فهرست مطالب

دانش حسابداری - پیاپی 12 (بهار 1392)

فصلنامه دانش حسابداری
پیاپی 12 (بهار 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/03/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مظفر جمالیان پور، علی ثقفی صفحات 7-33

    پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان برخی از ویژگی های برآمده از کیفیت سود با بحران مالی می پردازد. از این رو، برای محاسبه خصوصیت های کیفی سود از برخی از الگو های رایج در ادبیات موضوع بهره گرفته شد و به منظور بررسی احتمال بروز بحران مالی و ورشکستگی از سه معیار کلی و دو معیار بومی استفاده شد. در این راستا اطلاعات 3371 سال شرکت جمع آوری گردید و آزمون های آماری برآمده از فرضیه های پژوهش مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که در اکثر موارد رابطه بحران مالی با خصوصیت های برآمده از ویژگی های کیفی سود معنادار بوده است. این ارتباط در خصوص تعریف خاص ورشکستگی در قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران نیز معنادار بود. پژوهش حاضر با تقسیم بندی شرکت های مختلف در چهار پرتفوی بر حسب میزان سلامت مالی (دور بودن از احتمال ورشکستگی) به این نتیجه رسید که در اکثر موارد، ارتباط در پرتفوی آخر (شرکت های ناسالم از منظر بحران مالی) به مراتب دارای معناداری بیشتر نسبت به شرکت های موجود در سایر پرتفوی ها است. در ضمن، نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میزان استفاده از اقلام تعهدی در پرتفوهای متفاوت که نسبت به میزان احتمال ورشکستگی رتبه بندی شده بودند، به مراتب مختلف است. در نهایت با بررسی نحوه توزیع به کارگیری اقلام تعهدی در شرکت های گروه بندی شده بر اساس ماده 141 قانون تجارت نیز به نتایج مشابهی دست یافت. به نحوی که توزیع میزان استفاده از اقلام تعهدی در شرکت های ورشکسته دارای چولگی است.

    کلیدواژگان: بحران مالی، اقلام تعهدی غیر منتظره، کیفیت سود، ماده 141 قانون تجارت، انحراف از پایداری سود
  • محمد نمازی، شهلا ابراهیمی صفحات 35-57

    هدف این مقاله، بررسی تاثیر ساختار مالکیت و ترکیب هیات مدیره بر کارآیی فنی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. از این رو، نخست کارآیی فنی شرکت ها با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها (DEA) تعیین و سپس، رابطه بین تمرکز مالکیت، مالکیت نهادی و ترکیب هیات مدیره با کارآیی فنی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه مورد بررسی شامل 82 شرکت طی دوره زمانی 1381-1388 بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش به روش «داده های ترکیبی» بیانگر این است که پس از کنترل سایر عوامل تاثیرگذار بر کارآیی، بین مالکیت نهادی با کارآیی فنی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. اما بین تمرکز مالکیت و ترکیب هیات مدیره با کارآیی فنی رابطه مثبت بی معنی وجود دارد. بررسی تاثیر این سه ساز و کار با هم بر کارآیی فنی نیز به نتیجه مذکور انجامید. این یافته با فرضیه نظارت کارآ مبنی بر اعمال نظارت فعال از جانب مالکان نهادی بر مدیریت و کاهش هزینه های نمایندگی سازگار است.

    کلیدواژگان: : ساختار مالکیت، ترکیب هیات مدیره، کارآیی فنی، تحلیل پوششی داده ها، داده های ترکیبی، بورس اوراق بهادار تهران
  • سید جلال صادقی شریف، عبدالرضا تالانه، حسین عسکری راد صفحات 59-88

    این تحقیق تاثیر «تغییر حد نوسان قیمت سهام» بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی می کند. هدف اصلی تحقیق شناسایی محتوای اطلاعاتی «تغییر میزان حد نوسان قیمت سهام» و تاثیر آن بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت ها می باشد. از این رو، 257 شرکت برای یک دوره 7 ساله از تاریخ 01/01/1382 لغایت 01/01/1389، مورد مطالعه قرار گرفتند و داده های مورد نیاز تحقیق شامل میانگین بازده و حجم معاملات دو ماه قبل و دو ماه بعد از تغییر حد نوسان قیمت سهام، برای 257 شرکت طی سال های 1384 تا 1388 در 3 مقطع تغییر حد نوسان قیمت که 397 شرکت- مقطع می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از روش مقایسه میانگین زوجی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد کاهش 3 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ 21/08/1384 باعث افزایش حجم معاملات و بازده سهام شرکت ها شده است. و افزایش 3 و 5/0 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ های 12/09/1384 و 16/08/1388 بازده سهام شرکت ها را کاهش داده، اما تاثیری برحجم معاملات شرکت ها نداشته است.

    کلیدواژگان: : مومنتوم قیمت، الگوی چهار عاملی کرهارت، الگوی سه عاملی فاما و فرنچ، الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای
  • امید پورحیدری، امیر سروستانی صفحات 89-110

    هزینه مالیات از جمله هزینه هایی است که در صورت سود و زیان ظاهر می شود و تاثیری عمده بر مقدار سود خالص می گذارد. در این مقاله تاثیر ویژگی های خاص شرکت، نوع صنعت و مالکیت نهادی بر مدیریت این هزینه مورد بررسی قرار می گیرد. معیار مورد استفاده جهت سنجش مدیریت مالیات، نرخ موثر مالیاتی می باشد. فرضیه های تحقیق نیز با استفاده از روش داده های پانل تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های بررسی 75 شرکت در طی سال های 1381 الی 1389، حاکی از آن است که از بین ویژگی های خاص شرکت، اندازه شرکت به طور منفی نرخ موثر مالیاتی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین، بین نسبت بدهی، شدت سرمایه گذاری در موجودی کالا و شدت سرمایه گذاری در دارایی های ثابت با نرخ موثر مالیاتی رابطه مثبت و معنادار مشاهده شد. با این وجود نتایج بیانگر آن است که بین فرصت های رشد و عمر شرکت با نرخ موثر مالیاتی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین یافته ها بیانگر این است که نوع صنعت تاثیری معنادار بر نرخ موثر مالیاتی دارد. افزون بر این، نتایج گواه آن است که مالکیت نهادی به طور منفی نرخ موثر مالیاتی شرکت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این نتیجه نشان می دهد که مالکان نهادی نقشی جسورانه در مدیریت مالیات ایفا می کنند.

    کلیدواژگان: نرخ موثر مالیات، مدیریت مالیات، ویژگی های خاص شرکت، نوع صنعت، مالکیت نهادی
  • حمید محمودآبادی، غلامحسین مهدوی، مرضیه فریدونی صفحات 111-131

    این پژوهش، به بررسی نحوه اثرگذاری جریان های نقدی آزاد و هزینه های نمایندگی بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. به طور خاص، هدف پژوهش حاضر بررسی فرضیه جریان های نقدی آزاد و آزمون تیوری نمایندگی است. در راستای تحقق این هدف، دو فرضیه اصلی و هشت فرضیه فرعی طراحی و با انتخاب 92 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 10 ساله، 1380 الی 1389، آزمون شده است. روش آماری مورد استفاده جهت آزمون فرضیه های پژوهش، روش داده های ترکیبی است. در این پژوهش، برای اندازه گیری عملکرد شرکت از دو معیار حسابداری بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام و همچنین، از دو معیار بازار نسبت Q توبین و بازده سهام استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری فرضیه های پژوهش نشان می دهد که جریان های نقدی آزاد با کلیه معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت رابطه مثبت و معنادار دارد. بنابراین، پژوهش حاضر به شواهدی در زمینه نقض فرضیه جریان های نقدی آزاد دست یافت. با این وجود این، رابطه معناداری بین هزینه های نمایندگی و عملکرد به منظور تایید تیوری نمایندگی در بورس اوراق بهادار تهران مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: تئوری نمایندگی، جریان های نقدی آزاد، فرضیه جریان های نقدی آزاد، هزینه های نمایندگی، عملکرد شرکت
  • عبدالمهدی انصاری، مجتبی افشار، محمدرضا ابراهیمیان صفحات 133-153

    یکی اهداف گزارشگری مالی واحدهای تجاری، ارایه اطلاعاتی است که برای اتخاذ تصمیمات تجاری و اقتصادی مفید باشد. اطلاعاتی برای تصمیمات تجاری و اقتصادی مفید است که بتواند مبلغ، زمان بندی و عدم اطمینان مرتبط با جریان های نقد آتی را پیش بینی کند. از آنجا که مدیریت سود با استفاده از اقلام تعهدی انجام می شود و همچنین، کاربرد افراطی اقلام تعهدی، کیفیت سود و به دنبال آن، توان پیش بینی سود را کاهش می دهد. این تصور وجود دارد که مدیریت سود همواره کاهنده توان پیش بینی سود آتی می باشد؟ در این پژوهش، سعی شده است تا با گروه بندی شرکت ها و تدوین فرضیه های پژوهشی، اثر مدیریت سود بر توان پیش بینی اجزای سود بررسی شود و همچنین، بیان شود که آیا مدیریت سود می تواند اثر افزاینده بر توان پیش بینی اجزای سود داشته باشد یا خیر؟ بدین منظور در پژوهش حاضر از صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در محدوده زمانی 1379 تا 1389 استفاده شده است. در راستای تحقق اهداف این پژوهش، تاثیر مدیریت سود بر توان پیش بینی اجزای تعهدی سود مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که مدیریت سود به رغم این تصور که همیشه کاهنده توان پیش بینی است، می تواند افزاینده توان پیش بینی سود نیز باشد.

    کلیدواژگان: : مدیریت سود، توان پیش بینی سود، اقلام تعهدی، اقلام تعهدی اختیاری، اقلام تعهدی غیراختیاری
  • محمد کاشانی پور، سید حسن صالح نژاد، اسعد رضایی، داود یوسفی منش صفحات 155-174

    این تحقیق تاثیر «تغییر حد نوسان قیمت سهام» بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی می کند. هدف اصلی تحقیق شناسایی محتوای اطلاعاتی «تغییر میزان حد نوسان قیمت سهام» و تاثیر آن بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت ها می باشد. از این رو، 257 شرکت برای یک دوره 7 ساله از تاریخ 01/01/1382 لغایت 01/01/1389، مورد مطالعه قرار گرفتند و داده های مورد نیاز تحقیق شامل میانگین بازده و حجم معاملات دو ماه قبل و دو ماه بعد از تغییر حد نوسان قیمت سهام، برای 257 شرکت طی سال های 1384 تا 1388 در 3 مقطع تغییر حد نوسان قیمت که 397 شرکت- مقطع می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از روش مقایسه میانگین زوجی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد کاهش 3 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ 21/08/1384 باعث افزایش حجم معاملات و بازده سهام شرکت ها شده است. و افزایش 3 و 5/0 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ های 12/09/1384 و 16/08/1388 بازده سهام شرکت ها را کاهش داده، اما تاثیری برحجم معاملات شرکت ها نداشته است.

    کلیدواژگان: حد نوسان قیمت سهام، تغییر حد نوسان قیمت سهام، حجم معاملات، بازده سهام
  • سید حسین سجادی، رضا تاکر، محمدصادق زارع زاده مهریزی صفحات 175-194

    این تحقیق تاثیر «تغییر حد نوسان قیمت سهام» بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی می کند. هدف اصلی تحقیق شناسایی محتوای اطلاعاتی «تغییر میزان حد نوسان قیمت سهام» و تاثیر آن بر «حجم معاملات» و «بازده سهام» شرکت ها می باشد. از این رو، 257 شرکت برای یک دوره 7 ساله از تاریخ 01/01/1382 لغایت 01/01/1389، مورد مطالعه قرار گرفتند و داده های مورد نیاز تحقیق شامل میانگین بازده و حجم معاملات دو ماه قبل و دو ماه بعد از تغییر حد نوسان قیمت سهام، برای 257 شرکت طی سال های 1384 تا 1388 در 3 مقطع تغییر حد نوسان قیمت که 397 شرکت- مقطع می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از روش مقایسه میانگین زوجی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد کاهش 3 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ 21/08/1384 باعث افزایش حجم معاملات و بازده سهام شرکت ها شده است. و افزایش 3 و 5/0 درصدی حد نوسان قیمت سهام در تاریخ های 12/09/1384 و 16/08/1388 بازده سهام شرکت ها را کاهش داده، اما تاثیری برحجم معاملات شرکت ها نداشته است.

    کلیدواژگان: حد نوسان قیمت سهام، تغییر حد نوسان قیمت سهام، حجم معاملات، بازده سهام
|
  • Pages 7-33

    The present study evaluates the correlation between some features of earning quality to financial crisis. So some prevalence model in subject literature is used for calculating the earning quality indexes, as well as three general criteria and two native criteria is applied for evaluating the possible incidence of financial distress and bankruptcy. So the information of 3371 years was gathered and the statistical tests of research hypothesis were studied. The results of study demonstrated that in the majority of cases, there is meaningful correlation between financial distresses to earning quality. Also this correlation was meaningful for special definition of bankruptcy in the business legislation of Islamic Republic of Iran. The present study by classification of different companies in four portfolios based on the degree of financial health (impossible for bankruptcy) concluded that the correlation in the last portfolio (unhealthy companies in the terms of financial distress) is more meaningful than companies in the other portfolios. Meanwhile, the results of the study showed that the degree of using the accrual items in different portfolios that ranked with regard to the possibility of bankruptcy is various. At the end, we obtained similar results with evaluating the distribution method of exploiting of accrual items in the classified companies according to article no. 141 of business legislation. So there is curved in the distribution of utilization degree of accruals inthe bankrupt companies.

    Keywords: Financial Distress, Abnormal Accrual, Earning Quality, article 141 of business legislation, Earning Instability
  • Pages 35-57

    The purpose of this article is to investigate the impact of ownership structure and board composition on the technical efficiency of the listed companies on the Tehran Stock Exchange. In attempting this, the technical efficiency of the examined companies was first determined by using Data Envelopment Analysis (DEA). Then, the relationship between ownership concentration, institutional ownership, board composition and technical efficiency was investigated. The data sample is restricted to 82 companies during an 8 years period from 1381 to 1388. The results of hypothesis testing using Panel Data Regression indicate that there is a significant positive relationship between institutional ownership and technical efficiency even after controlling for potential confounding factors. However, the relationship between ownership concentration, board composition and technical efficiency is positive and insignificant. When the impact of all these corporate mechanisms was considered together, the preceding results holds true. This finding is consistent with the active monitoring hypothesis, indicating that institutional ownership play a significant role in monitoring management and reducing the agency costs.

    Keywords: : Ownership Structure, Board Composition, technical efficiency, Data Envelopment Analysis (DEA), Panel Data, Tehran Stock Exchange
  • Pages 59-88

     We empirically tested, in Tehran Stock Exchange (TSE), the validity of the Carhart (1997) four-factor model by adding the price momentum factor as the fourth explanatory variable into the Fama-French three-factor model. The results imply that growth portfolio in comparison to value portfolio and also winner portfolio to loser portfolio have higher returns. However, with regard to Size factor no clear trend was observed. The average adjusted R2 across eight portfolios for single factor CAPM model, Fama-French three-factor model and Carhart four-factor model has been respectively 0.26, 0.50, and 0.56 showing a significant improvement in the four-factor model by adding the momentum factor to Fama-French model. Robustness of the Carhart four-factor model is also checked for two effects: up and down market conditions and seasonal behavior.

    Keywords: Price Momentum, Carhart (1997) four factor model, Fama-French three factor model, CAPM
  • Pages 89-110

    Income tax appears in the income statement and has a major impact on the amount of net profit. In this paper, the effect of firm characteris-tics, industry type and institutional ownership on the management that cost is investigated. The criterion that used to measuring tax management is effective tax rate (ETR). The panel data method is used to analyze the data. Findings of investigating 75 firms in the 2003 to 2011 show that firm size will negatively affect the effective tax rate, which confirms the political power theory inIran. Also, a significant positive relationship was observed between debt ratio, inventory intensity and capital intensity with effective tax rate. However, there is no significant relationship between firm growth opportunities and life with effective tax rate. The findings indicate that industry type has a significant effect on the effective tax rate. Furthermore, the results evidence that institutional ownership negatively affect the effective tax rate of firms. This result suggests that institutional owners play an aggressive role in tax management.

    Keywords: Effective Tax Rate, Tax Management, Firm Characteris-tics, Industry Type, Institutional Ownership
  • Pages 133-153

    One of the objectives of business entity' financial reporting is rendering useful information for making commercial and economic decisions. That information is useful for commercial and economic decisions that could be able to predict amount, timing, and uncertainty of future cash flows. Since earning management is performed by using accruals, and also excess use of accruals decreases earning quality and following that, predictive ability of earnings, this notion exists that earning management decreases the predictive ability of future earnings. In this study it was tried that through classification of companies and formulation of research hypothesis, evaluate the effect of earning management on the predictive ability of earning components and also it was tried to express whether earning management can have increasing effect on predictive ability of earnings components or not? So in this study it was used from financial reports of Listed Companies in Tehran Stock Exchange (TSE), in time interval between 2000 up to 2010. The effect of earning management on predictive ability accruals was tested. Results produced by this research shows that earning management despite this notion that it always reduces the predictive ability, can increase the predictive ability of earning.

    Keywords: : Earning management, predictive ability of earning, Accruals, Discretionary Accruals, non-discretionary accruals
  • Pages 155-174

    In this study the effect of “changing the amount of price limit” on “stock returns” and “volume shares” in listed companies of Tehran Stock Exchange has been studied. The purpose of this study is to survey the information contents of “changing the amount of price limits” and its effect on the “stock returns” and “volume shares “. So 257 companies were studied for a period of 7 years from 1382/01/01 till 1389/01/01; and the researches data include 397 firm-sections for 257 companies from 1384 till 1388 at 3 section of changing price limit. This data involve averages of trade volume and stock returns for 2 months before and 2 months after the changing in the amount of price limit date. In this research, the Paired-Samples T Test method has been used to test hypotheses of research. The results show that 3% decrease in price limit at 1384/08/21 has increase stock returns and volume shares. And 3 and 0.5% increase in price limit at 1384/09/12 and 1388/08/16 have stock returns to decrease, but have not been any effect on volume shares.

    Keywords: Price Limit, volume shares, intrinsic value, return on net worth, Efficient Market
  • Pages 175-194

    The purpose of this paper is the investigation of the relationship between the cash and accrual component earnings with stock price of listed companies in Tehran Stock Exchange for the period of 2006-2009. The task of analyzing and testing the hypothesis is fulfilled by panel data models. The result of first hypothesis indicates that relationship between the cash component of earning and stock price is positive and significant. Additionally, the stock price increases in companies with larger cash component of earning. Also, the result of second indicates that relationship between of the discretionary and non-discretionary accruals with stock return is positive and significant. Further, the stock price increases in companies with higher quality of accruals.

    Keywords: : Earning, Stock Price, Cash Components, Quality of Discretionary Accrual