فهرست مطالب

نشریه پژوهش های کاربردی زراعی
پیاپی 89 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/11/19
  • تعداد عناوین: 13
|
  • کامران میرزاشاهی، سعید سعادت صفحه 1
    این آزمایش به منظور بررسی تاثیرکودهای آلی توام با کودهای شیمیایی پایه بر عملکرد محصولات در تناوب گندم (رقم چمران)- سیب زمینی-گندم (رقم فلات)-کلزا- ذرت طی سال های 1377 تا 1381 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول به صورت آزمایش کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در نه تیمار و سه تکرار اجرا گردید. کرت های اصلی شامل منابع مختلف کود آلی (کود حیوانی، کمپوست باگاس نیشکر و کاه گندم) وکرت های فرعی شامل مقادیر مختلف کود آلی (5، 10 و 15 تن در هکتار) بودند. همچنین درکنار هر تکرار یک تیمار اضافی به عنوان شاهد(بدون مصرف کود آلی و فقط مصرف کودهای شیمیایی) در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر مقادیرکود آلی بر عملکرد دانه کلزا و تاثیر منابع کود آلی بر عملکرد سیب زمینی معنی دار بود.در مقایسه با شاهد متوسط افزایش عملکرد حاصله از مصرف کود آلی به ترتیب در سیب زمینی، ذرت، گندم و کلزا 1600، 1400، 750 و500 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین میزان کربن آلی خاک متاثر از مصرف کود آلی افزایش معنی داری داشت. لذا با توجه به نتایج بدست آمده مصرف 5 تن در هکتارکود حیوانی و یا کمپوست باگاس نیشکر توام با مصرف بهینه کودهای شیمیایی به ویژه در زراعت‎های سیب زمینی و کلزا قابل توصیه می باشد.
    کلیدواژگان: کود حیوانی، کمپوست باگاس نیشکر، کاه گندم، کربن آلی، شمال خوزستان
  • علیرضا دشتبان، ناصر لطیفی، علی دماوندی صفحه 8
    به منظور مقایسه آزمون های بنیه بذر مناسب در ارتباط با سبز شدن گیاهچه و عملکرد چهار رقم سورگوم علوفه ای اسپیدفید، جامبو، سوپردان و شوگرگریز مطالعه ای در سال 1373 در آزمایشگاه کنترل و گواهی بذر موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج واقع در اراضی مردآباد اجراء گردید. در آزمایشگاه، آزمون های جوانه زنی استاندارد، طبقه بندی بنیه گیاهچه، شاخص رنگ پذیری تترازولیوم، هدایت الکتریکی، پیری تسریع شده در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شدند. در مزرعه با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار، درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه و عملکرد علوفه مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه در آزمایشگاه مشخص گردید که تفاوت بین ارقام در شرایط آزمون های طبقه بندی بنیه گیاهچه و شاخص رنگ پذیری تترازولیوم در سطح احتمال 5 درصد و آزمون های جوانه زنی استاندارد، هدایت الکتریکی و پیری تسریع شده در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بودند. در بین ارقام مورد مطالعه رقم جامبو بیشترین و رقم شوگرگریز کمترین درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه و عملکرد علوفه را داشتند. در این مطالعه، همبستگی مثبت معنی داری بین نتایج آزمون های بنیه بذر با درصد و سرعت سبزشدن در مزرعه وعملکرد علوفه وجود داشت. در بین آزمون های مورد بررسی، آزمون های طبقه بندی بنیه گیاهچه و پیری تسریع شده از درصد سبز شدن گیاهچه، آزمون طبقه بندی بنیه گیاهچه از سرعت سبز شدن گیاهچه و آزمون های شاخص رنگ پذیری تترازولیوم و پیری تسریع شده با عملکرد علوفه درمزرعه، برآورد نزدیک تری داشتند و در نتیجه چنین به نظر می رسد که این آزمون ها از قابلیت بالایی برای پیش بینی میزان سبز شدن گیاهچه های ارقام مورد مطالعه سورگوم علوفه ای برخوردار بوده و به عنوان آزمون های ارزیابی بنیه بذر و گیاهچه این گیاه قابل توصیه اند.
    کلیدواژگان: ارقام سورگوم علوفه ای، جوانه زنی بذر، بنیه گیاهچه، سبز شدن گیاهچه در مزرعه
  • جعفر احمدی صفحه 15
    باافزایش سریع جمعیت جهان، سوء تغذیه ریز مغذی ها که حاصل توسعه سیستم های کشت و انقلاب سبز در کشورهای در حال توسعه بوده، شدت یافته است. در بین کمبودهای ریزمغذی های گزارش شده در سراسر جهان، آهن(Fe) و روی(Zn) عمده ترین و مهمترین عناصر هستند. مشکل کمبود آهن و روی با معرفی ارقام پر محصول حاصل از انقلاب سبز غلات شدت گرفته است. استفاده از ارقام زراعی با قدرت بالای جذب و ذخیره سازی ریزمغذی ها یکی از راه هایی است که می تواند درافزایش بازده ریز مغذی محصولات کشاورزی کاربرد داشته باشد، اگرچه به این راهکار تاکنون اهمیت داده نشده است. در این تحقیق 10 رقم گندم نان در قالب یک آزمایش فاکتوریل اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار از لحاظ میزان جذب و ذخیره ریزمغذی های آهن و روی دانه و رابطه آنها با عملکرد و اجزای عملکرد مورد مطالعه قرار گرفتند. در این آزمایش بیشترین مقدار آهن و روی در دانه دو برابر و در کاه گندم سه برابر مقادیر کمترین آنها بوده و وجود تنوع در بین ارقام مورد مطالعه دیده شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس برای تمام صفات مورد مطالعه منابع تغییر آهن، روی، رقم و آثار متقابل آنها معنی دار شدند و تاثیرتیمارهای اعمال شده را در آن صفات نشان دادند. در مقایسه میانگین ارقام، رقم شیراز دارای حداکثر مقدار آهن دانه و کاه (44 میلی گرم بر کیلوگرم) و رقم کویر حاوی حداکثر مقدار روی دانه و کاه(48 میلی گرم بر کیلوگرم) بودند و به عنوان ارقام با ظرفیت ژنتیکی بالا در جذب و ذخیره سازی این ریزمغذی ها شناخته شدند. در مورد صفات عملکرد دانه و اجزای آن رقم هامون جزء برترین ها بود. همبستگی بین مقدار آهن و روی دانه با عملکرد دانه منفی بود. با توجه به همبستگی مثبت و معنی دار مقدار پروتئین دانه با مقادیر آهن و روی گیاه تاثیر واهمیت افزایش آهن و روی دانه بر کیفیت پروتئین گندم نتیجه گیری شد. با در نظر گرفتن صفت پروتئین دانه به عنوان متغیر وابسته، سه صفت وزن هزار دانه، مقدار آهن دانه و مقدار روی دانه با ضرایب رگرسیونی مثبت حدود 58 درصد تغییرات بین ارقام را توجیه نمودند. نتایج گروه بندی ارقام با استفاده از تجزیه خوشه ایبا روش UPGMA و با فاصله اقلیدسی به عنوان معیار تشابه باعث گروه بندی 10 رقم در سه گروه متمایز گردید.
    کلیدواژگان: گندم، آهن، روی، ریزمغذی
  • داود اکبری نودهی، فریدون کاوه، حسین صدقی، مجتبی مجاوریان صفحه 25
    به منظور تعیین مناسب ترین زمان آبیاری ذرت و مدیریت بهینه مصرف آب در شرایط محدودیت منابع آبی، آزمایشی بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و با منظور نمودن 5 سطح آبیاری به مدت 2 سال(1383- 1382) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا مازندران به اجرا در آمد. تیمارها بر اساس صفر(I0)، یک (I1)، دو (I2)، سه (I3) و چهار (I4) بار آبیاری در طی فصل رشد و به میزان 75 میلی متر در هر بار به اجرا درآمدند. سطوح آبیاری به صورت، I1: آبیاری در مرحله گلدهی، تیمار I2: آبیاری در مرحله گلدهی و رویشی، I3: آبیاری در مرحله گلدهی، رویشی و مرحله ظهور کاکل ها و I4: آبیاری در مرحله گلدهی، رویشی، مرحله ظهور کاکل ها و مرحله پر شدن دانه ها می باشد. نتایج نشان می دهد، اثر تیمار آبیاری بر عملکرد ذرت دانه ای در هر دو سال معنی دار (01/0>P) بود. سطوح I0 و I4 به ترتیب با 2760 و 11210 کیلو گرم در هکتار به ترتیب کمترین و بیشترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. متوسط راندمان مصرف آب (WUE) و راندمان مصرف آب آبیاری (IWUE) به ترتیب 6/2-43/2 و 08/3-72/2 و متوسط فاکتور عکس العمل (Ky) برای ذرت در منطقه مورد نظر 99/0 تعیین گردید. سطح I4 برای شرایطی که محدودیت منابع آب وجود ندارد و I3 با 30 درصد کاهش آب مصرفی و 7/19 درصد کاهش عملکرد در شرایط محدودیت منابع آب مورد استفاده قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: ذرت، سطوح آبیاری، راندمان مصرف آب، کم آبیاری
  • عباس محمدی خرم آبادی، احمد ارزانی، بیژن حاتمی صفحه 34
    سن معمولی گندم (Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae مهم ترین آفت غلات در ایران محسوب می گردد. در کنترل تلفیقی این آفت بکارگیری ارقام مقاوم یکی از راهکارهای اساسی و بلندمدت محسوب می گردد. در این راستا، تحقیق حاضر به ارزیابی مقاومت 13 رقم گندم دوروم و 43 رقم گندم نان در غالب یک طرح آگمنت با شاهد تکرار دار به این آفت در منطقه ابرکوه یزد در سال زراعی 78-1377 پرداخته است. تراکم جمعیت مراحل مختلف زیستی سن گندم (سن مادر، پوره های سن 4 و 5 و سن های نسل جدید)روی ژنوتیپ ها، تعداد ساقه و خوشه خشکیده، درصد سن زدگی دانه، کاهش وزن هزار دانه، عملکرد، محتوای گلوتن تر و خشک و حجم رسوب سدیم دودسیل سولفات (SDS) مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه خوشه ایژنوتیپ ها به روش Ward روی صفات مورد مطالعه برای گروه بندی ارقام انجام شد و ارقام تجن، انزا، نیک نژاد و مغان -1 از گروه گندم نان و ارقام ماسارا-1، دیپر-6، آلتار84 و شهداس از گروه گندم دوروم به عنوان ارقام مقاوم انتخاب گردیدند.
    کلیدواژگان: گندم، سن معمولی گندم Eurygaster integriceps Puton، مقاومت
  • غلامرضا افشارمنش، حسین حیدری شریف آباد، داریوش مظاهری، قربان نورمحمدی، حمید مدنی صفحه 48
    به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر جنبه های فیزیولوژیک و آناتومیک چند رقم یونجه، آزمایشی با استفاده از کرت های یک بار خرد شده اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 1385 – 1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت به مرحله اجرا رسید که در آن تنش کم آبی در سه سطح شامل: 1- تنش شدید کم آبی (آبیاری هنگامی که رطوبت خاک به 25 درصد FC می رسید). 2- تنش متوسط (آبیاری هنگامی که رطوبت خاک به 50 درصد FC می رسید). 3- تنش ملایم (آبیاری هنگامی که رطوبت خاک به 75 درصد FC می رسید)، بعنوان فاکتور اصلی و ارقام یونجه در پنج سطح به عنوان فاکتور فرعی شامل: 1- یزدی، 2- نیک شهری، 3- رنجر، 4- بمی و 5- بغدادی مورد بررسی قرار گرفتند. محتوای آب نسبی برگ (RWC)، میزان تراوش الکترولیت، تعداد روزنه ها و قطر روزنه ها اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که با افزایش تنش آبی RWC از 86 درصد به 69 درصد کاهش پیدا کرد و در شرایط یکسان از تنش (تنش شدید) بالاترین RWC مربوط به ارقام مقاوم به خشکی نیک شهری و بمی بود. با افزایش تنش خشکی میزان تراوش الکترولیت تاسطح دوم تنش افزایش یافت و بیشترین تراوش الکترولیت مربوط به رقم حساس رنجر بود. رقم حساس به خشکی (رنجر) بیشترین تعداد روزنه ها در سطح روئی و زیری برگ داشت و با افزایش تنش کم آبی قطر منفذ روزنه کاهش پیدا کرد و از نتایج این آزمایش مشخص گردید که ارقام مقاوم به تنش خشکی دارای روزنه های کمتر و RWC بالاتری در شرایط خشکی نسبت به ارقام حساس دارند.
    کلیدواژگان: یونجه، کم آبی، محتوای آب نسبی، تراوش الکترولیت، قطر روزنه
  • محمد علی دری، معصومه صالحی صفحه 62
    در بیشتر گونه های گیاهی واکنش به تنش شوری در مراحل مختلف رشد متفاوت است. به منظور بررسی مراحل جوانه زنی و رشد گیاهچه چهار رقم یونجه یک ساله در پنج سطح شوری (صفر، 5، 10، 15و 20 دسی زیمنس برمتر کلرید سدیم) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب کاملآ تصادفی در سه تکرار طراحی گردید. از گونه. Medicago truncatula G، دو رقم کالیف و مغول و از گونه. M.scutellata L دو رقم ساوا و رابینسون، و همچنین بذرهای جمع آوری شده از گونه. M.scutellata L در اراضی مرتعی شور (MSS) و گونه بومی استان مینیما (.M.minima L) انتخاب و در آزمایش وارد شدند. ارقام از لحاظ صفات درصد جوانه زنی (Gmax)، سرعت جوانه زنی (GR)، نسبت طول ساقه چه به ریشه چه (Rl/S)، نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه (Rw/S) بررسی شدند. این صفات در سطح شوری20 دسی زیمنس بر متر اختلاف معنی دار و در سایر سطوح شوری پاسخ های متفاوتی نشان دادند. رقم ساوا در مرحله دانه رست پاسخ بهتری به تنش شوری داشت به طوری که در20 دسی زیمنس بر متر هم رشدش ادامه داشت. نتایج نشان می دهد این رقم را به عنوان یک رقم نسبتا موفق در تحمل تنش شوری برای برنامه های اصلاحی معرفی نمود. بازیافت جوانه زنی در بذرهای رقم رابینسون و بذر MSS بیشتر از ارقام دیگر بود.
    کلیدواژگان: یونجه یک ساله، سطح شوری، جوانه زنی، دانه رست
  • اسکندر زند، علیرضا عطری، محمد علی باغستانی، فاطمه دستاران، مریم پوربیگ صفحه 70
    به منظور بررسی مقاومت علف هرز چچم به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل، آزمایش های گلخانه ای در سال 1386 در بخش تحقیقات علف های هرز موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور انجام شد. تیمارها شامل 7 توده چچم مشکوک به مقاومت در برابر علف کش کلودینافوپ پروپارژیل و یک توده حساس به این علف کش بود که از استان فارس جمع آوری شدند. آزمایش های گلخانه ای شامل دو بخش آزمایش غربالگری توده ها و آزمایش واکنش به دز بود. آزمایش غربالگری توده ها با استفاده از دز توصیه شده علف کش کلودینافوپ پروپارژیل (64 گرم ماده موثره در هکتار) در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار برای 7 توده چچم انجام شد. آزمایش واکنش به دز نیز برای همان 7 توده به صورت جداگانه ولی همزمان به صورت طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار صورت پذیرفت. تیمار های آزمایش برای هر توده شامل نه دز از علف کش کلودینافوپ پروپارژیل(صفر تا 32 برابر دز توصیه شده) بود. شاخص های اندازه گیری شده در آزمایش غربالگری شامل ارزیابی چشمی (EWRC)، تعداد چچم باقیمانده بعد از سمپاشی نسبت به شاهد (NO) و وزن خشک درصد گیاهان زنده باقی مانده هر توده نسبت به شاهد (DM) و در آزمایش دز پاسخ شامل تعداد (DRN) و وزن خشک چچم (DRD) بعد از سمپاشی نسبت به شاهد بودند. نتایج نشان داد که همه توده مشکوک به مقاومت، نسبت علف کش کلودینافوپ پروپارژیل کاملا مقاوم بودند و شاخص EWRC، NO، DM، DRN و DRD به خوبی توانستند توده های مقاوم را مشخص نمایند، به طوری که بر اساس نتایج 5 شاخص EWRC، NO، DM، DRN و DRD، توده هایRF1، RF2، RF4 و RF6 جزء چهار توده اول از نظر درجه مقاومت بودند.
    کلیدواژگان: واکنش به دز، مقاومت به علف کش و علف های هرز گندم
  • مشهید هناره، (مرحوم) علیرضا جدایی، قاسم حسنی، لورنس انویه صفحه 79
    کشت مخلوط در بکارگیری بهینه عوامل تولید، نقش اساسی داشته و در اغلب موارد افزایش تولید و درآمد در واحد سطح را به دنبال دارد. در این راستا تحقیقی به منظور بررسی عملکرد گوجه فرنگی در کشت مخلوط با لوبیا سبز و تعیین میزان درآمد آن انجام گردید. آزمایش به مدت دو سال به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کهریز ارومیه اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سیستم کشت به صورت کشت خالص گوجه فرنگی و کشت مخلوط گوجه فرنگی و لوبیا سبز و فواصل بین ردیف های کاشت گوجه فرنگی در سه فاصله80، 100 و120 سانتیمتر بود. در کشت مخلوط، گوجه فرنگی در یک طرف پشته و لوبیا سبز در طرف دیگر همان پشته کشت گردید ولی در کشت خالص فقط در یک طرف پشته گوجه فرنگی کشت شد. برای مقایسه دو نوع کشت، عملکرد و اجزا عملکرد برای گوجه فرنگی، عملکرد لوبیا و نسبت برابری زمین(LER) محاسبه گردید. از طریق بودجه بندی توام با ریسک، تیمارها از لحاظ اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد در هکتار، عملکرد بوته و تعداد میوه در بوته در گوجه فرنگی در کشت خالص به طور معنی داری بیشتر از کشت مخلوط بود. از لحاظ وزن میوه اختلاف معنی داری بین دو نوع کشت مشاهده نگردید. اثر متقابل سیستم کشت و فاصله بین ردیف های کاشت فقط بر تعداد میوه در بوته در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد، بیشترین تعداد میوه در بوته از کشت خالص با فاصله 120 سانتی متری حاصل گردید. در هر سه فاصله بین ردیف، عملکرد گوجه فرنگی در کشت مخلوط کمتر از کشت خالص و نسبت برابری زمین کمتر از یک بود، بنابراین از لحاظ زراعی کشت مخلوط اثر منفی بر عملکرد گوجه فرنگی داشته است ولی بر اساس بودجه بندی توام با ریسک، تیمار کشت مخلوط با فاصله100 سانتی متر دارای بیشترین سود ناخالص بود، بنابراین کشت مخلوط از این لحاظ بر کشت خالص برتری داشته و در تغییرات شدید قیمت گوجه فرنگی، میتواند از نوسانات سود ناخالص مزرعه جلوگیری کرده و اثر اقتصادی مثبت داشته باشد.
    کلیدواژگان: کشت مخلوط، گوجه فرنگی، لوبیا سبز، عملکرد و سودآوری
  • جعفر احمدی، عبدالله محمدی، صدیقه فابریکی اورنگ صفحه 87
    به منظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت در حال تفرق (F3-Plants) به دست آمده از تلاقی رقم آذر2 با رقم 87-Zhong291 از نظر صفات زراعی و ظاهری، آزمایش آگمنت با 374 لینه F3 و چهار رقم شاهد طرح ریزی شد. از چهار رقم با نام های آذر2، 87-Zhong291، Kharchia و Superseri≠2 به عنوان ارقام شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 7 تکرار استفاده گردید. عمل آبیاری فقط یک بار برای سبز شدن انجام گرفت و تا زمان برداشت شرایط دیم (عدم آبیاری) اعمال گردید. در طول فصل رشدی و پس از برداشت صفات زراعی نظیر مدت زمان کاشت تا ظهور سنبله بر حسب روز، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله اصلی، وزن سنبله اصلی، تعداد سنبلچه در سنبله اصلی، تعداد دانه های سنبله اصلی، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت یادداشت برداری و اندازه گیری شدند. پس از تصحیح داده ها، اطلاعات مربوط به هر صفت با استفاده از شاخص های مختلف آماری جمع بندی شده و وجود تنوع در این جمعیت از نظر صفات مورد بررسی به اثبات رسید. بیشترین انحراف معیار مربوط به صفت ارتفاع بوته و کمترین آن مربوط به شاخص برداشت مشاهده گردید. برای بررسی رابطه خطی بین صفات از روش محاسبه همبستگی پیرسون استفاده گردید. از طریق ضریب همبستگی اهمیت صفت طول پدانکل در مناطق دیم مشخص گردید، ولیکن هیچ رابطه ای بین طول ریشک و وزن سنبله اصلی مشاهده نشد. برای حذف اثر صفات غیر موثر یا کم تاثیر در مدل رگرسیونی بر روی صفت عملکرد دانه از رگرسیون گام به گام استفاده گردید و مشخص شد که 98 درصد تغییرات و تنوع موجود بین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه در اثر تنوع های حاصل از صفات وزن سنبله اصلی، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی می باشد. تجزیه به عامل ها جهت اختصاص و گروه بندی صفات به عوامل مختلف براساس مقادیر ضرایب عاملی حاصل از چرخش عامل ها به روش وریماکس انجام گرفت و چهار عامل برای توجیه تنوع شناسایی شدند. در نهایت با توجه به تنوع بالای جمعیت مورد ارزیابی و امکان استخراج لینه های با خصوصیات مطلوب برای کشت در مناطق دیم، پیشنهاد گردید تا رسیدن به خلوص مدیریت این جمعیت ادامه یابد.
    کلیدواژگان: گندم، تحمل خشکی، تنوع ژنتیکی
  • احمد بای بوردی، محمد جعفر ملکوتی صفحه 94
    به منظور بررسی تاثیر نوع کود ازته پایه بر عملکرد، کارایی و درصد بازیافت ازت در کلزا (.Brassica napus L) (این آزمایش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشهرآذربایجان شرقی در سال زراعی 86- 1385 جرا گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 7 تیمار در 3 تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از تیمار اول = شاهد (مصرف تمامی کودها بر مبنای آزمون خاک بجز ازت)؛ تیمار دوم = 400 کیلو گرم در هکتار اوره در دو تقسیط برابر (قبل از کاشت و سرک بهاره)؛ تیمار سوم = 400 کیلوگرم در هکتار اوره در سه تقسیط برابر(قبل از کاشت و دو سرک بهاره)؛ تیمار چهارم =400 کیلوگرم در هکتار اوره در پنج تقسیط برابر(قبل از کاشت و چهار سرک بهاره)؛ تیمار پنجم = 80 کیلوگرم در هکتار اوره پایه زیر بذر+ 320 کیلوگرم در هکتار اوره در چهار تقسیط برابر همراه با آب آبیاری در بهار؛ تیمار ششم = 100 کیلوگرم در هکتار اوره با پوشش گوگردی (SCU) قبل از کاشت + 320 کیلوگرم در هکتار اوره در چهار تقسیط همراه با آب آبیاری در بهار و تیمار هفتم = 200 کیلوگرم در هکتار کود کامل ماکرو قبل از کاشت + 320 کیلوگرم در هکتار اوره در چهار تقسیط همراه با آب آبیاری در بهار. نتایج حاصله نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای ششم و هفتم در مقایسه با تیمار دوم (عرف زارغین پیشرو) به طور معنی داری در سطح یک درصد افزایش یافت. کارایی و درصد بازیافت ازت نیز در این دو تیمار در گروه برتر قرارگرفتند. حداکثر عملکرد (6565 و 6484 کیلوگرم در هکتار)، کارایی (18 و 17 کیلوگرم کلزادر کیلوگرم ازت) و بازیافت ازت (52 و 49 درصد) در تیمار های ششم و هفتم مشاهده گردید. علت افزایش عملکرد، کارآیی و درصد بازیافت ازت عمدتا مربوط به کاهش آبشویی، در اختیار بودن تدریجی عناصر غذایی به هنگام رشد کلزا بود. از جمع بندی نتایج چنین استنباط گردید که SCU و کود کامل ماکرو جایگزین مناسبی برای اوره قبل از کاشت در مزارع کلزا می باشند. نظر به اینکه با اعمال این روش در مقایسه با تیمار زارعین پیشرو، عملکرد کلزا بدست آمده تا 14 درصد، NUE تا 5/12 درصد و NARF تا 24 درصد افزایش می یابد، لذا اجرایی نمودن این جایگزینی در مزارع کلزا توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: کلزا، (، Brassica napus L)، عملکرد، کارایی ازت (NUE)، درصد بازیافت ازت (NARF)
  • سهراب محمودی، داریوش مظاهری، علی رحیمی صفحه 100
    دوره بحرانی کنترل علف های هرز دوره ای در زندگی گیاه زراعی است که برای جلوگیری از کاهش عملکرد غیر قابل قبول، علف های هرز باید در طی آن کنترل شوند. به منظور تعیین دوره بحرانی کنترل علف های هرز ذرت علوفه ای در منطقه بیرجند، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. 14 تیمار آزمایش در دو گروه شامل الف: تیمارهای تداخل علف هرز با ذرت از هنگام سبز شدن ذرت تا مراحل 3 برگی (V3)، 6 برگی (V6)، 9 برگی (V9)، 12 برگی (V12)، 15 برگی (V15) و تاسل دهی (R1) با شاهد رقابت تمام فصل و ب: تیمارهای عاری از علف هرز از مراحل مذکور تا هنگام برداشت با شاهد وجین تمام فصل بود. عملکرد ذرت در این تیمارها بصورت درصد نسبت به تیمار شاهد عاری از علف هرز مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین دوره بحرانی کنترل علف های هرز، از روش وایازی غیر خطی و معادلات گامپرتز و لجستیک تغییر شکل یافته استفاده شد. نتایج آزمایش نشان داد دوره بحرانی کنترل علف های هرز برای سطح 5 درصد خسارت 55-19 روز پس از سبز شدن ذرت (V5-V15) است. این دوره بر اساس سطح خسارت 5/2 درصد، 59-14 روز پس از سبز شدن (V4-V17)، سطح خسارت 10 درصد، 47-25 روز پس از سبز شدن (V6-V12)، سطح خسارت 15 درصد، 41-28 روز پس از سبز شدن (V7-V11) و سطح خسارت 20 درصد، 36-31 روز پس از سبز شدن ذرت (V8-V9) بدست آمد. شاخص سطح برگ ذرت نیز بر اثر رقابت علف های هرز در هر دو گروه تیماری به شکل معنی داری کاهش یافت (05/0>P). نتایج آزمایش حاکی از آن بود که شاخص سطح برگ ذرت در مرحله کاکلدهی می تواند معیار مناسبی از شدت خسارت علفهای هرز و درصد کاهش عملکرد آن باشد (95/0=r).
    کلیدواژگان: ذرت، دوره بحرانی، کنترل علف های هرز، معادلات وایازی، گامپرتز، لجستیک
  • حمزه حمزه، جلال صبا، فرهاد جباری، فرهاد مکملی صفحه 110
    این پژوهش به منظور برآورد مقدار وراثت پذیری خصوصی وزن خشک برگ ساقه، سنبله و مقدار همبستگی ژنتیکی این صفات با صفات عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت صورت گرفت. دو والد سرداری و SON64 به همراه 50 لاین نسل F3 حاصل از تلاقی آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردیدند. برای اندازه گیری این صفات نمونه گیری در مرحله قبل از گلدهی انجام شد. برآورد پارامترهای مورد نظر با توجه به ماهیت ژنتیکی تنوع بین و درون نسلها صورت گرفت. مقدار وراثت پذیری خصوصی وزن خشک برگ 5/ 69 درصد، ساقه 6/68 درصد و سنبله 56 درصد برآورد شد، که نشان دهنده نقش نسبتا بالای اثرات افزایشی در کنترل این صفات است. بنابراین از گزینش براساس این صفات بازده گزینشی خوبی مورد انتظار خواهد بود. در این تحقیق وزن خشک برگ همبستگی ژنتیکی منفی با عملکرد و شاخص برداشت و همبستگی ژنتیکی مثبت با بیوماس و وزن خشک ساقه و سنبله نشان داد. برای وزن خشک سنبله همبستگی ژنتیکی مثبتی با عملکرد و بیوماس برآورد شد. بنابراین، با توجه به میزان وراثت پذیری بالا و همبستگی های مثبت وزن خشک ساقه و سنبله با عملکرد، این صفات جهت گزینش برای بهبود صفات عملکردی در جمعیت مورد نظر پیشنهاد می گردند.
    کلیدواژگان: تجزیه واریانس نسل ها، تخصیص مواد فتوسنتزی، گندم نان، وراثت پذیری، همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی
|
  • K.Mirzashahi, S.Saadat Page 1
    To determine the effect of organic fertilizers together with chemical fertilizers as basic on crops yield and soil organic carbon، an experiment was carried out from 1997 to 2002 at Safi-Abad Agricultural Research Center of Dezful،Iran، in a wheat- potato - wheat - canola - corn rotation. The experimental design was a randomized complete block with a split - plot arrangement of treatments with nine treatments and in three replications. Also، in each replication an additional treatment as control plot (no application of organic fertilizer and only use of chemical fertilizers) was included. Organic fertilizer sources were as main plots consisting (farm yard manure، sugar cane bagas compost and wheat straw)، and organic fertilizer rates were as sub plots at 5، 10 and 15 t / ha. The results showed that effect of organic fertilizer amounts on canola grain yield and effect of organic fertilizer sources on potato yield were significant. As compared with control plot yield increases due to application of organic fertilizer in potato، corn، wheat and canola were about 1600، 1400، 750 and 500 kg/ha،respectively. Also، soil organic carbon increased significantly with organic fertilizer application. Therefore، application of FYM or sugar cane bagas compost at 5 t/ha in combination with optimum use of chemical fertilizers are recommended especially for potato and canola.
  • A. R. Dashtban, Branch. N. Latifi, A. Damavandi Page 8
    In order to comparison of different suitable seed vigour tests in relation to seedling emergence and forage yield of four sorghum cultivars (Speed Feed،Jambo،Super Dan and Suger Graze) an experiment was conducted during 2003-2004 in laboratory of Seed and Plant Improvement Institute (SPII) of Karaj، and also a field experiment at exprimental station of Agriclture College of Azad Islamic University، Mardabad، Karaj. germination standard test، seedling vigour classification test، staining index tetrazolium test، electrical conductivity tests and accelerated aging were measured in the completely randomized design with four replications in laboratory. Under field condition، with the randomized complete block design in four replications، percentage and rate of seedling emergeance and forage yield were evaluated. The result of analysis of variance in the laboratory study showed that the differences between the cultivars under the seedling vigour classification tests and staining index tetrazolium were significant at 5% probability، but under the germination standard tests، electrical conductivity and accelerated aging tests were significant at 1% of probability. Under field condition، Suger Graze and Jambo cultivars had lower and higher percentage and rate of seedling emergeance and forage yield، respectively، and also there was significant positive correlation between seed vigour tests، percentage and rate and forage yield. Among the tests under study the seed vigour classification and accelrated aging test for the percentage of emergence seedling vigour classification for the rate of emergence and also staining index tetrazolium and accelerated aging test for forage yield had the closet correlation. As a result، these above mentioned tests had a heigh ability for forage sorghum cultivars percentage of seedling emergence in field prediction and is recommended as the tests to evaluate seedling and seed vigour.
  • Jafar Ahmadi Page 15
    The micronutrient malnutrition has been intensified with rapid increasing in people that had conformed with the expansion of green revolution cropping systems in developing nations. Among the micronutrients reported as becoming deficient worldwide، zinc (Zn) and iron (Fe) are the most important elements. The problem of Zn and Fe deficiency has been intensified by the introduction of high-yielding cultivars of the Green Revolution cereals. Using micronutrient-dense staple food crop varieties is one approach that could be used to increase the micronutrient output of farming systems albeit this approach has never been used to date. This experiment was conducted using a factorial split plot based on randomized complete block design with three replications for comparing grain Fe and Zn concentrations and their relationships with yield and yield components on ten bread wheat cultivars. The maximum levels of Fe and Zn were up to two and three times higher than their minimum levels in wheat grain and straw، respectively. The results of analysis of variance showed significantly differences in source of variations، Fe، Zn، cultivar and their interactions. The best cultivar for Fe contents in straw and grain was shiraz and the best cultivar for Zn contents in straw and grain was kavir. This cultivars، shiraz and kavir، were significantly different from the others. The Fe concentration of the best cultivar، shiraz، was 44 mg Fe kg-1 and the Zn concentration of the best cultivar، kavir، was 48 mg Zn kg-1. The cultivar hamon had maximum yield and yield components. There was a negative correlation between grain yield and Fe، Zn concentrations. However، as grain protein and Zn، Fe concentrations appeared to be positively correlated، Zn and Fe concentrations should respond favorably to selection for high grain wheat protein. For deletion of none or less-efficient traits on grain protein، stepwise regression was used and concluded that 58% of variation between cultivars caused by three characters، 1000 grain weight، grain Fe and grain Zn. Using cluster analysis with UPGMA method and the squared Euclidean distance as a measure of the similarity، the cultivars were grouped into three groups.
  • D.A. Nodehi , F. Kaveh, H. Sedghi, M. Mojaverian Page 25
    In order to study the proper irrigation time of corn crop and determination of optimum management of water consumption in the limited water resource conditions، an experiment based on Randomized completed Block design with 3 replications was carried out in Baekola-Mazandaran agriculture research station during 2003-2004. Water treatment consisted irrigation levels based on 0 (Io)، 1 (I1)، 2 (I2)، 3 (I3)، 4 (I4) times irrigation، and 75 mm for each time was applied during growing season. Water treatments are defined as follows: I1: irrigation during flowering time I2: Irrigation during flowering and vegetative phaseI3: Irrigation during flowering، vegetative phase and tassel emergence I4: Irrigation during flowering، vegetative phase، tassel emergence and grain filling. The result of variance analysis and comparing the average of two years experiments shows that، the effect of irrigation treatment on corn yield was)P<0. 01 (significant. Io and I4 levels had the minimum and maximum yield) 2760 and 11210 kg/ha respectively (. The average water use efficiency (WUE) and irrigation water use efficiency (IWUE) are obtained 2. 43-2. 6 and 2. 72-3. 08، respectively، and the average yield response factor (Ky) for corn crop was determined 0. 99 in this area. I4 for no limited water resource conditions and I3 for 30% reduction of water consumption with 19. 7% of yield decrease in limited water resource can be used. The results of the experiments shows that، flowering stage is the most sensitive one comparing with others. Amount of water requirement in maximum yield is 300 mm. Then، based on obtained results we can decide on water recourses.
  • A. Mohammadi Khoramabadi, A. Arzani, B. Hatami Page 34
    Sunn pest Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae) is the most important pest of cereals in Iran. The implementation of resistant cultivares may prove to be an effective management tactic due to the pest. The study was conducted to evaluate resistance of 13 durum wheat cvs and 43 bread wheat cvs. to the pest through an Augmented design with replicated checks in Abarkouh region of Yazd province،1998-1999. Population density of overwintered adults، 4th and 5th nymphal instars، newly merged adults، damage of overwintered adults on stems and ears، percentage of grain damage، reduced 1000 grain weight، yield، wet and dry gluten content and Sodium Dodecyle Sulphate SDS sedimentation volume were measured. Statistical analysis was done using cluster analysis with Ward’s method. The results indicated that bread wheat cvs.”Tajan”، “Anza”، “Niknejad” and “Moghan-1” and durum wheat cvs. “Massara-1”، “Dipper-6”، “Altar-84” and “Shahdas” were resistant and screened.
  • Gh. Afsharmanesh, H. Heidari-Sharifabad, D. Mazaheri, Gh. Noormohammadi, H. Madani Page 48
    A field experiment was conducted during 2005 – 2006 in Agriculture Research centre of Jiroft and Kahnouj to determine the effect of water stress on some physiological and anatomical aspects of alfalfa cultivars. Using a split plot design based on randomized Complete block Design (RCBD) with three replications. The three levels of water stress 1)- severely stressed (irrigation when soil moisture reached to %25 of F. C)، 2)- moderately stressed (irrigation when soil moisture reached to %50 of F. C) and 3)- least stressed (irrigation when soil moisture reached to %75 of F. C) was the main plot factor and five cultivars of alfalfa (1- Yazdi، 2- Nikshahri، 3- Rangar، 4- Bami and 5- Baghdadi) were collected sub plots. Several drought stress indicators، including leaf relative water content (RWC)، cell membrane stability expressed as electrolyte leakage، number of stomata and length of the stomatal aperture characteristics of leaves were examined. The results showed that water deficit stress، significantly reduced relative water content (RWC) values from 86% to 69%. With increasing water deficit stress، electrolyte leakage were increased in alfalfa cultivars the tolerant cultivars to drought (Nikshahri and Bami) maintained higher RWC at severe water stress treatment. The number of stomata and length of the stomatal aperture decreased with increasing water stress level. As overall result is to conclud that، stomata number of alfalfa cultivars tolerant to drought is less and RWC Ratio higher in low water stress condition compared to sensitive cultivars.
  • M.A. Dorri, M. Salehi Page 62
    In many plant species sensitivity to NaCl is known to vary among growth stages. In order to investigation of germination and seedling growth in some annual medics cultivars exposed to NaCl، an experiment carried out in laboratory in Agriculture and Natural Resources Research Center of Golestan Province in 2007. The experiment was factorial in completely randomized design with 3 replications. Treatments consisted: Medicago truncatula G. Cv. Caliph and Mogul، M. scutellata L. Cv. Sava and Robinson، M. scutellata L. seed’s (cultivar unknown) that collected from saline soil and an indigenous species M. minima and five salinity levels (0، 5، 10، 15 and 20 dS/m). Germination percentage (Gr)، seed germinating rate (Gmax)، ratios of shoot/root length (s/rl) and shoot/ root weight (s/rw) were measured. These traits were significant at 20 dS/m and have difference responses in other salinity levels. Response of M. scutellata L. cv. Sava was better to salinity stress at seedling stage، so that this cultivar continued to grow at 20 dS/m. These results suggest that Sava could be identified as a relative successful cultivar in breeding program for utilization in saline condition. Recovery of germination in Robinson and MSS were highest as compared with the other cultivars.
  • E. Zand, A. Atri., M. A. Baghestani., F. Dastaran, M. Pourbaig Page 70
    In order to investigate the resistance of ryegrass to clodinafop propargil، greenhouse trials were carried out during 2007. Treatments included 7 ryegrass biotypes suspected to resistant to clodinafop propargil and a susceptible biotype collected from Fars province. Greenhouse trials included two distinct section، screening tests and dose response. Screening test was conducted for 7 biotypes as a completely randomized design with 4 replications using recommended dose of clodinafop propargil (64 g ai/ha). Dose response was also conducted using 9 dose of clodinafob propargil (0-32 time of recommended dose). Screening test was conducted performing EWRC visual rating، number of survived plant after herbicide application (NO) and dry weight of shoot biomass survived plant after herbicide application (DM). Number (DRN) and dry weight (DRD) of survived ryegrass after herbicide application were also measured in dose response test. Results indicated that RF2، RF4، RF6 and RF1 showed highest resistance to clodinafob propargil and all of the EWRC، NO، DM، DRN and DRD indices confirmed it properly. It is concluded that screen test using recommended dose could be advised as the powerful method of preliminary determination of resistant biotypes. It is also suggested to use fresh weight to standard check index as well as DRN and DRD due to different results in dose response test.
  • Henarehm., Jodaea., Hasanii, Gh., Anvieh, L Page 79
    Intercropping has an important role in optimum using of production factors and often increase yield and income in unit area. In order، this experiment was carried out to study of tomato yield and income in intercropping with snap bean. This research was conducted at factorial experiment based on randomized complete block design with 4 replications in Kahriz station for two years. The factors were cultivation system (tomato sole cropping and intercropping with snap bean) and spacing between rows of tomato (80، 100 and 120 cm). In intercropping، tomato was planted in one side of ridge and snap bean in other side of ridge، but in sole cropping only tomato was planted in one side of ridge. In order to comparison sole cropping and intercropping، yield and yield components for tomato and snap bean yield and land equivalent ratio (LER) was studied. Treatments were evaluated with risk budgeting. Results indicated that yield per hectare، yield per plant and fruits number per plant in sole cropping was more than intercropping. Interaction effect of cultivation system and spacing between rows was significant at %1 level only on fruits number per plant. The most of fruits number per plant was recorded in sole cropping with 120 cm. At all spacing between rows، tomato yield at sole cropping was more than intercropping and LER was less than one. Based on risk budgeting، intercropping with 100 cm had maximum gross profit. Therefore، in severity changes of tomato price، intercropping prevent from fluctuations to and supply of tomato through balance position.
  • J. Ahmadi, A. Mohammadi. S.Fabriki Page 87
    In order to evaluation of genetic variation in segregating population، 374 F3-Plants (lines) were planted in augmented design with four check varieties (Azar-2، 87-Zhong291، Kharchia and Superseri≠2). These check varieties planted in Randomly Complete Block Design with 7 replications. For germination of seeds، the farm was irrigated just one time. During and at the end of growth season we measured some agronomic and morphological characters such as seed yield and it’s component، plant height، day to flowering، peduncle length، awn length، harvest index، biological yield and etc. After adjusting the data، some statistical indices were calculated. The results of analysis showed the diversity between experimental materials. Standard deviation of plant height was the highest and for harvest index was less. In order to evaluation of correlation between traits، Pearson correlations were calculated that the importance of peduncle length was cleared. But awn length and spike weight didn’t show any correlation. For deletion of non-efficient or less-efficient traits on seed yield، stepwise regression was used and concluded that 98% of variation between genotypes were caused by three characters (spike weight، harvest index and biological yield). For decreasing of variables and better conclusion، Factor analysis was used that four factors were identified. Finally، because of high variation in analyzed population and high potential of the population for line selection، to reaching maximum purity، management of the population was recommended.
  • Ahmad Bybordi, M.J.Malakouti Page 94
    To increase yield، nitrogen use efficiency (NUE) and nitrogen apparent recovery fraction (NARF) in canola (Brassica napus. L.)، an experiment was carried out in Khosrowshar Research Station farm in 2006-07. The experimental design was RCBD with 7 treatments with 3 replications. The treatments included T1=The control (Applying all macro and micronutrients based on soil test analysis except N); T2= 400 kg ha-1 of urea in 2-split applications (pre-plant and top-dressing); T3= 400 kg ha-1 of urea in 3-split applications (pre-plant and 2 times top-dressing); T4= 400 kg ha-1 of urea in 5-split applications (pre-plant and 4 times top-dressing); T5= 80 kg ha-1 of pre-urea and 400 kg ha-1 of urea in 4-split applications with irrigation water; T6= 100 kg ha-1 of SCU as the base fertilizer and 320 kg ha-1 of urea in 4-split applications with irrigation water and T7= 200 kg ha-1 of complete macro fertilizer as the base fertilizer and 320 kg ha-1 of urea in 4-split applications with irrigation water. The existing extra nutrients in complete macro and SCU fertilizers were added to the other treatments. After harvesting، grain yield، NUE and NARF were measured. The results revealed that the yield، NUE and NARF for T2، T6 and T7 were increased significantly at 1% level. The maximum grain yields (6565 and 6484 kg ha-1)، NUE (18 and 17 kg kg-1) and NARF (52 and 49%) were obtained again from T6 and T7 treatments. In order to reduce N loss، it is therefore، recommended that instead of the application of 1/3 pre-plant urea، SCU or complete fertilizer should be used. Despite proven superiority of complete and SCU fertilizers over pre-plant urea، it is strongly recommend substantiating this finding in some important canola growing provinces of Iran، since this practice increases the canola grain yield، NUE and NARF. Overall results revealed that substituting of SCU and complete macro fertilizers with pre-plant urea is advisable in canola plantation areas.
  • Sohrab Mahmoodi, Daryoush Mazaheri, Ali Rahimi Page 100
    The critical period for weed control (CPWC) is the period in the crop growth cycle during which weeds must be controlled to prevent unacceptable yield losses. A field study was conducted in 2006 in the University of Birjand to determine CPWC in Birjand region using a randomized complete design with 14 treatments and three replications. The treatments consisted of two different periods of weed interference، a critical weed-free period and a critical time of weed removal were imposed at V3، V6، V9، V12، V15، and R1 (based on phenological stages of corn development) with a weedy check and a weed-free check. The CPWC was determined by fitting non-linear regression models of Logistic and Gompertz equations to the data in range of 2. 5، 5، 10 and 20% of acceptable yield loss levels. The CPWC was from 5- to 15-leaf stage (19-55 DAE) to prevent yield losses of 5%. This period to prevent yield losses of 2. 5، 10 and 20% was 4- to 17-leaf stage (14-59 DAE)، 6- to 12-leaf stage (25-47 DAE) and 8- to 9-leaf stage (31-36 DAE) respectively. The leaf area index of corn were significantly decreased by weed competition in both weed free and weed infested treatments (P<0. 01). Results also showed that there was a positive correlation between forage yield and LAI of corn at silking stage when competing with weeds (r= 0. 95) and could be considered as an index of weed effect on corn yield.
  • H. Hamzeh, Saba J., Jabari F., Mokameli F Page 110
    This study was conducted in order to estimation of narrow sense heritability of leaf، stem and spike dry weight and genetic correlation between these traits with yield، biomass and harvest index. Tow parents Sardari and SON 64 with 50 F3 line resulted of cross between them was planted in RCBD design in three replications. Measuring of these traits sampling before anthesis stage. Estimation of genetic parameters was conducted in attention to important of genetic variation between and within generations. Estimation of narrow sense heritability for dry weight of leaf، stem and spike was 69. 5، 68. 6 and 56 percent، respectively. These results indicated role relatively high of additive effects on control of these traits. Therefore، from selection on the basis of these traits، favorable genetic advances will except. In this study، dry weight of leaf had negative genetic correlations with yield، harvest index and positive genetic correlation with biomass، and dry weight of stem and spike. Spike dry weight had positive genetic correlation with yield and biomass. In attention to high heritability and positive genetic correlation estimates for dry weight stem and spike with yield، these traits proposed for selection and improvement of yield traits of this population.