فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم
پیاپی 37 (زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • نقش سرزندگی بر ارتقای امنیت شهری / نمونه موردی خیابان لاله زار
    آیدا باقری بهشتی، حمیدرضا عامری سیاهویی، جلال فروزان فر صفحه 9
    نیاز به امنیت، همواره از بنیادی ترین نیازهای انسان در جامعه بشری به شمار می رود. امروزه امنیت از شاخص های مهم در شهرها محسوب می گردد و بررسی جنبه های کیفی و کمی امنیت چه از دیدگاه کالبدی، کاربری، چه از دیدگاه اجتماعی در فضای شهری امری ضروری است. فضاهای شهری در گذشته به واسطه حضور پایدار شهروندان دارای روحیه سرزندگی و شادابی و دربرگیرنده تعاملات سازنده اجتماعی و مراودات شهروندی و نوعی نظارت شهروندان بر محیط و عرصه های عمومی بودند. این مهم از اصول حاکم بر طراحی شهرهای سنتی ایران بوده است و نوعی راهبرد برای افزایش امنیت به شمار می رود. هدف از این پژوهش، بیان شاخص های تاثیرگذار سرزندگی بر امنیت و بررسی آن در خیابان لاله زار است که کارکرد قدیم خود را از دست داده و به محیطی ناامن تبدیل گردیده است. روش تحقیق کیفی و به صورت تحلیلی- توصیفی است، جمع آوری اطلاعات به-صورت مطالعات اسنادی-کتابخانه ای، مطالعات میدانی، پرسش نامه و مصاحبه صورت گرفته است و در نهایت تجزیه و تحلیل این پژوهش با استفاده از جدول سوآت به ارائه راهکارهایی برای ایجاد امنیت با احیای سرزندگی در این خیابان منتهی می گردد.
    کلیدواژگان: امنیت، سرزندگی، آسایش بصری، فضای شهری، حضور پایدار
  • فروزنده جعفرزاده پور*، مجید ترکاشوند، ابراهیم شیرعلی صفحات 40-66
    زندان پیامدهای بسیاری دارد که در اغلب موارد بسیار بیشتر از سود ناچیزی است که از آن عاید می شود. این مجازات که با اهداف تادیبی و بازدارندگی برای فرد مجرم تعیین می گردد، پیامدهایی برای خانواده زندانی دارد. در واقع با زندانی شدن یک فرد نه تنها وی بلکه اعضای خانواده وی نیز از این امر متاثر می شوند. هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی پیامدهای حاصل از زندانی شدن سرپرست خانواده بر روی دیگر اعضا و ایجاد زمینه های بزه در آنان است. نظریه های رفتار انحرافی مرتن و نظریه انتقال فرهنگی ساترلند و نظریه پیوند اجتماعی هریشی، چارچوب نظری مطالعه حاضر را تشکیل می دهند. با توجه به اهمیت نقش سرپرست خانوار در خانواده، مطالعه محدود به خانواده های زندانیان مرد سرپرست خانوار با محکومیت حبس کوتاه مدت در زندان ورامین است. جامعه نمونه تحقیق شامل خانواده های 120 نفر زندانیان با حبس کوتاه مدت یا بلاتکلیف در زندان ورامین که به دلیل محدودیت تعداد زندانیان با این نوع حبس کل شماری انجام شده است. روش پیمایش و با استفاده از تکنیک مصاحبه و ابزار پرسش نامه محقق ساخته، در این مطالعه استفاده شد. یافته ها نشان می دهد میان وضعیت اجتماعی موجود پاسخگویان و تعداد دفعات زندانی شدن سرپرست خانوار، رابطه قوی وجود دارد. نزدیکی محل سکونت آن ها با یک زندان، شرایط خاص اجتماعی را ایجاد نموده و زمینه های ارتکاب جرم را فراهم آورده است. یافته های این مطالعه ضمن تایید نتایج بررسی های پیشین نشان می دهد ویژگی جرم خیز منطقه، موجب کاهش قبح زندانی شدن و ایجاد بسترهای تداوم ارتکاب جرم در میان افراد جامعه و کاهش کنترل های اجتماعی در این زمینه شده است.
    کلیدواژگان: خانواده های زندانیان، حبس کوتاه مدت، زندان ورامین، ارتکاب جرم
  • حسین عموزاد مهدیرجی، اکبر شربتی صفحات 67-91
    شهر فضایی پیچیده است که تمام اجزای آن به صورت نظام مند در ارتباط نزدیک با یکدیگر هستند، به طوری که ایجاد اختلال در هر کدام از اجزای این مجموعه باعث ایجاد اشکال در کل سیستم می شود؛ بنابراین یکی از مهم ترین عواملی که شهروندان در ارتباط با فضاهای شهری با آن مواجه هستند، احساس امنیت است. هدف این تحقیق به دست آوردن توصیفی نسبتا دقیق از وضعیت فضاهای شهری (فضاهای قابل دفاع، بی دفاع و عمومی) نسبت به احساس امنیت شهروندان است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی است که به شیوه میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری، همه شهروندان شهر گرگان هستند که از فضاهای شهری استفاده می کنند. و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر است. که به صورت تصادفی ساده انتخاب و مطالعه شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که زنان و مردان در احساس امنیت، تفاوت معناداری دارند بررسی تفاوت های جنسی در مواجهه با فضاهای شهری در گرگان بیانگر این است که زنان در مواجهه با فضاهای قابل دفاع با ضریب (3.81) بیشتر از مردان با ضریب (3.78) احساس امنیت می کنند؛ اما در مواجهه با فضاهای بی دفاع، زنان با ضریب (2.11) و در فضاهای عمومی با ضریب (3.37) به ترتیب کمترین احساس امنیت را نسبت به مردان دارند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
    کلیدواژگان: احساس امنیت، فضاهای قابل دفاع، فضاهای بی دفاع، فضاهای عمومی، جنسیت
  • علیرضا سلیمان میگونی، زهره فخرسعادت صفحات 91-116
    مقاله حاضر که با ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی ساخت سرای محله به عنوان سازمانی اجتماعی و مردم نهاد به بررسی نقش این نوع نهاد ها در پیشگیری و کاهش جرم در محله تحت نفوذ می پردازد، حاصل پژوهشی است که از نظر مسیر توصیفی و از نظر هدف کاربردی بوده و برای گردآوری اطلاعات نیز از روش میدانی و اسنادی استفاده شده است، به گونه ای که در بخش اسنادی، به تمام شماری همه اسناد موجود و در دسترس پرداخته شد و در بخش میدانی نیز 400 نفر از ساکنان محله شهرک استقلال و 15 نفرکاسبان و اهالی زن و مرد دارای سابقه سکونت بالای 5 سال در محله، به عنوان نمونه انتخاب شدند. در عین حال با مدیران محلی و انتظامی محله یادشده و نهادهای ذی نفع نیز به صورت هدفمند و در دسترس مصاحبه شد. ابزار به کار رفته در این پژوهش، علاوه بر مطالعه اسناد و مدارک مربوطه، پرسش نامه پژوهشگر ساخته، مصاحبه نیمه باز و مشاهده در بخش سنجش وضع موجود و برآورد تاثیرات بوده است.
    یافته های پژوهش گویای آن است که نهادهای اجتماعی از جمله سراهای محله می توانند به پر شدن اوقات فراغت، افزایش دانش و آگاهی عمومی، کاهش و پیشگیری از جرم، ایجاد و دستیابی به فضای جمعی و توسعه فرهنگی و... در محله ها منجر شده و در عین حال پس از احداث، اثری منفی نخواهد داشت.
    کلیدواژگان: سازمان های مردم نهاد، سرای محله، پیشگیری از جرم، پیامدهای اجتماعی و فرهنگی
  • طاهره لطفی خاچکی صفحات 117-132
    نظم و امنیت، از نیازهای اساسی و غیرقابل چشم پوشی در همه جوامع است. به گونه ای که بدون وجود امنیت کافی، حیات جامعه به خطر خواهد افتاد. مزاحمت های خیابانی یکی از شدیدترین عوامل تهدیدکننده امنیت زنان به عنوان نیمی از اعضای یک جامعه است. فهم رابطه خودسرزنشی با واکنش فعالانه به این مزاحمت ها، هدف پژوهش حاضر است. این تحقیق پژوهشی پیمایشی است که با ابزار پرسش نامه صورت گرفته است و جامعه آماری در آن، 6399 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه مازندران است. حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 362 نفر برآورد گردید و نمونه گیری، به شیوه تصادفی طبقه بندی شده متناسب انجام گرفته است. یافته های توصیفی این پژوهش حاکی از آن است که 29.7 درصد از پاسخگویان حداقل گاهی اوقات خود را به خاطر مزاحمت-هایی که برای آنان اتفاق می افتد، مقصر قلمداد می کنند و 66.7 درصد پاسخگویان اکثر اوقات در واکنش به مزاحمت های خیابانی به سرعت محل را ترک می کنند. یافته های بخش تحلیلی نیز نشان می دهد، متغیر خودسرزنشی با ضریب همبستگی 0.374- با متغیر واکنش فعالانه به مزاحمت های خیابانی همبستگی دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد متغیر خودسرزنشی (0.374- =Beta)، پیش بینی کننده واکنش فعالانه به مزاحمت های خیابانی است. یعنی هر چه خودسرزنشی کم تر شود، واکنش فعالانه به مزاحمت های خیابانی بیشتر می شود.
    کلیدواژگان: امنیت، زنان، خودسرزنشی، مزاحمت خیابانی
  • میثم غلامی، امین ملکی صفحات 132-169
    با توجه به ناکارآمد بودن مجازات حبس – به ویژه حبس های کوتاه مدت – در اصلاح و بازپروری زندانیان، همچنین هزینه های اقتصادی زندان، مشکلات بهداشتی و روانی در آن، پیش بینی مجازات های جایگزین حبس لازم و مفید به نظر می رسد. بر همین اساس، امروزه سیاست گذاران جنایی ایران در راستای حبس زدایی و منع استفاده بی رویه از مجازات حبس، در فصل نهم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مجازات های جایگزین حبس را پیش بینی نموده اند.
    در این نوشتار ضمن بررسی انواع مجازات های جایگزین حبس، نشان داده شده که اجرای مجازات های جایگزین حبس نه تنها منجر به کاهش جمعیت کیفری زندان ها و تا حدودی رفع ایرادهای حبس می شود؛ بلکه از یک سو، به دلیل جلوگیری از ورود مرتکب به محیط و فضای جرم زای زندان و از سوی دیگر جلوگیری از برچسب مجرمانه خوردن می تواند نقش به سزایی در پیشگیری از تکرار جرم داشته باشد.
    کلیدواژگان: حبس، مجازات های جایگزین، حبس زدایی، پیشگیری از تکرار جرم
  • مهرداد رایجیان اصلی، مهدیه وجدانی فخر صفحات 170-193

    این مقاله با استفاده از اطلاعات برخی از نهادهای دولتی ژاپن در زمینه جامعه سالمندان، آماری را تبیین و تحلیل می کند که از یک سو، با انواع سوءاستفاده های رایج در گروه سنی سالمندان، و از سوی دیگر، با نظام امنیت اجتماعی در پیشگیری از این بزه دیدگی مرتبط است. نویسندگان همچنین به تغییر الگو ها درباره موضوع خانواده در این چارچوب اشاره می کنند و بر این اساس، خانواده را دیگر همچون گذشته فقط مکانی برای فراهم سازی موجبات مراقبت از سالمند نمی شناسند؛ بلکه بستری برای امکان بزه دیدگی سالمندان معرفی می کنند. سرانجام، این مقاله، افزایش روز افزون مراکز عمومی مراقبت از سالمندان در عین یاری رساندن به دولت در امر حمایت از سالمندان را، سبب فراهم آمدن موج جدیدی از گونه ژاپنی رفاه اجتماعی، با هدف ایجاد امنیت برای افراد سالمند از طریق تحکیم خانواده و حمایت از آن ارزیابی می کند.

    کلیدواژگان: بزه دیده، بزه دیدگی، سالمند، سالمندآزاری و سوء استفاده از سالمندان