فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات - سال بیست و چهارم شماره 80 (زمستان 1395)

پژوهشنامه مالیات
سال بیست و چهارم شماره 80 (زمستان 1395)

  • 232 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1395/12/28
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حجت ایزدخواستی *، عباس عرب مازار صفحه 11
    بر اساس دیدگاه های اقتصادی، سیاست های مالی و مالیاتی، اثرات متفاوتی بر سرمایه گذاری خصوصی دارند. بر اساس رویکرد کلاسیک ها، سیاست های مالی و مالیاتی باعث برون رانی سرمایه گذاری خصوصی می شود، اما کینزین ها معتقدند که سیاست های مالی و مالیاتی باعث درون رانی سرمایه گذاری خصوصی می شود. در رویکرد ریکاردویی، سیاست های مالی و مالیاتی اثری بر سرمایه گذاری خصوصی ندارد. همچنین، مالیات بر شرکت ها علاوه بر منبع کسب درآمد برای دولت، از طریق کاهش سرمایه گذاری خصوصی منجر به کاهش تولید و در نهایت کاهش پایه مالیاتی می شود. این پژوهش، به تحلیل اثرات سیاست های مالی و مالیاتی کارآمد بر سرمایه گذاری خصوصی در ایران با استفاده از توابع عکس العمل آنی، تجزیه واریانس و تحلیل هم انباشتگی جوهانسن در دوره (93-1357) می پردازد. نتایج حاصل از توابع عکس العملی تحریک بیانگر این است که وقوع یک شوک مثبت در متغیرهای مالی و مالیاتی در ابتدای دوره باعث افزایش و در ادامه باعث کاهش نسبت سرمایه گذاری خصوصی به تولید ناخالص داخلی می شود. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل هم انباشتگی جوهانسن بیانگر ارتباط منفی بین متغیرهای مالی و مالیاتی و نسبت سرمایه گذاری خصوصی به تولید ناخالص داخلی در بلندمدت است.
    کلیدواژگان: سیاست های مالی، سرمایه گذاری عمومی، مالیات بر درآمد شرکت ها، کسری بودجه، سرمایه گذاری خصوصی
  • یگانه موسوی جهرمی *، سید حسین ایزدی، محمدرضا رضوی، فرهاد خدادادکاشی صفحه 35
    امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از مشوق های مالیاتی برای جذب سرمایه گذاری استفاده می کنند و به نظر می رسد همواره مالیات پایین تر، آسان ترین راه حل انتخاب شده توسط مقامات دولتی و ایالتی، برای تاثیر گذاری بر اقتصاد محلی می باشد. با این حال فراهم کردن شرایط و چارچوب منسجمی از مشوق های مالیاتی جهت تقویت سرمایه گذاری، رشد تولید و افزایش اشتغال، یکی از مسایلی است که همچنان به صورت یک سوال باز، مورد بررسی بسیاری از محققان در کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته می باشد و سیاستگذاران اقتصادی و به ویژه مقامات مالی را با چالش مواجه کرده است. از یک طرف اثربخشی چنین مشوق های مالیاتی به عنوان بسته سیاستی در مقایسه با هزینه های آن قابل تامل بوده و از طرف دیگر تئوری های اقتصادی کاهش هزینه های سرمایه گذاری را مورد توجه جدی خود قرار داده اند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر معافیت های مالیاتی موضوع ماده 132 بر سرمایه گذاری و ورود شرکت ها به شهرستان های کمتر توسعه یافته کشور، برای دوره زمانی 1387-1375می باشد. روش استفاده شده در این مطالعه روش گروه کنترل ترکیبی (SCM) می باشد. در این روش به منظور محاسبه نتایج در حالت عدم بهره مندی شهرستان های درمان از معافیت های مالیاتی مذکور، از ترکیب وزنی نتایج شهرستان کنترل (شهرستان هایی غیرمشمول معافیت های مالیاتی مدنظر) استفاده می شود. وزن های بهینه به طور سیستماتیک و از یک فرایند بهینه یابی حاصل می شوند. نتایج این مطالعه حکایت از این دارد که معافیت های مالیاتی موضوع ماده 132 تاثیری بر ورود شرکت ها و سرمایه گذاری در شهرستان های کمتر توسعه یافته کشور نداشته اند.
    کلیدواژگان: مناطق کمتر توسعه یافته، معافیت های مالیاتی، روش SMC، روش PSM
  • مجید مداح *، اسمعیل ابونوری، محسن شفیعی نیک آبادی، ندا سمیعی صفحه 59
    مالیات یکی از ابزارهای سیاست مالی در تنظیم فعالیت های مختلف اقتصادی در رسیدن به تعادل اقتصادی و عدالت اجتماعی است. سیاست های مالیاتی از طریق تصحیح و تثبیت فعالیت های اقتصادی در بخش های مختلف، نه تنها به تامین منابع مالی دولت، بلکه به رشد و توسعه اقتصادی نیز می تواند کمک کند. دولت با استفاده از سیاست های مالیاتی مناسب و ترکیب بهینه مالیات های مستقیم و غیر مستقیم، می تواند به نحو موثرتری به اهداف تخصیص بهینه منابع، باز توزیع درآمد و عدالت اجتماعی نزدیک تر شود. به عبارت دیگر، نظریه مالیات بندی بهینه در ادبیات مالیاتی در راستای در نظر گرفتن ملاحظات عدالت و برابرسازی مطرح و گسترش یافته است. نرخ های بهینه شامل مجموعه ای از نرخ ها است که بایستی مقادیر بهینه شان به گونه ای انتخاب گردد که تابع مطلوبیت افراد را حداکثر کند، همچنین بیشترین درآمد و کمترین تبعات منفی اجتماعی را نیز در پی داشته باشد. در این راستا، میزان دریافتی های حاصل از مالیات ها در کارایی اجرای سیاست های مالی اثر دارد. یکی از عواملی که عملکرد دولت در دریافت های مالیاتی را تحت تاثیر قرار می دهد، وجود فرصت های رانت جویی است که از طریق آن امکان عدم پرداخت مالیات می تواند به وجود آید. در این مقاله، سعی شده است تا در چارچوب یک سیستم تعادل عمومی و روش های بهینه یابی هوشمند (الگوریتم ژنتیک)، نرخ های بهینه مالیاتی در شرایط اقتصاد دارای رانت استخراج گردد. نتایج حاصل از بهینه یابی مدل های تصریح شده نشان می دهد که با وجود رانت جویی در درآمدهای مالیاتی دولت، مالیات بر مصرف بیش از سطح بهینه است و در مقابل، مالیات بر حقوق و دستمزد بسیار کمتر از سطح بهینه عمل می کند. این یافته ها بیانگر آن است که امکان رانت در مالیات بر حقوق و دستمزد نسبت به مالیات بر مصرف به دلیل پیچیدگی های اجرا و وصول آن بیشتر است؛ در حالی که رانت جویی در مالیات بر مصرف به دلیل شفافیت و تک نرخی بودن آن کمتر می باشد.
    کلیدواژگان: نرخ بهینه مالیات، رانت جویی، تعادل عمومی، الگوریتم ژنتیک، ایران
  • میثم شیرخدایی *، فرشته خلیلی پالندی، هاجر شیرازی صفحه 97
    انتقام از جمله رفتارهای ضد اجتماعی و منفی است که باعث بروز رفتار و تبعات مختلف می گردد. پژوهش حاضر در نظر دارد ضمن بیان عوامل تاثیرگذار در بروز رفتارهای انتقام جویانه، پیامدهای این رفتار منفی در سازمان مالیاتی را بررسی نماید. روش پژوهش حاضر توصیفی و کمی است. جامعه آماری پژوهش، مودیان مالیاتی است که در تابستان سال 1394 به ساختمان مرکزی اداره کل امور مالیاتی تهران مرکز مراجعه کردند. نمونه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 430 نفر انتخاب شدند. از پرسشنامه برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهایWarp PLS5 و SPSS 18 استفاده شده است. نتایج نشان داد که هر یک از متغیرهای تصویر سازمان، اعتماد، فقدان پذیرش اشکالات، عدم شفافیت قوانین، احساس بی عدالتی و شکست خدمات در انتقام جویی مودیان نسبت به سازمان مالیاتی تاثیرگذار بوده و رفتارهای انتقام جویانه مودیان مالیاتی بر گفته های شفاهی منفی و تمایل به فرار مالیاتی تاثیر گذاشته است.
    کلیدواژگان: انتقام، گفته های شفاهی منفی، تمایل به فرار مالیاتی، سازمان امور مالیاتی
  • حسین فخاری *، سعید طهماسبی خورنه صفحه 125
    اجتناب مالیاتی شامل مجموعه راهکارهائی است که منجر به کاهش مالیات در چارچوب قوانین و مقررات می شود. اجتناب مالیاتی می تواند بر درجه شفافیت اطلاعات شرکت اثر گذاشته و در مقابل درجه شفافیت اطلاعات شرکت نیز می تواند بر اجتناب مالیاتی واحد تجاری اثر بگذارد. بر این اساس تبیین ارتباط متقابل بین این رفتارها و چگونگی ارتباط بین این دو می تواند قابل بررسی باشد. از این رو در این تحقیق، ارتباط متقابل بین اجتناب مالیاتی و کیفیت افشا مورد بررسی قرارگرفته است. برای این منظور، نمونه ای متشکل از 104 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی دوره 1393- 1389 انتخاب شده و با استفاده از روش سیستم معادلات همزمان (3SLS) ارتباط متقابل بین آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که بین اجتناب مالیاتی و کیفیت افشا رابطه متقابل و منفی وجود دارد. این یافته ها می تواند برای سیاست گذاران مالیاتی از جهت تبیین چگونگی ارتباط بین اجتناب مالیاتی و میزان کیفیت افشا مفید باشد.
    کلیدواژگان: اجتناب مالیاتی، کیفیت افشا، معادلات همزمان 3SLS
  • امیر خادم علیزاده * صفحه 145
    نظام مالیاتی به عنوان ابزار سیاست مالی برای توزیع درآمد و ثروت، حساسیت زیادی نسبت به نوسانات اقتصادی دارد و عامل تعیین کننده ای در تحقق اقتصاد مقاومتی تلقی می شود. هدف از این مقاله که با روش تحلیل اقتصادی- فقهی انجام شده است، بررسی مولفه های نظام مالیاتی سازگار با اقتصاد مقاومتی، نقش و راه های تاثیر گذاری این نظام برای تحقق اقتصاد مقاومتی در ایران با رویکردی اسلامی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که «سازگاری نظام مالیاتی»، شاخص ترکیبی موزونی از شاخص های منفردی همچون نسبت مالیات ها به تولید ناخالص داخلی، درجه شفافیت و پاسخگویی، میزان انعطاف پذیری زمانی و مکانی و مدت وقفه های وصول مالیات می باشد. همچنین نظام مالیاتی سازگار با هموار کردن سیکل تجاری، می تواند موجب تثبیت و رشد حقیقی اقتصاد و افزایش آستانه مقاومت اقتصاد کلان کشور شود. شفافیت در تمام بخش های اقتصادی از جمله نظام مالیاتی و گسترش پایه های مالیاتی می تواند هم درآمد مالیاتی را افزایش دهد و هم از فشار بیشتر بر پایه های مالیاتی موجود بکاهد که به نوبه خود موجب تقویت تولید و در نتیجه افزایش آستانه مقاومت اقتصادی کشور می شود و اینکه فرار مالیاتی و اقتصاد زیر زمینی نشان دهنده ناسازگاری نظام مالیات با اقتصاد مقاومتی در ایران است.
    کلیدواژگان: اقتصاد مقاومتی، انعطاف پذیری، پاسخگویی، تثبیت اقتصاد کلان، شفافیت، نظام مالیاتی
  • ریحانه دست افکن * صفحه 177
    حذف مالیات مضاعف اشخاصی که فعالیت تجاری برون مرزی انجام می دهند، به نفع بسیاری از کشورهاست؛ زیرا چنین اختلافاتی از یک طرف، دولت وضع کننده مالیات و از طرف دیگر اشخاص خصوصی را درگیر می کند و اختلافات مالیاتی بین این دو به راحتی قابل رجوع به داوری نیست. بنابراین دولتها برای دستیابی به سهم بیشتری در تجارت جهانی باید به حذف مالیات مضاعف بپردازند. حل اختلاف در موافقتنامه های مالیاتی امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. حالتی که موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف وجود نداشته باشد، مودی تنها قادر خواهد بود دعوای خود را نزد مراجع داخلی دولت واضع مالیات مطرح کند، اما جایی که چنین موافقتنامه ای وجود داشته باشد، این امکان برای دولت متبوع مودی فراهم می آید که وارد فرایند دادرسی شود و نقشی موثر ایفا کند.
    کلیدواژگان: مالیات مضاعف، داوری، آیین توافق دوجانبه
  • محمد جواد توکلی * صفحه 197
    یکی از جنبه های برجسته در مالیات های اسلامی نظیر خمس و زکات استفاده از سیستم داوطلبانه در انگیزش، محاسبه و پرداخت است. در مقابل در مالیات های متعارف به طور عمده از چارچوب های کنترلی و تشویقی – تنبیهی برای انگیزش، محاسبه و دریافت آن استفاده می شود. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی میزان توجیه پذیری این دو نوع سیاست گذاری مالیاتی می پردازیم و این سوال را مطرح می کنیم: آیا باید در مالیات های اسلامی نیز از سیاست های کنترلی و تشویقی و تنبیهی متعارف استفاده کرد؟ فرضیه مقاله این است که اخلاق، نقشی محوری در مالیات های اسلامی ایفا می کند و استفاده از سیاست های کنترلی و تشویقی- تنبیهی می تواند موجب هزینه هایی چون کاهش انگیزش درونی و کاهش اثربخشی مالیات های اسلامی در رشد اخلاقی شود. یافته های این مقاله که به روش کتابخانه ای و تحلیلی انجام گرفته نشان می دهد که استفاده از سیاست های شدید کنترلی و همچنین نظام تشویق و تنبیه متعارف می تواند از دو طریق انگیزه های درونی و اخلاقی برای پرداخت مالیات را تحت تاثیر قرار دهد. سیاست های کنترلی از طریق کاهش حس اعتماد و سیاست های تشویقی و تنبیهی مالی از طریق تغییر ذهنیت نسبت به بازار مبادله بر اخلاق مالیاتی اثر منفی می گذارند. به نظر می رسد که تلاش اسلام برای گسترش سیستم خوداظهاری، مصرف مالیات در محل جمع آوری، انعطاف پذیری میزان مالیات، ضرورت قصد قربت هنگام پرداخت مالیات و تاکید بر ابعاد تربیتی مالیات حاکی از توجه اسلام به آثار منفی سیاست های کنترلی و تشویقی- تنبیهی بر اخلاق مالیاتی است.
    کلیدواژگان: مالیات های اسلامی، مالیات های متعارف، اخلاق مالیاتی، تمکین مالیاتی
|
  • Yegane Mosavijahromi * Page 35
    Nowadays in many developing countries, tax incentives are used in order to attract investment and it seems, in order to affect the local economy, levying lower taxes is always the easiest solution selected by the governments. However, still providing a coherent condition and framework for tax incentives to boost investment, economic growth and increase employment is one of the challenging and investigating issues for economic policymakers, especially financial authorities, and researchers in developing and even developed countries. On one hand, the effectiveness of such tax incentives is considerable as a policy package compared to its costs, and on the other hand, the economic theories are considering seriously reducing the cost of investment. The aim of this paper is to study the impact of tax exemptions of the article 132 on firms entering and investment in Iran’s less developed cities over the period 1996 – 2008. The method used is Synthetic Control Method (SCM). The optimal weights are derived systematically and via an optimization process. In this method, in order to obtain the results in the case of the mentioned tax exemptions’ lack for the treated cities, the weighted combination from results of control counties (ineligible counties for the tax exemptions) is used. The results indicate that tax exemptions of Article 132 have no impact on firms entering and investment in Iran’s less developed counties.
    Keywords: The Less Developed Counties, Tax Exemptions
  • M. Madah * Page 59
    Tax is one of the financial policy tools in regulating various economic activities to achieve economic balance and to establish social justice. Tax policies can not only help to provide financial resources for government, but also contribute to economic development and growth. Government can use appropriate tax policies and optimized combination of direct and indirect taxes to accomplish successfully optimized resource assignment, redistribution of income and social justice. In other words in tax literature, the optimized taxation theory has been developed with the aim at considering justice and equality. The optimized tax rates are a series of rates which values should be selected in a way to maximize utility function and to produce maximum revenue and has minimum negative consequences. The tax revenues affect the efficiency of financial policies implementation. One of the factors affecting government performance in receiving tax revenues is rent-seeking opportunities through which the possibility of tax unpaid may occur. This paper tries to extract the optimized tax rates in the context of rent-seeking economy in terms of a public balance system and intelligent optimization methods (Genetic Algorithm). The results of optimization of described models indicated that in the context of rent-seeking in government tax revenues, tax on consumption is more than optimized level and conversely, tax on wage and payment is lower than the optimized level. These findings indicate that the possibility of rent-seeking on wage tax is more than consumption tax due to implementation complexity and its reception. Meanwhile, rent-seeking in consumption tax is lower than another due to transparency and a single rate.
    Keywords: Optimal Tax Rate, Rent Seeking, General Equilibrium, Genetic Algorithm
  • M. Shirkhodaei * Page 97
    Revenge is an anti-social and negative behavior which causes different behavior and consequences. This study considers not only the factors result in revenge behaviors but also their consequences in tax administration. The method of this study is descriptive and quantitative. The statistic population is taxpayers who have referred to the headquarters of the state tax administration of Tehran in the summer of 1394. The sample was 430 subjects, selected by using simple random sampling. The questionnaire was used for measuring variable and the software Warp PLS5 and SPSS18 were used for analyzing the data. The results indicated that each variable such as organization image, trust, lack of acceptance problems, lack of transparency rules, feeling of injustice and failure in rendering services result in revenge of taxpayers to tax administration and finally lead to negative word of mouth and increasing intention of tax evasion.
    Keywords: Revenge, Negative Word of Mouth, Intention to Tax Evasion, Tax Administration
  • Hoseiin Fakhari * Page 125
    Tax avoidance involves a set of mechanisms that decreases tax payable in the framework of laws and regulations. Tax avoidance can affect on transparency of information in the firms and vice versa. On this reasoning, the correlation between tax avoidance and disclosure quality is investigable. The statistics sample is about 104 listed companies which are studied over 2010-2014 and the data is analyzed by simultaneous equation method and the correlation between them is investigated. Our findings show there is a negative simultaneous relationship between tax avoidance and disclosure quality. These findings are useful for tax policy makers in determination of relationship between tax avoidance and disclosure quality.
    Keywords: Tax Avoidance, Disclosure Quality, Simultaneous Equation
  • Amir Jhadem Alizade * Page 145
    Tax system as an instrument of fiscal policy for the distribution of income and wealth, is sensitive to economic fluctuations and considered as decisive factor in the realization of resistance economy. The purpose of this paper which is done by the economic-juridical analysis, examination of the tax system compatible with the resistance economy, the role and influence of this system to realize the resistance economy in Iran with an Islamic approach. The research findings show that "the tax system compatibility" index is harmonious fusion of individual indicators such as the ratio of taxes to GDP, the degree of transparency and accountability, the flexibility of time and place and time of receipt of the tax breaks. The tax system which is compatible with smoothing business cycles and growth in the real economy can stabilize and increase resistance threshold of macroeconomic country. The transparency in all economic sectors, including the tax system and broadening the tax base could increase tax revenue and also reduce the pressure on the existing tax base, which in turn would boost production and thus increase state economic resistance threshold. The tax evasion and the underground economy represent incompatibility of tax system with economy of resistance in Iran.
    Keywords: Resistance Economy, Flexibility, Accountability, macro economy Stabilization, Transparency, Tax System
  • Reyhane Dastafkan * Page 177
    It is in the interest of most States to eliminate double taxation upon persons or enterprises involved in transnational commerce. Because such disputes involve, on the one hand, the states which impose taxes, and private entities on the other, taxation disputes between such parties are not easily susceptible to arbitration. Hence, to achieve a greater share in global trade, governments should eliminate double taxation. Nowadays, in tax treaties, settlement of tax disputes is considered more than ever. In case there is no agreement on avoidance of double taxation, taxpayers can only bring their cases into local tax authorities of government, but where such agreements exist, national government of the taxpayer may get involve into the judicial process and play an effective role.
    Keywords: Words: Double taxation, Arbitration, Mutual Agreement Procedure
  • Mohamadjavad Tavakoli * Page 197
    One of the outstanding aspects in Islamic taxes such as Khums and Zakat is the use of a voluntary system for motivation, calculation and payment. In contrast, conventional taxes mainly use a control-incentive framework for tax compliance. Using an analytical approach, the current paper evaluates the plausibility of the two tax systems by asking whether we could use control and incentive polices in the Islamic tax system, as it is used in the conventional tax system. I hypothesize that morality plays an important role in the Islamic tax system and use of control and incentives might produce problems such as intrinsic motivation crowding out effect and weakening the moral training capacity of Islamic taxes. According to the findings of the paper, the use of sever control policies and conventional incentive polices affect moral incentives for tax payments in two ways. The control policies erode self-esteem and incentive polices change the mentality of agents about exchange market for tax payment. It seems that the efforts of Islam to expand the system of self declaration, the consumption of taxes in place in which they have been collected, flexible tax rates, the necessity of good intention during paying taxes and emphasis on training aspects of the tax, shows that Islam has been aware of the negative effects of control and incentive polices on tax morale.
    Keywords: Islamic Taxes, Conventional Taxes, Tax Moral, Tax Compliance