فهرست مطالب

پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی - پیاپی 26 (بهار 1396)

فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی
پیاپی 26 (بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/22
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حمید عزیزمحمدلو* صفحات 17-34
    در این مقاله در قالب یک مدل رشد درون زا، نقش خوشه های صنعتی در رشد اقتصادی منطقه ای در ایران با استفاده از رویکرد داده های تابلویی (استان های کشور طی سال های 1380تا 1391) مورد آزمون، تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های این تحقیق حاکی از وجود یک رابطه مثبت و معنی دار بین خوشه های صنعتی و رشد اقتصاد منطقه ای است به گونه ای که یک درصد افزایش در رشد خوشه های صنعتی منجر به 09/0 درصد افزایش در نرخ رشد اقتصاد منطقه ای می شود. بررسی و آزمون ساز و کارهای مختلف اثرگذاری خوشه های صنعتی بر رشد اقتصاد منطقه ای نشان می دهد که با وجود تاثیر مثبت خوشه های صنعتی در رشد اقتصاد منطقه ای، این تاثیر عمدتا از طریق دو ساز و کار بهبود نیروی کار و بهبود سرمایه انسانی تحقق یافته است. این در حالی است که خوشه های صنعتی در فراهم نمودن شرایط توسعه فناوری و همچنین تسهیل تامین مالی از موفقیت چندانی برخوردار نبوده اند. این یافته ها ضرورت توجه جدی تر به برنامه های توسعه فناوری و تامین مالی بنگاه ها را در برنامه ها و سیاست های توسعه خوشه اینمایان می سازد.
    کلیدواژگان: خوشه های صنعتی، رشد اقتصاد منطقه ای، مدل رشد درون زا، مدل الماس پرتر، رگرسیون داده های ترکیبی
  • ابوالفضل شاه آبادی*، مرضیه صالحی صفحات 35-48
    تاثیر افزایش هزینه های بهداشت عمومی بر عملکرد اقتصادی–اجتماعی افراد جامعه و به ویژه اهمیت و نقش آن در تامین و تضمین توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته از گذشته تاکنون، مورد توجه اقتصاددانان و سیاست گذاران بوده است. بدین منظور، الگوهای زیادی تلاش نمودند تا بتوانند عوامل موثر بر رشد سرانه هزینه های بهداشت عمومی را شناسایی و نحوه اثر گذاری این مولفه ها را توضیح دهند. باتوجه به نقش حیاتی سرانه هزینه های بهداشت عمومی در توسعه اقتصادی، پژوهش حاضر با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته GMM به بررسی بهبود مدیریت فراوانی ثروت نفتی و سرانه هزینه های بهداشت عمومی در کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته طی دوره 2012-1996 پرداخته است. شواهد گویای آن است که مدیریت کارا، هوشمندانه و آینده نگر منابع نفتی نقش بسزایی در افزایش سرانه هزینه های بهداشت عمومی در هر دو گروه کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته مورد مطالعه دارد. این مطلب بیان کننده لزوم حرکت جدی کشورهای برگزیده نفتی ناموفق نسبت به شاخص های نهادی حکمرانی در راستای بهبود مدیریت فراوانی ثروت نفتی است. علاوه بر این یافته های تحقیق نشان می دهد رشد تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت مصرف کننده اثر مثبت و معنی داری بر رشد سرانه هزینه های بهداشت عمومی در کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته دارد. همچنین نتایج نشان می دهد نابرابری درآمد اثر منفی و معنی داری بر رشد سرانه هزینه های بهداشت عمومی در هر دو گروه کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته دارد.
    کلیدواژگان: سرانه هزینه های بهداشت عمومی، مدیریت فراوانی ثروت نفتی، داده های تابلویی
  • زهرا کریمی موغاری، جواد براتی* صفحات 49-70
    نابرابری منطقه ای پدیده ای چند بعدی است که عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در برمی گیرد. به همین دلیل برای سنجش توسعه منطقه ای در هر کشور معرفی شاخص ترکیبی چند بعدی ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین سطح نابرابری منطقه ای استان های ایران و شناسایی تعیین کننده های اصلی این نابرابری، به معرفی یک شاخص ترکیبی برای سنجش نابرابری منطقه ای پرداخته است. برای این منظور، 25 نماگر در 5 بعد مختلف (اقتصادی، دانش و سرمایه انسانی، زیربنایی، اجتماعی-فرهنگی و بهداشتی و زیست محیطی) انتخاب شده و اطلاعات مربوط به سال های 1380 و 1392 برای این نماگرها استخراج شده است. همچنین با اعمال یک نوآوری، روش تحلیل مولفه اصلی دومرحله ای برای سنجش سطح توسعه منطقه ای به کار گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که نابرابری منطقه ای طی دوره مورد بررسی، رو به کاهش می باشد. استان تهران، یزد و سمنان در این دوره، به ترتیب به عنوان استان های با بالاترین سطح توسعه قرار داشته اند و استان سیستان و بلوچستان نیز در رتبه انتهایی توسعه، ثابت بوده است. نتایج بیانگر این نکته است که وضعیت مناسب شاخص های اقتصادی و سرمایه انسانی در استان های با سطح توسعه بالاتر، عامل اصلی نابرابری در توسعه منطقه ای می باشد. همچنین، تراکم جمعیتی بالا، امکان ارائه خدمات زیربنایی، بهداشتی و آموزشی را در استان های با توسعه بالاتر موجب شده است. از سوی دیگر، برخورداری از سرریزهای دانش و سرمایه گذاری، عاملی موثر بر توسعه استان های مجاور تهران می باشد.
    کلیدواژگان: نابرابری منطقه ای، تحلیل مولفه اصلی دومرحله ای، شاخص ترکیبی توسعه، سرریزهای سرمایه گذاری، ایران
  • امیرمنصور طهرانچیان، ساعده عزیزی ثالث*، آرزو محمودی صفحات 71-80
    هدف پژوهش حاضر، بررسی شاخص های پولی حسابگری و سخت کوشی (به عنوان شاخص سرمایه فرهنگی) بر سرمایه انسانی در کشورهای منتخب در حال توسعه از جمله ایران در سال های 2012-2005 است. در این تحقیق، جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای است. روش تحلیل داده ها و آزمون فرضیه بر اساس روش اقتصادسنجی رگرسیون داده های تابلویی است. به منظور برآورد الگو از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داده است که شاخص های سرمایه فرهنگی (شاخص سخت کوشی و شاخص پولی حسابگری)در کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت و معنادار بر شاخص توسعه انسانی دارند. علاوه براین میزان تاثیر شاخص های فرهنگی بر توسعه انسانی در بلندمدت بیش تر از کوتاه مدت است. استفاده از شاخص های جدید سرمایه فرهنگی مانند شاخص پولی حسابگری و شاخص سخت کوشی که در مطالعات خارجی استفاده از آنها مورد تاکید قرار گرفته است، جزء نوآوری های این پژوهش محسوب می شود.
    کلیدواژگان: سرمایه فرهنگی، سرمایه انسانی، اقتصاد ایران
  • حسن دلیری* صفحات 81-96
    از زمانی که سرمایه گذاری مستقیم خارجی وارد ادبیات اقتصادی دنیا شد، کشورها با ایجاد زیرساخت های انگیزشی مناسب به دنبال جذب هرچه بیش تر این جریان بودند. اما مبانی نظری نشان از آن دارد که در پاره ای از موارد ورود سرمایه گذاران خارجی می تواند سبب اثرات منفی بر سرمایه داخلی شود. از این رو بررسی ارتباط این دو متغیر می تواند بسیار مفید باشد. در مطالعه حاضر با استفاده از داده های اقتصاد 136 کشور در قالب چهار نمونه کشورهای پردرآمد، کم درآمد، عضو اوپک و کل کشورها در دوره زمانی 2013-2000 به بررسی ارتباط سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری داخلی با بهره برداری از مدل های خودرگرسیون برداری پانل دیتا PVAR پرداخته شده است. علاوه بر این، ارتباط فوق برای ایران نیز به صورت مجزا در دوره زمانی 2014-1990 بررسی شد. نتایج مطالعه نشان از آن دارد که اثر سرمایه داخلی بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی از لحاظ اندازه بزرگ تر بوده و به جز در کشورهای عضو اوپک، سبب جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بیش تری می شود. حال آنکه اثر شوک سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر سرمایه داخلی تنها در نمونه های کشورهای پردرآمد و کشورهای عضو اوپک مثبت بوده است.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری داخلی، اثر برون رانی، خودرگرسیون برداری پانل دیتا
  • یوسف محمدزاده*، صمد حکمتی فرید، المیرا شریفی صفحات 97-112
    با وجود توافق عمومی در خصوص نقش دولت در اقتصاد در مباحثی نظیر توزیع مجدد درآمد و کالاها و خدمات عمومی، هنوز در خصوص میزان دخالت دولت در اقتصاد توافقی وجود ندارد. در این خصوص تئوری های متناقض متعدد بسط یافته اند که تنها از طریق بررسی های تجربی می توان درباره آنها قضاوت نمود. در این راستا این سوال مطرح می شود که اثر اندازه دولت، بر عملکرد اقتصادی و حکمرانی خوب چیست؟ در این مطالعه با هدف بررسی رابطه اندازه دولت با حکمرانی خوب و عملکرد اقتصادی، از داده های آماری 50 کشور منتخب جهان برای دوره زمانی 2013-1996 استفاده شده و با رویکرد داده های تابلویی پویا به برآورد مدل اقدام شده است.نتایج نشان می دهد که اندازه دولت اثر منفی و معنی داری بر روی شاخص های حکمرانی خوب دارد. در این مدل اشتغال تاثیر مثبت و تورم تاثیر منفی بر روی حکمرانی داشته است. همچنین بر اساس برآورد مدل رشد، اندازه دولت تاثیر منفی و معنی دار، و حکمرانی خوب تاثیر مثبت و معنی دار بر روی رشد اقتصادی دارد. بررسی اثرات متقاطع اندازه دولت و حکمرانی خوب نیز نشان می دهد که اندازه دولت از کانال تاثیر منفی بر روی حکمرانی، روند رشد اقتصادی را تضعیف می کند. تاثیر شاخص توسعه انسانی، FDI، میزان صادراتو سهم ICT از کالاهای وارداتی نیز بر روی رشد اقتصادی مثبت و معنی دار است. کاهش حجم دولت و محدود کردن حوزه دخالت آن در اقتصاد، از پیشنهادات سیاستی مطالعه حاضر می باشد.
    کلیدواژگان: اندازه دولت، حکمرانی خوب، رشد اقتصادی
  • سید ضیاالدین کیا حسینی، مونا هاشمی، امین حاتمی*، رافیک نظریان صفحات 113-124
    مهم ترین اهداف سیاست پولی، ثبات قیمت ها، رشد اقتصادی و سطح مطلوب اشتغال است. از آنجا که دستیابی به این مقاصد، به طور مستقیم برای سیاست گذاران قابل حصول نمی باشد، لذا ضروری است اهداف میانی و ابزارهای متناسب برای آن معرفی شود و مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور، مقاله پیش رو به دنبال پاسخ این پرسش است که آیا می توان در اقتصاد ایران قاعده ای مناسب، به عنوان هدایت گر سیاست پولی معرفی نمود؟ بدین دلیل، این پژوهش، قاعده مشهور مک کالم را، که مبتنی بر نرخ بهینه پایه پولی طراحی شده، مطرح کرده و انطباق آن را با نظام اقتصادی ایران در بازه زمانی 1392-1363 (با استفاده از روش تخمین GMM) مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مسیر بهینه تعریف شده توسط قاعده مک کالم، برای نرخ رشد پایه پولی، می تواند یک خط مشی مناسب برای سیاست پولی در ایران باشد و اقتصاد ایران می تواند از آن به عنوان یک شاخص معیار در تصمیمات سیاستی استفاده نماید.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، قاعده مک کالم، رشد اقتصادی، روش GMM
  • محمد علی احسانی*، هادی کشاورز، مسعود کشاورز صفحات 125-124
    سیاست های پولی و مالی از مهم ترین سیاست های تثبیت اقتصادی هستند که برای مدیریت و کنترل سمت تقاضا استفاده می شوند اما صاحب نظران اقتصادی در مورد این سیاست ها و نتایج حاصل از آن اتفاق نظر ندارند. آنچه باید بدان توجه داشت این است که ریشه مباحث مطرح شده در موافقت یا مخالفت با این سیاست ها، اختلاف نظر درباره آثار بر جای مانده از اجرای این سیاست ها بر اقتصاد است. این مطالعه تلاش می کند با تعدیلاتی در یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید برای اقتصاد ایران، آثار اجرای سیاست های پولی و مالی بر نوسانات بازار کار را بررسی کند. پس از تخمین مدل با استفاده از روش بیزین الگو شبیه سازی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان می دهد که استخدام دولت بیشترین سهم را در تبیین نوسانات بیکاری و تکانه پولی بیشترین نقش را در اشتغال بخش خصوصی ایفا می کند. همچنین بررسی توابع عکس العمل آنی نشان می دهد که تکانه پولی، تکانه استخدام بخش دولتی و تکانه درآمد نفتی بیکاری کل را کاهش می دهد.
    کلیدواژگان: سیاست های پولی و مالی، بازار کار، تعادل عمومی پویای تصادفی، روش بیزین
|
  • Hamid Azizmohammadlou * Pages 17-34
    In this paper, the effects of industrial clusters on regional economic growth have been analyzed through an endogenous growth model using panel data approach (30 provinces during 2001-2012).The findings show a statistically significant relationship between industrial clusters and regional economic growth so that 1% increase in industrial cluster growth leads to 0.09% increase in reginal economic gowth rate. Investigating the mechanisms in which industrial clusters affect regional economic growth, reveals that the positive effects of industrial clusters on Iran regional economic growth are due to the improvement in labor and human capital. Industrial clusters, however, could not successfully enhance economic growth through technology development and finance facilitation. The findings show the necessity of serious attention to the technology and financial improvement program in the industrial cluster development policies.
    Keywords: Industrial Clusters, Regional Economic Growth, Endogenous Growth Model, Porter Diamond Model, Panel Data Regression
  • Abolfazl Shahabadi *, Marzieh Salehi Pages 35-48
    The impact of increased public health spending on economic-social performance of society and especially the importance and its role in providing and ensuring sustainable development in developing and developed countries, has been interest of economists and politicians since past to present. For this purpose, many patterns attempted to identify the factors affecting growth of per capita public health spending and to explain their impact. Due to the vital role of per capita public health spending on economic development, current study using the generalized method of moments (GMM) has paid to investigate improving the management of oil wealth abundance on public health spending in the selected oil and developed countries during the period 1996-2012. The evidences indicate that efficient, intelligent and prospective management of oil resources have important role in increasing per capita public health spending in both groups studied selected oil and developed countries. This represents a serious move for selected oil countries to improve the management of abundance of oil wealth. Furthermore study findings show that per capita GDP growth and consumer price index have a positive and significant impact on growth of public health spending in oil and developed countries. Also results show that income inequality has a negative and significant impact on growth of per capita public health spending in both groups of countries.
    Keywords: Per Capita Public Health Spending, Management of Oil Wealth Abundance, Panel Data
  • Zahra Karimi Moughari, Javad Barati * Pages 49-70
    Regional inequality is a multidimensional phenomenon and includes different areas of economic, social and cultural. Therefore for any country is necessary to introduce a multidimensional composite index for the measurement of regional inequality. This study aimed to determine the level of regional inequality of Iranian provinces and to identify the main determinants of the inequality, to introduce a combined index for regional inequality measurement. To this end, this study has selected 25 indicators in 5 different dimensions (economic, knowledge and human capital, infrastructure, social-cultural and environmental) and it has collected data relating to the years 2001 and 2013. Also, by applying innovation, it has used two-step principal component analysis. The results show that regional disparities are declining in period under review. In this period, Provinces of Tehran, Yazd and Semnan have had the highest development level, respectively, and Sistan-Baluchistan province also has been fixed at the end place. The results showthat in provinces with higher development level. Economic and human capital indicators were main causes of inequalities in the regional development. Also high population density has forced the government to invest more in infrastructures, health and education in more developed provinces. On the other hand,having knowledge and investment spillovers is an effective factor in development of Tehran’s neighboring provinces.
    Keywords: Determining the Level of Regional Inequality in Provinces of Iran: Analysis of Multidimensional Composite Index
  • Amirmansour Tehranchian, Saedeh Azizi Saales * Pages 71-80
    The aim of this study is to investigate the effect of monetary index of thrift and hardworking (as cultural capital) on human capital in selected developing countries during 2005-2012.The data gathering method in this survey is based on library databases. Panel method is used to analysis the data and test the hypothesis. In order to estimate the model, generalized method of moments (GMM) is used. The results show that indices of cultural capital (hardworking index and monetary index of thrift) have positive and significant effect on the human development index in short and long-term. Also the impact of cultural factors on the human development index is higher in the long term than the short term. The innovation of this survey is to use new cultural indices such as monetary index of thrift and hardworking index which are highlighted in foreign studies.
    Keywords: Cultural Capital, Human Capital, Iran's Economy
  • Hassan Daliri * Pages 81-96
    On the theoretical front the literature on the linkage between FDI and domestic investment is ambiguous. This paper investigates whether foreign direct investment crowds in or crowds out domestic investment in the world. Our data analysis covers 136 of the world countries for the period 2000-2013. This paper uses panel VAR model and we have four samples of countries: 1- total sample (136 countries) 2- OECD member (31 countries) 3- low income (20 countries) 4- OPEC member (10 countries). In addition, the same link in Iran in the period 1990-2014 were analyzed separately. Our main conclusion is that FDI has positive impact on domestic investment in OECD member and OPEC member states but has negetive impact on domestic investment in low income contries. Also, domestic investment has positive impact on FDI in OECD, Low income and total countries and negetive impact in OPEC members.
    Keywords: Foreign Direct Investment, Domestic Investment, Crowds Out Effect, Panel VAR
  • Yousef Mohammadzadeh *, Samad Hekmati Farid, Elmira Sharifi Pages 97-112
    Although it is generally agreed that there is a role for the government to redistribute income in favor of the poor and provide public goods and services, there is considerable disagreement over how far the government should go in these areas.On this issue, a variety of conflicting theoretical explanations has been advanced that can only be resolved through empiricalinvestigations. According to importance of this issue the important question arises that, what is the effect of government size on good governance and economic performance? This study examines the relationship between government size, good governance and economic performance by estimating dynamic models using panel data from 50 selected countries for the period 1996-2013.The results show that the government size, and inflation have a negative and statistically significant effect on good governance indicator. Also employment index has a positive and significant impact on good governance indicator.The growth model also indicates that the government size has a negative and good governance indicator has a positive effect on economic growth. The interactions effects of government size and good governance indicator show that the size of government through governance indicator has a negative impact on economic growth. Also human development index, foreign direct investment, export and ICT's share of the imported goods have positive and significant effect on economic growth. Shrinking the size of the government and reducing its involvement in the economy, are two key policy recommendations of this study.
    Keywords: Good Governance, Economic Growth, Government Size
  • Seyed Ziyaodin Kiya Hoseini, Mona Hashemi, Amin Hatami *, Rafik Nazariyan Pages 113-124
    The most important objectives of monetary policy are to provide price stability, economic growth and favorable employment levels. Since achieving these goals is not directly accessible for policy makers, so introducing and studying the appropriate tools and intermediate targets seem necessary. For this reason, this paper tries to answer this question: Whether can we introduce an appropriate rule/procedure as monetary policy [or not]. Therefore, this paper applied the well-known procedure of McCallum [a rule based on the optimum monetary rate] as well studied its fitness with the economic system of Iran over 1984-2013 by the use of GMM method. The results show that the defined optimum path by McCallum procedure [for the monetary growth rate] can be accounted as the appropriate strategy for the monetary policy in Iran and the economy of Iran can use it as a proper benchmark in its policy decisions.
    Keywords: Monetary Policy, Economic Growth, McCallum Rule, GMM Method
  • Mohammad Ali Ehsani *, Hadi Keshavarz, Masoud Keshavarz Pages 125-124
    Monetary and fiscal policies are considered of high significance in the economic stabilization policies that are utilized to manage the demand side, but economic experts do not agree upon this policy and its results. This is worthwhile to mention that the source issues in the agreement or disagreement with this policy are the differences of opinions about the effects of this policy on the economy. This study attempts to investigate the effects of monetary and fiscal policies on the labor market fluctuations via the adjustment to the new Keynesian dynamic stochastic general equilibrium model in Iranian economy. After estimating the model using Bayesian approach, the model was simulated. The results of variance decomposition show that government employment was the largest role in explaining the fluctuations in unemployment and monetary shocks play the most important role in private sector employment. Impulser response functions also show that monetary shock, government employment shock and oil revenues shock reduce the total unemployment
    Keywords: Monetary, Fiscal Policies, Labor Market, Dynamic Stochastic General Equilibrium, Bayesian Approach