نشریه مطالعات سیاسی
پیاپی 38 (زمستان 1396)

چه در دوران جنگ سرد و چه پساجنگ سرد، توانمندی موشکی بهعنوان ابزاری برای بازدارندگی و مهار تواتمندی های نظامی و بهویژه موشکی کشورهای رقیب و همچنیی ازیزایق قیدرس نسیری بیرای سیطره بر دیگر رقرا مورد استفاده قرار گرزته است. به عریارتی دیگیر، تیوان موشیکی همیواره بیهعنوان ابزاری کارآمد برای مهار و کنترل قدرس رقرا و اززایق قدرس خودی مورد استفاده بیازیگران بی المللیی بوده است. در ای راستا، طرح استقرار سپر دزاع موشکی آمریکا در شرق اروپا و خاورمیانه مییتوانید بیا هدف حفظ استمرار هژمونی در نیمکره غربی صورس گرزته باشد. همچنی ، آمریکا با اسیتراتژی موازنیه دور از کرانه و اتحاد و ائتلاف با بازیگران مناطق شرق اروپا و خاورمیانه میتواند درصدد مهیار و کنتیرل روسیه و ایران بهعنوان هژمونهای منطقهای بالقوه از طریق استقرار سیپر دزیاع موشیکی بیرای مهیار و کنترل قدرس بالقوه آنها در اطراف آن ها باشد. در ای راستا، ای پژوهق با کاربست نظرییه واقی گرایی درصدد پاسخ به ای سؤال است که گسترش سپر دزاع موشکی آمریکا در اروپا و خاورمیانه با چه هدف بوده و چگونه بر کنترل قدرس روسیه و ایران تاثیر گذاشته است؟ بر ای اساس زرضیه مقاله ایی اسیت که سپر دزاع موشکی آمریکا با هدف حفظ و استمرار هژمونی آمریکا و مهیار و کنتیرل ازیزایق قیدرس نظامی و موشکی روسیه و ایران در مناطق اوراسیا و خاورمیانه، استقرار یازته است.

با غیبت امام دوازدهم (ع) در موضوع شیوه رسیدن به حکم شرع ی میران لمرای شریعه اخرلاف ایجاد شد. بعخی با ا لاقاد به کامل بودن دین بع آن بودند که همه نیازهای ملاشع ان در مجمو ه سرتت و حدیث آمده است و در مقابل، ده ای دیگع ضعورت اجلاهراد فقیره از حردیث را مطرع کعدنرد. ایرن اخلاف به طور خاص در دوران صفویه خود را بازنمایاند و جعیان اصولی و اخباری پدیرد آمرد. در ایرن در جمع آوری مطالب از روش کلاابخانه ای و در فهم ، پژوهش ضمن اسلافاده از رویکعد پژوهش تطبیقی و توضیح داده ها از روش مقایسه ای اسلافاده نوده است. یافلاه ها نشان می دهد هع یرک از دو جعیران به دلیل تاکید یکی بع قرل و دیگرعی ، اصولی و اخباری در آرا وحید بهبهانی و محمد امین اسلاعآبادی بع نقل، در رویکعد خود به حکومت، رویکعد ملافاوتی را دنبال کعده اند

با وجود احساس نزدیکی و پذیرش اجتماعی در بین اقوام ایران به طور اعم و اقوام فارس و ترکمن بطور اخص، یکی از مطمین ترین راه های نیل به همبستگی و وفاق اجتماعی در ایران به شمار می آید. این مقاله با اتخاذ رویکرد جامعه شناختی، به بررسی میزان فاصله اجتماعی ساکنان شهرهای شرق استان گلستان (که به لحاظ قومیتی ترکمن و فارس هستند) از اقوام ایرانی و عوامل موثر بر آن می پردازد. در این پژوهش، منظور از فاصله اجتماعی، گرایش اعضای یک قوم به پذیرش یا طرد اعضای اقوام دیگر است. این گرایش ابعاد شناختی، عاطفی و آمادگی برای عمل را شامل می شود. بنابراین برای تحلیل با مرور دیدگاه ها و نظریه های سطح خرد جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی و منابع تجربی موجود، چارچوب مفهومی مناسبی تنظیم گردیده است. در اجرای تحقیق از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها نیز از پرسشنامه استفاده شده است. مصاحبه با نمونه 399 نفری از ساکنان شهرهای استان گلستان نشان می دهد که پاسخگویان، کم ترین فاصله اجتماعی را با قوم فارس و بیش ترین فاصله را با قوم ترکمن دارند. در جمع بندی سلسله مراتب ترجیحات قومی، در بین پاسخگویان به ترتیب اقوام فارس، ترکمن، بلوچ و ترک قرار می گیرند. در جمع بندی سلسله مراتب ترجیحات قومی، در بین پاسخگویان به ترتیب اقوام فارس، ترکمن، بلوچ و ترک قرار می گیرند

چهار عرصه «فکر، علم، زندگی و معنویت» عرصه های مهم الگوی اسلامی– ایرانی پیشرفت را به عنوان یک سند بالادستی برای همه اسناد برنامه ای و چشم اندازی کشور تشکیل می دهد. نوشتار حاضر ضمن تاکید بر همپیوندی و هم افزایی این چهار عنصر بنیادی، تلاش دارد نقش آمایش بنیادین در تحقق اهداف و الزامات عرصه معنویت را در این الگو توضیح دهد. روش شناسی اصلی این پژوهش، روش شناسی آمیخته و استفاده از روش موردی– زمینه ای و نظریه مبنایی است.

جامعه لبنان متشکل از اقلیتهای قومی، نژادی، زبانی و مذهبی فراوان ی م یباش. وجود چنین گستردگی قومی و مذهبی، بسترساز گسستگی، شکاف، تنش و کشمکشهای فراوان در گستره تاریخی در این کشور ش هاست. درواقع، هر عضو جامعهی لبنان بیش از آنکه خود را در قالبی ملی تعریف کن با تاکی بر عناصر فرو ملی بهویژه قومیت و مذهب؛ خود را یک سنی، شیعه، و یا یک مسیحی م ارونی تعریف میکن. بیشک در چنین جامعهای که از یکس و، بح ران هوی ت تم امی س وو جامعه را در برگرفته است و از سوی دیگر مردم با نظام سیاسی خود بیگانهان ؛ نمیتوان انتظاری جز دچار ش ن این کشور به بحران و ناپای اری سیاسی داشت. این پژوهش با طر این پرسش که «شکاف قومی و مذهبی چه تاثیری در ناپای اری سیاسی لبنان داشته است؟» و به روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی این فرضیه میپردازد که به نظر میرس وجود فرقهگرایی ش ی و غلبه هویت فرقهای و قومی بر هویت ملی نقش تعیینکنن های در ت اوم بحران سیاسی در کشور لبنان ایفا نموده است. یافته ها نیز مبین این است که شکافهای قومی- مذهبی مهمترین عامل شکلگیری و ت اوم بحران سیاسی در لبنان بوده و این عامل موجب ناکارآم ی نهادهای سیاسی، ع م شکلگیری هویت ملی و جنگ داخلی شده است.

چین و ایران هر دو کشوری قدیمی و متمدن در آسیا بوده و در طول تاریخ مناسبات بسیار نزدیکی با هم داشته اند و در مقطعی از تاریخ به عنوان دو امپراطوری همسایه بودهاند. یااد آوری روناد تاارییی روابط بین چین جدید و ایران از ارزش و اهمیت فراوانی برخوردار است که تاثیرات شگرفی بر حوزه های اقتصادی, سیاسی و فرهنگی دو کشور داشته است. از این رو بررسی جایگاه فرهنا در رواباط ایان دو کشور دارای اهمیت بسزایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه فرهن در روابط دو کشور مهام آسیا و تاثیرات متقایل آن میباشد. سؤال اصلی پژوهش این است که فرهن چه نقاش و جایگااهی در روابط میان دو کشور ایفا میکند. فرضیه پژوهش بیانگر این است که فرهن در فرایند رواباط تاارییی ایران و چین منجر به شکل گیری میراث مشترک فرهنگی بین دو کشور گردیده است. یافته های ایان پژوهش توصیفی – تحلیلی که با بهره گیری از رویکرد سازه انگاری در روابط بین الملل به رشته تحریار درآمده است حاکی از این نتیجه است که میراث مشترک فرهنگی شکل گرفته میان دو کشور و به رغم برخی تضادهای موجود منجر به هم گرایی دو کشور در حوزه های گوناگون شده است.

نوشتار حاضر با بهره گیری از رویکرد توصیفی و تحلیلی و ابزار کتابخانه ای تلاش دارد عملکرد جنبش عدم تعهد بعد از جنگ سرد و آینده آن را نقد و بررسی نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد جنبش عدم تعهد در نظام جدید بین المللی در حقیقت به عنوان یک نیروی سوم در مقابل دیگر قطبها، اتحادیه ها، معادلات و ترتیبات اقتصادی- سیاسی جهانی به ایفای نقش میپردازد و در تلاش است که رفتار قدرتهای بزرگ را در ارتباط با موضوعات جهانی تعدیل کنند. در فضای بعد از جنگ سرد، این سازمان کنش گری قابل توجهی داشته و با توجه به این که در حال حاضر دو سوم دولتهای دارای حاکمیت جهانی یعنی حدود بیش از صد کشور جهان در این اتحادیه عضویت دارند، بسیاری از کارشناسان مطرح بین المللی، بر این اعتقادند که جنبش عدم تعهد نقشی موثر در تعدیل رفتار قدرتهای بزرگ، تحقق اهداف توسعه ای و سیاسی کشورهای جهان سوم و یا جهان در حال توسعه و تامین کننده منافع جمعی کشورهای جنوب است.

با توجه به اینکه افراد و نخبگان سیاسی دارای اصول نسبتا ثابت فکری هستند، لذا مباانی فکاری و فلسفی آنان و ارزشها و عناصر فرهنگی یک جامعه مطمئنا در شکلگیری دیدگاه های سیاست خارجی شان تاثیر گذار خواهد بود. لذا شناخت مبانی فکری و اندیشه فلسفی رهبران ونخبگان سیاسی میتواند در بررسی سیاست خارجی هر کشوری مثمر ثمر باشاد. باا ایاو اوصاا میتاوان گفات، ییوناد میاان متغیرهای فرهنگی و سیاست خارجی از سه طریق مطالعه اعتقادات و اسطوره ها، تصاویر و برداشت ها و در نهایت عادات و ایستارها مورد بررسی قرار داد. و ایو فرهنگ است کاه از طریاق باورهاا، اساطوره ها، قواعد وهنجارها بر اندیشه و رفتار سیاستمداران اثر میگذارد. لذا در خصوص جمهوری خلاق یایو باه عنوان مطالعه موردی ایو سوال مطار اسات کاه آیاا زمیناه های تااریخی و مباانی فکاری لاصال از اندیشه های کنفوسیوس و دیگر اندیشه های رایج در ایو کشور بر سیاست خارجی ایو کشاور تاثیرگذار بوده است و یا خیر. و در صورت ایفای نقش، ایو اثرگذاری را در کدام بخاش از سیاسات خاارجی ایاو کشور میتوان مشاهده نمود.

توسعه علمی بی شک یکی از مهمترین ارکان توسعه و پیشرفت کشورها محسوب گردیده و نقش اساسی را در رشد و شکوفایی حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها ایفا می نماید. اما متاسفانه عوامل و موانع متعددی توسعه علمی ایران به ویژه در حوزه علوم انسانی را با مشکل مواجه نموده اند. هدف این مقاله بررسی و تبیین موانع ساختاری و سیاسی توسعه علمی ایران در چارچوب نظریه نهادگرایی است. یافته های تحقیق نشان می دهد عوامل ساختاری چون تعدد مراکز تصمیم گیر در امر توسعه علمی، ساختار دانشگاه ها و آئین نامه ارتقاء اساتید در کنار تاثیر عوامل سیاسی در انتخاب روسای دانشگاه ها، دانشکده ها و اساتید، سیاست گسترش کمی دانشگاه ها و نیز نحوه جذب دانشجو به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی از مهمترین موانع توسعه علمی در حوزه علوم انسانی می باشند. بر این اساس، با هدف برون رفت از این موانع، توجه و تلاش همه جانبه و ویژه تصمیم گیران و تصمیم سازان حوزه علمی کشور جهت رفع موانع ساختاری و سیاسی توسعه علمی در حوزه علوم انسانی ضروری است.