فهرست مطالب

پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی - سال چهارم شماره 2 (پیاپی 14، تابستان 1390)

مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 14، تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/08/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • فرشته غیاثوندغیاثی، سیدجمال فرج الله حسینی صفحه 1
    پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل، موانع و محدودیت های توسعه اشتغال در تعاونی های تولیدی کشاورزی ایران، در چارچوب پژوهش های توصیفی- پیمایشی انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش 250 تعاونی از تعاونی های تولیدی شش استان کشور هستند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب از شش منطقه کشور انتخاب، و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. ضریب آلفای کرونباخ، به منظور تشخیص پایایی پرسشنامه ها برابر با 86/0 محاسبه گردیده است. روایی محتوایی پرسشنامه نیز با نظرخواهی از کارشناسان و اساتید مرتبط با موضوع، تایید شده است. پس از تکمیل پرسشنامه ها و گردآوری داده ها از نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها بر اساس تکنیک تحلیل عاملی از نوع اکتشافی بهره گرفته شد. نتایج مربوط به تحلیل عاملی موانع و محدودیت های کارآفرینی تعاونی ها، منجر به استخراج هفت مانع شد. این موانع به ترتیب اهمیت عبارتند از: مانع اطلاع رسانی، فنی، مالی، ساختاری، بازاریابی و فروش، مدیریتی و قانونی که در مجموع 547/76 درصد واریانس کل موانع و محدودیت های اشتغال زایی تعاونی های تولیدی کشاورزی را تبیین نموده اند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که سه مانع اطلاع رسانی، مالی و فنی به عنوان متغیر مستقل در سه گام وارد معادله شدند و در مجموع 30 درصد از تغییرات موانع تاثیرگذار بر توسعه فعالیت های تعاونی را تبیین کرده اند. موانع مالی، فنی و اطلاع رسانی، و قانونی نیز در مجموع 50 درصد از تغییرات موانع تاثیرگذار بر متغیر وابسته افزایش تعداد اعضاء را تبیین نموده اند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، توسعه اشتغال، تعاونی های تولیدی کشاورزی، موانع و محدودیت ها، تحلیل عاملی
  • سید مجتبی منزوی، سیدمهدی میردامادی صفحه 15
    پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر کیفیت خدمات اعتباری صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی کشور انجام گردیده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نقطه نظر روش جمع آوری اطلاعات، از نوع پیمایشی و از لحاظ آماری جزء پژوهش های توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی سراسر کشور به تعداد 215 نفر تشکیل دادند. تعداد کل صندوق های کشور 35 مورد بود. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بیان گر این موضوع بود که بین متغیر وابسته کیفیت خدمات اعتباری صندوق ها و متغیرهای مستقل اعتماد و اطمینان متقابل بین خود تشکل ها و صندوق ها، و همچنین مشارکت تشکل ها در صندوق، فراگیر بودن تشکل های عضو، آگاهی ارکان تشکل های عضو و مدیران صندوق، سرمایه اولیه صندوق ها، سرمایه تشکل ها و دولت در صندوق، و نسبت سهام آن ها با یکدیگر، افزایش سرمایه صندوق، نسبت سهام هر یک از زیربخش ها، میزان و مدت زمان و اعطای به موقع تسهیلات، سهولت تضمین ها، نوع تسهیلات، ارزیابی صحیح مشتری، مدیریت صندوق توسط خود تشکل ها، ترکیب و سطح تحصیلات اعضاء هیات مدیره صندوق، تجربه اعضاء هیات مدیره صندوق در بخش کشاورزی و سابقه مدیریت آن ها در تشکل های کشاورزی، نظارت و نقش مشورتی شرکت مادر تخصصی در صندوق، مدیریت و تجمیع سرمایه، سهولت پرداخت تسهیلات و حمایت صندوق در مواقع بحرانی از تشکل ها، رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. اما بین کیفیت خدمات اعتباری و نرخ کارمزد تسهیلات، رابطه معنی دار و منفی دیده شد. نتیجه حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که چهار متغیر اعطای به موقع تسهیلات، سهولت پرداخت تسهیلات، تعامل و اعتماد متقابل بین تشکل ها و سابقه مدیریت اعضاء هیات مدیره صندوق در تشکل های کشاورزی بر کیفیت خدمات اعتباری موثر بوده اند و حدود 40 درصد تغییرات متغیر وابسته این تحقیق را تبیین نموده اند.
    کلیدواژگان: کیفیت خدمات اعتباری، صندوق حمایت، توسعه بخش کشاورزی، مدیران صندوق ها
  • سید حسن حسینی خشت مسجدی، مریم امیدی نجف آبادی، مجیدرضا خوش خلق صفحه 29
    با گذشت 12 سال از ترویج پروژه کشت توام ماهی و برنج در استان گیلان، تنها در 397 مزرعه به مساحت 500 هکتار از اراضی شالیزاری گسترش یافته است. در حالی که بر اساس بررسی کارشناسان مشاور، حداقل 10 درصد اراضی شالیزاری استان (23 هزار هکتار)، دارای شرایط لازم برای اجرای پروژه کشت توام ماهی و برنج می باشد. شناسایی الزامات ترویج کشت توام ماهی و برنج تصمیمی منحصرا فن گرایانه نیست، بلکه عوامل متنوعی بر آن تاثیر دارند که با شناخت عوامل و ویژگی های موثر می توان به شناسایی الزامات ترویج کشت توام کمک نمود. هدف این تحقیق شناسایی الزامات ترویج کشت توام ماهی و برنج از دیدگاه کارشناسان کشاورزی استان گیلان بوده که از روش تحقیق توصیفی، همبستگی و با استفاده از پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن تایید شد، صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان اداره کل شیلات، کارشناسان زراعت و ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان بودند که از طریق توزیع پرسشنامه، بین تعداد 272 نفر، تعداد 250 پرسشنامه دریافت و مورد مطالعه قرار گرفتند. تحلیل عاملی، الزامات ترویجی را به 8 عامل طبقه بندی کرد. از بین مجموع هشت عامل الزامات ترویج کشت توام، مهم ترین عامل شیوه های آموزشی بوده که 16/55 درصد از کل واریانس را تبیین می نماید و نتایج نشان می دهد که بیشترین تاثیر را در ترویج کشت توام ماهی و برنج دارد.
    کلیدواژگان: کشت توام ماهی و برنج، الزامات، کارشناسان کشاورزی، گیلان
  • مرضیه اسدزاده، رضا مقدسی، مهدی کاظم نژاد صفحه 43
    این مطالعه به بررسی مسایل بازاریابی گوجه فرنگی در استان خوزستان (شهرستان های شوشتر و دزفول) پرداخته است. بدین منظور، خدمات بازاریابی گوجه فرنگی، مسایل و مشکلات آن مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مقادیر حاشیه کل بازاریابی، حاشیه خرده فروشی، حاشیه عمده فروشی، سهم عوامل بازاریابی، ضریب هزینه بازاریابی و کارایی تکنیکی، قیمتی و کل برای این محصول محاسبه گردید. تابع حاشیه بازاریابی با استفاده از الگوهای مارک آپ (اضافه بها)، حاشیه نسبی و هزینه بازاریابی، نیز برآورد گردید. آمار و اطلاعات مورد نیاز برای این مطالعه به دو صورت اسنادی با مطالعه منابع آماری و پیمایشی از طریق نمونه گیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه برای 50 تولیدکننده، 40 عمده فروش و 36 خرده فروش جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میانگین قیمت تولیدکننده 870 ریال، میانگین قیمت عمده فروش 2120 ریال و میانگین قیمت خرده فروش، 5210 ریال است که در این میان سهم تولیدکننده از قیمت نهایی 69/16 درصد، سهم عمده فروش 24 درصد و سهم خرده فروش 30/59 درصد می باشد. در سطح خرده فروشی کارایی قیمتی با 8/90 درصد بالاترین میزان را داشته و پس از آن به ترتیب کارایی فنی 87/87 درصد و کارایی کل 65/77 درصد قرار دارند. نتایج تخمین تابع حاشیه بازاریابی نشان می دهد که حاشیه بازاریابی در مدل های مارک آپ و حاشیه نسبی با قیمت خرده فروشی رابطه مستقیم دارد.
    کلیدواژگان: حاشیه بازاریابی، ضریب هزینه بازاریابی، الگوی اضافه بها، الگوی حاشیه نسبی، الگوی هزینه بازاریابی
  • شهاب ایلکا، غلام رضا دین پناه * صفحه 55

    هدف این تحقیق پهنه بندی سکونت گاه های مرزی کشور می باشد. کلیه بخش های مرزی کشور صرف نظر از مرزهای آبی کشور که تعداد آن به 100 بخش محدود شده، منطقه مرزی و سکونت گاه های روستایی آن در فرایند تحقیق قلمداد شدند. این تحقیق در سال 1388 انجام گرفته است. جهت پهنه بندی سکونت گاه های مرزی کشور از روش TOPSIS استفاده شد. نتایج نشان داد که بر اساس میزان محاسبه شده، میزان حداقل آن یعنی 12/0 برای بخش صالح آباد شهرستان مهران از استان ایلام و حداکثر 47/0 برای بخش خبوشان شهرستان فاروج از استان خراسان شمالی می باشد و میانگین آن برابر 32/0 است. دامنه نوسان سطح توسعه یافتگی سکونت گاه های روستایی100 بخش مرزی کشور، 348/0 برآورد شد. همچنین 46 بخش مرزی کشور شاخص توسعه یافتگی کمتر از حد متوسط و 44 بخش دارای شاخص بیش از حد متوسط می باشند. تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین سطح توسعه یافتگی استان ها وجود داشت، به طوری که بیشترین سطح توسعه یافتگی بخش های مرزی به استان های خراسان شمالی و آذربایجان شرقی، و کمترین آن به استان های ایلام و سیستان و بلوچستان تعلق داشتند.

    کلیدواژگان: پهنه بندی، سکونت گاه های مرزی کشور، روش تاپسیس
  • احمدرضا عمانی صفحه 69
    هدف اساسی این تحقیق تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای هیات علمی کشاورزی در فعالیت های علمی و پژوهشی، و بررسی موانع موجود در نظام آموزش عالی کشاورزی می باشد. روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی و علی ارتباطی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی و علوم آب دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر می باشد (51N=). با استفاده از روش تمام شماری، 51 پرسشنامه توزیع گردید و در نهایت به علت این که 8 نفر حاضر به پاسخگویی نشدند، 43 پرسشنامه جمع آوری و تحلیل شد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که از لحاظ روایی و پایایی در سطح مطلوبی بوده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش بین میزان علاقه به فعالیت های علمی و پژوهشی، میزان استفاده از سایت های اینترنتی، میزان ارتباط با مراکز تحقیقاتی، سن، سطح مدرک تحصیلی، علاقه به فعالیت های آموزشی و میزان درگیری در فعالیت های اجرایی با مشارکت در فعالیت های علمی و پژوهشی در سطح 001/0 رابطه معنی داری حاصل شد. همچنین به ترتیب اولویت مهم ترین موانع موجود در اجرای فعالیت های علمی و پژوهشی در نظام آموزش عالی کشاورزی شامل عدم دسترسی به امکانات و تجهیزات برای اجرای فعالیت های پژوهشی، دیوان سالاری شدید و مسایل اداری دست و پاگیر، زیرساخت های اجتماعی و فرهنگی نامناسب و هزینه بر بودن فعالیت های پژوهشی مشخص شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون، متغیرهای مستقل میزان علاقه به فعالیت های علمی و پژوهشی، سطح مدرک تحصیلی، میزان ارتباط با مراکز تحقیقاتی و میزان استفاده از سایت های اینترنتی به طور تعاملی 61 درصد تغییرات متغیر وابسته میزان مشارکت در فعالیت های علمی و پژوهشی را تبیین می نمایند.
    کلیدواژگان: اعضای هیات علمی، نظام آموزش عالی کشاورزی، فعالیت های علمی و پژوهشی
  • شهناز شیری، مسعود بیژنی، حامد چهارسوقی امین صفحه 85
    هدف از این پژوهش، ارزشیابی اثربخشی طرح محوری گندم در استان ایلام از دیدگاه کارشناسان ناظر می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی، همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارشناسان ناظر استان ایلام (1100=N) در سال زراعی 1385-1381 بودند که از این جامعه، تعداد 135 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه بود که روایی آن توسط اساتید صاحب نظر و پایایی آن پس از انجام یک پیش آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (89/0=α) مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین مراجعه ناظران طرح به کشاورز، میزان استفاده کارشناسان ناظر از وسایل کمک آموزشی، نگرش کارشناسان ناظر در طرح محوری گندم، میزان ارتباط کارشناسان ناظر با سایر مراکز آموزشی، میزان بهره گیری ناظران طرح محوری گندم از روش های متنوع آموزشی، تعداد کشاورزان تحت پوشش کارشناسان ناظر، میزان حمایت های فنی جهاد کشاورزی از کارشناسان ناظر، میزان اراضی تحت نظارت کارشناسان، میزان موانع و مشکلات طرح از دیدگاه کارشناسان ناظر با اثربخشی طرح، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
    کلیدواژگان: ارزشیابی اثربخشی، طرح محوری گندم، کارشناس ناظر، استان ایلام
  • محمدرضا سلیمان پور، سلیمان رسولی آذر صفحه 97
    مطالعه حاضر به منظور شناسایی خطرات احتمالی ناشی از بیوتکنولوژی و بررسی نقش این خطرات در تولید و کاربرد محصولات بیوتکنولوژی از دیدگاه کارشناسان ترویج وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است. این تحقیق از نوع کاربردی می باشد و به روش علی، ارتباطی انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان ترویج وزارت جهاد کشاورزی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که پس از تایید روایی و پایایی آن به کار گرفته شد. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه کارشناسان، مهم ترین خطرات موجود در بیوتکنولوژی کشاورزی اثرات از قبل برنامه ریزی نشده در منابع پایه ای و از بین رفتن برخی حشرات و جانداران مفید همراه با آفات هستند. نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره حاکی از آن است که دو متغیر کاهش تنوع زیستی و تغییر تصادفی ژن های خواب رفته، 1/56 درصد از تغییرات متغیر تولید محصولات بیوتکنولوژیک را تبیین می کنند. ضمن این که بر اساس تحلیل رگرسیون دیگر، 1/52 درصد واریانس متغیر کاربرد بیوتکنولوژی در کشاورزی، توسط متغیرهای «به مخاطره افتادن آسایش حیوانات» و «کاهش تنوع زیستی» تبیین گردید.
    کلیدواژگان: بیوتکنولوژی، محصولات بیوتکنولوژیک، خطرات، کارشناسان ترویج
|
  • F. Ghiasvand-Ghiasy, S. J. F. Hosseini Page 1
    Managers of agricultural cooperatives were surveyed in order to explore their perception about the barriers and constraints in creating employment in agricultural cooperatives of Iran. The methodology used in this study involved a combination of descriptive and quantitative research. The total population was 250 cooperatives in six provinces in Iran. Based on the perception of the respondents and ordinal factor analysis, the factors were categorized into seven groups, namely informative, technical, marketing, structural, management, regulatory and financial that ordered by the magnitude of their impact. The result of multiple regression showed that 3 variables, include informative, financial and technical barriers as independent variables entered in regression equation in 3 steps and totally had determined 30 percent of changes in perception of respondent about constraints in creating employment in agricultural cooperatives.
  • S. M. Monzavi, S. M. Mirdamadi Page 15
    The purpose of this study was to assess the factors influencing the quality of credit services by funds for supporting agricultural development. This is an applied research with descriptive/correlative and survey methods. The research population consisted of all 215 managers of these funds. A questionnaire was prepared to collect the information, and data was analyzed by using the SPSS soft ware. The results of the correlation indicated that there was a positive relation between independent variable of quality of credit services and mutual respect among associations and fund, participation of associations in the funds activities, diversifies range of membership, awareness of the members and funds managers, initial capital of the funds, the government and associations capital in the funds, increasing capital of the funds, duration time and amount of facility payment, kind of facilities, proper assessment of customers, management of the funds by associations, the educational level of the fund's managers, experiences of the fund's managers in agricultural sector, working experience in agricultural associations, monitoring and consultative role of holding company in fund, ease in payment and supporting of associations during crises as dependent variables. The results of multiple stepwise regression shows that on time service payment, ease in payment, mutual respect between association, and duration time of their management in agricultural sector predicated 40 percent of dependent variable.
  • S. H. Hosseini Khesht-E-Masjedi, M. Omidi Najafabadi, M. R. Khoshkholgh Page 29
    Rice-Fish aqua culture is practiced mainly to improve the income of small farmers. It requires very little input and provides off-season employment to farm labors. It has been observed that combination of rice and fish farming is mutually beneficial. Although, in implementation, it can be faced many challenges and it demands several requirements. This study was conducted to identify requirements of promoting integrated rice-fish farming in Gilan province. To achieve this aim, a theoretical framework is presented, based on previous research. The research population included all the experts in Gilan’s Department of Agriculture (N=272) using a census study. The initial and follow-up mailing generated 250 useable responses from experts. The factorial analysis classified the requirements into eight latent variables named: educational methods, culture, facilitating role, communication skills, human recourse development, economic, transfer of technology, infrastructure requirements.
  • R. Moghaddasi, M. Asad-Zadeh, M. Kazemnejad Page 43
    The purpose of theis study was to analyze the factors influencing the tomato's marketing problems in Shushtar and Dezful Townships, Khuzestan province. Moreover, values of wholesale and retail marketing margins as well as share of marketing agents in total margin, marketing cost coefficient, technical, price and total efficiency are computed. The marketing margin function based on mark up, relative margin and marketing cost models have been estimated. Required data are gathered using documentary and survey methods. By random sampling and questionnaire was completed by 50 producers, 40 wholesalers and 36 retailers. The main findings revealed that the average price of sample producers is 870 Rial, while same figure for wholesalers and retailers is 2120 and 5210 Rial, respectively. Share of producers, wholesalers and retailers in final price is 16.69, 24 and 59.30 per cent, respectively. The highest efficiency at retail level refers to the price efficiency which is 90.8 percent then is total efficiency (77.65 percent) and technical efficiency (86.87 percent). The estimated marketing margin functions show the positive relation between marketing margin and retail price.
  • Sh. Ilka, Gh. Dinpanah Page 55

    The purpose of this research is to fractionize borders areas by using TOPOSIS technique. All borders areas including 100 districted border fractions and rural villages– except sea borders. The results based on calculated showed that this amount are 0.12 (for minimum) for Saleh-Abad district of Mehran city in Ilam province and 0.47 (for maximum) for Khabushan district of Faarooj city in Khorasan province. The average is 0.32. Therefore the changing range of rural areas developing level has been estimated 0.348 for 100 country border fractions. Also 46 border fractions were under average developing index and 44 border fraction were upper than this index. Analysis of variance showed the significance difference among province developing index. The Northern Khorasan and Eastern Azarbaijan provinces had the highest and Sistan-O-Baluchestan had the lowest developing level among province border fractions.

  • A. R. Ommani Page 69
    The main objective of this article is to analyze factors affected the participation of faculty members in scientific and research activities and investigation of barriers. The research design was a descriptive and correlation surveying method. Faculty members of Islamic Azad University, Shoushtar Branch were the target population for this study. By census method all of population were surveyed (N=43). The main result of the study revealed that there was significant correlation between the interested in scientific and research activities, rate of using web sites in internet, relationship with research centers, age, educational level, interested in educational activities with level of participation of faculty members in scientific and research activities. The variables interested in scientific and research activities, rate of using web sites in internet, relationship with research centers and educational level explained for 61 percent of changes in participation of faculty members in scientific and research activities.
  • Sh. Shiri, M. Bijani, H. Chaharsoughi-Amin Page 85
    The purpose of this study was to assess the effectiveness wheat self sufficiency plan from the point of view of agricultural advisor specialists in Ilam province. Descriptive-correlation method was used in this study. The sample population of the study was 135 advisors who participated in the plan within 2001-2006. The instrument (questionnaires) validity was confirmed and corrected based on opinion of a panel of experts. A reliability analysis was conducted and Cronbach's alpha coefficient value was measured to be 0.89. The result of Spearman correlations test show that there was a positive relationship between dependent variable and contacts of advisors with farmers, using educational tools, the attitude of advisors regarding plan, advisors contacts with educational centers, using different educational methods by advisors, the number of farmers under coverage of advisors, technical support of department of agriculture, the amount of land under advisor’s supervision, knowledge about plan’s problems and obstacles as independent variables.
  • M. R. Soleiman-Pour, S. Rasouli-Azar Page 97
    This study was done to identify the possible risks in production and application of biotechnology from the viewpoint of extension experts in ministry of agriculture. This study was an applied type research and was done by casual/correlative method. The population of the research was all extension experts of the ministry of agriculture. The tool for data collection was questionnaire that was used after confirmation of its validity and reliability. The findings of the study indicated that from the viewpoint of experts, the most important risks in agricultural biotechnology applications were the effects of unintended risks on basic resources and the loss of some beneficial insects and organisms with pests. The results of multiple regression analysis indicated that the two variables of biodiversity reduction and random change of sleeping genes explain 56.1 percent of variations of the production of GMO products. Meanwhile, based on another regression analysis, 52.1 percent of variance of the biotechnology application in agriculture is explained by the variables of risks to animal welfare and biodiversity reduction.