فهرست مطالب

روان شناسی کاربردی - سال نهم شماره 4 (پیاپی 36، زمستان 1394)

فصلنامه روان شناسی کاربردی
سال نهم شماره 4 (پیاپی 36، زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/18
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مریم روشن*، علیرضا اقایوسفی، احمد علی پور، اکبر رضایی صفحات 1-17
    هدف
    هدف پژوهش تعیین اثربخشی برنامه مقابله درمانگری مادران بر مشکلات عاطفی-رفتاری و رفتار جامعه پسند کودکان 3 تا 6 ساله شان بود.
    روش
    روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری شش ماهه و جامعه آماری 769 کودک در مهدکودک های خصوصی بهاران، شایستگان، گل های امید، مادر و فرشته زیر نظر سازمان بهزیستی شهر شاهین دژ در پاییز 1393-1392 بود. از میان آن ها 60 کودک که دارای ملاک های مشکلات عاطفی-رفتاری بودند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه مشکلات عاطفی-رفتاری کودکان گودمن (2001) و 12 جلسه مداخله مبتنی بر مقابله درمانگری آقایوسفی (1380) بود که هفته ای سه بار، هرجلسه 90 دقیقه در مورد مادران اجرا شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که مقابله درمانگری میانگین نمره های مشکلات عاطفی-رفتاری کودکان گروه آزمایش را کاهش (91/495= F، 001/0P<) و میانگین نمره های رفتار جامعه پسند آن ها را افزایش (44/131= F، 0001/0P<) و نتیجه درمان در مرحله پیگیری پایدار مانده است (945/0=F، 0001/0P<).
    نتیجه گیری
    می توان برنامه مقابله درمانگری را روش موثری دانست که با بهبود مهارت های مقابله ای و کاهش تنیدگی والدین و مربیان، منجر به کاهش مشکلات عاطفی-رفتاری و نیز بهبود رفتار جامعه پسندکودکان شود.
    کلیدواژگان: جامعه پسند، رفتاری، عاطفی، کودکان، مقابله درمانگری
  • مهدی خانجانی*، شهریار شهیدی، جلیل فتح آبادی، امید شکری، محمدعلی مظاهری، سید پیمان رحیمی نژاد صفحات 19-35
    هدف
    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه تاب آوری پنسیلوانیا بر کاهش نشانگان افسردگی، اضطراب، استرس و نگرش های ناکارآمد و افزایش خوش بینی در دانشجویان انجام شد.
    روش
    روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. 34 نفر به عنوان نمونه پژوهش از بین 1200 نفر از دانشجویان کارشناسی ورودی جدید سال تحصیلی 93-1392 دانشگاه شهید بهشتی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس؛ مقیاس نگرش های ناکارآمد و فرم تجدید نظر شده آزمون جهت گیری زندگی بود. برنامه تاب آوری پنسیلوانیا به صورت هفتگی طی شش جلسه دو ساعته به گروه آزمایشی، آموزش داده شد.
    یافته ها
    نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد برنامه تاب آوری پنسیلوانیا در کاهش نمرات افسردگی، اضطراب و استرس و نگرش های ناکارآمد و افزایش خوش بینی در دانشجویان موثر بوده است و نتایج بعد از دو ماه در مرحله پیگیری نیز پایدار مانده بود.
    نتیجه گیری
    در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برنامه تاب آوری پنسیلوانیا، در کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس و نگرش های ناکارآمد و افزایش خوش بینی در دانشجویان، برنامه ایی سودمند است و از این برنامه می توان در جهت پیشگیری از بروز آسیب های روانی در دانشجویان ورودی جدید دانشگاه ها استفاده نمود.
    کلیدواژگان: برنامه تاب آوری پنسیلوانیا، خوش بینی، دانشجویان، علائم افسردگی و اضطراب، نگرش های ناکارآمد
  • خالد اصلانی*، معصومه جامعی، غلامرضا رجبی صفحات 37-53
    هدف
    هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش تصویرسازی ارتباطی بر کیفیت روابط زناشویی زوج ها بود.
    روش
    طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه و جامعه آماری شامل 54 زوج مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده آموزش و پرورش و مرکز مشاوره ارمغان شهرستان بهبهان بود. از میان آن ها 16 زوج داوطلب به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به دو گروه 8 زوجی تقسیم شد. ابزار پژوهش پرسشنامه کیفیت روابط زناشویی پری 2004 و آموزش تصویرسازی ارتباطی هندریکس 1990 بود که به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای هر هفته دو جلسه اجرا شد.
    یافته ها
    نتایج بیانگر افزایش نمره کیفیت روابط زناشویی (694/11 =F ، 005/0P<) خشنودی در ارتباط (218/15 =F، 008/0P<)، میزان سپری کردن زمان زوج ها با یک دیگر (180/35 =F ، 001/0P<)، احتمال جدایی (589/26 = F، 003/0P<)، فراوانی اختلاف (994/ 28 =F ، 001/0P<) و مدیریت تعارض (162/7 =F، 011/0P<) و پایداری اثر آموزش بر کیفیت روابط زناشویی (791/7=F، 019/0P<) خشنودی در ارتباط (881/25 = F، 004/0P<)، میزان سپری کردن زمان زوج ها با یک دیگر (450/32 = F، 001/0P<)، احتمال جدایی (449/16 = F، 002/0P<)، فراوانی اختلاف (956/28 = F، 001/0P<) و مدیریت تعارض (162/8 = F، 050/0P<) در مرحله پیگیری یک ماهه بود.
    نتیجه گیری
    استفاده از روش تصویرسازی ارتباطی به علت ملموس کردن و عینی سازی مشکلات ارتباطی و ارائه راه حل های مناسب می تواند در کیفیت روابط زناشویی زوج ها تاثیر داشته و روش مفیدی باشد.
    کلیدواژگان: تصویرسازی ارتباطی، تعارض، زناشویی، کیفیت، مدیریت
  • عصمت دانش* صفحات 55-72
    هدف
    هدف پژوهش تعیین نقش تعاملی قومیت والدین فارس، ترک، کرد، لر بر تحول روانی-اجتماعی فرزندان دختر و پسرشان بود.
    روش
    روش پژوهش علی-مقایسه ای و جامعه آماری دانشجویان استان البرز در سال تحصیلی 94-1393 بود. با روش نمونه گیری چندمرحله ای از میان 29474 دانشجوی دانشگاه فرهنگیان، آزاد اسلامی واحد کرج و دانشکده کشاورزی 400 نفر و از هر قوم 100 دانشجو شامل50 دختر و 50 پسر انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه تحول روانی-اجتماعی هاولی (1988) بود.
    یافته ها
    نتایج نشان داد نمره نگرش های مثبت به ترتیب در دانشجویان فارس، کرد و ترک بیش از دانشجویان لر (58/8 = F، 0001/0>P) و نمره نتیجه تحول دانشجویان فارس و ترک بیش از دانشجویان لر (25/5 = F، 01/0>P)؛ و اثر تعاملی جنس × قومیت تنها برای نگرش های مثبت معنادار (22/4 = F، 006/0> P) و بالاترین نمره در نگرش های مثبت متعلق به دختران ترک و پسران کرد؛ در دختران قوم لر بیش از پسران همین قوم بود؛ و درمجموع با آن که رشد نگرش های مثبت دختران و پسران قوم لر در حد مطلوبی بود اما از اقوام دیگر کمتر بود.
    نتیجه گیری
    پیشنهاد می شود جنبه هایی از مشترکات فرهنگی، تربیتی، رفتاری و مذهبی هریک از اقوام به ویژه قوم لر که بر تحول روانی-اجتماعی فرزندان دختر و پسر آن ها تاثیری منفی دارد، شناسایی و برنامه های آموزشی برای اصلاح آن ها تدوین شود.
    کلیدواژگان: اثر تعاملی، ترک، تحول، روانی، اجتماعی، فارس، قومیت، کرد، لر
  • مرضیه حمزه زاده قلعه جوقی*، محمود گلزاری، مهشید فروغان، وحید مشکی صفحات 73-89
    هدف
    هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی درمان خاطره پردازی مثبت نگر بر افزایش خوش بینی سالمندان بود.
    روش
    روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، گروه گواه و پیگیری و جامعه آماری 82 زن سالمند ساکن خانه سالمندان مهربان شهر تهران بود که 27 نفر آن ها شرایط ورود به پژوهش را داشتند که در نهایت از میان آن ها به صورت در دسترس 10 زن به عنوان گروه آزمایشی و 11 زن به عنوان گروه گواه انتخاب شد. ابزار پژوهش آزمون جهت گیری زندگی شیبر و کارور (1985)، آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی فولستاین و می هاق 1975 و برنامه درمانی خاطره پردازی مثبت نگر وسترهوف، بوهلمیجر و وبستر (2010) بود که به مدت هشت جلسه یک ساعته هفته ای دو جلسه در مورد گروه آزمایش اجرا و داده ها با روش آماری تحلیل واریانس آمیخته تحلیل شد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد درمان خاطره پردازی مثبت نگر خوش بینی رنان سالمند را افزایش داده (4/3=F، 044/0>P) و این افزایش در مرحله پیگیری پایدار مانده و نمره های خوش بینی در مرحله پس آزمون در مقایسه با مرحله پیگیری تفاوت معنی دار نکرده است (09/2=F، 68/0>P).
    نتیجه گیری
    بر اساس یافته های این پژوهش می توان بر ضرورت کاربرد درمان خاطره پردازی مثبت نگر در جهت افزایش احساسات مثبت و خوش بینی در سالمندان تاکید کرد.
    کلیدواژگان: خوش بینی، خاطره پردازی، سالمندی، مثبت نگر
  • مریم لشکری، محمدرضا صیرفی*، محمدرضا بلیاد صفحات 91-107
    هدف
    هدف تعیین اثر میانجی گری استرس ادراک شده در رابطه بین سخت رویی و کیفیت زندگی بود.
    روش
    پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل تمام بیماران مراجعه کننده 20 تا 65 سال تحت درمان با همودیالیز بیمارستان های امام خمینی، سینا، هاشمی نژاد، شریعتی، رسول اکرم در بهار سال 1394 بودند. به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب و به پرسشنامه های کیفیت زندگی همودیالیز هیزو همکاران (1994)، استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و سخت رویی کوباسا (1984) پاسخ دادند. پس از حذف 3 آزمودنی پرت، داده های 197 آزمودنی با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد مدل ساختاری پژوهش با داده های گردآوری شده برازش دارد و استرس ادراک شده رابطه بین سخت رویی و کیفیت زندگی را میانجی گری می کند و 33 درصد از واریانس متغیر کیفیت زندگی در افراد تحت همودیالیز به واسطه تغییر در نمره های ابعاد سخت رویی و استرس ادراک شده تبیین می شود.
    نتیجه گیری
    سخت رویی در بیماران نه تنها ادراک این افراد از عوامل استرس زا بلکه کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. ارزیابی کیفیت زندگی بیماران به کادر درمان کمک می نماید تا روش های درمانی ارتقاء کیفیت زندگی بیماران را مورد توجه قرار دهند.
    کلیدواژگان: استرس ادراک شده، سخت رویی، کیفیت زندگی، همودیالیز
  • مهدی رحمانی* صفحات 109-123
    هدف
    هدف پژوهش تعیین وضعیت فصلنامه علمی-پژوهشی روان شناسی کاربردی دانشگاه شهید بهشتی از نظر انطباق آن با معیارهای ایزو بود.
    روش
    روش پژوهش برآوردی و ارزشیابی و جامعه آماری کلیه شماره های فصلنامه از سال 1385 تا 1394 بود که از میان آن ها 5 شماره اخیر از شماره 31 تا شماره 35 فصلنامه هر شماره دارای 7 مقاله در مجموع 35 مقاله به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزار پژوهش سیاهه وارسی بر اساس معیارهای ایزوی اصنافی و شکاری (1394) بود. پس از گردآوری اطلاعات، داده ها از طریق شمارش، طبقه بندی، محاسبه درصدها و تنظیم جدول ها تحلیل شد.
    یافته ها
    نتایج پژوهش نشان داد فصلنامه روان شناسی کاربردی معیارهای ایزو را از نظر عنوان، جلد، فهرست مندرجات، نمایه، وضعیت ساختار مقاله ها، جدول ها، شکل ها و نمودارها به طور کامل دارد و امتیاز آن در دو مولفه اطلاعات شناسایی و صفحه آرایی و شماره گذاری به ترتیب برابر با 90 و 33/33 است.
    نتیجه گیری
    پژوهش حاضر نشان داد که فصلنامه علمی-پژوهشی روان شناسی کاربردی در مجموع واجد 41/90 درصد از معیارهای ایزو است؛ و وضعیت آن از لحاظ انطباق با معیارهای ایزو در حد عالی ارزشیابی می شود.
    کلیدواژگان: ارزشیابی، ایزو، روان شناسی کاربردی، فصلنامه، معیارها
|
  • Pages 1-17
    Aim: Involvement of parents in coping therapy designed to help to their children. This can reduce these negative outcomes. The aim of present study was to examine the efficacy of coping therapy in reducing Behavioral- Emotional problems and improvement of proscoial behavior in children.
    Method
    This study was carried out as semi experimental and pretest posttest and a follow up doing with a comparision group. The sampling was made using in available method. First 5 kindergartens was chosen from which 60 individual was selected. At the end, two groups of children randomly selected and the mothers were also randomly assigned to two groups of experiment(31) and comparison(29) group. The experimental group had 12 intervention sessions of coping therapy. The comparison group had no intervention. At the end of treatment, a post test was taken from both groups. And repeated after six months later. They completed the Strenghts and difficulties questionnaire (Goodman, 1994). Quantative data were analyzed using pretest-posttest, correlation coefficient, and multiple analyses.
    Results
    Results indicated that after intervention :children in the experimental group showed lower level of Behavioral- Emotional problems, as compared to mothers in control group. Children of mothers in experimental group showed higher levels of prosocial behavior than children of mothers in control group.
    Conclusion
    Coping Therapy is effective method in Reducing Behavioral- Emotional problems and improvement of prosocial behavior in children.
    Keywords: Behavioral, emotional problems, coping therapy, prosocial behavior
  • Pages 19-35
    Aim: The purpose of this study was to examine the effectiveness of Penn resiliency programs to decrease symptoms of depression, anxiety, stress, and dysfunctional attitudes and increasing optimism of students.
    Methods
    the method of this study was experimental and adopted pretest-posttest control group design. A total of 34 undergraduate freshmen students among 1200 students in academic year 2013-2014 University of Shahid Beheshti were selected using convenience sampling and randomly assigned to experimental and control groups. The study instruments included Depression, Anxiety and Stress Scale, Revised Life Orientation Test and Dysfunctional Attitudes Scale. The Penn program on a weekly basis during six two-hour sessions was trained to experimental group.
    Results
    The results of covariance indicated that Penn resiliency program was effective in decreasing scores of depression, anxiety, stress symptoms and dysfunctional attitudes and increasing optimism in students and that their permanence was observed two months after the experiment.
    Conclusion
    In sum, based on the results of the study, the Penn resiliency program is effective to decreasing symptoms of depression, anxiety, stress and dysfunctional attitudes and increasing of optimism in students. It can be used in prevention of mental disorders in universities freshman students.
    Keywords: Penn Resiliency Program, optimism, depression, anxiety symptoms, dysfunctional attitudes
  • Pages 37-53
    Aim: The aim of this study was the effectiveness of imago therapy on marital quality among referred couples to the Behbahan counseling centers.
    Methods
    The design of this study was experimental design with pre-test, post-test and fallow up with control group. The population included all referred couples to the Behbahan counseling centers that among them 16 couples were selected by convenience sampling method and divided into two groups as experiment and control. Research instrument include measure of marital quality from Peri (2004).
    Results
    The results showed that imago therapy had effective role on marital quality and its subscales exception conflict management. However the results showed that the findings was Constanted At the follow up stage expect spend time with each other and conflict management.
    Conclusion
    the use of imago therapy could had the long-term effect on marital quality.
    Keywords: imago therap, marital quality, conflict management
  • Pages 55-72
    Aim: Study aim was to determine interactive role of parent’s ethnicity of Fars, Turk, Kurd, Lor and offsprings’ gender on their psycho-social development.
    Methods
    Method was causal-comparative and statistical population were 29474 university students of Alborz Province, whom were selected through cluster multistage random sampling among of Farhangian, Agricultural and Islamic Azad of Karaj Universities. Using Kerjeci-Morgan (1970) table, 400 students were determined and on the basis of gender in each ethnic group; 100 students (50 female and 50 male students) were selected. Research instrument was Hawley psycho-social development questionnaire (1988).
    Results
    Results showed that positive attitudes score respectively in Fars, Kurd and Turk students more than Lor students (F=8.58, P
    Conclusion
    It is suggested that after identifying aspects of commonalities of cultural, parental, behavioral and religious in each of ethnicities that has a negative impact on psychosocial development of their boys and girls, develop training programs to correct them.
    Keywords: development, folk, Fars, Lor, psycho, social, Turk
  • Pages 73-89
    Aim: The intervention has been done by the aim of investigating the effectiveness of positive reminiscence therapy on the improvement of their optimism.
    Method
    The study design was semi experimental pre test _post test with control group. The statistical method was mixed ANOVAs analysis. The population were women of 60 and over in Tehran’s nursing homes that after investigating iterance criteria, 27 person were chosen that finally from which; 10 women were selected as experimental group and 11 women were chosen as control group from residents in Tehran’s Mehraban nursing home. The experimental group received 8 sessions of positive reminiscence intervention. Pre test-Post test; life orientation test (LOT), were done on first session, 8th session and follow up in both groups.
    Results
    The results indicated that positive reminiscence therapy was significantly effective on improving optimism among elderly on experimental group.
    Conclusion
    Based on the findings, the necessity of using positive reminiscence therapy for enhancing positive emotions in the elderly was emphasized.
    Keywords: elderly, optimism, positive reminiscence therapy
  • Pages 91-107
    Aim: The aim of study was to determine the mediation effects of perceived stress in the relationship between hardiness and quality of life of hemodialysis patients.
    Method
    The study was descriptive correlational design and the statistics population of the study included all hemodialysis patients of Imam Khomeini, Sinai, Hashemi-Nejad, Shariati, and Rasol Akram hospitals in the spring of 1394. 200 students were selected by available sampling and responded to quality of life for hemodialysis by Hays et al (1994), perceived stress by Cohen et al (1983), hardiness by Kobasa (1984) questionnaires. After removal of 5 outlier subjects, structural equation modeling was used to analyze the data of 306 subjects.
    Results
    Results showed that research structural model base on gathered data fit well and perceived stress mediates the relationship between hardiness and quality of life and 33% of the variance in quality of life in hemodialysis patients due to changes in perceived stress scores hardiness is explained.
    Conclusion
    Hardiness in patients not only their perception of stress, but it affects the quality of life. Evaluation of the quality of life of patients helps to health care staff to consider the styles of improvement the quality of life of patients.
    Keywords: hardiness, hemodialysis, perceived stress, quality of life