فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی
پیاپی 15 (تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/05/29
  • تعداد عناوین: 8
|
  • اکبر افتخاری، حمیدرضا وکیلی فرد صفحات 1-24
    انتقادهای وارده به تئوری بازار کارا و مفروضات عقلائی آن و تحلیلهای اقتصاد سنجی سری-های زمانی قیمتها، سودهای نقدی و عایدات به بسط مدلهایی که روانشناسی افراد را به بازارهای مالی ارتباط می داد، سوق داد. بر این اساس محققین با استثناهای فراوانی در بازارهای مالی روبرو شدند و به این نتیجه رسیدند که پدیده های روانشناختی نقش مهمی در تعیین رفتار در بازارهای مالی دارند. در این پژوهش به بررسی نوع رفتار سرمایه گذاران در بازه های زمانی مختلف پرداخته شده-است و تلاش خواهد شد تا براساس سری زمانی داده های مربوط به شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی 1385 – 1389 مدلی متناسب با بازار سرمایه ایران بطور کلی ارائه گردد، ابزار آماری مورد استفاده تجزیه و تحلیل موجک می باشد که با قدرت تببین کنندگی و تفکیک مقیاسهای زمانی امکان تحلیل بر روی شرکتهای نمونه آماری را فراهم آورد. نتایج پژوهش نشان می دهد که سرمایه گذاران پس از اخبار خوب یا بد، در بازه های زمانی مختلف، متفاوت عمل می کنند، به گونه ای که در مقیاس زمانی بلند مدت واکنش رفتاری سرمایه گذاران قابل ملاحظه تر از مقیاس زمانی کوتاه مدت می باشد.اما تفاوت معناداری بین رفتار سرمایه گذاران در صنایع مختلف مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: واکنشهای رفتاری، عوامل روانشناختی، مالی رفتاری
  • هادی اسمخانی اکبری نژاد، احمد اعتمادی، فریبا نصیرنژاد صفحات 25-42
    پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی بر بهزیستی روان شناختی زنان صورت گرفت. این پژوهش کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی (به صورت پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه) بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین زنانی که در کلاس های روان شناسی خانه سلامت شهرداری منطقه 5 تبریز شرکت کرده بودند، با توجه به نمره پایین در مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (RSPWB)، 24 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس در گروه آزمایش مداخله روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی به مدت 8 جلسه (هفته ای یک جلسه 2 ساعته) اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس یک طرفه نشان داد که بین گروه آزمایش و گواه بعد از اعمال متغیر مستقل (روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی)، از نظر بهزیستی روان شناختی تفاوت معنی داری وجود دارد (0/000>p). بنابراین می توان نتیجه گرفت که روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی در بهبود بهزیستی روان شناختی زنان موثر است.
    کلیدواژگان: روان درمانی عقلانی، عاطفی، رفتاری، گروه درمانی، بهزیستی روان شناختی
  • فریده حسین ثابت، مریم رادی، احمد برجعلی صفحات 43-60
    هدف این مطالعه بررسی رابطه ی بین طرحواره های ناسازگار اولیه و تصور از خدا است. بدین منظور 125نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایتک مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ، فرم کوتاه(SQ-SF) و پرسشنامه تصور از خدای لارنس (GIS) (لارنس،1997، صادقی، 1384). یافته ها نشان می دهند که بین طرحواره های ناسازگار اولیه و تصور از خدا رابطه معناداری وجود ندارد.علی رغم عدم همبستگی معنادار میان نمره کلی طرحواره های ناسازگار با متغیر تصور از خدا، بین طرحواره های انزوای اجتماعی، معیارهای سرسختانه و اطاعت با متغیر تصور ازخدا رابطه منفی و معنادار وجود دارد. سایر طرحواره های ناسازگار رابطه معناداری را با تصور ازخدا نشان نمی دهند. بنابراین می توان گفت کسانی که فکر می کنند خداوند بسیار کنترل کننده است پاسخ های عاطفی منفی در مقابل خدا دارند. یعنی فردی که احساس دربند بودن و مختار نبودن می کند و احساس می کند که هیچ چیز تحت کنترل او نیست دیدگاه منفی نسبت به خدا شکل می دهد.
    کلیدواژگان: طرحوار های ناسازگار اولیه، تصور از خدا، دانشجویان
  • احمد حیدرنیا، علی محمد نظری، علی اکبر سلیمانیان صفحات 61-78
    هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله ی آموزشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه (PREP) در افزایش صمیمیت زناشویی است.
    روش
    روش پژوهش در این مطالعه، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل است به این منظور از بین زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره دولتی و خصوصی 24 زوج (48 زن و شوهر) انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله آموزشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه (12 زوج) و کنترل (12 زوج) قرار داده شدند و از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد. آنگاه اعضای گروه آزمایش مداخله آموزشی برنامه پیشگیری و بهبود (PREP) را در 11 جلسه (1/5 ساعته) دریافت کردند و اعضای گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند و تنها در لیست انتظار قرار گرفتند. پس از اتمام مداخله ها از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. ابزار پژوهشی بکار رفته در این طرح پرسشنامه صمیمیت زناشویی اولیاء (1385) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی(استفاده از جداول و ترسیم نمودارها و میانگین و انحراف استاندارد برای متغیرهای پژوهش) و روش های آمار استنباطی شامل آزمون کلموگروف – اسمیرنوف، آزمونt مستقل، آزمون لوین و آزمون آماری کواریانس و با استفاده از نرم افزارspss انجام شد.
    نتایج
    نتایج بررسی تحلیل کواریانس نشان داد که مداخله ی آموزشی برنامه پیشگیری و بهبود (PREP) در افزایش صمیمیت زناشویی و خرده مولفه های آن اثر بخش است.
    بحث و نتیجه گیری
    افزایش بینش و آگاهی روان شناختی و کسب مهارت های لازم برای با طراوت نگه داشتن زندگی از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار در افزایش صمیمیت زناشویی است و مداخله ی آموزشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه (PREP) می تواند به عنوان مداخله ی آسان و مقرون به صرفه و با هدف افزایش صمیمیت در زندگی زناشویی در اختیار دست اندرکاران حوزه خانواده قرار بگیرد.
    کلیدواژگان: برنامه پیشگیری و بهبود رابطه (PREP)، صمیمیت زناشویی
  • محمد خالدیان، فرامرز سهرابی صفحات 79-104
    هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی معنا درمانی به شیوه ی گروهی بر کاهش افسردگی و افزایش امیدواری در سالمندان با سندرم آشیانه خالی شهرستان قروه است. این پژوهش نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری را کلیه مردان و زنان شهرستان قروه که فرزندانشان آنها را ترک نموده و از آنها جدا شده اند را شامل میشود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در دسترس تعداد24 نفر انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه 21 سوالی افسردگی بک BDI-II و پرسشنامه امیدبه زندگی اشنایدر و همکاران استفاده شد. جهت تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) استفاده شد. یافته های به دست آمده نشان داد که میانگین نمرات افسردگی در پس آزمون گروه آزمایش به طور معنا داری از میانگین نمرات پس آزمون در گروه کنترل پایین تر است، و میانگین نمرات امید به زندگی در پس آزمون گروه آزمایش به طور معنا داری از میانگین نمرات پس آزمون در گروه کنترل بالاتر است. بر اساس یافته های این تحقیق می توان گفت که معنا درمانی به شیوه ی گروهی در کاهش افسردگی و افزایش امید به زندگی سندرم آشیانه خالی موثر است.
    کلیدواژگان: معنا درمانی، امی، دواری، افس، ردگی، سندرم آشیانه خالی، سالمندان
  • یاسر رضاپور میرصالح، ابراهیم عینی، ندا آیین پرست، فاطمه حشمی صفحات 105-126
    پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر تغییر دلبستگی برعملکرد خانواده ی مادران دارای سبک دلبستگی ناایمن انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل استفاده شد. نمونه مورد مطالعه شامل 24 نفر (12 نفر در هر گروه) از مادران دانش آموزان پسر پایه های سوم و چهارم دوره ابتدایی شهر نجف آباد بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گماشته شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل دو مقیاس سنجش عملکرد خانواده (FAD) و پرسشنامه سبک های دلبستگی (RAAS) بود. برنامه مداخله ای شامل 10 جلسه هفتگی دو ساعته درمان مبتنی بر دلبستگی بود که به شرکت کنندگان گروه آزمایش ارائه شد. شرکت کنندگان گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. شرکت کنندگان هر دو گروه قبل و بعد از اجرای برنامه مداخله ای و همچنین بعد از یک ماه از انجام مطالعه (مرحله پیگیری) مقیاس سنجش عملکرد خانواده را تکمیل کردند. در نهایت، داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چند راهه (مانکووا) تحلیل شدند. نتایج تحلیل مانکووا و تحلیل کوواریانس در متن مانکووا نشان داد پس از انجام مداخله آموزشی، بین نمرات کلی و زیرمقیاس های عملکرد خانواده در گروه آزمایش و کنترل پس از درمان و همچنین پس از گذشت یک ماه از درمان (مرحله پیگیری)، تفاوت معناداری وجود داشت. به عبارتی دیگر، عملکرد خانواده در شرکت کنندگان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس آزمون افزایش پیدا کرده بود و این افزایش تا یک ماه بعد نیز حفظ شده بود. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گیری کرد که درمان مبتنی بر دلبستگی بر بهبود عملکرد خانواده زنان دارای سبک دلبستگی ناایمن موثر است.
    کلیدواژگان: دلبستگی، عملکرد خانواده، مادران، اثربخشی
  • طاهره رنجبری پور، کیانوش هاشمیان، حسن احدی، حسین رضا بخش، نورعلی فرخی صفحات 127-140
    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شیوه درمانی EMDR که توسط فرانسین شاپیرو7 مطرح شده بر روی کم خوابی نوع اول شب، اجرا شده است. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از طرح علی مقایسه ای استفاده شد.افراد نمونه شامل 60 نفر بیمار مبتلا به کم خوابی از نوع اول شب، در محدوده سنی 25 تا 50 سال و محدوده تحصیلی دیپلم تا فوق لیسانس از هر دو جنس (30 زن و 30 مرد) بودند. که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور طبقه بندی و تحلیل داده ها از آزمون t تست و کواواریانس استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش EMDR تفاوت معنی دار است که اثربخشی این روش را نشان می دهد. و همینطور بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه شناختی رفتاری تفاوت معنی داری بدست آمد که اثربخشی روش درمان شناختی رفتاری را در بهبود کم خوابی نشان می دهد. ولی تفاوت بین گروه شناختی رفتاری و EMDR معنی دار نبوده است. یعنی می توان روش درمانی EMDR را بعنوان درمانی با اثر بخشی یکسان با CBT در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: EMDR، CBT، کم خوابی اول شب
  • ارمغان دماوندیان، مجید صفاری نیا، منصوره نیکو گفتار صفحات 141-158
    هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر رفتار درمانی دیالکتیک بر کاهش رفتارهای خود-آسیب رسان نوجوانان بزهکار مقیم کانون اصلاح و تربیت شهر تهران بود. این مطالعه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه این پژوهش را 30 نوجوان خود-آسیب رسان 12 تا 18 سال مقیم کانون اصلاح و تربیت شهر تهران تشکیل دادند. از سیاهه خود گزارشی خود-آسیب رسانی کلونسکی و گلن جهت جمع آوری اطلاعات در پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. بعد از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش تحت درمان برنامه رفتار درمانی دیالکتیکی به صورت گروهی قرار گرفت. این برنامه در 10 جلسه 90 دقیقه ای و هفته ای 1 جلسه اجرا شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روش های آمار توصیفی(طبقه بندی و توصیف اطلاعات) از تحلیل کواریانس در نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که: برنامه رفتار درمانی دیالکتیک به روش گروهی بر کاهش رفتار های خود-آسیب رسان نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت موثر است. همچنین تاثیر رفتار درمانی دیالکتیک بر کاهش کارکرد های درون فردی و بین فردی رفتار های خود-آسیب رسان نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت موثر است. لذا برنامه رفتار درمانی دیالکتیک از طریق کنترل کارکرد های درون فردی و بین فردی رفتار های خود-آسیب رسان، فراوانی وقوع رفتار های خود- آسیب رسان در نوجوانان بزهکار را کاهش می دهد.
    کلیدواژگان: رفتار درمانی دیالکتیک، رفتار های خود، آسیب رسان، کارکرد درون فردی رفتار خود، آسیب رسان، کارکرد بین فردی رفتار خود، آسیب رسان، نوجوانان بزهکار
|
  • Ali Akbar Eftekhari, Hamidreza Vakilifard Pages 1-24
    Criticisms to efficient market theory and its rational assumptions as well as econometric analyses on pricing time series, DPS and incomes led to the development of models that related psychology to financial markets. Subsequently, researchers found many exceptions in financial markets and concluded that psychological phenomena play an important role in determining behavior in financial markets. In this research, different types of investors’ behavior have been analyzed in different time scales. The authors have designed a general model for capital market of Iran using the time series data of Tehran Stock Exchange companies reported from 2006 to 2010. Wavelet analysis was used as a statistical and analytical instrument to explain trait and multi resolution. Research results show that investors have different reactions after good or bad news. Their reaction in long term scale is more significant than that in short term scale. However, no significant difference was found among investors behavior in different industries.
    Keywords: Behavioral Reactions, psychological factors, Behavioral Finance
  • Hadi Esmkhani Akbarinezhad, Ahmad Etemadi, Fariba Nasirnezhad Pages 25-42
    The present study aims at determining the effectiveness of rationalemotive behavioral group therapy in psychological well-being of women. The type study was applied and semi-experimental (pretestposttest with control group). Using convenience sampling method, 24 patients were selected from among the women who participated in the psychology classes of the ‘health house’ in District 5 of the Municipality of Tabriz based on their low scores in Ryff's Scale of Psychological Well-Being (RSPWB). The selected patients were then randomly divided into experimental and control groups. Next, in the experimental group, intervention rational-emotive behavioral group therapy was conducted for 8 sessions (one 2-hour session per week). The results of the one-way covariance analysis showed that after the application of the independent variable (rational-emotive behavioral group therapy), there was a significant difference between the experimental and the control groups. Therefore, it can be concluded that rational-emotive behavioral group therapy is effective (P <0/000) in the psychological well-being of women.
    Keywords: Rational-Emotive Behavioral Therapy, group therapy, psychological well-being
  • Marmyam Radi, Farideh Hosseinsabet, Ahmad Borjali Pages 43-60
    The purpose of this study was to investigate the relationship between early maladaptive schemas and God image. To do so, 125 students of Shiraz University were selected using multi-stage cluster sampling. The instruments used in this study consisted of the Young Early Maladaptive Schema Questionnaire —Short Form (SQ-SF) and Lawrence’s God Image Scale (GIS) (Lawrence, 1997; Sadeghi, 1384).Results showed that there was no significant relationship between early maladaptive schemas and image of God. Despite the lack of significant correlation between total scores of maladaptive schemas and image of God, there was a negative and significant relationship between social isolation, compliance and strict standards schemas with God image. Other maladaptive schemas did not show significant relationship with God image. These results indicate that those who think God is very controlling have negative emotional responses to God. That is, someone who feels that they are powerless and dependent and nothing is under their control shapes a negative image of God.
    Keywords: Early maladaptive schemas, God Image, Students
  • Ahmad Heydarnia, Ali Mohammad Nazari, Ali Akbar Soleimanian Pages 61-78
    The present study aims at investigating the effectiveness of prevention and relationship enhancement program (PREP) on increasing marital intimacy. To do so, 24 couples who referred to state and private counseling centers to enhance their marital intimacy were selected. They were then randomly divided into two groups including prevention and relationship enhancement program (12 couples), and control group (12 couples). The type of the research was semiexperimental (pretest-posttest with control design). Educational intervention (prevention and relationship enhancement program) including 11 sessions (1.5 hours) was applied on the experiment group. Results indicated that the intervention (prevention and relationship enhancement program) had a significant effect on marital intimacy. Furthermore, the prevention and relationship enhancement program had positive and significant effect on nine component of marital intimacy including emotional, intellectual, physical, social, communicational, spiritual, psychological, sexual, and total intimacy.
    Keywords: Prevention, Relationship Enhancement Program (PREP), Marital Intimacy
  • Mohammad Khaledian, Faramarz Sohrabi Pages 79-104
    The aim of the study was to examine effectiveness of group logotherapy on reducing depression and increasing hope in elderly with empty nest syndrome living in city of Ghorveh. The study employed a quasi-experimental design with pretest and posttest and a control group. The statistical population included all men and women living in Ghorveh whose children had left them. The sample group consisted of 24 individuals who were selected using convenient sampling. Data were collected using the 21-item Beck Depression Inventory (BDI II) and Snyder’s Adult Hope Scale (AHS). The data were analyzed using descriptive and inferential statistics (covariance analysis). The results showed that the average posttest depression score was significantly lower in the experimental group than the control group, and that the average posttest hope score was significantly higher in the experimental group. The findings suggest that group logotherapy has positive effects in reducing depression and increasing hope in elderly with empty nest syndrome.
    Keywords: logotherapy, hope, Depression, empty nest syndrome, Elderly
  • Yasser Rezapour Mirsaleh, Ebrahim Eini, Neda Aeinparast, Fatemeh Hashami Pages 105-126
    The aim of the present study was to determine the efficacy of attachment-based treatment on family function of mothers with insecure attachment style. This research was a semi-experimental study with pretest-posttest design and included control and study groups. By purposeful sampling method, 24 mothers of boy students in grades 3 and 4 in elementary schools of Najafabad city were selected and randomly assigned to control and study group (12 subjects in each group). Family Assessment Devise (FAD) and Revised Adult Attachment Scale (RAAS) were used for data collection. In the study group, participants received attachment-based treatment 10 weekly two-hour sessions, while the control group received no treatment. FAD was completed by all the participants before and after the treatment program and one month after the study(at follow-upzstage). Data were analyzed by multiple analysis of covariance (MANCOVA). The findings of MANCOVA analysis showed a significant difference between scores (total score and scores of each subtest) of study and control groups after the study and at follow-up stage. In the other words, compared to the family function of control group at the posttest stage, family function of the study group was improved and this improvement was sustained 1 month after the study. Based on the results, we can conclude that attachmentbased treatment is influential in improving family function of females with insecure attachment style.
    Keywords: attachment, family function, Mothers, Efficacy
  • Tahereh Ranjbaripour, Kianoush Hashemian, Hasan Ahadi, Hossein Rezabakhsh, Noor-Ali Farrokhi Pages 127-140
    The present study examined the effectiveness of EMDR approach by Francine Shapiro on primary insomnia. Causal comparative design was used for testing research hypotheses. Population consisted of 60 patients with primary insomnia, ranging in age from 25 to 50 years, in degree from diploma to master’s, and consisting of both sexes (30 females and 30 males), who were selected using purposive sampling. In order to classify and analyze test data, T-test and covariance were used. Data analysis showed that the pretest and posttest EMDR treatment group showed significant differences in the effectiveness of this approach. Moreover, significant difference was found between pretest and posttest in the cognitive-behavioral group, indicating the efficacy of cognitive-behavioral therapy in treating primary insomnia. However, there was no significant difference between CBT and EMDR groups. In conclusion, the effectiveness of EMDR therapy and CBT may be considered equal.
    Keywords: Eye Movement Desensitization, Reprocessing (EMDR), Cognitive-Behavioral Therapy (CBT), Primary Insomnia
  • Armaghan Damavandian, Majid Saffarinia, Mansoure Nikoogoftar Pages 141-158
    The aim of the present study was to determine the effectiveness of DBT on reducing self-harming behaviors in juvenile offenders who resided in Tehran's Juvenile Correction and Rehabilitation Centre. This study was semi-experimental (pretest-posttest with control group). The sample consisted of 30 juvenile offenders aged 12 to 18 years who resided in Tehran's Juvenile Correction and Rehabilitation Centre. Klonsky and Glenn's Inventory of Statements about SelfInjury (ISAS) was used to collect pretest-posttest data. After the pretest, the experimental group was treated with the dialectical behavior therapy (DBT) program. This program was held in 10 weekly ninety-minute sessions. Data were analyzed using covariance analysis (ANCOVA).The results showed that DBT was effective on reducing selfharming behaviors of juvenile offenders who resided in Tehran’s Juvenile Correction and Rehabilitation Center. Moreover, the effect of DBT on reducing intrapersonal and interpersonal functions of selfharming behaviors of juvenile offenders was confirmed.
    Keywords: Dialectical Behavior Therapy (DBT), Self- Harming Behaviors, Intrapersonal Functions of Self-Harming Behaviors, Interpersonal Functions of Self-Harming Behaviors, Juvenile Offenders