فصلنامه روان شناسی کاربردی
سال دوم شماره 4 (پیاپی 8، پاییز و زمستان 1387)

هدف این پژوهش، تعیین رابطه تیپهای روان شناختی و هوش هیجانی- اجتماعی در نمونه ای از کارمندان ستادی دانشگاهی در تهران به منظور شناسایی مولفه های لازم برای انجام مداخلات ارتقای بهداشت روان بود. از 159 داوطلب (113 زن و 46 مرد) خواسته شد به تیپ نمای مایرز- بریگز (1998) و پرسشنامه هوشبهر هیجانی بار – ان (1997) پاسخ دهند. یافته ها نشان دهنده ارتباط مثبت و معنادار هوش هیجانی- اجتماعی و تیپ روان شناختی بود. در مدل رگرسیونی، هوش هیجانی- اجتماعی به ترتیب ارتباط منفی معناداری با ترجی حهای روان شناختی درونگرایی، فکری و قضاوتی بودن و ارتباط مثبت معناداری با ترجیح روان شناختی حسی بودن داشت. مولفه های اصلی هوش هیجانی- اجتماعی نیز ارتباط مثبت معناداری با ترجیح های روان شناختی داشتند. در مدل های رگرسیونی مشابهی مولفه های درو نفردی و سازش پذیری به ترتیب ارتباط منفی معناداری با ترجیحهای روان شناختی درونگرایی، فکری و قضاوتی بودن و ارتباط مثبت معناداری با ترجیح روان شناختی حسی بودن داشتند. همچنین، مولفه بین فردی ارتباط منفی معناداری با ترجیح روان شناختی درونگرایی داشت. مولفه های مدیریت استرس و خلق عمومی نیز در مدل های مشابهی به ترتیب ارتباط منفی معناداری با ترجیح های روان شناختی درونگرایی و فکری بودن داشتند. به بیان دیگر ترجیح های روان شناختی درونگرایی و فکری بودن با کاهش هوش هیجانی- اجتماعی رابطه دارند. نتایج این پژوهش تائید کننده ضرورت تعدیل برنامه های ارتقای هوش هیجانی-اجتماعی بر اساس تیپ ها و ترجیح های روان شناختی افراد است.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین کمال گرایی و هوش هیجانی ورزشکاران مرد بو د. جامعه آماری کلیه ورزشکاران مرد شهرستان خرم آباد در سال 1386 بودند که با استفاده از نمونه گیر ی در دسترس 80 نفر از میان آن ها انتخاب شد ند و به پرسشنامه های هوش هیجانی مایر و کاراسو و سالووی (2000) و کمال گرایی اهواز (1378)پاسخ دادند. نتایج نشان داد که رابطه بین هوش هیجانی و مولفه های آن و کمال گرایی ورزشکاران مرد معنادار است. لذا به نظر می رسد بر اساس نتایج پژوهش حاضر دست اندرکاران ورزش کشور اعم از سیاستگذاران و برنامه ریزان ورزشی، معلمان و مربیان آموزشی بتوانند برنامه های آموزشی مناسبی را بر حسب نیاز و هدف ورزش به ویژه در سطح ملی پی ریزی و تدارک بینند.

هدف پژوهش حاضرتعیین میزان، منابع و علائم روان تنی استرس در دو گروه دبیران تربیت بدنی و سایر دبیران است. بدین منظور 403 نفر از دبیران زن و مرد (105 دبیر تربیت بدنی و 298 نفر از سایر دبیران) پرسشنامه استرس معلمان کایریاکو و ساتکلیف (1978) را تکمیل کردند. نتایج پژوهش حاکی از تفاوت معنیدار بین دبیران تربیت بدنی و سایر دبیران از نظر منبع استرس بود. مهمترین منبع استرس دبیران تربیت بدنی عوامل فضا و امکانات مدرسه و در سایر دبیران مشکلات رفتاری دانش آموزان، فشار زمانی، شایستگی و صلاحیت حرفهای و پایین بودن انگیزه تحصیل در دانش آموزان بود. به طور کلی دبیران تربیت بدنی در مقایسه با سایر دبیران میزان استرس و علائم روان شناختی و جسمانی کمتری از خود نشان دادند. در مقاله حاضر تفاوتهای مشاهده شده در بین دبیران بر اساس جنس، وضعیت تاهل، شغل همسر، میزان تحصیلات و وضعیت استخدامی نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

هدف این پژوهش نیمه آزمایشی تعیین میزان تاثیر شبیه سازی های ذهنی ساده و توام فرایندی و فراوردهای بر بهبود عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، جهت به کارگیری آن در برنامه های آموزشی بود. تعداد 104 دانش آموز دختر پراستعداد پایه اول دبیرستان با روش تصادفی ساده و 104 دانش آموز عادی با روش در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در 4 گروه (در مجموع 8 گروه) شبیه سازی های ذهنی ساده فرایندی، فراورده ای، توام و گروه گواه جایگزین شدند. در مرحله پیش آزمون و پس آزمون تمام آزمودنی ها به آزمون عملکرد تحصیلی (1382) و آزمون میان ترم درس شیمی پاسخ دادند. آموزش های شبیه سازی ذهنی برای گروه های آزمایشی به مدت 5 جلسه 10 دقیقه ای ارائه گردید، گروه گواه هیچ آموزشی ندید. داده ها با روش های آماری تحلیل واریانس چندگانه، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی بر اساس نمرات افتراقی آزمون شد. یافته ها حاکی از این بود که شبیه سازی ذهنی موجب بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان در زیر عامل های خودکارآمدی، برنامه ریزی و انگیزش می شود (P<0/05)، ولی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیری ندارد.

هدف این پژوهش نیمه آزمایشی تعیین اثر بخشی معنادرمانی گروهی بر کاهش افسردگی و ارتقای معنای زندگی سالمندان زن مقیم آسایشگاه بود. نمونه شامل 30زن بالای 65 سال از جامعه آماری سالمندان ساکن آسایشگاه قدس تهران بود که پس از اجرای آزمون پس از اجرای آزمون افسردگی سالمندان GDS (1993) و آزمون معنای زندگی MLQ (2004) افرادی که نمره 15 یا بالاتر در آزمون کسب کردند به روش تصادفی ساده انتخاب و به طور تصادفی در 1 گروه آزمایشی و 2 گروه گواه جایگزین شدند. پس از معنادرمانی گروهی مجددا آزمون های مذکور اجرا و برای تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون آماری تحلیل کواریانس پس آزمون در سطح 05/0 استفاده شد. تحلیل نتایج نشان داد گرچه افسردگی گروه آزمایش پس از اجرای روش درمانی کاهش یافته است اما این کاهش، بین گروه های گواه و آزمایش معنی دار نیست در حالی که در ارتقای معنای زندگی، بین گروه های آزمایش و گواه تفاوت معنادار بود.

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه سبک های هویت و خودکارامدپنداری و مقایسه آن در دانش آموزان پسر دبیرستانی ایرانی و افغانی ساکن قم است. جامعه مورد مطالعه شامل 16813 دانش آموز پسر دبیرستانی شهر قم و نمونه مورد مطالعه شامل 231 دانش آموز پسر دبیرستانی ایرانی و 132 دانش آموز پسر دبیرستانی افغانی بود که با استفاده از نمونه گیری خوشهای چند مرحله ای مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار پژوهش آزمون سبک های هویت برزونسکی((1989پرسشنامه خودکارامدپنداری فردی بندورا (1997) و پرسشنامه خودکارامدپنداری جمعی کیم و پارک (1999) بود. داده ها با آزمون های همبستگی پیرسون و Z فیشر تحلیل شد. نتایج در سطح 99/0 اطمینان نشان داد که رابطه بین سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری با خودکارامدپنداری فردی و جمعی و نیز رابطه دو متغیر اخیر در دو گروه مستقیم و معنادار است. همچنین رابطه سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری با خودکارامدپنداری فردی و جمعی در دو گروه مستقیم و معنادار بود. از طرفی رابطه سبک هویت سردرگم و تعهد هویت در سطح 95/0 اطمینان منفی و معنادار بود. یعنی هر چه نمرات افراد در سبک سردرگم بیشتر باشد نمرات آن ها در تعهد هویت پایین تر می شود. همبستگی بین سبک هویت اطلاعاتی با خودکارامدپنداری جمعی و سبک هویت هنجاری با خودکارامدپنداری فردی و جمعی در دانش آموزان افغانی قوی تر از دانش آموزان ایرانی بود.

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین عزت نفس و رضایت زناشویی بود. 240 نفر از معلمان مدارس راهنمایی شهرستان ساوجبلاغ با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایانتخاب شدند، و به پرسشنامه رضایت زناشویی 47 سوالی اینریچ (1997) و پرسشنامه عزت نفس 58 سوالی کوپر اسمیت (1967) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که رابطه بین عزت نفس و رضایت زناشویی معلمان زن و مرد م ثبت و مستقیم است، و سطح عزت نفس معلمان زن بیشتر از معلمان مرد است اما تفاوت بین رضایت زناشویی معلمان زن و مرد معنی دار نیست. بنابراین با توجه به اهمیت عزت نفس و ارتباط آن با رفتار و اعمال انسان خصوصا «در بعد خانوادگی به ویژه تاثیر آن بر رضایت زناشویی لازم است بستری مناسب برای پرورش آن فراهم گردد.