain significantly higher scores than men at explicit religious identity and implicit modern identity's scores of Mazandarani's youth were significantly higher than adolescents of this city.
    Conclusion
    It seems that Iranians youth and adolescent's identities are integrating and the structure of personality is rather mosaic than hierarchical.
    Keywords: Religious identity, National identity, Modern identity, Implicit Association Test