فهرست مطالب

مطالعات زبان و ترجمه - سال چهل و چهارم شماره 4 (زمستان 1390)

فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه
سال چهل و چهارم شماره 4 (زمستان 1390)

  • 128 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/11/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فراتر از تمثیل: بررسی مفهوم ایدئولوژی در «انتری که لوطیش مرده بود»
    محمودرضا قربان صباغ* صفحات 1-14
    صادق چوبک در یکی از معروف ترین داستان های تمثیلی خود به نام «انتری که لوطیش مرده بود» شرح اسارت انسان را به شیوه ای بدیع حکایت می کند. در این مقاله سعی بر آن است تا با استفاده از نگرشی دیگرگونه به تمثیل که تحت تاثیر نظریه تکامل تدریجی داروین ابعاد وسیع تری به خود گرفته است و نیز با توجه به نظریه های تعدادی از منتقدان مارکسیست به ویژه لویی آلتوسر، نشان داده شود که چگونه سرنوشت انسان در بند ایدئولوژی چیزی جز تسلیم دربرابر واقعیت خشن دنیای پیرامونش نیست. طغیان نیز جز گریزی موقت و سرگشتگی و هراس حاصلی دیگر برای او نخواهد داشت.
    کلیدواژگان: صادق چوبک، لویی آلتوسر، داروین، ناتورالیسم، ایدئولوژی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تفکر انتقادی و ترجمه: بررسی ارتباط میان مهارت تفکر انتقادی و توانایی در ترجمه
    رضا پیش قدم*، سید محمدرضا هاشمی، شهرزاد حسامی صفحات 15-33
    با توجه به اهمیت تفکر انتقادی در آموزش و تاثیر آن در جامعه، هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان تفکر انتقادی و توانایی در ترجمه است. پس از همگن سازی شرکت کنندگان در پژوهش از نظر سطح بسندگی زبان انگلیسی و فارسی، 90 دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان نمونه انتخاب شدند. از این دانشجویان خواسته شد یک پاراگراف انگلیسی را به فارسی و یک پاراگراف فارسی را به انگلیسی ترجمه کنند. همچنین، از این گروه درخواست شد تا به آزمون تفکر انتقادی واتسون- گلاسر پاسخ دهند. در این پرسش نامه مولفه های اصلی تفکر انتقادی عبارت اند از: استنباط، شناسایی مفروضات، استنتاج، تعبیر و تفسیر، ارزش یابی. نتایج نشان داد که میان تفکر انتقادی و توانایی در ترجمه ارتباط معناداری وجود دارد و افراد برخوردار از تفکر انتقادی بالاتر، توانایی بهتری در ترجمه داشتند. همچنین، تحلیل رگراسیون نتایج بیانگر این بود که تفکر انتقادی و برخی از سازه های آن می توانند عملکرد افراد را در ترجمه انگلیسی به فارسی و برعکس پیش بینی کنند. درپایان، پیشنهادهایی برای گسترش مهارت در تفکر انتقادی در دانشجویان ارائه شده است.
    کلیدواژگان: تفکر انتقادی، توانایی در ترجمه، بسندگی، زبان انگلیسی، زبان فارسی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • چند معنایی در قرآن کریم، مطالعه موردی ترجمه واژه فتنه
    الهه رضوانی*، بهزاد قنسولی صفحات 35-55
    تاکنون مطالعات متعددی درباره ترجمه الفاظ قرآن صورت گرفته است. ازجمله چالش های پیش روی مترجمان، وجود واژگان چندمعنا در قرآن می باشد. واژه «فتنه» و هم ریشه های آن ازجمله واژگان چندمعنایی است که کاربرد نسبتا زیادی در قرآن دارد. براساس مطالعات انجام شده و تفاسیر متعدد، «فتنه» در 9 معنای آزمایش، عذاب، شرک، گمراهی، نفاق، بلا، عبرت، عذر و جنون و در قرآن به کار رفته است. در مقاله حاضر سعی بر آن است تا با بررسی چهار ترجمه انگلیسی قرآن کریم (آربری، پیکتال، یوسف علی و شاکر) به این پرسش پاسخ دهیم که واژه ی فتنه و هم ریشه هایش در ترجمه های انگلیسی قرآن کریم، چه معادل هایی دارند و این معادل ها تا چه حد منطبق بر معانی مختلف مستخرج از کتب وجوه و نظایر هستند. برای انجام این تحقیق همه آیاتی که واژه فتنه یا یکی از مشتقاتش در آن ها به کار رفته بود، از کتاب معجم المفهرس لالفاظ القرآن استخراج شد که درمجموع 60 مورد بود. سپس، ترجمه هرکدام از این آیات در چهار ترجمه انگلیسی قرآن بررسی شد. پس از تحلیل داده ها مشخص شد که به طورکلی، مترجمان یادشده در 60% از موارد برای واژه فتنه معادل هایی به کار برده اند که مطابق با معانی مستخرج از کتب وجوه و نظایر است.
    کلیدواژگان: چندمعنایی، ترجمه واژه فتنه و هم ریشه هایش، علم وجوه و نظایر، ابهام وازگانی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی مقایسه ای کاربرد فرهنگ های لغت در ترجمه فارسی به انگلیسی
    رضا جلوه*، سعید کتابی صفحات 57-68
    فرهنگ های لغت ابزاری قدیمی در ترجمه هستند که همواره به عنوان عاملی مهم در ارتقاء و تسهیل در ترجمه موردتوجه بوده اند. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی- آزمایشی به بررسی تاثیر فرهنگ لغات آنلاین بر کار مترجمان فارسی به انگلیسی پرداخته شود. این پژوهش شامل دو مرحله مجزا است. در مرحله اول، پرسشنامه ای در پنج دانشگاه دولتی ایران و بین 100 مترجم توزیع شد تا میزان استفاده مترجمان از فرهنگ های مختلف مشخص شود. درمرحله دوم، چهار گروه مترجم که هر گروه از نوع خاصی از فرهنگ لغت استفاده می کردند، انتخاب شدند. متنی مشتمل بر سه چکیده از مقالات فارسی انتخاب شد و از مترجمان خواسته شد تا آن را به انگلیسی برگردانند. ترجمه های آن ها از لحاظ سرعت و دقت در ترجمه عبارات و اصطلاحات ارزیابی شد. نتایج به دست آمده از مرحله اول پژوهش حاکی از آن بود که بیشتر مترجمان شرکت کننده در این تحقیق، از فرهنگ های لغت چاپی استفاده می کردند. نتایج مرحله دوم پژوهش نیز نشان داد که کاربران فرهنگ های لغت آنلاین، دقیق تر و با سرعت بیشتری ترجمه های خود را انجام دادند.
    کلیدواژگان: فرهنگ لغت آنلاین، ترجمه، سرعت، دقت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی شناختی ناکارآمدی های گفتاری و راهکارهای اتخاذ شده توسط سخنگویان (غیر) فصیح زبان انگلیسی در ارتباط کلامی
    عزیزاله میرزایی*، علی اکبر جعفرپور، نجمه حیدری صفحات 69-96
    به کارگیری یک مدل شناختی با هدف بررسی ابعاد چندگانه روانی کلام لازم است. برای نیل به این هدف، در این مطالعه از مدل تولید گفتار روان شناختی لولت (1989، 1999 الف) برای تعیین دلایل اصلی ناکارآمدی ها و راهکارهای حل آن ها که سخنگویان فصیح و غیرفصیح زبان انگلیسی به کار می-برند، استفاده می شود. در ابتدا، یک مقیاس تحلیلی روانی کلام، با تلفیق و اقتباس از قیاس فصاحت کلام کلی نگر فولچر (1996) و مقیاس سنجش صحبت سیستم آزمون بین المللی زبان انگلیسی (2008) طراحی شد. مقیاس تحلیلی جدید در ارزیابی صداهای ضبط شده 180 فراگیر زبان انگلیسی استفاده شد و براساس این ارزیابی 50 سخنگوی فصیح و 50 سخنگوی غیرفصیح زبان انگلیسی انتخاب شدند. سپس، برای تشخیص دلایل اصلی ناکارآمدی ها و راهکارهای حل آن ها که این سخنگویان به کار می بردند، دو پرسش نامه طراحی شد و مجموعه ای از مصاحبه های بازنگرانه انجام شد. نتایج تحلیل چندگانه واریانس و نیز تحلیل های کیفی بیانگر این بودند که سخنگویان غیرفصیح زبان انگلیسی نسبت به سخنگویان فصیح، از ناکارآمدی های بیشتری در ارتباط کلامی ازجمله ناتوانی در دانش و توانش زبانی، فقدان زمان کافی برای پردازش و درکشان و ناکارآمدی های موجود در توانش زبانی مخاطب رنج می برند. به عبارت دیگر، سخنگویان غیرفصیح برای بیان منظورشان هیچ طرح کلی نداشتند، پیوسته در جست وجوی لغات مناسب برای بیان منظورشان بودند و نیز از درستی و تلفظ عبارت ها مطمئن نبودند. درعین حال، از راهکارهای مناسبی برای رفع این ناکارآمدی ها استفاده نمی کردند و عمدتا پیامشان را کاهش می دادند یا حتی در برخی از موارد، از انتقال پیام موردنظرشان صرف نظر می کردند؛ اما سخنگویان فصیح زبان انگلیسی از این ناکارآمدی ها رنج نمی بردند و از راهکارهای مناسبی ازجمله راهکارهای غلبه بر ناتوانی در دانش و توانش زبانی، فقدان زمان کافی برای پردازش و ناکارآمدی های موجود در توانش زبانی مخاطب در ارتباط کلامی، بیشتر از سخنگویان غیرفصیح استفاده می کردند. به بیان دیگر، سخنگویان فصیح می توانستند پیام های موردنظرشان را به طور پویا به شکل دیگر بیان کنند. همچنین، آن ها قادر بودند از راهکارهای مناسبی برای غلبه بر نبود زمان کافی برای پردازش استفاده کنند و نیز از ناکارآمدی های موجود در زبان مخاطب بهره برند. یافته های این تحقیق برای سنجش فصاحت کلام و آموزش فراگیران زبان انگلیسی مفید است.
    کلیدواژگان: فصاحت کلام، مدل تولید کلام و روان شناختی زبان لولت، دلایل اصلی ناکارآمدی ها و راهکارهای حل آن ها در ارتباط کلامی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ترجمه ابیات دارای ای هام (دلالت چندگانه) واژگانی در شعر حافظ: مطالعه تطبیقی پنج ترجمه از دیوان او
    بهروز محمودی بختیاری*، منا پور نصر خاکباز صفحات 97-122
    مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Beyond Allegory: Examining the concept of ideology in Sadeq Chubaks
    Mahmoud Reza Ghorban Sabbagh* Pages 1-14
    Sadeq Chubak (1916-1998) in one of his most renowned short stories entitled "The Baboon Whose Buffoon Was Dead"(1949) (Antar-i ke luṭi-aš morde bud) masterfully delineates a graphic account of man's slavery. In discussing this story, the present paper starts with the characteristic features of the traditional genre of the fable as seriously modified by Charles Darwin's theory of evolution and employed by Naturalist writers. It then proceeds to show how Louis Althusser's ideas can be drawn upon to comment on man's destiny within the confines determined by "ideology" which eventually leaves him no choice but to submit to the overpowering hardships surrounding him. Revolt and "freedom" can hardly be anything more than a temporary solace to his sores and will only aggravate his frustration and bemusement.
    Keywords: Sadeq Chubak, Louis Althusser, Darwin, naturalism, ideology
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Investigating the relationship between critical thinking and translation competency
    Reza Pishghadam*, Seyyed Mohammad Reza Hashemi, Shahrzad Hesami Pages 15-33
    Regarding the importance of critical thinking in education and society, this paper investigates the relationship between critical thinking and translation competency. After homogenizing the participants in terms of their level of proficiency in English and Farsi, 90 students from Ferdowsi university of Mashhad were chosen. The participants were asked to translate one paragraph from English into Farsi and vice versa. They were also asked to take the Watson–Glaser critical thinking appraisal. The test measures the participants’ inference, deduction, evaluation of argument, recognition of assumption, and interpretation. The results showed that there was a significant association between critical thinking and translation competency, and individuals with higher critical thinking scores outperformed those with lower critical thinking scores in translation. The regression analysis of the results also revealed that critical thinking and some of its components could predict the translation competency of individuals. In the end, some suggestions were made for further research.
    Keywords: English, Farsi, critical thinking, translation competence, Watson, Glaser thinking appraisal
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Polysemy in the Holy Quran: Case Study of the Word " fitna"
    Elaheh Rezvani*, Behzad Ghonsooly Pages 35-55
    Many studies have been done concerning translation of the Quranic words. Polysemous words are among several problems confronting translators. The word “fitna” and its derivatives are among polysemous words which are frequently used in the Holy Quran. According to several researches and Quran interpretations, the word “fitna” has 9 different meanings in the Quran, including: try, persecute, apostatize, seduce, dissent, grief, lesson, excuse and madness.The present paper aims to investigate how four translators of the Quran (Arberry, Pickthall, Yusuf Ali and Shakir) have translated the word "fitna" and its derivatives and to what extent these translations are in accordance with the different meanings of this word.To do this, all verses containing “fitna” or any of its derivatives were identified. Then, translations of these verses were analyzed in all four Quran translations. The results showed that in 60 percent of the verses containing "fitna" the translators had taken into account the various meanings of this polysemous word.
    Keywords: Polysemy, Translation of “fitna”, its derivatives, Al, Wujuh wa al Nazair, Lexical ambiguity
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Comparative Study on the Application of Dictionaries in Persian-to-English Translation
    Reza Jelveh*, Saeed Ketabi Pages 57-68
    Dictionaries as old translation tools have always been considered as a determining factor in facilitating the translation process. This study, with a descriptive-experimental approach, aimed at examining the effects of online dictionaries on the work of Iranian translators. This study has two separate phases. In the opening phase of the project, a questionnaire was given to 100 Iranian translators in five Iranian state universities to investigate the type of dictionaries they use while translating Persian articles into English. In the main phase of the study, four groups of translators with different types of dictionaries were selected and given a task of translating three Persian article abstracts, and their translations were assessed in terms of the accuracy of the words and expressions of the source text and the speed of the job. Results indicated that translators using online dictionaries rendered the texts more accurately and much faster than the other three groups. Translators using computer software occupied the second rank, hardcover dictionary users were the third, and mobile dictionary users, bringing up the rear, were the last group to finish the job.
    Keywords: Online dictionary, Translation, Speed, Accuracy
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A survey on inappropriateness of native Persian speakers using English in speech
    Azizollah Mirzaei*, Ali Akbar Jafarpour, Najmeh Heidari Pages 69-96
    The perceived importance of focusing on fluency through a cognitive outlook has motivated this study to explore the main L2 speech-production deficiency sources (DSs) and problem-solving mechanisms (PSMs) of non-fluent Iranian L2 speakers using a psycholinguistic model of speech production (Levelt, 1989, 1999). The task-based speech samples of 180 L2 speakers were audio-recorded, and an analytic fluency scale was developed and used to identify 50 fluent and 50 non-fluent L2 speakers. Two questionnaires and a series of output-related retrospective interviews were employed to survey the (non)fluent speakers’ DSs and PSMs. The findings indicated that the non-fluent participants mainly suffered from resource deficits, processing time pressure, and perceived deficiencies in the interlocutor’s performance. Meanwhile, they resorted to ineffective oral-production strategies such as message abandonment and reduction, resulting in an unnatural or non-fluent speech. The fluent participants, however, did not suffer from these DSs and employed effective PSMs more consistently. They were able to dynamically reformulate the preverbal message, apply a revitalized encoding mechanism, use various stalling mechanisms, and negotiate meaning in order to monitor the articulation. The findings can have implications for the assessment of L2 speaking and fluency as well as for L2 education.
    Keywords: L2 fluency, Levelt's cognitive model, main deficiency sources, problem, solving mechanisms
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Notes on the Ambiguous Verses of Hafez and Their English Translations
    Behrooz Mahmoodi Bakhtiari*, Mona Poornasr Pages 97-122
    This article focuses on ambiguous verses of Hāfez’s Divan. The whole Divan of Hāfez was selected, the ambiguous lines were distinguished, and compared with their translated versions by Clarke (1998), Arberry (1987), Bell (1985), Aryanpur (1965), and Saberi (2002). Ambiguity, as a device on its own, was classified into lexical, structural, and syntactic categories. The focus of this article has been on lexical ambiguity. Lexical ambiguity arises when there is multiple ways to define individual words within a sentence. This kind of ambiguity is mostly due to homonymy, homography, and homophony. The results obtained from the comparison between the original Persian text and the English versions revealed that ambiguity is a strongly culture-based and language-specific phenomenon. In case a word is ambiguous in a certain language, there is no guarantee that it would appear ambiguous in other languages too. Therefore, one of the great challenges of a translator in the translation of Hāfez’s Divān would be the translation of ambiguous items. In this case, different translators have used different translating methods in dealing with translation of ambiguity.
    Keywords: literary translation, Hāfez's Divan, lexical ambiguity, comparative study
    Abstract View Paper Original: Persian