فهرست مطالب
مجله تاملات فلسفی
پیاپی 12 (بهار و تابستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/04/19
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحه 7موضوع این مقاله بررسی و نقد دیدگاه اصالت زمان شخص گرای برایتمن است. در این تحقیق با روش توصیفی- انتقادی، نخست فلسفه شخص گرایی معرفی گردیده، سپس دیدگاه اصالت زمان شخص گرای برایتمن و چیستی شخص بررسی و در نهایت به نقد این دیدگاه پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهند که برایتمن، مفهوم پردازی نوینی از «خود» ارائه می دهد. «خود» از دید او تجربی است؛ اما نه تنها با «خود» تجربی هیوم و طرفداران وی متفاوت است؛ بلکه این دیدگاه را دارای اشکالات اساسی هم می داند. برایتمن «خود» تجربی را «شخص» می خواند. از دید وی «شخص»، «خود» اخلاقی است و دلالت اخلاقی دارد. البته دیدگاه برایتمن هم معایبی دارد که ناشی از تصور او از تجربه است؛ عدم پایبندی برایتمن به استلزامات منطقی تصور خود از تجربه، ناسازگاری آن با اصول پدیدارشناسی مورد قبول خود، نقض خصلت ارتباط به عنوان یکی از ویژگی-های مهم تجربه و شخص، فراهم آوردن زمینه برای خطای تجربه، شک گرایی، انتزاع گرایی و محدود کردن اخلاق به اخلاق ذهنی، از کاستی های عمده تصور او هستند.
کلیدواژگان: فلسفه شخص گرایی، برایتمن، اصالت زمان شخص گرا، خود تجربی، شخص -
صفحه 35در چند دهه اخیر فیلسوفان فایده گرای بی شماری در زمینه اخلاق هنجاری فعالیت گسترده ای داشته، کوشیده اند با ارائه تفسیر جدیدی از «بیشینه سازی» ویا «خیر»، فایده گرایی را از گزند انتقادهای مطرح شده علیه آن برهانند. همین امر موجب پیدایش گستره گسترده ای از رویکردهای گوناگون و آشتی ناپذیر فایده گرایانه شده است که از آن میان می توان به دوگانه های «واقعیت گرا»/ «اگرگرا»، «عینیت گرا»/ «ذهنیت گرا»، «کنش گرا»/ «منش گرا»، «بیشینه سازی مطلق»/ «بیشینه سازی کافی» و «لذت گرا»/ «ترجیح گرا» اشاره کرد. این دوگانه ها به ترتیب در پاسخ به پرسش های بنیادین زیر درباره دو مفهوم «بیشینه سازی» و «خیر» مطرح شده اند: فاعل برای تشخیص بهترین گزینه، باید عملی را در نظر بگیرد که فکر می کند در موقعیت مورد نظر «به احتمال زیاد انجام خواهد داد» یا باید عملی را در نظر بگیرد که «در شرایط آرمانی می تواند انجامش دهد»؟ عمل درست عملی است که «در عالم واقع» و «در عمل»، «بیشترین خیر» را ایجاد کند یا عملی است که فاعل «انتظار دارد» یا «فکر می کند» که «بیشترین خیر» را به وجود می آورد؟ ملاک «بیشینه سازی خیر» فقط برای داوری درباره «کنش» فاعل است یا هم «کنش» و هم «منش» او؟ برای «بیشینه سازی خیر» باید سراغ «بیشینه سازی مطلق» آن برویم یا «بیشینه سازی کافی»؟ آیا «خیر» چیزی است که فاعل از آن بیشترین «لذت» را می برد یا چیزی است که فاعل آن را بر چیزهای دیگر «ترجیح» می دهد؟ این مقاله بر آن است با «تبیین» و «تحلیل» این پرسش ها و یافتن پاسخ های آن ها، مهم ترین و ناآشناترین دوگانه های جدیدی را که در چند قرن اخیر در فایده گرایی مطرح شده اند واکاوی کند.
کلیدواژگان: واقعیت گرا، اگرگرا، عینیت گرا، ذهنیت گرا، کنش گرا، منش گرا، بیشینه سازی مطلق، کافی، لذت گرا، ترجیح گرا -
صفحه 71یکی از موضوعات مهم در فلسفه ی دین بحث تجربه ی دینی و توجیه مفاهیم و باورهای دینی حاصل از آن است. در نیمه ی دوم قرن بیستم، برهان تجربه دینی بیشتر با تقریرهای معرفت شناسانه همراه شده است و برخی از فلاسفه ی دین کوشیده اند از معقولیت باورهای دینی مبتنی بر تجربه ی دینی دفاع کنند. یکی از این فلاسفه ویلیام آلستون است. او با ارائه ی نظریه ای در باب تجربه ی دینی کوشیده است از طریق اعتباربخشی به معرفت تجربی خداوند، که وی آن را تجربه ی عرفانی می نامد، مبنایی معرفتی برای توجیه و عقلانیت ایمان و باور به خدا فراهم آورد. آلستون در تبیین نظریه ی خود، ابتدا با طرح نظریه ی نمود و از طریق ادراکی دانستن تجربه ی دینی و احاله ی توجیه باورهای دینی به ادراکات عرفانی و سپس با توسل به رویکرد «رویه ی باورساز» و مبتنی کردن توجیه معرفتی باورهای دینی بر رویه ی باورساز عرفانی می کوشد که نشان دهد تجربه ی دینی منبعی برای توجیه اعتقادات دینی است.
کلیدواژگان: تجربه ی دینی، ویلیام آلستون، تجربه ی عرفانی، نظریه ی نمود، رویه ی باورساز -
صفحه 93مشهور است که افلاطون در آغاز محاوره سوفسطایی و محاوره سیاستمدار وعده می دهد که می خواهد سه محاوره به نام های سوفسطایی، سیاستمدار و فیلسوف بنویسد. دو محاوره اول نوشته می شود و اکنون در دسترس است؛ اما در خصوص محاوره سوم همانند دو محاوره دیگر چیزی در اختیار نداریم؛ یعنی افلاطون محاوره فیلسوف را نمی نویسد، یا همچنانکه دو محاوره قبلی را نوشته بود نمی نویسد. درباره این محاوره سوم نظرهای مختلف وجود دارد. در مقاله حاضر به بیان و ارزیابی نظر هایدگر در این خصوص خواهیم پرداخت.هایدگر این عقیده رایج را در میان مفسران نمی پذیرد که افلاطون طرح نوشتن محاورات سه گانه را داشته است و بر این اساس سعی می کند توصیف فیلسوف را در میان آثار افلاطون بازنماید. او معتقد است افلاطون محاوره فیلسوف را نوشته است؛ اما نه همانند محاورات دیگر؛ بلکه بنحو سقراطی. مقاله حاضر در صدد است نشان دهد که اولا، افلاطون به وعده صریح خویش در خصوص تالیف فیلسوف عمل نمی کند؛ دوم اینکه دلیل این خلف وعده وی این است که افلاطون معتقد است مطالب اصلی فلسفه قابل نوشتن نیستند و نوشتن آن ها هیچ نفعی برای آدمیان ندارد. سوم اینکه توصیف او از فیلسوف را به خوبی می توان در آثارش یافت.
کلیدواژگان: افلاطون، هایدگر، سوفسطایی افلاطون، فیلسوف (محاوره؟)، سوفسطایی افلاطون هایدگر -
صفحه 121بحران های زیست محیطی عصر حاضر محصول عوامل متعدد فکری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است. نقش عوامل فکری- فلسفی در زایش این بحران ها نه تنها نقشی اثرگذار و غیرقابل انکار است؛ بلکه اصولا نظریات فلسفی از بنیادی ترین علل این بحران ها محسوب می گردند. بدون تردید یکی از تاثیرگذارترین اندیشه ها و مبانی فلسفی در زایش بحران های زیست محیطی مربوط به فرانسیس بیکن است. وی به گونه ای نسبت به پردازش جهان اقدام نموده که تقریبا همه اجزای تشکیل دهنده فلسفه وی اعم از انسان شناسی، طبیعت شناسی و حتی منطق در خدمت آسایش انسان و تخریب طبیعت و محیط زیست عمل نموده است. هدف این پژوهش این است که حوزه های مورد اشاره فلسفه بیکن به گونه ای تبیین شود که تاثیرات آراء و اندیشه های وی در زایش بحران های زیست محیطی به خوبی نشان داده شود. مدعای ما این است که فرانسیس بیکن در جرگه اخلاق زیست محیطی انسان محور قرار می گیرد.
کلیدواژگان: فرانسیس بیکن، بحران زیست محیطی، انسان، طبیعت -
صفحه 143تبیین سرشت وحی یکی از مسئله های پر مناقشه در الهیات ادیان ابراهیمی است. در الهیات اسلامی درباره این موضوع دیدگاه های مختلفی ارائه شده است؛ براساس دیدگاه مشهور، وحی مجموعه ای از حقایق الهی است که توسط پیامبر و در قالب عبارت های زبانی برای انسان ها بیان شده است. در سال های اخیر دیدگاه دیگری نیز درباره ی وحی مورد توجه قرار گرفته که براساس آن وحی فاقد سرشت زبانی است. در این مقاله به مقایسه آراء مرتضی مطهری و نصرحامد ابوزید که هر کدام یکی از این دو دیدگاه را نمایندگی می کنند پرداخته شده است. به باور مطهری نزول وحی به این معناست که پیامبر در صعودی روحانی، حقایق الهی را دریافت کرده است، پس از آن این حقایق در مراتب وجود پیامبر تنزل یافته و در نهایت به صورت امری محسوس که همان زبان عربی است ظاهر شده است. مطهری الفاظ قرآن را دارای منشاء الهی می داند و معتقد است وحی الهی امری فرا زمانی و فرا تاریخی است. در مقابل ابوزید وحی را فاقد سرشت زبانی می داند و معتقد است پیامبر صرفا معانی را از فرشته وحی دریافت می کرده، خود به آن صورت زبانی می بخشیده است. به باور او اگر چه کلام خداوند به پیامبر وحی شده است؛ اما آنکه کلام خدا را تعبیر می کند و به آن ساخت عربی می-دهد پیامبر است. علاوه بر این ابوزید وحی الهی را امری زمانی و تاریخمند می داند. در این نوشتار شباهت ها و تفاوت های دیدگاه های مطهری و ابوزید در مسائلی مانند ماهیت وحی، نقش پیامبر در فرایند دریافت و انتقال وحی و رابطه وحی با واقعیت و فرهنگ زمانه، مورد بررسی قرار گرفته و به ریشه های تفاوت تحلیل این دو متفکر از سرشت وحی اشاره شده است.
کلیدواژگان: قرآن، وحی، پیامبر، تجربه دینی، ابوزید، مطهری
-
Page 7The purpose of this study is the investigation and critique of Brightman's personalistic temporalism viewpoint. To achieve this purpose, descriptive-critical method has been used. First, personalism philosophy is introduced and then Brightman's personalistic temporalism viewpoint and the quiddity of person are investigated. Ultimately, the viewpoint is critiqued. The findings indicate that Brightman presents a new conceptualization of "self". For him, self is empirical, not only Brightman's empirical self differs from Hume and his advocate's empirical self, but also he believes that their viewpoint has basic difficulties. For Brightman, the empirical self is "person". In his view, person is moral self and it has ethical implications. Of course, Brightman's viewpoint has the disadvantages resulting from his notion of experience; these disadvantages are lack of adherence to logical implications of his conception of experience, its incompatibility with accepted principles of phenomenology, violating the characteristic of communication as one of important features of experience and person, providing context for experience error, skepticism, abstractionism and limiting ethics to subjective ethics.Keywords: Personalism Philosophy, Brightman, Personalistic Temporalism, Empirical Self, Person
-
Page 35Utilitarianism has undergone a variety of refinements since the early twentieth century. Modern utilitarians have attempted to address the criticisms by proposing their new interpretations of ‘maximization’ and/or ‘the good.’ It has brought about a vast variety of different and irreconcilable types of modern utilitarian approaches such as the ‘actualist/possibilist’ distinction, the ‘objectivist/subjectivist’ distinction, the ‘action-based/character-based’ distinction, the ‘maximizing/satisficing’ distinction, and the ‘hedonist/preferencist’ distinction. These distinctions are responses to the following questions about ‘maximization’ and ‘good’: Are the values that should be regarded in determining which option is the best, ‘the values of what would be the case were the agent to carry out the option’ or ‘the values that are possible for the agent in an ideal situation’? Is the moral quality of a feature of agency determined by ‘actual consequences’ or by what the agent ‘expects’ or ‘intends’ to be brought about by her actions? Is ‘the greatest good principle’ a criterion for evaluating ‘all features of agency’ or just the agent’s ‘actions’? Is the right action what ‘maximizes the good’ or what ‘satistices the good’? Which one is the sole intrinsic good: ‘pleasure’ or ‘preference’? This paper ‘describes’ and ‘analyzes’ the various approaches to different types of utilitarianism.Keywords: Actualist, Possibilist, Objectivist, Subjectivist, Action, Based, Character, Based, Maximizing, Satisficing, Hedonist, Preferencist
-
Page 71In the twentieth century, the idea of experiencing religious philosophy of religion became increasingly important in the eyes of many philosophers and religious thinkers. The formulation and presentation of religious experience as a source of justification and religious concepts were introduced, and the argument for the existence of God and His attributes were derived. Explaining the second half of this century, the epistemological argument with versions came along and tried some philosophers of religion rationality of religious belief based on experience to defend. One of these philosophers is William Alston. He has attempted to articulate a theory of religious experience through accreditation of experiential knowledge of God, which he calls the mystical experience, knowledge base to justify and reasoning faith in God to provide. He explained his theory, first proposed the theory of appearance. Through perceptual experience and understanding of religious and spiritual perceptions, and then by relegating religion to justify the means "doxastic practice" and the epistemic justification of religious belief based on mystical perceptual practice, he tries to show that religious experience religious faith is a source of justification.Keywords: Religious Experience, William Alston, Mystical Experience, Doxastic Practice
-
Page 93In the openings of Sophist and Statesman, Plato does reportedly promise the reader that he intends to write a trilogy respectively entitled Sophist, Statesman and Philosopher. The two former dialogues have been authored and are available today, but this is not the case with the third dialogue; that is, Plato never writes the third dialogue, or as said differently, he does not pen it like the other two ones. There are different views concerning this third dialogue. This essay is a critical appraisal of Heidegger’s taking on this issue. Heidegger does not accept the common view among the interpreters that Plato has had the intention to write the triple dialogues and accordingly he seeks to retrieve the depiction of philosopher through Plato’s corpus. He believes that Plato has written the Philosopher but not in the form of other dialogues or rather in a Socratic fashion. This essay seeks to demonstrate that firstly, Plato does not meet his promise as regarding to the composition of Philosopher; secondly, the reason for not keeping his promise is that Plato believed basic philosophical themes could not be presented in written form, and that there is no benefit for the public in having them inscribed; thirdly, his depiction of philosopher can well be retrieved from his works.Keywords: Plato, Heidegger, Plato's Sophist, Philosopher (Dialogue?), Heidegger's Plato's Sophist
-
Page 121Contemporary environmental crisis is the product of many factors: intellectual, cultural, political and economic. Not only is the role philosophical perspectives have had in generating this crisis is significant, but also philosophical ideas are among the most fundamental causes of this crisis. Undoubtedly, one of the most influential ideas and philosophical foundations in the generation of the environmental crises are Francis Bacon's theories. The way he has explained the universe, and almost most elements of his philosophical perspectives, i.e. anthropology, nature and logic, have influenced man’s welfare and triggered environmental degradation. This study investigates various areas of the Bacon's philosophy and aims to demonstrate the effect of his opinions on the birth of the environmental crises. It is argued that Francis Bacon is in the category of ethics which endorses anthropocentrism.Keywords: Francis Bacon, Environmental Crisis, Human, Nature
-
Page 143The nature of revelation is one of the controversial problems in theology of religions. There are different views on this subject in the Islamic theology. According to the common view, revelation is a set of divine truths in the form of linguistic propositions that are presented to people via the holy prophet. In recent years, another view on the nature of revelation has been introduced. According to this view, revelation does not have a linguistic nature and is under the influence of historical-cultural factors. This paper aims to analyze the views of Morteza Motahari and Nasr Hamid Abu Zayd as the advocates for each perspective. According to Motahari, descent of revelation means that the prophet, during a spiritual ascending, receives divine truths and then these truths descendwithin the prophet's existence and are finally revealed in a linguistic form. Motahari believes that revelation is a metahistorical object. Abu Zayd, on the other hand, argues that revelation does not have a linguistic nature and the prophet just receives the divine meanings and shapes them in a linguistic form by himself. According to Abu Zayd, it is the prophet who gives the Arabic form to the revelation, and revelation is a historical object. In this paper the similarities and differences between these two perspectives are discussed.Keywords: Revelation, Morteza Motahari, Nasr Hamid Abu Zayd, linguistic nature
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.