فهرست مطالب

تاملات فلسفی - پیاپی 3 (پاییز 1388)

مجله تاملات فلسفی
پیاپی 3 (پاییز 1388)

  • 200 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1388/09/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مسعود امید صفحه 9
    دستگاه های متافیزیکی، بخشی مهم و قابل توجه ازمجموعه تاریخ فلسفه را به خود اختصاص داده اند. یک پرسش اساسی در مورد نظام های متافیزیکی کلاسیکی می تواند این باشد که آیا می توان الگو ومدل کلی و واحدی را برای ارائه محتوا و ابعاد آنها تنظیم و پیشنهاد کرد، به گونه ای که این دستگاه های متافیزیکی را درآن قالب به نمایش گذاشت؟
    این نوشتار، نخست به دنبال پیشنهاد و توضیح الگویی واحد برای دستگاه های متافیزیکی است. الگوی مذکور مشتمل بر اجزای چندی است از قبیل: موضوع محوری، مفاهیم اساسی، تعاریف، اصول، چشم انداز کلی به واقعیات، توصیف مبدا و جهان و انسان، همبستگی مباحث با موضوع و استدلال ها. وآنگاه در پی تنظیم وبیان دو دستگاه مهم متافیزیکی افلاطونی و ارسطویی، در قالب مدل مذکور می باشد. به نظر می رسد که متافیزیک های کلاسیک از این طریق، ماهیت، محتوا و قالب خود را هرچه بهتر آشکار می سازند و بعلاوه از این راه، امکان تعلیم و آموزش و نیز مقایسه میان آنها با سهولت بیشتری انجام می پذیرد.
    کلیدواژگان: الگومحوری در متافیزیک، الگوی واحد پیشنهادی، الگوی متافیزیک افلاطونی، الگوی متافیزیک ارسطویی
  • هاشم قربانی صفحه 39
    پرسش از معنای زندگی، از مهمترین سوالات انسان است. امروزه پرداختن به این پرسش، بیش از گذشته احساس می شود؛ و به همین دلیل متفکران زیادی نیز، به بحث و بررسی در این باب پرداخته اند. بی تردید ویکتور فرانکل نقش بسزائی در پیشبرد این مهم داشته است. وی در مکتب خویش، که تحت عنوان «معنا درمانی» نامیده می شود، کوشیده است به فرد، بیاموزد که معنای زندگی خویش را دریابد و از رخوت و خلا وجودی، بیرون آمده و آن سرچشمه های زلال زندگی را ادراک کند و زندگی را پوچ و باطل نداند. بنابراین باید هدف یا معنایی در زندگی وجود داشته باشد. این هدف یا معنا به گونه ای است که حتی بغرنج ترین لحظات زندگی را نیز معنادار می کند. مرگ، رنج و بلابای طبیعی و... همه با وجود معنا در زندگی قابل تحمل می شوند. فرانکل از همه ی این مقوله ها صحبت کرده و رابطه ی معناداری با آنها را تشریح نموده است. فرانکل یاد آوری می کند که معنا در زندکی امری مکشوف و واقعی است، نه امری فرضی و جعلی. باور به خداوند، اساسی ترین امری است که زندگی را معنادار می کند و فرانکل به نقش خداباوری در دین تذکار داده است. خود فرانکل، معنای زندگی اش را، معنادار کردن زندگی افراد می داند.
    در این مقاله سعی شده است دورنمائی از آراء و تفکرات فرانکل در باب معنای زندگی، معنا درمانی، و رابطه معناداری با مرگ، رنج و درد، عشق و... بررسی شود.
    کلیدواژگان: فرانکل، معنا درمانی، عشق، رنج، مرگ، خلا وجودی، خدا باوری
  • طاهره کمالی زاده صفحه 65
    فارابی از بزرگترین نمایندگان فلسفه سیاسی و شاخص ترین چهره سیاسی دوره اسلامی است. پژوهشگران فلسفه سیاسی، سیاست مدنی در تفکر معلم ثانی را جزیی از نظام عام فلسفه او میدانند. فارابی سیاست مدنی را در افق فلسفه وجود مطرح میکند و با توجه به دریافتی که از مراتب هرمی موجودات و کیفیت صدور و ارتباط آنها با سبب اول دارد به استنتاج هستی مدنی انسان و مرتبه وجودی مدینه میپردازد. فارابی الهیات و سیاست را در منظومه واحد فلسفی در آمیخته و با تکیه بر وحدت و شیوه استدلال نتایج آن دو را به یکدیگر تعمیم میدهد.
    فارابی مواد سیاست خود را از افلاطون و ارسطو گرفته و آن را بر مبنای فلسفه ارسطویی و نو افلاطونی اسلامی به شیوه استدلالی و برهان مدون کرده است. بنابر این غالبا اندیشه سیاسی فارابی را دارای دو پایه مشخص افلاطونی و ارسطویی می دانند.
    کلیدواژگان: سیاست مدنی، فلسفه، وجودشناسی، عقل، عقل فعال
  • اکرم بخشی صفحه 89
    سیر تطور مفهوم «اگو» در اندیشه هوسرل به مانند سایر مفاهیم موجود در تفکر او تحت تاثیر تحولات فکری اوست. این مقاله در سه فصل براساس سه دوره فکری اندیشه هوسرل جایگاه عنصر «اگو» را مورد تحلیل قرار داده است. به منظور درک بهتر اگوی هوسرلی در بستر معرفت شناسی غربی با نگرشی تطبیقی، این مسئله را در سه دوره مورد بررسی قرار می دهیم. در دوره اول که تحت عنوان دوران ضدیت با کانت و همنوایی با هیوم از آن یاد می شود، هوسرل حضور یک من در جریان اندیشه را منتفی می داند. سپس در دوران دوم التفات به نگرش کانتی و تبعیت از آن به زیرنهادی برای عادات و افعال قایل می شود که با التفاتی که به اشیا دارد به ادراک آنها می پردازد و همان من می اندیشمی است که کانت آن را همراه همیشگی ادراکات می داند و در نهایت دوران سوم با فراروی از اندیشه کانتی و پردازش اگو استعلایی مطلق و تاثیرپذیری از اندیشه هگلی آغاز می شود اگوی این دوران کم کم با ورود به عرصه های فرهنگ و تاریخ خود را از خود تنها انگاری حاکم بر اندیشه های سوبژکتیویستی رهایی میبخشد.
    کلیدواژگان: اگو، اگو محض، آگاهی، التفات، تقلیل
  • هیلاری پاتنم ترجمه: دکتر حسن فتح زاده صفحه 119
    فیلسوف آمریکایی هیلاری پاتنم (متولد 1926) در دهه های اخیر نویسندهی بزرگی در زمینهی فلسفهی ذهن، فلسفهی زبان و فلسفهی شناخت بوده است. پاتنم که در ابتدا مدافع رویکردی «کارکردگرایانه» به ذهن و ارجاع بود، بعدها تحت تاثیر پیرس و جیمز به نفع نوعی «واقعگرایی درونی» یا «عملگرایانه» استدلال آورد، که به موجب آن وابستگی ارجاع به نظری های که توسط انسان بنا شده است، آسیبی بر یک توضیح واقعگرایانه از صدق وارد نمیسازد. همان طور که پاتنم در این سخنرانی (1985) شرح داده است، از نظر وی هیچ حقیقتی دربارهی جهان نمیتواند مستقل از شاکلهای مفهومی وجود داشته باشد؛ اما با وجود در نظر گرفتن چنین شاکلهای، ارجاع ثابت است و صرفا «قراردادی» نیست. به این معنا، اختلاف او با پستمدرنیسم ریچارد رورتی آموزنده است. هر دوی آنها مبناگرایی را بر اساس عملگرایی رد میکنند. با این حال، از نظر پاتنم با ناامید شدن از یک «نگاه از چشم خدا» به واقعیت، عملگرایی یک توضیح تعدیلیافته، اما در عین حال واقعگرایانه و فلسفی از صدق در اختیار ما میگذارد.
  • علی معظمی صفحه 145
    در این مقاله پس از بررسی مفاد رساله صلح پایدار کانت، به این میپردازیم که کانت با مسئله عاملیت سیاسی برای رسیدن به هدف مشخص برقراری صلح پایدار چگونه برخورد میکند. رساله صلح پایدار کانت در مورد اقدامهای فوری برای تحقق صلح و نیز اقدامهایی سخن میگوید که به زعم او برای تحقق صلحی پایدار باید به کار بست. از نظر کانت تحقق صلح پایدار در میان ملتها از طریق حکومتهای جمهوری ممکن است. رساله کانت حاوی مضامین متنوعی است که در بحث حاضر به برخی از آنها که در نهایت به نظر او درباره عاملیت سیاسی مربوط میشوند خواهیم پرداخت. استدلال کانت در نفی حق انقلاب و نقشی که برای طبیعت (مشیت) در پیش رفت تاریخ و پیشبرد هدفش در نظر میگیرد در این بررسی اساسی است. با در نظر گرفتن این دو مورد به این خواهیم پرداخت که چگونه تلاش کانت برای سازمان دادن سیاست براساس امور مطلق نه تنها کمکی به انسجام نظریه سیاسیاش نمیکند، بلکه وارد کردن امر مطلق در سیاست، مشکلی درونی را در خود اصل اخلاقی کانت مینمایاند.
    کلیدواژگان: کانت، صلح پایدار، عاملیت سیاسی، طبیعت (مشیت)، حق انقلاب، امر مطلق
  • حبیب الله بابایی صفحه 175
    همان گونه که پافشاری بر تنوعات و تفاوت ها و بی توجهی به امور مشترک انسانی، موجب جدایی و آشوب در جامعه انسانی می شود، غفلت از ابعاد سازنده متفاوت و متنوع بودن نیز راه را بر دیکتاتوری و توتالیتاریانیسم هموار می گرداند. این مقاله در صدد ارائه این پرسش است که ابعاد پرکتیکال الهیات اسلامی در مواجهه با تفاوت ها و تنوعات اختلاف برانگیز (در برابر تفاوت های حیاتی و سازنده) چگونه است. به نظر می رسد که یکی از ظرفیت های عملی در الهیات اسلامی، در مواجهه با اختلافات اجتماعی و ایجاد انسجام بین انسانی، یاد از خودگذشتگی ها و رنج هایی است که انسان های متعالی برای حفظ کرامت فراگیر انسانی متحمل شده اند. یاد از خود گذشتگی های این چنینی می تواند پایه و اساسی باشد برای انسجام اجتماعی، برای مقاومت در برابر شرور، و برای نیل به راستی و حقیقت. این یاد نه تنها می تواند به مثابه عاملی قدرتمند در ایجاد انسجام اجتماعی در درون جوامع دینی نقش ایفا نماید، بلکه ظرفیت آن را دارد که در تقریب میان ادیان مختلف و پیوند میان آنها ایفای نقش نماید.
|
  • Dr. Masoud Omid Page 9
    This article seeks to answer the question that can we to propose a model to description of metaphysical systems? Then,tries to propose a model to description of metaphysics.This model have eight parts:basic subject, basically concepts,definitions of basically concepts, principles,universal point of view on beings,universal point of view on God and world and human,the solidarity between basic subject and other philosophical subjects,reasonings.Then,tries to put and place two systems of metaphysics into the model that is to put systems of Plato and Aristotle.
  • Hashem Qorbani Page 39
    The question of the meaning of life, is one of the most important discusses for human beings. Recently, inquiry for finding the meaning of life, is felt more than any times; and because of it, many thinkers are studying in this field. Undoubtedly, Viktor Frankl have had strongly influence in development of this item. In his school – called logo therapy – he has tried to teach person to understand the meaning of life; and suggest that emerge of existential vacuum, and describe and comprehend the clear originals of life. And don’t believe that life is anarchy and meaningless. So, here must have been a purpose or meaning for life. This purpose or meaning, is such that signify the most miserable instants. Death, suffering and natural calamites and so on, are tolerable with meaning in life. Frankl has spoken all of these items and has described the meaningful relation with them. He reminds that meaning in life is discovered rather than created. Also, believe in God is the most basic of item that mean life, and Frankl has noticed to the rule of believe in God in life. Frankl himself, know the meaning of his life in making life meaningful of person's life.In this essay, has been tried to investigate views and thinks of Frankl in the meaning of life, logo therapy and the relation between meaningfulness and suffering, love, death, etc.
  • Dr. Tahereh Kamalizadeh Page 65
    Farabi is one of the most prominent representatives of political philosophy and the most distinguished political figure of Islamic era. Political philosophy researchers consider the civil policy in his thought a part of the general philosophical system. Farabi propounds the civil policy in the realm of the philosophy of existence, and based on his understanding of the creature's hierarchy and the quality of their relation to the first cause, he tries to draw a conclusion about the civil existence of human beings and the existential rank of the city. Farabi intermingles politics and theology into a single philosophical system, and generalizes their both results according to the unity and the method of conclusion. Farabi has borrowed his philosophical materials from Plato and Aristotle and has compiled them into a deductive method and theorem according to Aristotelian and Neo-platonic philosophies. Hence, Farabi's philosophical thought has been mostly known as having two specific Platonic and Aristotelian bases.
  • Akram Bakhshi Page 89
    The transformation process of ego conception in Husserl thought is in effect of his thought changes. In order to understand the situation of Husserl’s transcendental ego in western epistemological proceeding with comparative opinion, the statement of ego is analyzed according to triple thought periods of Husserl in three sections. In the first stage, Husserl opposite to Kantian idea «transcendental apperception» and agree with Hume views on «I». Hume rejected the present of I in the perception process. After that, in second stage, Husserl take into consider Kantian opinion and following from it. He held to a substance for our habits, thought and functions which attend to things for grasping them, this substance is that same Kantian” I think” that is permanent accompanied by understandings. At least, in the third stage, Husserl passes Kantian thought and form absolute transcendental ego by influence of Hegelian approach. The Ego is delivered himself from solipsism by entrance to culture and history which dominate on subjectivism thoughts.
  • Hilary Putnam(Dr. Hasan Fathzadeh) Page 119
    American philosopher Hilary Putnam (1926-) has been a major contributor to the philosophy of mind, language, and knowledge in recent j decades. An earlier proponent of a "functionalist': '1 approach to mind and reference, Putnam later argued for an "internal" or "pragmatic realism;' in- fluenced by Peirce and James, for which the de- pendence of reference on humanly constructed theory does not undermine a realist account of truth. As he explains in the following 1985 lec- ture, for Putnam there can be no truth about the world that holds independent of a conceptual scheme; but given any such scheme, reference is fixed and not merely "conventional:' As such, his opposition to Richard Rorty's postmodern- ism is instructive. Both reject foundationalism on the basis of pragmatism. For Putnam, how- ever, having abandoned the hope for a "God's eye view" of reality, pragmatism leaves us with a chastened, but still realist and philosophical, account od truth.
  • Dr. Ali Moazzami Page 145
    In this article, I first review Kant's Perpetual Peace to see how he considers political agencies to reach the goal of perpetual peace. Perpetual Peace suggests two kinds of actions needed for bringing peace: actions which should be taken immediately, and actions needed for establishing and perpetuating peace. Kant discusses that the only kind of states which can help to establish perpetual peace are republics. His discussions and arguments have several features. Among them his controversial argument about revolutions can be considerable in this paper. Revisiting his argument about denial of the right to revolt, and the role he sees for The Nature for accomplishing the Peace and progress is critical in this review. Regarding these two main themes, we can see that how Kant's effort to reconstruct politics on the basis of categorical imperatives, not only does not suffice the consistency of his theory, but also, and it is more important, reveals an internal deficit in his formation of ethical law, itself.
  • Habibollah Babaei Page 175
    Just as emphasizing on diversity without consideration of commonality results in fragmentation and chaos, so too neglecting of constructive aspects of diversity paves the way for dictatorship and totalitarianism. I intend to show how it is possible to deal with divisive difference (contrary to decisive difference) in Islamic practical theology. I think one of practical potentials in Islamic theology to deal with conflict-ridden diversity and to create social solidarity is the remembrance of self-sacrifice for the sake of inclusive human dignity. Remembrance of self-sacrifice such as this, constitutes the theological basis of solidarity, resistance and righteousness. Such memory of suffering, has a powerful potential not only to create solidarity within religious communities, but also to forge connections among different religions.