فهرست مطالب

مطالعات برنامه درسی آموزش عالی - پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1389)

نشریه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1389)

  • بهای روی جلد: 6,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1390/05/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • نرگس کشتی آرای، اکرم اکبریان صفحات 9-26
    هدف پژوهش حاضر تبیین تجارب یادگیری پنهان دانشجویان در جریان استفاده از اینترنت است. روش پژوهش کیفی، از نوع پدیدارشناسی است. شرکت کنندگان در پژوهش 14 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان) بودند که با روش نمونه گیری مطلوب انتخاب گردیدند. اطلاعات با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته گردآوری و با بکارگیری روش 7 مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از مجموع یافته های این پژوهش بعد از حذف کدهای مشترک 236 کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت کنندگان در پژوهش بود استخراج گردید. این مفاهیم در سه دسته اصلی: 1- یادگیری هنجارهای جدید 2- یادگیری ارزش های جدید و 3- یادگیری نمادهای کلامی جدید و نیز شش دسته فرعی: 1- افکار و عقاید جدید 2-تخلف از قوانین و مقررات 3- اخذ شیوه های جدید زندگی و فعالیت های اجتماعی 4- اخذ هویت جدید 5- جایگزینی لغات انگلیسی به جای فارسی 6- عاریه گرفتن اصطلاحات اینترنتی در محاوره های روزمره مورد توجه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد دانشجویان در جریان تعامل با اینترنت تجارب یادگیری زیادی را کسب کرده اند که در هنجارها، عقاید، باورها، اخلاق و نمادهای کلامی آن ها تاثیر زیادی داشته است.
    کلیدواژگان: تجربه زیسته، یادگیری پنهان، اینترنت، تغییرات فرهنگی، ارزش ها، هنجارها، نمادها
  • عظیمه سادات خاکباز، محمود مهرمحمدی، نعمت الله موسی پور صفحات 27-56
    یکی از رویکردهایی مورد بحث امروزی، توسعه میان رشته ای در آموزش عالی است. در سال های اخیر، تعداد زیادی دوره های میان رشته ای در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طراحی شده و در سطح دانشگاه های کشور، دانشجویان زیادی در این رشته های جدید مشغول به تحصیل هستند. اما این مسئله مطرح است که با توجه به آن که بحث تغییر برنامه درسی از سطح قصد شده به سایر سطوح، از جمله اجرا شده و تجربه شده همواره یکی از دغدغه های موجود است، در خصوص برنامه های درسی میان رشته ای از این منظر چه می توان گفت؟ هدف پژوهش حاضر این است که از طریق یک مطالعه موردی به بررسی یکی از رشته های میان رشته ای بپردازد. به این منظور، الگوی کلاین که برنامه درسی را شامل هفت سطح می داند را به عنوان چارچوب اصلی پژوهش قرار داده و با استفاده از نظریه های بارنت، تری کارسون و فولن در تغییر برنامه درسی، آن را به عنوان مبنای نظری برای بررسی تغییر برنامه درسی آموزش عالی مفهوم پردازی می کند و مورد استفاده قرار می دهد. نتایج نشان داد که برنامه های درسی میان رشته ای در آموزش عالی، تمایل زیادی به تغییر در سطوح مختلف برنامه درسی دارد که موجب تجلی تجربیات مختلفی در دانش آموختگان این رشته ها می شود. بررسی علل این تغییر و نتایج حاصل از آن برای توسعه این رشته ها ضروری است.
    کلیدواژگان: تغییر، برنامه درسی، برنامه درسی میان رشته ای، سطوح برنامه درسی، آموزش ریاضی
  • عباس شکاری صفحات 57-89
    هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی میزان بهره وری از فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری است که بین اعضای هیات علمی دانشگاه جامع و علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 87-1386 انجام گرفته است. روش پژوهش، تطبیقی-پیمایشی در رده مقطعی است و برای تطبیق از روش مطلق و انتزاعی تطبیقی «جرج بردی» استفاده شده که مراحل آن شامل: توصیف، تفسیر، هم سنجی و تطبیق است. جامعه آماری شامل 255 نفر کل اعضای هیات علمی دانشگاه جامع و علوم پزشکی کاشان است و 193 نفر به عنوان جامعه نمونه با روش نمونه گیری تصادفی ساده از طریق جدول «کوکران«انتخاب شدند. نتایج نشان داد که بین اعضای هیات علمی و علوم پزشکی دانشگاه کاشان در میزان استفاده از ICT تفاوت معنادار است و بین محل دسترسی به کامپیوتر، لپ تاپ، ایمیل و جی میل، دی جی ممو (DigiMemo)، کولدیس و... میزان استفاده از ICT در هر دو دانشگاه کاشان و علوم پزشکی تفاوت معنادار است. ولی بین سن، سابقه تدریس، آخرین مدرک تحصیلی در هر دو دانشگاه کاشان و علوم پزشکی و رشته تحصیلی فقط در دانشگاه علوم پزشکی تفاوت معنادار نیست.
    کلیدواژگان: فا، فاوا، فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزشی (فاوای آموزشی، رایانه
  • حسین مومنی مهمویی، مرتضی کرمی، علی مشهدی صفحات 90-110
    هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل کاهش دهنده فاصله بین برنامه درسی قصدشده، اجرا شده و تجربه شده آموزش عالی است. روش پژوهش زمینه یابی بود. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیات علمی، مدرسین و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه بودند. حجم نمونه پژوهش شامل 33 عضو هیئت علمی-مدرس و 98 دانشجو بود. برای اعضای هیئت علمی و مدرسین از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی و برای دانشجویان از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچند مرحله ای استفاده شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و از آزمون t تک نمونه ای، آزمون t مستقل و آزمون w (برای تعیین وزن عوامل) انجام شد. نتایج نشان داد که پنج عامل نظام برنامه ریزی درسی، روش های تدریس استادان، سبک های یادگیری و راهبردهای مطالعه دانشجویان، انگیزه پیشرفت دانشجویان در کاهش فاصله میان سطوح سه گانه برنامه درسی تاثیر دارد. در سه مولفه روش های تدریس استادان، سبک های یادگیری و انگیزه پیشرفت، تفاوت معناداری میان دیدگاه های دانشجویان و اعضای هیات علمی وجود داشت. انگیزه پیشرفت تحصیلی سپس نظام برنامه ریزی درسی و شیوه تدریس استادان به ترتیب دارای بیشترین تاثیر در کاهش فاصله بین برنامه درسی قصد شده با برنامه درسی اجرایی و تجربه شده دانشجویان آموزش عالی است.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، آموزش عالی، برنامه درسی قصدشده، برنامه درسی اجراشده، برنامه درسی تجربه شده
  • وحیده جمیری، جواد حاتمی، اسکندر فتحی آذر، محمدرضا پاکدل فرد صفحات 111-133
    پژوهش حاضر با هدف کلی بازنگری در برنامه درسی رشته مهندسی معماری برای انطباق بیشتر با نیازهای بازار کار در این رشته صورت گرفته است. روش پژوهش کیفی است و برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق با فارغ التحصیلان استفاده شد. جامعه آماری، فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز بوده است. روش نمونه گیری از نوع اشباع شده می باشد. نتایج نشان داد وضعیت فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری با توجه به نیازهای بازار کار، در حیطه دانشی مطلوب، مهارتی در حد نامطلوب و نگرشی نسبتا مطلوب ارزیابی می شود. همچنین افزودن واحد کارآموزی، طرح منظر، جامعه شناسی و روان شناسی معماری، اختصاص دروس عمومی ویژه این رشته، افزودن دروس عملی به برخی دروس نظری و تاکید بیشتر بر دروس ساختمان 1 و 2، طراحی فنی، تنظیم شرایط محیطی، آشنایی با معماری اسلامی و مصالح ساختمانی از طریق افزایش تعداد واحدها به وضعیت خروجی های رشته مهندسی معماری بهبود خواهد بخشید.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، رشته مهندسی معماری، آموزش عالی
  • وحیده علیپور، جمیله علم الهدی، محمدرضا سرمدی صفحات 134-152
    انقلاب تکنولوژیکی-اطلاعاتی که در پاسخ و تحلیل پیچیدگی های اقتصادی جامعه و فرهنگ نو پدید آمده، سراسر فعالیت انسان ها را در بر گرفته است. امروزه تکنولوژی در واقع خود جامعه است و درک و بازنمایی جامعه بدون ابزار تکنولوژیکی میسر نیست. تاثیر بی بدیل این انقلاب بر اجتماع، فرهنگ و نهادهای گوناگون جامعه از جمله نهاد آموزش و پرورش پر واضح است. این انقلاب سبب توسعه سریع فن آوری اطلاع رسانی، تبدیل جوامع صنعتی به اطلاعاتی، تغییرات جمعیتی، جهانی تر شدن فعالیت های حرفه ای، گسترش نیروهای بازار در محدوده آموزش و یا به عبارت دقیق تر سوق داده شدن آموزش به سمت تجاری شدن و تاثیرات شگرف در امر آموزش است. این تاثیرات شگرف و ورود فن آوری های نوین در امر آموزش سبب راه یابی پدیده هایی چون ماهواره، رایانه، اینترنت در آموزش و شکل گیری اشکال نوین آموزش چون آموزش مجازی است. با توجه به حضور نزدیک به یک دهه آموزش های مجازی در ایران، جامعه ایرانی شاهد تاثیر و تاثر این شیوه آموزش در ابعاد گوناگون از جمله آموزش زنان است. بر این اساس مقاله حاضر به بررسی تاثیر عامل جنسیت به عنوان عامل فرهنگی، اجتماعی بر توسعه آموزش مجازی ایران پرداخته است.
    کلیدواژگان: جنسیت، برنامه درسی پنهان، عامل فرهنگی، اجتماعی، آموزش مجازی
  • محسن آیتی، سیما قرآنی سیرجانی صفحات 153-172
    در سال های اخیر موسسات آموزش عالی تغییرات مهمی را در زمینه نقش و جایگاه خود در جوامع در حال تحول از جامعه صنعت محور به جامعه دانایی محور تجربه کرده اند. با توجه به این که دانشگاه ها منبعی از ایده های جدید و سرمایه های فکری هستند که بهره وری را در کلیت اقتصاد جهانی تحت تاثیر قرار داده و نقش استراتژیکی را در توسعه برعهده گرفته اند، اهمیت دانش و مدیریت آن در این موسسات از هر امر دیگری حیاتی تر به نظر می رسد. در عرصه آموزش عالی، مدیریت دانش به عنوان عاملی مهم در دست یافتن به مزیت های رقابتی، بهبود عملکرد دانشگاه ها و استفاده بهینه از سرمایه های فکری، مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر توجه به مبانی و اصول مدیریت دانش، ضرورت ها و چگونگی مدیریت دانش در آموزش عالی با تاکید بر برنامه های درسی تحلیل شده و میزان تاثیر فعالیت ها، چالش ها، مشکلات و موانع اجرائی آن در این نوع موسسات است. مطالعات نشان داد در عصر انفجار اطلاعات، به کارگیری مدیریت دانش، هدایت بهتر فرایند تصمیم سازی، بهبود خدمات دهی علمی و کاهش هزینه ها را در پی داشته و به طور کلی دانشگاه را در ایفای نقشی که به عهده دارد موفق تر خواهد کرد.
    کلیدواژگان: آموزش عالی، برنامه درسی
|
  • N. Keshtiaray , A. Akbarian _ Pages 9-26
    The purpose of this study was to examine hidden learning experiences of students through the usage of the internet. A purposeful sample of 14 students participated in this phenomenological study. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using the seven-stage Kelizi model. A total of 236 coded common experiences were identified. They were classified into three major categories including 1) learning new norms، 2) learning new values، 3) learning new verbal symbols and six minor ones including 1) new thoughts and beliefs، 2) breaking the rules، 3) learning new life style، 4) acquire new identity، 5) replacing Persian words with English ones، 5) applying the internet terms in everyday conversation. Results indicated that students learned a lot through the internet affecting considerably their norms، beliefs، moral principles، and verbal symbols.
  • A. Khakbaz, ., M. Mehr Mohammadi , N. Mosapour Pages 27-56
    One of popular approaches today is development interdisciplinary courses in higher education. Recently، a number of interdisciplinary courses have been developed and offered. The shift from the intended to other levels of curriculum، whether implemented or experienced، poses a new challenge with respect to interdisciplinary courses. This case study guided by the Keline model tried to conceptualize on change of curriculum in higher education. Findings indicated that interdisciplinary courses tend to change at all levels in order to expose prospective graduates to various experiences.
  • A. Shekari Pages 57-89
    The purpose of this study was to compare the efficient use of ICT in teaching-learning processes between academics of The University of Kashan and Kashan University of Medical Sciences. This study was guided by the Brady abstract method including description، interpretation، evaluation، and comparison. A sample of 193 selected at random from both universities took part in the study. Results revealed a significant difference between academics of the two universities in terms of use ICT and of access to its facilities and equipments. No difference was found between academics with regard to age، job experience، and qualifications.
  • H. Momeni Mahmoei, ., M. Karami, A. Mashhadi Pages 90-110
    The purpose of this study was to explore the role of factors decreasing the gap between the intended، implemented and experienced curriculum in higher education. A stratified random sample of 33 academics as well as a cluster random sample of 98 students from Islamic Azad University، Torbat Haydariah، participated in this survey study. An identical research instrument was administered to both samples. Results indicated that five factors of curriculum development structure، teaching methods along with learning styles، strategies، and motivation of students were effective in decreasing the gap between the three levels of curriculum. Academics and students had significantly different views on teaching methods of lecturers، and learning styles and motivation of students. Motivation followed by curriculum development structure، and teaching methods was found to be most effective in decreasing the gap between the intended، implemented and experienced curriculum in higher education.
  • V., Jomeiry. .J., Hatami. .E., Fathiazar. M., Pakdel Fard. Pages 111-133
    This study is conducted to revise in curricula in the field of Architecture to increased matching with labor market needs and science improvement to this field. The present study is qualitative method and for collecting data، the researcher used semi-structure and deep-structure qualitative interview with graduate students and the results have been categorized using phenomenological analysis. The present study needed saturated sampling، that is، the researcher stopped sampling whenever he reached richness of data. The results indicate that: 1) 10 new course from graduates has been suggested. 2) interviewees suggested some changes in the training courses. 3) interviewees wishful for remove one of those rural 1 and rural 2 courses and reduce the number of courses of 12 lessons program. 4) interviewees offered increasing of the number of units in 18 courses. 5) Transfer 9 Courses of optional courses to main courses is another suggestion that graduates in this field have. 6) interviewees recommended for 7 lessons. 7) architectural designs should shown the theoretical courses and cover what other subjects are taught to students. 8) interviewees had suggested to increase the numbers of terms to 10 to 12 semester، or classifying the field of architecture. 9) continues revised should be in the course of the field program. 10) organize the admission of architectural engineering students، both quantity and the choice method.
  • V. Alipour. Students., J. Alamolhoda. , M. R. Sarmadi. Pages 134-152
    The information technology revolution which emerged to study and solve the financial and cultural intricacies of societies، now، prevails over all human activities. The profound influences of this revolution on communities، cultures، and various institutions including education are evident. It has brought about the rapid expansion of communication technology، the growing need for new sources of information in industrialized societies، and population shift، expedited globalization of professional activities، directed education toward commercialization، and exerted considerable influences on education. The existence of such profound influences and the introduction of new technologies in education set the scene for the involvement of phenomena like satellites، computers، internet، etc. in education and the adoption of new approaches to education including virtual education. This new approach، being implemented since about a decade ago، has affected various aspects of education including education for women in Iran. This paper examines the impact of gender as a socio-cultural factor on the expansion of virtual education in Iran.
  • M. Ayati , S. Ghorani _ Pages 153-172
    In recent years higher education institutions experienced crucial changes with respect to their role and position in the shift from an industrial society to knowledge based one. The importance of knowledge management in universities is apparent as they play a strategic role in development of the society and provide new sources of ideas and intellectual properties affecting economic efficiency worldwide. As far as higher education is concerned، knowledge management is assumed an important factor regarding competitive competencies، performance improvement، and optimum use of intellectual properties. The present study discussed the importance، foundations، and principles of knowledge management with emphasis on curriculum. Findings showed that in the era of information، the use of knowledge management may facilitate decision making processes، academic services، and cost-effectiveness at universities while helping them to play their role more effectively.