فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات تفسیری
پیاپی 5 (بهار 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/02/21
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 9امام علی(ع) حدود چهارده قرن پیش در دوران حکومت کوتاه خویش به بیان اصول مبنایی حقوق بشر و حقوق خصوصی، عمومی، سیاسی و اجتماعی انسان پرداخته است. این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی به موضوع حقوق بشر در نهج البلاغه بپردازد. نتایج بررسی ها بیانگر آن است که مکاتب غربی علی رغم اینکه به وضع و ترویج اصطلاح حقوق بشر پرداخته اند، مبتکر اصلی حقوق بشر نمی باشند. ازاین رو پیشینه حقوق بشر را می توان در ادیان الهی به ویژه در دین مبین اسلام جستجو نمود. متون اسلامی به روشنی حقوق انسان ها را در عرصه های مختلف مطرح نموده است. افزون بر اینکه اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر با حقوق بشر اسلامی تفاوت مبنایی دارد که این امر با مقایسه اعلامیه مزبور با قوانین و حقوق اسلامی و منابع فقهی به وضوح قابل درک است.
کلیدواژگان: حقوق بشر، حقوق خصوصی، حقوق عمومی، حقوق سیاسی، حقوق اجتماعی -
صفحه 45روش تفسیر روایی در کنار روش های دیگر مانند تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر عقلی و اجتهادی، از شیوه های کهن و معتبر تفسیر و تبیین مفاهیم قرآن است و بسیاری از مفسران شیعه و اهل سنت روایات تفسیری را گاه به عنوان تنها دلیل و منبع و بیشتر در کنار دیگر دلایل مورد استفاده قرار داده اند؛ با این تفاوت که گروهی با اعتماد بیش از حد به منابع و جوامع روایی و بدون هیچ نقد و تحلیلی در مورد اسناد و متون آنها، بدان استدلال کرده اند، گروهی با وسواس بیش از حد بسیاری از روایات معتبر و قابل اعتماد را از چرخه تفسیر خارج ساخته اند و گروه سوم با نگاهی عالمانه، به نقد و تحلیل اسناد و به ویژه متون آنها پرداخته، روایات جعلی و ساختگی را شناسایی و جدا ساخته اند و به تبیین دلالت احادیث صحیح تفسیری در شرح مفاهیم قرآنی پرداخته اند.
این مقاله با بررسی تفاسیر معتبر شیعه و با تاکید بر تفسیر المیزان درپی اثبات این مدعاست که مفسران گران قدر مکتب اهل بیت^ در بهره گرفتن از روایات در تفسیر، بیشتر طریق عالمانه و اعتدالی را پیموده اند.
کلیدواژگان: مفسران شیعه، روایات تفسیری، نقد سند، نقد متن، تفسیر المیزان، اسرائیلیات -
صفحه 65از رهیافت های مهم در برخی تفاسیر متقدم و متاخر، انسجام مضمونی قرآن است. این مقاله ضمن معرفی معیارهای انسجام مضمونی، این نکته را بررسی می کندکه هریک از آنها تا چه میزان و با چه اسلوبی، پیوستگی محتوایی قرآن را تحلیل می کنند. گرچه برخی نظریه های وحدت مضمونی از نوعی ابهام و ناهماهنگی رنج می برند و دچار پیش داوری و در مظان تفسیر به رای اند؛ اما این رهیافت با دفاع از معناداری ترتیب فعلی قرآن، توقیفی بودن آیات سوره ها، تاکید به روش تفسیر قرآن به قرآن و نیز به کارگیری بجا و باقاعده معیارهای انسجام مضمونی، گویای امکان توسعه و سازگاری درونی معانی قرآن و وحدت مضمونی آن است، ازاین رو می تواند رهیافتی برای فهم بهتر قرآن و ناظر به غرض تفسیر به کار گرفته شود.
کلیدواژگان: انسجام، نظم، تناسب، سیاق، کلیدهای همبستگی، وحدت سوره -
صفحه 95شناخت صحیح گناه مبتنی بر شناخت زمینه ها و ریشه های آن است. قرآن و روایات، ریشه گناهان را عرصه های مختلف خانوادگی، فرهنگی، تربیتی، اقتصادی، اجتماعی، روانی و سیاسی معرفی می نماید.
پس از شناخت گناه و زمینه های شکل گیری آن، باید با تفکر و توجه به حضور خدا در همه جا، خودشناسی و توجه به شخصیت انسانی، ایمان به معاد، یاد مرگ، خداترسی و هراس از پیامدهای گناه و نیز با توجه به عبادات، به مبارزه با گناهان برخاست و زمینه های اطاعت از خدا و جلب رضایت او را فراهم نمود.
کلیدواژگان: گناه، ریشه های گناه، راهکارهای مقابله -
صفحه 141این نوشتار به منظور نشان دادن اعتبار روش تفسیر قرآن به قرآن و کارآمدی آن، به بررسی و تحلیل مبانی روش تفسیری می پردازد. در این مقاله با تشریح شناختاری و عقلایی و نیز عرف خاص و ساختار ویژه زبان قرآن و تبیین استقلال معناشناختی قرآن و پیوند معنایی میان آیات، فهم مفاهیم و آیات قرآن را بیش از همه به خود متن قرآن و شواهد درون متنی وابسته می داند. افزون بر این، وثاقت متن قرآن و تحریف نشدن آن، به عنوان یکی دیگر از مبانی، رابطه ای متقابل با پیوند معنایی آیات قرآن دارد و هماهنگی متن قرآن را نمایان می سازد، ازاین رو کشف پیوند معنایی آیات، ارزشمندترین فعالیت تفسیری است که بیش از همه در روش تفسیر قرآن به قرآن به ویژه در المیزان مشهود است.
کلیدواژگان: تفسیر قرآن به قرآن، زبان قرآن، استقلال قرآن، پیوند معنایی، المیزان -
صفحه 163در این مقاله پس از تعریف زبان دین، زمینه های طرح آن و تعریف زبان قرآن، نقش و کارکرد زبان از دو منظر تاثیرگذاری و معرفت بخشی (جنبه ارتباط و حکایت مفاهیم دینی از واقعیات عینی) بررسی می شود، ازاین رو محور اصلی مقاله تحلیل نقش دوگانه معرفت بخشی و انگیزه بخشی زبان قرآن و دلایل توجیهی آن است، از این رو نخست اشاره می شود که غایت دین، هدایت انسان است، اما این هدف بدون ربط با واقعیت تحقق نمی یابد. در ادامه محتوای دین در دو سنخ گزاره ها و آموزه ها معرفی می شود. آنگاه مسئله ارتباط دین و اخلاق و عدم تساوی آنها بیان می شود. سپس با تبیین دو خصوصیت توام واقع گرایی و تحول آفرینی گزاره ها و آموزه های قرآن، چگونگی ارتباط با واقعیت در هریک از این دو سنخ جمله ها، توجیه و برای آنها استدلال آورده می شود.
کلیدواژگان: زبان قرآن، تاثیرگذاری، معرفت بخشی -
صفحه 191بر اساس دو اصل اساسی «مسئولیت مسلمانان نسبت به سرنوشت یکدیگر» و «دخالت رای مردم در حاکمیت حاکم اسلامی» باید پذیرفت که وحدت یا تعدد دولت اسلامی، نه با منعی از سوی منابع دینی روبه روست و نه با الزامی از ناحیه آن، ازاین رو مرزهای «قومیتی (زبانی)»، «جغرافیای طبیعی»، «جغرافیای سیاسی» و «عقیدتی» با رعایت شرایط لازم، می توانند چهار الگوی گستره دولت دینی پذیرفته شوند. البته با توجه به شرایط جهانی روز و لزوم معتبر دانستن مرزهای بین المللی، چاره ای جز پذیرش الگوی سوم وجود ندارد.
امور شخصی شهروندان، حیطه «اعمال قدرت داخلی لازم الرعایه» برای زمامداران جامعه اسلامی را معلوم می سازد و تعرض به این حریم تا ضرورت حکومتی و مصالح عمومی اقتضا ننماید و حفظ حریم خصوصی افراد در تعارض با تامین و تحکیم صلاح و فلاح اجتماع واقع نگردد، برای حاکمان جایز نخواهد بود.
کلیدواژگان: سیره پیامبر، فقه سیاسی، حاکمیت دینی -
صفحه 231
-
Page 9Imam Ali (a) about fourteen centuries ago, during his short government has paid considerable attention to the principles of human rights and all related aspects. This paper has intended to study human rights in Nahj al-Balagha analytico-descriptively. The study has shown that in spite of their attention to the expression human rights and trying to make it current, Western schools of thought cannot be considered the first in putting the subject forward. One, therefore, can find the foundations of the subject matter in revealed religions, more specially in Islam. Islamic main sources have brought different fields of human rights into consideration. Furthermore, Islamic teachings have been clearly stood against the articles of The Universal Declaration of Human Rights. It is the fact that one can easily perceive from Islamic teachings of jurisprudence and law.
-
Page 45The method of traditional interpretation along with other methods such as Quran to Quran interpretation and inferential interpretation has been counted as oldand authoritative methods of interpretation. Many Shiite and Sunni interpreters have used interpretive traditions as a single reason and source in cases and in others, often along with other proofs. Though some have relied on traditional collections extremely and without any analytical consideration, some, paying little attention to them, have not used many authoritative traditions and some other, taking a moderate position, have studied them scholarly. The last have analytically analyzed the traditions, separated valid from the valid and shown the latter‘s designation. This paper, studying Shiite‘s reliable commentaries and emphasizing Almizan, has proved the fact that the Shiites have taken a moderate way.
-
Page 65The sense coherence of Quranic verses and chapters has been counted as a considerable way for Quran interpretation. The paper has introduced some criteria of sense coherence first and then shown the way in and the extent to which each analyzes Quranic context connection. Though some views of sense coherence are oppose to disagreement and ambiguityand, therefore, are counted as prejudgment and ones opinion-based interpretation, the method, defending meaningfulness of the current order of the verses and chapters, the misinferential arrangement of verses, paying attention to Quran to Quran interpretation and correct using of coherence criteria lead us to a possibility in development, inner agreement and sense coherence of the Quranic meanings.
-
Page 95Correct concept of sin lies in knowing its grounds and roots. As is understood of Quran and traditions, the grounds of sins includes such fields as family, culture, economy, society, psych and policy. Having known the grounds of sin, one should with regard to the omnipresence of God, self-studying and noticing human personality, belief in resurrection, memory of death, fear of God and the ends of sin as well as performing worships oppose sins. In this way, Divine content would happen.
-
Page 141The paper, intending to show the validity and interests of Quran to Quran interpretation, seeks to study the principles of commentary method analytically. Describing special language of Quran and explaining Quran‘s independence of semantics and the sense connection of the verses, it knows the meanings of the verses due to the very text and textual connection more. Furthermore, the authority of Quran‘s text and its stability against any distortion, as another principle, is interconnected to sense relationship of Quranic verses and cause Quranic text‘s agreement to be clear. Therefore, finding the sense connection of Quran, as is found in Almizan can be regarded as the best interpretive activity.
-
Page 163Having defined religious language, its grounds of discussion and Quranic language, the paper has studied the effect and application of language from two aspects of affection and knowledge giving (i. e. the relation of religious concept to reality). Therefore, the basic point in the paper can be considered to be dual analysis of knowledge giving and emotionalizing Quranic language and its proofs. In this way, it is firstly noticed that the end of religion is to guide people; yet lacking any relation with reality, the end would not be realized. The content of religion, then, are introduced in two types of propositions. In addition, the problem of relationship between religion and ethics and their inequality are explained. And finally, explaining realistic and transformative states as two inseparable qualities of Quranic propositions, the ways in which these two types of propositions correspond with reality have been shown and demonstrated.
-
Page 191On the basis of Muslim‘s responsibility to one another and the effect of people‘s votes in the ruler‘s power as two fundamental principles, it should be accepted that neither unity nor plurality is forbidden or ordered in religion. In this way, it can be argued that the boundaries of ethnicity, natural geography, political geography and ideological geography can be agreed with as four models of state realm. It, however, is accepted without saying that following international conditions and boundaries, the only model would be the third. The national realm of ruler‘s influence is limited with private affairs of citizens and if vital decisions of the government and public interest do not make it necessary and a kind of conflict between private and public interests does not occur, they cannot break the limitation.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.