فصلنامه سلامت و مراقبت
سال یازدهم شماره 4 (زمستان 1388)

اختلال خواب یکی از مشکلات عمده سلامتی است. زیرا باعث نقص در کارکرد روزانه و افت عملکرد کلی فرد می گردد. دوران دانشجوئی نیز با عوامل متعدد مختل کننده خواب همراه است (ساعات طولانی درس و مطالعه، خوابگاهی بودن و..). کارایی افراد و آموزش نیز تحت تاثیر این مشکل قرار میگیرد و این مطالعه نیز با هدف «تعیین شیوع انواع اختلالات خواب در دانشجویان» انجام شده است.
این مطالعه یک بررسی توصیفی- مقطعی است که روی 400 نفر از دانشجویان دانشگاه های شهراردبیل انجام شده است. ابزار گرد اوری اطلاعات پرسشنامه تنظیمی در بخش های دموگرافیک، بررسی اختلال در شروع خواب، اختلال در تداوم خواب و اختلال در بیدارشدن بود. داده ها توسط پرسشگران وبه صورت نمونه گیری تصادفی جمع آوری و وارد نرم افزار آماری spssشده وبا استفاده از آمار توصیفی و کای اسکوئر، تجزیه و تحلیل گردید.
1/56 درصد نمونه ها زن، 5/84 درصد مجرد، 5/57 درصد ساکن منزل شخصی بودند میانگین سنی آنها 3/3 ± 6/23 سال بود. 91/7 درصد نمونه ها از داروهای آرامبخش استفاده می کردند. در مجموع14/43 درصد دانشجویان دچار اختلال خواب بودند.9/19 درصد اشکال در شروع خواب، 17درصد اختلال در تداوم خواب داشته و 3/6 درصد دچار بیداری زودرس بودند. نتایج نشان داد بین اختلال خواب با مصرف دارو (0001/0>P)، اشتغال (0001/0>P)، دانشگاه محل تحصیل (002/0>P) و وضعیت تاهل (021/0>P) رابطه آماری معنی دار وجود داشت.
شیوع بالای اختلال خواب در دانشجویان ممکنست سلامت و عملکرد کلی وروزانه آنها را تحت تاثیر قرار دهد.لازم است مطالعات بیشتر و وسیعتری در این زمینه انجام گیرد.

میزان بالای حاملگی های ناخواسته و میزان نسبتا بالای شکست در موارد استفاده معمول از روش های برگشت پذیر جلوگیری از بارداری، نشانه های پر قدرتی از نیاز به روش های دراز مدت پیشگیری از بارداری هستند یکی از این روش های موثر و مقبول آمپول دپومدروکسی پروژسترون استات است که به علت استفاده آسان و رهایی از مشکل فراموش کردن روزانه قرص گسترش یافته است. با این حال تعداد زیادی از مصرف کنندگان آمپول مدروکسی پروژسترون استات به دلایل مختلف از جمله عوارض جانبی ونگرانی های بهداشتی ناشی از آن، استفاده از این روش را ادامه نمی دهند. این مطالعه به منظور بررسی علل موثر بر تداوم مصرف آمپول های تزریقی پیشگیری از بارداری در تبریز انجام شده است.
این مطالعه یک بررسی مقطعی گذشته نگر بوده، که بر روی 484زن استفاده کننده از دپومدروکسی پروژسترون استات که به مراکز بهداشتی- درمانی تبریز مراجعه کرده بودند، انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده و ابزار گرد آوری داده ها شامل پرسشنامه ای بود که به صورت مصاحبه با خود فرد تکمیل و اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار11.5 spss و آزمون های آنالیز واریانس و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین سنی افراد مورد بررسی 2/6 ±33 سال، 9/89درصد آنها خانه دار و 9/34درصد دارای تحصیلات ابتدایی بودند. شایعترین دلیل عدم تداوم در تمام گروه ها قطع قاعدگی بود. بین تداوم و متغیرهای سطح تحصیلات همسر و روش زایمان قبلی رابطه آماری معنی داری مشاهده شد(05/0p<).
با توجه به نتایج حاصله،تدوین برنامه های آموزشی در زمینه عوارض جانبی جهت مددجویان ضروری بنظر می رسد.

حاملگی نا خواسته یک مشکل گسترده در تمام دنیا می باشد هر چند که زوایای فرهنگی مشکل متفاوت می باشد ولی عوارض آن یکسان است. در دین مبین اسلام سقط جنین به خاطر کنترل جمعیت مجاز نیست. در بین مشاغل مامایی یکی از حرفه هایی است که با پدیده سقط ارتباط مداوم دارد و در صورتیکه آگاهی ماماها لازم از تبعات انجام سقط نداشته باشد دچار مشکلات حقوقی وشرعی خواهند شد.پژوهش حاضر در همین راستا صورت گرفته است.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که 36 مامای شاغل(تمامی واحد ها) در آن شرکت داده شد ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته دردو بخش مشخصات دموگرافیک وآگاهی در مورد قوانین سقط بود. میزان آگاهی در سه قسمت کم،متوسط،زیاد محاسبه گردید وبا نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شد.
بر اساس نتایج پژوهش اکثریت واحد های پژوهش (2/97%)از اینکه سقط جنین یک جرم است وهر کس باعث سقط شود مجرم است،اطلاع داشتند.ولی در کل 1/61 در صد افراد آگاهی متوسط و4/19 در صد آگاهی کم در مورد قوانین جاری در مورد سقط داشتند. فقط 6/19درصد افراد آگاهی بالایی داشتند. لازم بذکر است که مدرک 98درصد نمونه ها کارشناسی و90 درصد درگروه سنی 30-20 قرار داشتند.ارتباط معنی دار بین سن ومدرک تحصیلی واحدهای پژوهش با آگاهی آنان وجود نداشت.(005/0>P).
بحث وبا توجه به یافته های پژوهش آگاهی ماماها نسبت به قانون مجازات اسلامی سقط متوسط می باشد که مسلما موجبات درگیری های حقوقی وشرعی را برای آنان در پی خواهد داشت وبایسته است با برگزاری مکرر بازآموزی ها در صدد رفع این نقص اقدام گردد.

در دو دهه گذشته میزان زایمان سزارین افزایش یافته است. با وجود این بدلیل عوارض جراحی سزارین، هزینه های مالی، دوره اقامت طولانی مدت مادر در بیمارستان، زایمان طبیعی ارجحیت دارد. با این حال در خواست و گرایش زنان به انجام زایمان سزارین یکی از عوامل اساسی افزایش سزارین می باشد.
در این مطالعه مقطعی، 245 زن باردار شهرستان اردبیل به روش نمونه گیری طبقه ای و آسان مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه این پژوهش شامل سوالاتی برای کسب اطلاعات دموگرافیک، سابقه باروری، انتخاب نوع زایمان و دلیل انتخاب بود. جهت آنالیز داده ها از آزمون های توصیف فراوانی، مجذور کای و t مستقل با نرم افزارهای16SPSS استفاده شد.
از میان 245 زن مورد پژوهش، 146 نفر(6/59%) زایمان طبیعی و 99 نفر(4/40%) سزارین را انتخاب نمودند. میانگین سنی زنان مورد مطالعه 52/3±25/26 سال و 155 نفر (4/63 درصد) آنها در سطح تحصیلات دیپلم و بالاتر و 76 نفر (2/31 درصد) شاغل بودند. سطح تحصیلات، توصیه پزشک و داشتن سابقه سزارین با انتخاب نوع زایمان ارتباط معنی داری داشت(05/0P<). سه علت اصلی انتخاب سزارین به ترتیب ترس از درد های زایمانی(3/43%)، تجربه سزارین قبلی(1/19%) و توصیه پزشک(4/17%) بود.
در صد انتخاب زایمان سزارین بالاست و مهمترین علت تمایل زنان به سزارین، ترس از درد های زایمانی می باشد؛بنابراین مشاوره زنان پیش از دوران بارداری و ارائه آموزشهای لازم به میزان زیادی زنان را در انتخاب روش صحیح زایمان راهنمایی می کند.

امروزه فاکتورهای متعدد داخلی و خارجی فرآیند یادگیری را متاثر می کنند. یکی از مهمترین این عوامل آمادگی جسمی، عاطفی و ذهنی فراگیر برای یادگیری است.این پژوهش برای تعیین عوامل موثر بر یادگیری فراگیران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و آگاهی از وضعیت عوامل تاثیرگذار بر روی میدان یادگیری طراحی و اجرا گردید.
این مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی بود. تعداد 270 نفر از دانشجویان هر سه دانشکده با روش تصادفی طبقه بندی شده مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار مطالعه پرسشنامه بود که پس از مطالعه متون معتبر داخلی و خارجی تهیه گردید. روایی و پایایی ابزار به ترتیب با روش روایی و آزمون تست مجدد تعیین گردید. تجزیه و تحلیل نتایج اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های مجذور کای و آنالیز واریانس انجام شد.
در کل آمادگی متوسطی برای یادگیری در بین دانشجویان وجود داشت. از نظر جنسیت آمادگی بیشتری در جنس مونث برای یادگیری بوده و تفاوت دو جنس معنی دار بود. بین محل سکونت خانواده و آمادگی جسمی و عامل ذهنی و دریافت وام دانشجویی نیز رابطه معنی دار بود. همچنین آمادگی عاطفی برای دو گروه از دانشجویان که معدل آنها بین 17-14 بود، بیشتر و آمادگی عاطفی و ذهنی دانشجویان متاهل برای یادگیری بیشتر بود.
علیرغم اینکه در حیطه جسمی،عاطفی و ذهنی اختلاف معنی داری بین دانشکده ها وجود نداشت ولی بین رشته های تحصیلی اختلاف موجود بود که بهتر است مورد توجه مسئولین فرار گیرد.

سقط درمانی زمانی که ادامه بارداری برای مادر وجنین مهلک است مجاز می باشد.در یک تقسیم بندی کلی، سازمان بهداشت جهانی موارد سقط مجاز در کشور های مختلف را در ابعاد اقتصادی، در خواست خود فرد،نجات جان مادر،سقط ناشی از تجاوز به عنف ونقایص مادرزادی مورد بررسی قرار می دهد.پژوهش حاضر نیز در همین راستا صورت گرفته است.
در این تحقیق توصیفی تمامی پرونده های مراجعه کننده به مرکز پزشکی قانونی شهرستان اردبیل (80 نفر)مورد بررسی قرار گرفت ابزار گردآوری داده ها از دو قسمت مشخصات دمو گرافیک وچک لیست علل احتمالی بود.در نهایت داده های آماری با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
بررسی ها بیانگر آنست که از کل مراجعه کنندگان 22 نفر(21/28%) علل مادری و56 نفر (79/71%)علل جنینی داشتند.از بین این تعداد 55 نفر(5/70%) مجوز سقط دریافت کردند.از کل مجوز صادر شده فقط 7 مورد علل مادران (73/12%) را شامل می شدو48موردبه دلیل جنینی(27/87%) مجوز دریافت کردند.
در جمع از علل جنینی مراجعه شده (79/21%) 17 مورد در دست بررسی و(69/7%) 6 مورد بدلیل سن بالای 4ماه مجوز دریافت نکردند.بیشترین علت سقط با علل جنینی (75/68%) نواقص لوله عصبی بود.
با توجه به نتایج حاصل بنظر می رسد که پزشکی قانونی تا جایی که قوانین سقط جنین اجازه می دهد به وظیفه خود به نحو احسن عمل می نماید؛ لیکن بنظر می رسد باید تغییراتی در برخی از موارد صورت گیرد تا زمینه ی سقط های زیر زمینی از بین رود.

امروزه اساتید به عنوان یکی از عواملی که در تعلیم و تربیت دانشجویان نقش ایفا می کنند مطرح می باشند؛لذا مراکز آموزش عالی برای تعیین شایستگی اساتید خود ملاکهایی را تعیین نموده تا عملکرد آنها را ارزشیابی و اساتید نمونه خود را مشخص کند تا با استفاده از آن کیفیت آموزش را ارتقاء بخشند.حال سئوال این است که استاد خوب کیست و چه خصوصیاتی باید داشته باشد بررسی حاضر در این راستا انجام شده است.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی است.در این بررسی تعداد 390 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با استفاده از نمونه گیری طبقه ای مورد بررسی قرار گرفتند.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر مهمترین ویژگی های یک استاد خوب از دیدگاه دانشجویان در چهار حیطه دانش پژوهی، روش تدریس، توانایی ارتباط و شخصیت فردی بود.کلیه داده ها وارد نرم افزار SPSS شده و در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده گردید.
52/52 درصد نمونه ها زن،50 درصد از دانشکده پزشکی و پیراپزشکی،1/94 درصد مجرد و میانگین سن آنها 53/1±35/20 بود.در حیطه دانش پژوهی«تسلط استاددر درس مورد تدریس» و «ارائه مطالب جدید و روزآمد» به ترتیب با میانگین 82/±67/4و96/±35/4 در حیطه روش تدریس «روش ارزشیابی»و«شیوه بیان» به ترتیب با میانگین 1/1±64/4و87/±5/4، در حیطه توانایی ارتباط «آمادگی برای رفع اشکال دانشجویان» و«ایجاد زمینه مشارکت دانشجویان در بحث های کلاسی» به ترتیب با میانگین 1±22/4و1±95/3 و در حیطه شخصیت فردی«انعطاف پذیری استاد» و «انتقاد پذیری استاد» به ترتیب با میانگین 1/1±12/4، 1/1±11/4 از ویژگی های مهم استاد خوب از دیدگاه دانشجویان بودند.
نتایج حاصل از این پژوهش می تواند ملاک مناسبی جهت ارزشیابی یک استاد خوب بوده و در جهت ایجاد انگیزه و افزایش کمی و کیفی یادگیری دانشجویان موثر باشد.

مایکوپلاسما پنومونیه اساسا عامل ایجاد پنومونی اکتسابی از جامعه در افراد بالای 5 سال بوده، در بزرگسالان شیوع بیماری زیاد نیست ولی عوارض خارج ریوی زیادتری ایجاد می کند.این مطالعه برای تعیین شیوع سرمی آنتی بادی IgG اختصاصی مایکوپلاسما پنومونیه و به منظور تعیین میزان سابقه مواجهه عوارض خارج ریوی احتمالی آن انجام شده است.
این مطالعه یک مطالعه سرواپیدمیولوژی است که در آن افراد مراجعه کننده 559 نفر در رشت در فاصله 4 ماه در سال 1387 انتخاب گردیدند. تمام نمونه ها بطور همزمان و با یک کیت الیزای تجاری کمی IgG اختصاصی مایکوپلاسما پنومونیه، ساخت شرکت یوروایمون کشور آلمان، مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج با آزمون آماری کای اسکوار تجزیه و تحلیل شدند.
شیوع سرمی مایکوپلاسما پنومونیه(IgG) در 308 مورد از کل نمونه ها (559 مورد) مثبت بود (1/55٪). 6/58درصد از مرد ها، و 8/50درصد از زنان الیزای مثبت داشتند. همچنین 3/43درصد از افراد گروه سنی 49-40، 2/45درصد افراذ گروه سنی 59-50 و بالاخره 4/47درصد از افراد بالای 60 سال الیزای مثبت داشتند. موارد مثبت در گروه های شغلی کارگر، کارمند، باز نشسته، آزاد بیشتر و در کشاورزان، خانه دارها، کسبه و باز نشسته ها کمتر بوده است.
شیوع سرمی بالای آنتی بادی IgG اختصاصی مایکوپلاسما پنومونیه در جمعیت بزرگسالان منطقه در گروه های سنی مختلف شیوع تقریبا یکسان ولی در برخی مشاغل شیوع بیشتری داشت و درضمن با فشارخون بالا رابطه معنی دار داشت که به مطالعه بیشتر نیاز دارد.