فهرست مطالب

پژوهش های کاربردی زراعی - پیاپی 84 (پاییز 1388)

نشریه پژوهش های کاربردی زراعی
پیاپی 84 (پاییز 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/09/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • سیما جورابی، محمدرضا چایی چی، قباد شعبانی*، دانیال کهریزی صفحات 2-5

    به منظور مطالعه روند شکست سختی بذر یونجه یک ساله، آزمایشی با استفاده از بذور یونجه یک ساله رشد کرده در شرایط دیم و شرایط آبی در شهرستان خرم آباد اجرا شد. پس از پایان دوره رشد فیزیولوژیک غلاف ها، سه تیمار روی غلاف های حاوی بذر یونجه یک ساله انجام شد که تیمارها عبارت بودند از: 1- غلاف های نگهداری شده در کاه و کلش خاک زراعی 2- غلاف های نگهداری شده در عمق دو سانتی متری خاک لومی 3- غلاف های نگهداری شده در عمق 10 سانتی متری خاک لومی. در ماه های مرداد، شهریور، مهر و آبان بذور تولید شده در شرایط دیم و آبی، پس از خارج کردن از غلاف در محیط آزمایشگاه مورد آزمایش جوانه زنی قرار گرفتند و درصد سختی بذر آنها در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل خرد شده در زمان محاسبه شد. نتایج نشان داد که روند شکست سختی دانه در بذور آبی و دیم یکسان نبوده و تحت تاثیر شرایط تولید بذر قرار دارد به طوری که سرعت روند شکست سختی بذر در بذور دیم بیشتر از بذور آبی است. گذشت زمان باعث افزایش درصد شکست سختی بذر گردید همچنین با افزایش عمق دفن غلاف ها روند شکست سختی بذر کاهش یافت.

    کلیدواژگان: یونجه یک ساله، سختی بذر، شرایط تولید بذر، شرایط نگهداری بذر
  • همایون چگنی، امیرحسین شیرانی راد، مسعود رفیعی، علی خورگامی صفحات 6-13
    آزمایش در سال 1382 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان با هدف بررسی شش زمان آبیاری تکمیلی شامل بدون آبیاری،آبیاری تکمیلی بعد از کاشت، شروع ساقه دهی، مرحله تکمه دهی، مرحله 50 درصد گلدهی، مرحله پرشدن دانه و دو رقم گلرنگ شامل زرقان فارس-279 و رقم محلی اصفهان-2819 در طرح آزمایشی اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح آبیاری در کرت های اصلی و سطوح ارقام در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان دادندکه بیشترین ارتفاع بوته درآبیاری تکمیلی درمرحله شروع ساقه دهی با میانگین 4/113 سانتی متر به دست آمد. اثرمتقابل آبیاری تکمیلی در مرحله شروع ساقه دهی و رقم زرقان بیشترین ارتفاع بوته را تولیدکرد. اثر رقم بر وزن هزار دانه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. در مقایسه میانگین ها آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه با 1411 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد، البته در مقایسه سطوح اثرات متقابل آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه و رقم زرقان با میانگین1419 کیلوگرم درهکتار برتر از سایرین بود.علت برتری عملکرد در مرحله پرشدن دانه زمان انجام آبیاری تکمیلی بود زیرا در خردادماه که آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه انجام شد بارندگی مؤثری نداشتیم، در نتیجه اعمال آبیاری تکمیلی دراین مرحله که با تنش رطوبتی مواجه بودیم باعث افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک شد.
    کلیدواژگان: آبیاری تکمیلی، رقم، گلرنگ
  • جهانفر دانشیان، سیدمحمود پورموسوی، حسن اصغرزاده، ناصر صباغ نیا صفحات 14-20
    یکی از راهکارهای مدیریت زراعی برای مقابله با تنش های محیطی، افزایش حاصل خیزی خاک است که با تامین عناصر غذایی برای گیاه از طریق مصرف کودهای آلی و شیمیایی، تا حدی قابل حصول است. جهت ارزیابی عکس العمل لاین L17 سویا به کود دامی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عامل تنش در کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (به ترتیب شامل شاهد، تنش ملایم و تنش شدید) و عامل کود دامی در کرت فرعی شامل کاربرد صفر، 15، 30 و 45 تن در هکتار بود. نتایج نشان دادند که حداکثر شاخص سطح برگ، با افزایش شدت تنش، کاهش یافت به طوری که از 1/5 در آبیاری مطلوب به 4/3 در تنش شدید خشکی رسید. این میزان برای مقدار تجمع ماده خشک اندام های هوایی از 64/893 به 02/558 گرم در مترمربع و برای سرعت رشد گیاه از 59/1 به 94/0 گرم در مترمربع در درجه روز رسید. با افزایش مقدار کود دامی حداکثر شاخص سطح برگ، افزایش یافت به طوری که از 7/3 در حالت عدم مصرف کود شیمیایی به 4/5 با مصرف 45 تن کود دامی در هکتار رسید. این میزان برای مقدار تجمع ماده خشک اندام های هوایی از 07/601 به 26/832 گرم در مترمربع و برای سرعت رشد گیاه از 99/0 به 43/1 گرم در مترمربع در درجه روز رشد رسید.
    کلیدواژگان: سویا، تنش خشکی، کود دامی و شاخص های رشد
  • فرید امیرشقاقی، حسین محمدی مزرعه صفحات 21-28
    در این طرح، روش های مختلف تهیه زمین با ادوات متداول برای کشت کلزای پاییزه با هدف افزایش عملکرد محصول و حفظ پایداری خاک در استان آذربایجان غربی و در منطقه میاندوآب مورد بررسی قرار گرفت. عملیات مختلف خاک ورزی اولیه در سه عمق کار، شامل شخم با گاوآهن برگرداندار در عمق های 20-15 و30-25 سانتی متر، شخم با گاوآهن قلمی در عمق های20-15 و 25-20 سانتی متر، شخم سطحی با کولتیواتور مزرعه به عمق 10-8 سانتی متر، شخم سطحی با هرس بشقابی (دیسک) به عمق10-8 سانتی متربودند. عملیات خاک ورزی ثانویه برای تهیه بستر بذر شامل هرس بشقابی و رتیواتور با عمق10-8 سانتی متر بودند. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت1پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه اجرا شد. نتایج حاصل نشان دادند که در خاکی با بافت سیلتی لومی، عمق شخم در خاک ورزی اولیه تاثیر معنی داری درسطح احتمال 5 درصد برعملکرد دانه کلزا نداشت. شخم با گاوآهن برگرداندار در عمق 30-25 سانتی متری بعلاوه روتیواتور با 3427 کیلوگرم در هکتار، شخم با گاوآهن برگرداندار در عمق 30-25 سانتی متری و هرس بشقابی با 3283 کیلوگرم در هکتار، شخم سطحی با کولتیواتور و هرس بشقابی با 3254 کیلوگرم در هکتار و تیمار شخم سطحی با هرس بشقابی و روتیواتور با3410 کیلوگرم در هکتار با بیشترین عملکرد در یک گروه قرار داشتند. تاثیر تیمارهای خاک ورزی اولیه و ثانویه بر روی جرم مخصوص ظاهری خاک معنی دار بوده ولی در هیچ یک از تیمارها، اختلاف معنی داری از نظر شاخص مخروط خاک مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: خاک ورزی، کلزا، عملکرد دانه، خواص فیزیکی خاک
  • محسن برجی، مه لقا قربانلی، مهناز سرلک صفحات 29-35
    لوبیا به دلیل داشتن مقدار زیادی پروتئین و مقادیر قابل توجهی فیبر، کربوهیدرات های پیچیده و سایر مواد ضروری جیره ای یک ماده غذایی مهم است. به منظور تعیین خصوصیات ژنوتیپ های لوبیای تولید شده در کشور و به دلیل وجود برخی ارتباطات بین این خصوصیات، این مطالعه انجام شد. بنابراین برخی خصوصیات ریخت شناسی و فیزیولوژیکی بذور پنج واریته لوبیا چیتی(.Phaseolus vulgaris L) شامل ژنوتیپ های تلاش، محلی خمین، Cos-16، G14088 و Go1437تعیین شد. مطالعه حاضر در مرکز تحقیقات کشاورزی اراک، ایران (ایستگاه لوبیای خمین) در سال 84-83 انجام شد. بذور در یک خاک سبک همراه با رطوبت فراوان در فصل رشد کاشته شدند. بذور در قالب یک طرح بلوک کامل با چهار تکرار کشت شدند. اندازه (طول، عرض و ضخامت) بذر، نسبت طول به عرض (شاخص شکل)، شکل بذور، وزن صد بذر، بزرگی بذر، میزان رطوبت بذر، میزان پوسته، میزان و سرعت جذب آب، هدایت الکتریکی، درصد جوانه زنی و میزان و طول دوره ی رویش با استفاده از یک طرح آزمایشی کاملا تصادفی با سه تکرار تعیین شد. به علاوه همبستگی بین موارد اندازه گیری شده نیز با استفاده از روش های آماری تعیین گردید. ژنوتیپ ها در ابعاد بذر(طول 9/12-6/11 و عرض 1/9-4/7 میلی متر)، نسبت طول به عرض(6/1-2/1)، وزن صد بذر(9/47-8/30گرم)، درصد پوسته (07/9-1/8 درصد)، جذب آب پس از 5/23 ساعت (124-8/88 درصد)، میزان هدایت الکتریکی(6/3-6/1 میکروزیمنس بر سانتی متر) و طول دوره ی رویش(3/11-3/6 روز) با یکدیگر اختلاف بسیار معنی دار (01/0 >P) داشتند. درمیان ژنوتیپ ها از نظر درصد جوانه زنی، و میزان رویش در خاک، اختلاف معنی داری وجود نداشت. همه ی ژنوتیپ ها از درصد جوانه زنی و میزان رویش بسیارخوبی (تقریبا 100 درصد برای درصد جوانه زنی و بیش از 93 درصد برای میزان رویش) برخوردار بودند. نتایج، مشخص کرد که ارتباط بین میزان جذب آب در ساعات 3 و 19 و میزان رطوبت منفی و معنی دار و بین میزان جذب آب در3 و 19 ساعت و میزان رویش منفی ولی معنی دار نبود. ارتباط بین میزان پوشش بذر و زمان رویش، بین میزان جذب آب در 5/1 و3 ساعت و زمان رویش، بین میزان هدایت الکتریکی و جذب آب در پایان 24 ساعت، بین هدایت الکتریکی و میزان پوسته بذر، و بین میزان جذب آب در فاصله ی 5/23 -5/20 ساعت و میزان پوسته مثبت و معنی دار بود. هیچ ارتباط معنی داری بین درصد جوانه زنی و سایر پارامترها مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: خصوصیات بذر، لوبیا چیتی، جذب آب، درصد جوانه زنی، میزان رویش، هدایت الکتریکی
  • مریم حسینی*، علی اکبر عبادی صفحات 36-42

    توجه به کیفیت پخت مناسب دانه برنج در توسعه واریته های پر محصول، یکی از اهداف بسیار مهم در اغلب برنامه های اصلاحی جهان می باشد. ولی در مورد پایه ژنتیکی صفات تعیین کننده کیفیت پخت ارقام صدری ایرانی اطلاعات نسبتا ضعیفی وجود دارد. بنابراین تحقیقی در موسسه تحقیقات برنج رشت برای تخمین قابلیت ترکیب پذیری عمومی، اثرات ژنتیکی و سیتوپلاسمی برای صفات تعیین کننده کیفیت پخت شامل میزان آمیلوز(AC)، درصدثبات و قوام ژل (GC) و درجه حرارت ژلاتینی شدن(GT) انجام گرفت. در این تحقیق از دای آلل کامل 5×5 بین دو رقم محلی (هاشمی و علی کاظمی) و سه رقم اصلاح شده (نعمت،خزرو سپیدرود) استفاده شده است. نتایج نشان دادند که هر سه صفت مورد برسی تحت تاثیر اثرات سیتوپلاسمی قرار دارند. وراثت پذیری صفات مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن و درصد ثبات و قوام ژل به ترتیب71/90 75 و 04/56 بودند. میانگین درجه غالبیت در هر سه صفت کمتر از یک است، بنابراین سهم اثرات افزایشی بالاتر از اثرات غیر افزایشی بود که وراثت پذیری خصوصی نیز این مطلب را تایید می کند. ژن های افزایش دهنده مقدار آمیلوز و کاهش دهنده غلظت ژل و درجه حرارت ژلاتینی شدن به صورت غالب عمل می کنند. به علت پایین بودن اثرات غالبیت و محیطی انتخاب جهت بهبود صفات کیفی موفقیت آمیز خواهد بود. بهترین تلاقی ها جهت تشکیل جمعیت متفرق و انتخاب برای دستیابی به ارقام خوش کیفیت علی کاظمی× هاشمی، علی کاظمی× نعمت هستند. همچنین رقم خزر درجه حرارت ژلاتینی را در نتاج حاصل از خویش کاهش خواهد داد. رقم علی کاظمی غلظت ژل را در نتاج حاصل از تلاقی با سایر ارقام افزایش می دهد. در برنامه های اصلاحی باید دقت کافی در مورد انتخاب والد مادری (بخاطر وجود اثرات سیتوپلاسمی) در تلاقی هایی که برای این قبیل صفات کیفی صورت می گیرد اعمال گردد.

    کلیدواژگان: برنج، اثرات سیتوپلاسمی، دای آلل، کیفیت پخت دانه
  • حمید زارع ابیانه، مجید کزازی، هرمز سلطانی صفحات 43-49
    این تحقیق با هدف مقایسه اثرات سیستم های آبیاری بارانی و جویچه ای بر جمعیت آفات مکنده، عملکرد سیب زمینی و مقدار آب مصرفی در قالب طرحی در منطقه همدان انجام شد. نتایج نشان داد تراکم جمعیت آفت تریپس در سیستم آبیاری بارانی کمتر از سیستم آبیاری جویچه ای بود. همچنین آبیاری بارانی ضمن کاهش جمعیت زنجرک ها، کنه دونقطه ای را به طور کامل از سطح مزرعه حذف نماید. نتایج بررسی اثر سیستم های آبیاری روی روند رشد اندام هوایی نشان داد که وزن تر اندام هوایی محصول سیب زمینی در سیستم آبیاری بارانی به طور چشم گیری بیش از آبیاری جویچه ای است. این امر می تواند دلیلی بر سلامتی بوته ها به خاطر کاهش آفات، کاهش سموم مصرفی و قابلیت دسترسی بهتر گیاه به آب و مواد غذایی به واسطه نوع سیستم آبیاری باشد. روند رشد و ذخیره سازی در ساقه های زیرزمینی تا 100 روز پس از کاشت در آبیاری جویچه ای بیش از آبیاری بارانی بود. با کاهش رشد اندام هوایی در آبیاری بارانی، رشد ساقه های زیرزمینی به دلیل تامین آب، مواد غذایی کافی و ذخیره سازی آن در غده ها از رشد ساق های زیرزمینی محصول تحت پوشش آبیاری جویچه ای پیشی گرفت. برداشت همزمان محصول در هر دو روش آبیاری نشان داد عملکرد محصول در آبیاری جویچه ای 04/12 درصد بیشتر از آبیاری بارانی است. علت این امر می تواند ناشی از طولانی شدن رشد رویشی محصول در آبیاری بارانی بواسطه میکروکلیمای ایجاد شده باشد. نتایج کلی در خصوص مقدار آب مصرفی در هر دو سیستم آبیاری حاکی از کاهش 70/50 درصدی آب در سیستم بارانی است. سیستم آبیاری بارانی ضمن حذف مبارزه شیمیایی علیه آفت کنه دونقطه ای و کاهش سایر آفات به عنوان راهکاری تلفیقی در کنترل جمعیت آفات عمل می کند. از طرفی سیستم آبیاری بارانی با کاهش مقدار آب مصرفی و برداشت کمتر منابع آب زیرزمینی به واسطه افزایش راندمان آبیاری و کاستن از مبارزه شیمیایی علیه آفات توانسته است با کم کردن هزینه های تولید، ضرر کمتری را متوجه محیط زیست نماید.
    کلیدواژگان: آبیاری بارانی، آبیاری جویچه ای، تریپس، زنجرک، کنه دونقطه ای، سیب زمینی، عملکرد
  • احسان جمشیدی، امیر قلاوند، جهانفر دانشیان صفحات 50-58
    دستیابی به عملکرد مطلوب در آفتابگردان، مستلزم انطباق مراحل رشد رویشی و زایشی گیاه با شرایط مساعد محیطی از طریق انتخاب تاریخ کاشت مناسب و استفاده از عوامل تولیدی از جمله تراکم مطلوب بوته در واحد سطح می باشد. جهت ارزیابی تاخیر کاشت و تراکم گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبرید جدید Cms- 26×R-103 آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تاریخ های کاشت در 5 سطح به فاصله 21 روز شامل 19 اردیبهشت، 9 خرداد، 0 3 خرداد، 20 تیر و 10 مرداد که در کرت های اصلی و تراکم بوته در 4 سطح6، 8، 10 و 12 بوته در مترمربع که در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر تمامی صفات در سطح احتمال 1 درصد معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه با 8/628 گرم در متر مربع از تاریخ کاشت اول (19 اردیبهشت) بدست آمد و با تاخیر در کاشت، عملکرد دانه بطور قابل توجهی کاهش یافت. اثر تراکم بوته بر تمامی صفات اندازه گیری شده بجز تعداد دانه پر در مترمربع، درصد روغن و عملکرد دانه در طبق معنی دار گردید. بنابراین در تمامی تاریخ های کاشت با افزایش تراکم بوته عملکرد دانه و ماده خشک افزایش یافت. اثر متقابل تاریخ کاشت × تراکم بر تمامی صفات اندازه گیری شده به جز عملکرد دانه و ماده خشک معنی دار نبود. در مجموع تحقیق حاضر نشان داد که تاریخ کشت در فاصله 19 اردیبهشت تا 9 خرداد با تراکم 12 بوته در متر مربع بهترین تاریخ کشت و تراکم بوته به منظور بدست آوردن عملکرد مطلوب برای آفتابگردان رقم CMS-26×R-103 می باشد.
    کلیدواژگان: تاریخ کاشت، تراکم بوته، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و عملکرد روغن
  • فریبا بیات صفحات 59-65
    به منظور امکان استفاده از ضایعات پوست گیری واحدهای فرآوری سیب زمینی به عنوان ضداکسنده طبیعی در روغن های خوراکی مطالعه ای بر روی اثر ضداکسندگی مواد استخراجی از پوست سه رقم سیب زمینی - آگریا، آئولا و کاردینال- و نیز ضایعات پوست گیری خط تولید چیپس بر روی روغن سویا انجام شد. ترکیب های فنلی پوست سیب زمینی که دارای فعالیت ضداکسندگی هستند به وسیله حلال های آب و اتانول 90 درصد استخراج شد، از نظر آماری بین مقدار کل ترکیب های فنلی استخراج شده با دو نوع حلال اختلاف معنی دار مشاهده شد، به طوری که با حلال اتانول مقدار بیشتری از ترکیب های فنلی استخراج شد. مقدار مواد ضداکسنده در رقم کاردینال بیشترین و در ضایعات پوست گیری تولید چیپس کمترین مقدار بود. مواد استخراجی با حلال اتانول پس از خشک شدن، در غلظت های 0، 100، 200، 300، 400 و 500 قسمت در میلیون به روغن سویای بدون ضداکسنده افزوده شد و فعالیت ضد اکسندگی آنها پس از شش روز قرار گرفتن در گرمخانه 63 درجه سانتی گراد با اندازه گیری عدد پراکسید با یکدیگر مقایسه شد. با افزایش غلظت ماده استخراجی عدد پراکسید کاهش یافت به طوری که غلظت 500 قسمت در میلیون از ماده استخراجی از رقم کاردینال کمترین عدد پراکسید و بیشترین اثر محافظت کنندگی را بر روی روغن سویا نشان داد. به منظور مقایسه ضد اکسنده سنتزی با ضد اکسنده طبیعی اثر ضداکسندگی غلظت 500 قسمت در میلیون از ماده استخراجی از پوست رقم کاردینال (CA) با غلظت 200 قسمت در میلیون از ضداکسنده سنتزی SA)) و نیز مخلوطی از هر دو ضد اکسنده (CA+SA) به مقدار 250 قسمت در میلیون از ماده استخراجی از پوست رقم کاردینال و 100 قسمت در میلیون از ضد اکسنده سنتزی بر روی روغن سویا بررسی شد. اثر ضداکسندگی ماده استخراجی از پوست رقم کاردینال کمتر از اثر ضداکسنده سنتزی بود ولی با مخلوطی از هر دو ضد اکسنده اختلاف معنی دار نشان نداد.
    کلیدواژگان: سیب زمینی، ضداکسنده طبیعی، استخراج با حلال، ضداکسنده سنتزی، عدد پراکسید
  • علی اکبر متکان، علی غلامپور، حسین عقیقی، امین حسینی اصل، مرتضی عاشورلو صفحات 66-72
    هدف این تحقیق استخراج اراضی زیر کشت گندم درشهرستان های نیمه شمالی استان همدان می باشد. این ناحیه به عنوان یکی از قطب های مهم تولید گندم ایران مدنظر قرار گرفته است. داده های این تحقیق شامل تصاویر ماهواره spot سال 2005 و نمونه برداری زمینی می باشد.تصاویر با انجام مطالعات پایه و بررسی تقویم زراعی محصولات مختلف کشاورزی منطقه، در دو زمان تهیه گردید. همچنین با انجام نمونه برداری زمینی در سه مرحله، اطلاعات جامعی از وضعیت اراضی زیر کشت گندم جمع آوری گردید. بر این اساس مناطق زیر کشت گندم با استفاده از الگوریتم RGB CHANGE DETECTION با رنگ زرد بارز گردیدند. سپس، داده های آماری از بازتاب مزارع گندم و سایر محصولات کشاورزی منطقه بررسی و با استفاده از اختلاف نرمال شده باندهای نظیر در داده های سری اول و دوم، شاخص مناسب برای استخراج گندم استخراج گردید. نتایج نشان داد که مزارع گندم در این شاخص دارای اعداد بالای صفر و اعداد سایر مزارع زیر صفر می باشد.
    کلیدواژگان: کشاورزی، سطح زیرکشت گندم، تصاویر ماهواره ای، SPOT، شاخص گندم
  • منصور امیدی، مهدی امیری تکلدانی، هوشنگ علیزاده، محبوبه صبوری صفحات 73-79
    پاسخ 26 رقم گندم زراعی ایران به کال زایی و باززایی، با اعمال تیمارهای شوری و استفاده از دو نوع ریزنمونه جنین نارس و جنین رسیده از طریق کشت بافت مورد بررسی قرار گرفت. محیط مورد استفاده برای کال زایی، محیط MS حاوی mg/l 2 هورمون D-4/2 بود و برای واکشت، همان محیط اولیه به علاوه تیمارهای شوری مختلف (0، 70، 140، 210 و 280 میلی مول در لیتر) استفاده گردید. در محیط باززایی از mg/l 1 هورمون BAP و mg/l 5/0 هورمون IAA استفاده شد. این بررسی ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. نتایج، نشان دهنده اختلاف معنی دار بین ژنوتیپ ها از لحاظ تمامی صفات در سطح 1 درصد بود. رقم چمران در هر دو محیط کنترل و شور، بیشترین باززایی را نشان داد. در سطح شاهد، پس از رقم چمران، رقم تجن برتری محسوسی از لحاظ باززایی داشت اما چون این رقم، یک رقم حساس به شوری است با اعمال تنش شوری از باززایی آن به شدت کاسته شد. با اعمال تیمار شوری، قدرت کالوس از لحاظ تمامی فاکتورهای مورد بررسی کاسته شد و بیشترین کاهش در باززایی ارقام دیده شد. در مورد به کارگیری نوع ریزنمونه نیز جنین نارس برتری خوبی بر جنین رسیده داشت.
    کلیدواژگان: کال زایی، باززایی، شوری، جنین نارس، جنین رسیده، گندم زراعی
  • مهدی رحیمی، مهدی رمضانی، بابک ربیعی صفحات 80-87
    به منظور بررسی ارتباط بین صفات مختلف با عملکرد دانه، شناسایی لاین ها و هیبریدهای برتر و طبقه بندی آنها، آزمایشی با استفاده از 6 رقم برنج در قالب یک طرح نیمه دی آلل 6 × 6 انجام شد. در سال زراعی بعد (1385) والدها و نتاج آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت و 14 صفت در آنها اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها حاکی از تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها برای تمامی صفات مطالعه شده بود و تنوع ژنتیکی بین والدین و هیبریدها را نشان داد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها براساس روش تجزیه به مؤلفه های اصلی پس از دوران وریماکس نشان داد که 5 عامل اصلی و مستقل به نام های خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد دانه، ابعاد دانه، زمان رسیدگی و زاویه برگ، توانستند 47/82 درصد از کل تغییرات بین ژنوتیپ ها را توجیه نمایند. سهم این عوامل به ترتیب برابر با 33/26،27/24، 25/14، 56/9 و 05/8 بود. عامل اول شامل صفات مساحت برگ پرچم، مساحت برگ زیر برگ پرچم، تعداد خوشه در بوته، طول خوشه و طول دوره رویشی و عامل دوم (عامل عملکرد دانه) شامل صفات تعداد دانه پر در خوشه، تعداد کل دانه در خوشه و عملکرد دانه بود. این صفات ضرایب عاملی مثبت و بالایی را به خود اختصاص دادند که نشان می دهد انتخاب بر مبنای این دو عامل منجر به انتخاب ژنوتیپ های برتر خواهد شد. به این ترتیب، نمودار دو بعدی حاصل از دو عامل اصلی اول، لاین های درفک و IR30 و هیبریدهای بینام×دم سفید و IR30×دم سفید را به عنوان ژنوتیپ های برتر تعیین نمود.
    کلیدواژگان: برنج، تجزیه به عامل ها، تلاقی دای آلل، عملکرد و اجزای عملکرد
|
  • Joorabi, Chaichi M. R., Shabani, Kahrizi Pages 2-5

    To study the hardseed breakdown trend in annual medic (Medicago scutellata var Robinson) in spring cultivation in Khoramabad، two medic seed lots both produced in dry farming and irrigated systems were kept under three different environmental conditions viz: 1. pods kept at soil surface among plant residues with no cultivation practices 2. pods kept at 2 cm soil depth (loam texture) and 3. pods kept at 10 cm soil depth (loam texture). Germination percent of different storage conditions were tested on monthly intervals on the first day of August، September، October and November and the data were statistically analyzed using a factorial split plots in time design with four replications. The results indicated that there is a significant difference (P<0. 05) in percentage of hard seed and the speed of hardseed breakdown trend between seeds produced in irrigated and dry farming systems. With time from physiological maturity، the percentage of hardseed significantly (P<0. 05) decreased in both seeds produced in irrigated and dry farming systems. As the depth of seed storage increased، the hard seed breakdown followed a slower trend in time for both production systems.

  • H. Chegeni, A. Shiranirad, M.Rafiee, A. Khorgami Pages 6-13
    In order to study supplemental irrigation on two kinds of safflower in 2003، an split plot experiment was designed in six levels: without irrigation، irrigation after sowing، at jointing stage، heading stage، 50% of flowering and seed filling. This experiment was conducted in experimental design of split plot as randomized complete block design with 3 repetitions. Irrigation levels were carried out in main plots and cultivar levels were bacted in sub-plots. Results indicated that the maximum hight of the plant in supplemental irrigation was reached at jointing stage (113. 4cm). The maximum hight of plant was produced due to the interaction effect of supplemental irrigation at jointing stage and Zarghan cultivar. The effect of cultivar per 1000 weight was significant. In average s comparison at seed filling level، supplemental irrigation produced maximum seed yield (1411 Kg/ha). Actually comparing the levels of interaction effect of supplemental irrigation in seed filling level and Zarghan cultivar were more significant than others (1419 Kg/ha). The reason of better biological yield in seed filling level was because of the good-timing of supplemental irrigation in June due to the lack of effective rain-fall.
  • Jahanfar Daneshian_S.M. Pourmousavi – Mohammad_Asgharzade_Sabaghnia Pages 14-20
    Increasing of soil fertility is one of the agronomic management methods to overcome environmental stresses which are attained by preparing nutrition with chemical and organic fertilizer usage. An experiment lay out in split plot basis of randomized complete block design with four replications in order to evaluation of reaction of line L17 soybean to cattle manure usage. Stress factor was in main plot consisting three different irrigation levels after 50، 100، and 150 mm evaporation from pan class A (including control، mid and sever stress) and cattle manure factor was in subplot including application of 0، 15، 30 and 40 t ha-1. the results showed that the maximum leaf area index (LAI) decreased by increasing of drought stress and this reduction was from 5. 1 in favorable irrigation to 3. 4 in sever drought stress. This reducing rate for accumulated dry matter of shot was from 893. 64 to 558. 02 g m-2 and for crop growth rate (CGR) was 1. 59 to 0. 94 g m-1 GDD-1. By increasing the amount of manure، the maximum leaf area index (LAI) increased from 3. 7 in lake of cattle manure usage to 5. 4 in use of 45 t ha-1 manure. This increasing rate for dry matter accumulation was from 601. 07 to 832. 26 g m-1 growth degree day -1 and for CGR was from 0. 99 to 1. 43 g m-2 GDD-1.
  • F.Amirshaghaghi, Mohammadi Pages 21-28
    Interests on cultivation of oil rapeseed has been growing in Iran. In this study، effect of tillage methods on soil physical properties and yield of winter rapeseed were evaluated. The experiments were performed in miandoab in west azarbaijan province. Primary tillage methods at different depths including: moldboard plowing at depths of 25-30 cm and 15-20 cm، chisel plowing at depths of 20-25 cm and 15-20 cm، surface tillage with field cultivator at depth of 8-10 cm and surface tillage with disk at depth of 8-10 cm were the main treatments. Secondary tillage including: rotivator and disk harrow both at depth of 8-10 cm were as sub treatments. Statistical analysis showed that plowing depth had no significant effect on yield of rapeseed in loamy soils. Moldboard plowing at depth of 25-30 cm and harrowing by rotivator had the most yield. Effect of treatments on soil bulk density was siginficant، but cone index in all of treatments was not significant.
  • M. Borji, M. Ghorbanli., M. Sarlak Pages 29-35
    The common bean is an important food because of its high protein content and generous amounts of fiber، complex carbohydrates، and other dietary necessities. In order to determine characteristics of produced bean’s genotypes in our country and because there are some relationships between these characteristics this work was done. Thus some morphological and physiological traits of seeds of five Chiti bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars including، Talash، Mahali Khomein، Cos-16، G 14088 and GO1437 genotypes was determined. The study was carried out in Agricultural Research Center of Arak - Iran (Research Station of Khomein’s Bean) in 2004-2005. The seeds were growth in a light soil with plenty of moisture in the growing season. The seed planting was arranged as randomized block design (RBD) with four replicates. The size (length، width and thickness) of the seeds، shape index (A/B)، shape of the seeds، 100-seed-weight، the seed bigness، moisture content، testa rates، the speed and rates of the water absorption، electrical conductivity، the germination percent and percent and duration of emergence were determined that experimental design was a completely randomized design (CRD) with three replicates. In addition correlation between parameters was determined by statistical methods. The bean cultivars had very significant difference (P<0. 01) in seed size (length 11. 6-12. 9 and width 7. 4-9. 1 mm)، shape index (1. 2-1. 6)، 100 seed’s weight (30. 8-47. 9 gr)، testa rates (8. 1-9. 07%)، the water absorption after 23. 5 hours (88. 8-124%)، electrical conductivity (1. 6-3. 6 µS/cm) and emergence duration (6. 3-11. 3 days). There wasn’t any significant difference between genotypes for percent of germination and emergence rates in the soil. All genotypes had a very good germination percent and emergence rates (more than 93% for emergence and almost 100% for germination). The results revealed that there was a significant and negative relationship between water absorption rates at 3 and 19 hours and moisture content of the seeds، but the correlation between water absorption rates at hours of 3 and 19 and emergence rates was negative but not significant. The correlations between testa rate and emergence duration، between water absorption rates at 1. 5 and 3 hours and emergence duration، between electrical conductivity and water absorption in the end of 24 hours، between electrical conductivity and testa rates، and between water absorption at 20. 5-23. 5 hours and testa rates that all correlations were positive and significant. There wasn’t any significant relationship between germination percent and other factors.
  • M.Hosseini, Ebadi. A.H Pages 36-42

    Incorporation of superior grain and cooking quality characteristics in the development of high yielding varieties has now become an essential component in rice breeding programs across the globe. However، there is still lack of basic genetic understanding pertaining to rice cooking quality traits of ‘Sadri rices’ of Iran. Therefore، a study was conducted at RRII، Rasht، Iran to estimate the combining ability، gene and cytoplasmic effects for three determining cooking quality traits i. e. amylose (AC)، gel consistency (GC)، gelatinization temperature (GT) by complete diallel analysis utilizing 2 traditional landraces and 3 improved varieties. The results clearly showed cytoplasmic effects governing all the three traits. Narrow sense heritability for AC، GT and GC were 90. 7، 75. 0، and 56. 0 respectively. Increasing amylase and decreasing gel consistency and gelatinization temperature genes were dominance in three traits were below. Therefore additive effects were higher than non- additive effects and also indicated by their narrow sense heritability. Selection for development of these traits will be successful، because environment and dominant effect are very low. The best hybrids for segregating population to quality varieties were Alikazemi× Hashemi and Alikazemi × Nemat. Khazar variety will decrease GT in generations. Alikazemi variety will increase GC in generation of it by other variety. However in breeding programs must be taken care for selection of female parent in cross for such cooking quality grain.

  • H., Zare Abyaneh, Kazazi., M.. Soltani, H Pages 43-49
    This study was conducted to compare the effects of sprinkler and furrow irrigation methods on sucking pests’ population، yield and water use in Hamedan region during two years. The results showed that density of thrips in sprinkler irrigation system was lower than the furrow irrigation. Also it was found that population of leafhopper decreased and the two-spotted spider mite was removed completely. The results of effects of irrigation systems on crop biomasses showed that in sprinkler irrigation it was very higher than furrow irrigation. This could be due to decreased pests’ population، decreased use of pesticides and good availability of the crop to water and fertilizer. Growth Trend and storage of potato tubers after 100 days in furrow irrigation was more than sprinkler irrigation. With decreasing shoot’s growth in sprinkler irrigation due to enough moisture and fertilizer، root’s growth increased. Harvesting at the same time indicated that yield of potato in furrow irrigation was 12. 04 % higher. It seems that delay in cutting time in sprinkler irrigation increases the yield. In general، the results indicated that water use in sprinkler irrigation was 50. 70 % less than furrow irrigation. Sprinkler system by decreasing need for chemical control could act as a part of integrated pest management. Also Sprinkler system could increase efficiency of irrigation by decreasing water resources demand، chemical control and the costs.
  • E.Jamshidi, A. Ghalavand, J. Daneshian Pages 50-58
    In order to gain optimum yield in sunflower، it is necessary for the vegetative and reproductive phases of the plant to the happened simultaneously with the favorable conditions through a suitable sowing date and production factors such as optimum plant densities. to study the effects of delay date and plant density on yield and yield components of sunflower (new hybrid of cms- 26× R- 103)، an experiment was conduct in Seed and Plant Improvement Institute (SPII)، karaj، Iran in 2006 in split plot design with complete randomized block with two factor of sowing date in 5 levels (may 9th may 30 th Jun 20 th Jul 11 th Jul 31 th) in main plots and plant density in 4 levels (6،8،10، 12 plant / m2) in subplots. The results showed that the effect of planting date on all traits was significant (p<%1). So that the highest grain yield was achieved for the first planting date (i. e. may 9th) with 628. 8 g/m2 and a delay in sowing date، was accompanied by a significant decrease in grain yield. The effect of plant density was significant on all traits (p<%1)، except Number of filled seeds per head، Oil percentage and yield per head. So with increase plant density، grain yield and dry matter increased for all planting date. Interaction plant density × sowing date on all traits was not significant (p<%1)، except grin yield and dry matter. this research showed the planting during 9May to 30May with 12 plant /m2 are the best sowing date and plant density to obtain a suitable yield in helianthus annus var cms- 26× R- 103 in the district of the karaj، Iran.
  • F. Bayat Pages 59-65
    In this study، phenolic compounds were extracted from the peel of the three varieties of potato (Cardinal، Agria، Aula) and potato chips waste (obtained from a local factory) using 90% ethanol and water then their antioxidant activity in soybean oil and potato chips waste were investigated. Ethanol extracts of potato peels had got more phenolic compounds than water extracts and the extract of Cardinal had the greatest content of phenolic compounds. Ethanol extracts after drying were added to antioxidant free soybean oil at different concentrations (0. 100، 200،300،400 and 500 PPm) and their antioxidant activity based on peroxide value were compared. Results indicated that by the increasing of antioxidant concentrations، PV was decreased and Cardinal extract at 500 PPm were the most effective natural antioxidant. Effect of this antioxidant as compare to synthetic antioxidant on the PV of soybean oil and potato chips waste showed that synthetic antioxidant was more effective than their natural counterpart.
  • A. Akbar Matkan, A. Gholampour, H. Aghighi, A. Hossaniasl, M. Ashourloo Pages 66-72
    The purpose of this research is extracting wheat under cultivation in the northern suburbs of Hamedan province. This area is recognized as one of the important poles of wheat product in Iran. To appoint an appropriate time and acquisition satellite data، it’s used the agricultural basis studies and cultivation calendar of different corps، and the spots of 2005 have been acquisitioned in 2 times. In three levels of sampling، it’s gathered comprehensive information about wheat under cultivation. Wheat under cultivation has been shown by RGB CHANGE DETECTION algorithm. Wheat index was extracted by using normal difference in similar bans. Although in these index wheat under cultivation were identified with value more than zero، another crops have negative value.
  • M.Omidi, M.A.Takldani, Assistant Professor, M. Sabouri Pages 73-79
    Responses of 27 Iranian wheat cultivars to callus induction، regeneration and salt tolerance was evaluated via tissue culture. Also، in order to evaluating effects of explant types on regeneration of 5 Iranian wheat cultivars، 2 type of explants، immature and mature embryos، were used. Ms medium supplemented with 2 mg/l 2،4-D was used to callus induction. The calli were subcultured on the same medium containing different salt consentration (0، 70، 140، 210 and 280 mmol/l). At regeneration phase، Ms base medium was supplemented with 1 mg/l BAP and 0. 5 mg/l IAA. Results showed that there were significant differences among cultivars regard to all evaluated characteristics (α=0. 01). Chamran was the best at control and treatment levels. After Chamran، Tajan had priority to other cultivars at control level but because Tajan is suseptible for salinity، its regeneration was diminished after adding salt to medium. Salinity reduced all studied characteristics at callus levels. The most reduction recorded at regeneration phase. In addition to، immature embryos were more efficient than matures.
  • Rahimi M., Ramezani M., Rabiee B. Pages 80-87
    To determine the relationships between different traits and grain yield، identification of elite lines and hybrids and their classification، a 6×6 half-diallel cross was used. In the next year (2006)، parents and their progenies were grown in a randomized complete blocks design with three replications and 14 traits were measured. Analysis of variance showed that there were significant differences among genotypes for all studied traits، indicating genetic variation between parents and hybrids. Also، factor analysis based on principal components after varimax rotation showed that 82. 47 percent of total variations between genotypes were determined by five independent factors. So that، they were nominated in five factors، named morphological characteristics، grain yield، grain dimension، maturity date and leaf angle. The proportion of variation explained by these factors was 26. 33%، 24. 27%، 14. 25%، 9. 56% and 8. 05%، respectively. The first factor was including flag leaf area، leaf area، the number of panicles per plant، panicle length and vegetative period and the second factor (grain yield factor) was including the number of grains per panicle، the number of spikelets per panicle and grain yield. These traits had high and positive factor coefficients and showed that the selection based on these two factors lead to select best genotypes. Therefore، biplot from these two first and main factors determined lines Dorfak and IR30 and hybrids Binam×Domsefid and IR30×Domsefid as best genotypes in this experiment.