فصلنامه سلامت و مراقبت
سال دوازدهم شماره 3 (پاییز 1389)

ارتقاء کیفیت زندگی یکی از اهداف آموزش به بیمار محسوب می گردد. بیماران برای پذیرش رژیم غذایی، دارویی، میزان فعالیت و ماهیت بیماری نیاز به دانش کافی دارندتا در امر مراقبت از خود شرکت جویند. لذا با توجه به روند رو به رشد بیماری های قلبی و ضرورت انجام برنامه های آموزشی جهت ارتقاء کیفیت زندگی این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش برارتقاءکیفیت زندگی بیماران مبتلا به انفارکتوس میوکارد مراجعه کننده به بیمارستان آیت الله موسوی زنجان انجام شد.
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی و جامعه پژوهش شامل افراد مبتلا به سکته قلبی مراجعه کننده به مرکز درمانی آیت الله موسوی شهر زنجان بود. تعداد 60 بیمار به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و تجربی تقسیم شدند.از هر دوگروه تجربی و کنترل پیش آزمون قبل از شروع برنامه (3هفته بعد از سکته قلبی) و پس آزمون پس از اتمام 8 هفته برنامه آموزشی به عمل آمد. پرسشنامه اطلاعات دموگرافیکی و پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. جهت تعیین اعتماد علمی این پرسشنامه از روش آزمون مجدد استفاده شدو با استفاده از آزمون همبستگی اعتبار علمی پرسشنامه 85% تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS/ V.14 انجام شدو از روش های آمار توصیفی و استنباطی تی تست متعدد استفاده شد.
نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین بدست آمده از تفاضل نمرات گروه کنترل و تجربی تفاوتهای معنی داری ملاحظه می شود و آموزش بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سکته قلبی در گروه تجربی موثراست. بر اساس نتایج تحقیق، میانگین بدست آمده از نمرات هفته هشتم در هر دو گروه تجربی و کنترل به مراتب بهتر از میانگین نمرات هفته سوم است؛ بویژه برای گروه تجربی این تفاوتها مشهودتر است. بین میزان سلامت بیماران مبتلا به سکته قلبی بعد از 3 و 8 هفته در گروه تجربی و کنترل (پیش آزمون و پس آزمون) تفاوت معناداری نشان می دهد. (05/0 p‹).
با توجه به اینکه برنامه های آموزشی بر روی ابعاد مختلف زندگی تاثیر مثبتی داشته ومی تواند منجر به بهبود قابل توجه در نتایج کیفیت زندگی سلامت مدار باشد. ایجاد وتقویت مراکز توانبخشی، آموزشی و حمایتی امکان بهره مند شدن این بیماران را از این اقدامات فراهم می آورد وگام مهمی در راستای استقلال هرچه بیشتر آنان است.

اگرچه هر کسی در بیمارستان می تواند در معرض حملات مختلف فیزیکی و تهدیدهای لفظی قرار گیرد اما پرستاران به علت تماس مستقیم با بیماران و همراهان در معرض بیشترین میزان تهاجم قرار دارند، با این حال تحقیقات اندکی در مورد خشونت نسبت به پرستاران انجام شده است. این مطالعه توصیفی بر روی 190 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های استان زنجان که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام گرفت. در این مطالعه از پرسشنامه خشونت نسبت به کارکنان بهداشتی سازمان جهانی بهداشت به شکل تعدیل شده پس از تعیین روایی محتوایی و پایایی جهت جمع آوری داده ها استفاده شد.تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آمار توصیفی انجام شد. یافته ها نشان داد که بیشترین خشونت های انجام شده بر روی پرستاران به ترتیب از نوع لفظی، فیزیکی و کمترین آنها از نوع نژادی و جنسی بوده است. اکثر مهاجمین از بستگان بیماران بوده و عمده ترین اقدام پرستاران در واکنش به خشونت دعوت مهاجم به آرامش بوده است. همچنین گزارش موارد خشونت اندک و انجام اقدامات پیشگیری کننده از خشونت از طرف سازمان ها در سطح پایین بود. با توجه به عدم اهتمام سازمان های پیشگیری از خشونت پیشنهاد می شود که با بکارگیری اقدامات پیشگیرانه شامل برگزاری کارگاه بازآموزی، افزایش تعداد پرستاران و فراهم کردن امکانات امنیتی و همینطور ابداع دستورالعمل هایی برای گزارش موارد خشونت گامی هرچند کوچک در راه امنیت محل کار پرستاران و ارتقاء کیفیت مراقبت های پرستاری برداشته شود.

انفارکتوس میوکارد معمولا وضعیت تهدید کننده برای فرد و خانواده بیمار محسوب شده و این تهدید معمولا با درجاتی از اضطراب همراه است و این اضطراب بر میزان یادگیری فرد، کیفیت زندگی و سطح سازگاری و روند درمان بیمار و نحوه مراقبت همراهان از بیمار اثرگذار می باشد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مشاوره تلفنی بر سطح اضطراب بیماران مبتلا به انفارکتوس میوکارد در بیمارستانهای زنجان انجام شد.
این مطالعه از نوع نیمه تجربی است که بر روی بیماران با تشخیص انفارکتوس میوکارد بستری شده در بیمارستان های زنجان انجام شده است- تعداد نمونه ها 90 نفر بیمار و همراه بیمار بود (45 نفر گروه شاهد، 45 نفر گروه مداخله) که به روش تصادفی انتخاب شدند.مشاوره تلفنی در روزهای اول –دوم-چهارم-هفته اول، دوم وهفتم پس از ترخیص توسط پرستار آموزش دیده انجام شد. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه اسپیل برگر که مشتمل بر 3 بخش بود استفاده شد. اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل نشان داد که مشاوره تلفنی بر سطح اضطراب بیماران و همراهان بیمار بعد از MI ومیزان بستری مجدد بیماران در 8هفته اول تاثیر داشته و میانگین اضطراب وبستری مجدد بیماران گروه مداخله به طور معناداری کمتر شده است((p=0.000.
با توجه به یافته ها مشاوره تلفنی با بیماران و همراهان پس از ترخیص به عنوان روشی کارآمد جهت کاهش سطح اضطراب بیماران پیشنهاد می گردد.

اختلال دوقطبی به صورت نوسانات خلق از حالت شیدایی تا افسردگی در نوسان می باشد.گروه درمانی شناختی بعد از دارو درمانی، دومین روش درمانی کاربردی در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبیاست.که در برخی موارد حتی اثر بخش تر از دارو درمانی می باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر گروه درمانی شناختی رفتاری بر بهداشت روان بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک انجام گرفت.
این مطالعه نیمه تجربی، در یک گروه در دو مرحله قبل و بعد آزمون بر روی 21 بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک که به صورت تصادفی از بیمارانی که شرایط پژوهش را داشتند انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد بهداشت روان MHC بود. که قبل و بعد مداخله به افراد مورد پژوهش داده شد. مداخلات به صورت جلسات گروه درمانی بصورت هشت جلسه هفته ای سه بار به مدت 90 دقیقه انجام شد. به منظور دستیابی به نتایج از آزمون استنباطی تی زوج استفاده گردید.
با توجه به نتایج مشاهده شده میزان بهداشت روان بیماران بعد از گروه درمانی در مقایسه نمره پیش آزمون به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود که بین نمره پیش آزمون و پس آزمون از نظر آماری تفاوت معنی داری دیده شد(01/0 p<) گروه درمانی شناختی رفتاری می تواند به عنوان یک روش درمانی مکمل علاوه بر بهبود و کوتاه نمودن سیر بیماری، هزینه های ناشی از درمان را کاهش می دهد و موجب بهبود بهداشت روان و عملکرد اجتماعی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی شود.

سازمان یادگیرنده سازمانی است که در آن افراد همیشه سعی می کنند توانایی های خود را برای ایجاد بهترین نتیجه افزایش دهند و مطالعه حاضر در این راستا صورت گرفته است.
این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و نمونه ها 719 پرستار بیمارستان های شهر رشت هستند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. از پرسشنامه جئنگ و همکاران یرای جمع آوری اطلاعات استفاده شد و داده ها با آزمون های توصیفی و تحلیلی درSPSS تجزیه و تحلیل شدند.
میانگین نمره دیدگاه نسبت به سازمان یادگیرنده 04/10 ±72/92 بود. ارتباط بین دیدگاه افراد نسبت به سازمان یادگیرنده با سن،بخش، سمت، شیفت و... از نظر آماری معنی دار بود.
دید مثبت پرستاران نسبت به سازمان یادگیرنده می تواند نتایج بسیار سودمندی داشته باشد. بر اساس یافته های این مطالعه تعیین شیفت و بخش بر اساس علاقه کارکنان میتواند باعث تقویت دیدگاه آنان گردد.

آموزش بالینی فرایند پیچیده ای است که فرصتی را فراهم می نماید تا دانش تئوری به مهارت های عملی تبدیل شود و در آن بستر مهارت های بالینی دانشجویان شکل گیرد.ضعف در این حیطه تربیت دانش آموختگانی با مهارت های حرفه ای ضعیف و کاهش کارآمدی را بهمراه خواهد داشت.
در یک مطالعه توصیفی که در نیمسال دوم 88-87، از کلیه دانشجویان کارشناسی پیوسته پرستاری و مامایی بعمل آمد، تعداد 159 پرسشنامه که حاوی 33 سوال بود تکمیل گردید. داده ها با نرم افزار SPSS و به صورت توزیع فراوانی تجزیه و تحلیل شد.
3/67درصد دانشجویان در رشته پرستاری و 7/32درصد در رشته مامایی مشغول به تحصیل بودند. 7/66درصد زن و 3/33درصد مرد با میانگین سنی 2± 25/21، 1/93درصد مجرد و 9/6درصد متاهل می باشند. مهمترین نقاط قوت آموزش بالینی به ترتیب عبارت بودند از:انتظار حضور به موقع دانشجویان در محل کارآموزی توسط مربی(4/68%)، برگزاری کنفرانس های هفتگی برای افزایش توان عملی دانشجویان(8/59%)، حضور به موقع مربی بالینی در محل کارآموزی(5/56%)، صبر و حوصله مربی هنگام کار بالینی(2/47%)، حمایت مربی از دانشجو در محیط بالینی(6/45%)، و ارائه اهداف درس در اولین روز کارآموزی(3/39%)؛ و مهمترین نقاط ضعف عبارت بودند از: عدم وجود امکانات رفاهی کافی در بخش(2 /87%)، عدم تناسب تعداد دانشجو در بخش(6/71%)، عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی در محیط بالین(4/70%)، عدم وجود قدرت تصمیم گیری دانشجو در برنامه ریزی مراقبت از بیمار(3/59%)، عدم ایجاد انگیزه کافی محیط آموزشی برای اشتغال به حرفه در آینده دانشجویان(8/52%).
مداخلاتی از قبیل بهبود امکانات رفاهی، کاهش تعداد دانشجویان در بخش، استفاده از وسایل کمک آموزشی و ایجاد انگیزه جهت ارتقاء دانش و مهارت بالینی در دانشجویان از مواردی است که می تواند منجر به بهبود وضعیت آموزشی گردد.

دیالیز به عنوان راه حلی در درمان بیماران نارسایی مزمن کلیه، فرآیندی استرس زاست ومشکلات روانشناختی واجتماعی متعددی را که ناشی از خود بیماری و نیز درمان طولانی مدت آن می باشد در پی دارد. این پژوهش با هدف تعیین عوامل تنش زای فیزیولوژیکی در بیماران تحت همودیالیز انجام شد.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی بود و نمونه مورد مطالعه شامل 50 بیمار تحت درمان با همودیالیز بود که با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها جهت بررسی میزان شیوع و شدت تنیدگی آورهای فیزیولوژیکی از پرسشنامه HSSاستفاده شده است که فراوانی و شدت عوامل استرس زای مربوط به درمان (فیزیولوژیکی) توسط 7 عبارت سنجیده می شود. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS v.16 و با دو روش آمار توصیفی وتحلیلی و جداول توزیع فراوانی و آزمونهای آماری ANOVAs،موردبررسی وتجزیه وتحلیل قرارگرفت.
نمونه های مورد مطالعه در محدوده سنی 59-18 سال قرار داشتند. نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار نمرات تنیدگی آورهای فیزیولوژیکی(46/0± 97/1) بوده هم چنین نتایج نشان داد که بیشترین عامل تنش زای فیزیولوژیکی مربوط به کرامپ عضلانی و خستگی بود وبین میانگین عوامل تنش زای فیزیولوژیکی وجنس تفاوت معنی داری وجود داشت(003/0=p) در بیماران همودیالیزی ازبین عوامل تنش زای فیزیولوژیکی عامل خستگی شیوع بیشتری ازبقیه عوامل تنش زای فیزیکی دارد. با توجه به اهمیت روش های مقابله ای میتوان با شناسایی مهارت های مقابله ای مفید و کارساز و ارایه آنها از طریق برنامه های آموزشی و درمانی فرآیند سازگاری بیماران دیالیزی و درگیری با تنیدگی آورهای مختلف را تسهیل نمود.

در فرآیند تحصیلی، ارتقا وپایش رفتار های آموزشی بالینی مدرسان ضرورت دارد.یادگیری وکسب مهارت در بالین یکی از مطلوبترین روش های آموزشی است که ارتباط مستقیمی با ویژگی های مدرسان دارد. و این مطالعه در همین راستا صورت گرفته است.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی – مقطعی است. که روی کلیه دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اردبیل (115 نفر) انجام گردید.ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل دو بخش بود بخش اول 4 سوال در مورد مشخصات دموگرافیک وبخش دوم شامل 30 سئوال در ارتباط با رفتار های موثر آموزش بالینی مربیان بود.برای تعیین اعتبار علمی ابزار گرد آوری داده ها از روش روایی محتوا و برای مشخص نمودن پایایی ابزار نیز از روش دو نیمه کردن آزمون استفاده شد.بعد از جمع آوری داده ها نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و از طریق محاسبه فراوانی مطلق مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که 80درصد دانشجویان 20سال وکمتر داشتند. 7درصد بالای 26 سال بودند. 42 درصد دانشجویان در ترم تحصیلی سوم و چهارم بودند.3/34 درصد از دانشجویان آگاهی داشتن از جدید ترین پیشرفتها در حرفه را از مهمترین رفتارهای موثر آموزش بالینی می دانستند.3/28 درصد د انشجویان معتقد بودند که استفاده از یادداشتهای مستند برای ارزیابی دانشجو در رفتار آموزشی موثر است. 27 درصد دانشجویان بیان کردند که ترغیب دانشجوبه کسب اطلاعات و مهارتها در رفتارهای آموزشی موثر بود. و 1/26 درصد بیان کردند که مهارت در انجام و آموزش عملکردهای بالینی و هم چنین تلاش در جهت ایجاد استقلال و اعتماد به نفس در دانشجو از عوامل موثر در رفتارهای موثر آموزش بالینی است.
براساس نتایج حاصله توصیه می شود. مربیان محترم با دقت و تقویت رفتارهای تاثیر گذار از دیدگاه دانشجویان در عملکرد آموزشی خود و هم چنین در تدوین و تهیه طرح درس های بالینی بهره برند تا کیفیت آموزش بالینی ارتقاء یابد.