فهرست مطالب

راهبرد دفاعی - پیاپی 24 (بهار 1388)

فصلنامه راهبرد دفاعی
پیاپی 24 (بهار 1388)

  • 222 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1388/03/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • دکترسیدضیاءالدین قاضی زاده فرد صفحه 1
    موضوع برنامه ریزی در سازمان ها در قرن بیستم به شکل های گوناگون توسعه یافت، ولی موضوع برنامه ریزی راهبردی در خلال سه دهه ی اخیر بیش تر مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود، موضوع برنامه ریزی راهبردی در سازمان های نظامی کم تر مورد اقبال صاحب نظران و فرماندهان و مدیران در این سازمان ها واقع شده است. در حالی که این سازمان ها با محیط های پویا، متغیر و پرتلاطم تری مواجه می باشند و اثربخشی این نوع برنامه ریزی در آن ها می تواند چشم گیرتر باشد.
    در این مقاله با مروری بر نظریه های مربوط به برنامه ریزی راهبردی، به ارائه ی تعریف و ویژگی های آن پرداخته و ضمن بررسی جایگاه برنامه ریزی راهبردی در سازمان ها، فرآیند آن به اجمال معرفی گردیده و با ارائه ی الگویی برای این کار، گام های لازم برای تدوین برنامه های راهبردی و مراحل گوناگون آن در سازمان های نظامی پیش نهاد شده، در انتها نیز محاسن و نقاط قوت و نیز دام ها و موانعی که بر سر راه برنامه ریزی های راهبردی در سازمان های نظامی وجود دارند، معرفی و شرایط لازم برای موفقیت در برنامه ریزی راهبردی مؤثر پیش نهاد شده اند.
    کلیدواژگان: برنامه، برنامه ریزی، برنامه ریزی راهبردی، سازمان های نظامی
  • دکترابراهیم متقی، محمود عسگری صفحه 31
    سیاست دفاعی، بخشی از سیاست های کلان دولت ها برای نیل به اهداف سیاسی است که در این راستا باید منابع و ابزار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی را به خدمت گیرند. سیاست دفاعی از جمله الزام های دست یابی به اهداف و منافع ملی، دفع تهدیدها و تامین امنیت ملی می باشد. برای فهم سیاست دفاعی باید اجزا و عوامل تشکیل دهنده ی آن را شناخت. هدف اصلی این مقاله تبیین سیاست دفاعی با تاکید بر برنامه ی چهارم توسعه ی کشور و ارائه ی پیش نهادهایی برای برنامه ی پنجم می باشد. نگارندگان در این مقاله پس از ارائه ی تعریفی از سیاست دفاعی به تبیین تاثیر محیط امنیتی بر سیاست دفاعی پرداخته اند. در ادامه عوامل تشکیل دهنده ی سیاست دفاعی و رویکرد ج.ا.ایران در مورد هر یک از آن ها مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت نیز توصیه هایی به تنظیم کنندگان برنامه ی پنجم توسعه ارائه شده است. مقاله با این نتیجه گیری به پایان می رسد که سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تدافعی بوده و مبتنی بر نیروی انسانی است.
    کلیدواژگان: سیاست دفاعی، برنامه ی چهارم و پنجم توسعه، محیط امنیتی، تهدید، نیروی انسانی
  • دکترمحمد قصری، رضا دوستدار صفحه 69
    بررسی مؤلفه های سند چشم انداز 1404 ج.ا.ا حاکی از توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران به امنیت مبتنی بر توسعه ی پایدار و جنبه ی ایجابی امنیت می باشد. از دیدگاه الگوی توسعه ی پایدار، پیوستگی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی، در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی رو به گسترش است. با چنین واقعیت هایی، جهت گیری های توسعه ای ملی باید کل نگر، همه سونگر، برون نگر و آینده نگر باشد. از این رو چشم انداز، سرشتی چندبعدی داشته و شرایط تحقق یافتن آن هم چندبعدی است. هدف نهایی چشم انداز بیست ساله ی کشور نیز توسعه ی پایدار در همه ی زمینه ها می باشد. در پاسخ به این پرسش که امنیت چه جایگاهی را در سند چشم انداز 1404 ج.ا.ایران به خود اختصاص می دهد؟، نویسنده به مفهوم، ویژگی ها، ابعاد و رویکردهای امنیت پرداخته و ضمن بیان ویژگی ها و کارکردهای سند چشم انداز، رویکرد غالب امنیتی و مؤلفه های امنیتی در چشم انداز 1404 ج.ا.ایران را مورد بحث قرار داده است.
    کلیدواژگان: چشم انداز، امنیت، توسعه ی پایدار، امنیت ایجابی، امنیت سلبی، امنیت ملی پایدار
  • دکتررحمن قهرمانپور صفحه 101
    منطقه گرایی مفهومی است که در دوران جنگ سرد هم وجود داشت، اما با پایان نظام دوقطبی شتاب و جامعیت بیش تری پیدا کرده است و حوزه های گوناگونی چون سیاست و حتی فرهنگ و سیاست های اجتماعی را دربر گرفت. این مفهوم در سندهای اصلی جمهوری اسلامی نیز وارد شده و مورد توجه سیاست گذاران قرار گرفته است. مانند بسیاری از کشورها، در ایران هم برداشت ویژه ای از کارکرد منطقه گرایی وجود دارد. مطالعه ی اسناد سه گانه ی برنامه ی چهارم، سند چشم انداز بیست ساله و برنامه ی پنجم نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه ای برای منطقه گرایی اقتصادی در جنوب غرب آسیا قائل شده، اما در منطقه گرایی سیاسی و فرهنگی بیش تر به جهان اسلام به عنوان یک سطح جداگانه نظر دارد.
    کلیدواژگان: منطقه، منطقه گرایی، توسعه، هم کاری، تعامل گرایی، مقاومت، سلطه، ایران
  • دکترمحمدرضا ولوی، فرزاد طرهانی صفحه 131
    دگرگونی های پر شتاب علوم و فناوری بر تمامی اصول، رهنامه ها، سیاست ها و تاکتیک های نظامی تاثیر گذاشته است. از این رو، توجه به توسعه ی علوم و فناوری های دفاعی دارای اهمیت ویژه ای می باشد. در آستانه ی ورود به برنامه ی پنجم و با شناخت راه های میان بر، باید یک حرکت جهشی انقلابی را در جهت اقتدار دفاعی برنامه ریزی نمود. با توجه به رویکرد برنامه ی پنجم مبتنی بر مساله محوری و بر مبنای مطالعات انجام شده و استفاده از دیدگاه صاحب نظران، حوزه های مورد بررسی در این نوشتار «سیاست گذاری فناوری، تجاری سازی دست آوردهای پژوهشی، انتقال، اشاعه، جذب و بومی سازی فناوری، ارتقای ظرفیت بنگاه های موجود، توسعه ی صادرات محصولات مبتنی بر فناوری و توسعه ی کارآفرینی های مبتنی بر فناوری» هستند که در حوزه ی دفاع به طور عمیق تر و با ملاحظات ویژه ی خود به آن ها پرداخته شده است. در تعیین این موارد فرض بر این است که عملکرد مناسب در این حوزه ها موجب ارتقای وضعیت توسعه ی علم و به کارگیری فناوری در بخش دفاع و بالطبع در کشور خواهد شد.
    کلیدواژگان: علم و فناوری، راهبردها و سیاست ها، تحقیقات، تولید علم، اقتدار دفاعی
  • سیاوش دانیالی صفحه 155
    در دنیای امروز، برخی کشورها به دلیل برخورداری از فناوری های سطح بالا، تسلیحات پیشرفته و... در موقعیت ناهمترازی نسبت به سایر بازیگران قرار دارند. کشورهای ضعیف تر در شرایط مواجهه ی احتمالی با این قدرت ها، تلاش می نمایند با استفاده از روش ها و ابزارهایی بر نقاط ضعف طرف قوی تر ضربه وارد کنند. نگارنده در این مقاله کوشیده است این نوع نبرد را که از آن با عنوان نبرد ناهم گون نام برده می شود، به عنوان رویکردی مناسب کشورهایی مانند ج.ا. ایران در مواجهه با قدرت های بزرگ تبیین کند. در این راستا ابتدا در مورد تعریف و اشکال ناهم گونی و تهدیدهای ناهم گون و ویژگی های آن ها توضیح داده شده است. در ادامه، تعریف و ویژگی های نبرد ناهم گون مورد بحث قرار گرفته و مطالبی نیز درباره ی تفکر ناهم گون به عنوان یکی از مبانی نبرد ناهم گون ارائه شده است.
    کلیدواژگان: ناهم گونی، نبرد ناهم گون، اطلاعات، تهدید، تفکر ناهم گون، راهبرد
  • معرفی و ارزیابی کتاب
  • اصغر افتخاری صفحه 191
  • عسگر قهرمانپور صفحه 207
|
  • S. Z. Ghazizadeh Fard Page 1
    During the 20th century، the idea of planning within the organizations was developed، however، strategic planning has been considered only from 3 decades ago. While the military organizations are facing dynamic، changing and turbulent environments and the effect of strategic planning on these organizations are remarkable، strategic planning was even less considered within the military organizations. The paper aims to consider theories of strategic planning and its definition as well as its role and function within the organizations. Finally the paper introduces a model for strategic planning along with concrete steps for that strategic planning، and then considers possible obstacles and relevant mechanisms to overcome them within military organizations.
  • I. Mottaghi, M. Asgari Page 31
    Defense policy is a part of macro policies of the countries in reaching political goals and in this way they should employ all available political، economic، cultural and military instruments. Defense policy is one of the requirements for acquiring national interests، tackling threats and achieving national security. In order to understand defense policy، one should identify its main elements. The main purpose of this paper is to illustrate defense policy in the 4th development plan and then to suggest some ideas for the 5th one. Therefore، after definition of defense policy، the influence of security environment on defense policy is studied in this paper. Then the elements of defense policy and the approaches of the Islamic Republic of Iran in this field are considered. Finally، the paper concludes that the defense policy of the Islamic Republic of Iran is defensive and based on human resources.
  • M. Qasri, R. Doustdar Page 69
    A study of the elements of the 1404 Vision of the Islamic Republic of Iran shows that the policy makers have paid attention to sustainable development and positive side of security. From the viewpoint of sustainable development، the coherence among the economic، social، cultural and environmental aspects of development is increasing at the national، regional and international levels. Therefore، the national development approaches should be holistic، inclusive، predictive and with a view to the external factors. So the Perspective plan has a multifaceted nature and the conditions for its realization are also the same and its final aim is to achieve sustainable development. In answering the question that what placement the concept of security has occupied in the above plan، the paper considers the concept، features، aspects and approaches of security and then with the introduction of the features and functions of the Perspective plan، it reviews the placement of this concept and the relevant approaches in the plan.
  • R. Ghahramanpour Page 101
    National power does have several aspects including، military، political and social. However، for many observers، the ultimate criterion for national power lies in its military aspect. And one of the important issues in the field of military power is to study and recognize its effective elements and also possibility of measuring the military power of other countries. All relevant problems and difficulties in this field are similar to those of national power measurement. Certainly one or two special variables (like number of the Army staff or number of personnel of the missile launchers of a country) can not be considered as proper criteria to evaluate military power of the countries، so does a unified variable which is not able to provide a useful evaluation about national power in general. This paper studies the fact that what elements and variable can be employed in evaluation of military power and how much they are useful in evaluation and measurement of military power of other countries.
  • M.R. Valavi, F. Tarhani Page 131
    The swift development of science and technology has influenced all military principles، procedures، policies and tactics. Therefore، attention towards development of science and technology is of a special significance. On the occasion of starting the 5th development plan along with appreciation of the short cut ways، a great leap forward in the field of defense should be planned. Given the approaches of the 5th development plan which are based on research and expertise، the main issues which are to be tackled in this paper are as follows: Policy making in the field of technology، Trade in research findings، Transfer، spreading، absorbing and developing indigenous technology، capacity building، Expansion of export and employment by use of technology. In this paper، all of these topics are applied in the military field. Finally، it is presumed in this paper that proper functioning in the above fields could lead to the improvement of science and employing it in the defense sector and in the whole country.
  • S. Daniali Page 155
    Defense policy as an indicator of defense power has a decisive role in leading the defense strategies and also it is steering possibilities and capacities towards a special direction. According to its principles، defense policy attempts to secure the country and strengthen its security. This degree of importance shows the necessity of defense policy. Of course، given the strategic level of defense policy، the relevant indicators to evaluate it are general too. In this paper، the necessity of evaluation of defense policy is discussed first، and then the focus will be on the concept and characteristics of defense policy as well as its principles، origins and indicators of evaluation of defense policy. Based on one of the findings of this paper، ignoring the evaluation of defense policy is misleading and changes priorities that finally can waste the resources. In fact، vitality of defense policy is subject to evaluation and reform of the past policies.