فهرست مطالب

نشریه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
پیاپی 8 (پاییز و زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1393/12/13
  • تعداد عناوین: 7
|
  • ارکیده عباسپور، رحمت الله مرزوقی صفحات 7-40
    هدف پژوهش ارزیابی تاثیر جهانی شدن بر فرآیند یاددهی یادگیری در آموزش عالی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های شیراز و شهید بهشتی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه های شیراز و شهید بهشتی تهران می باشد. براساس نمونه گیری طبقه ای ساده، 250 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه های شیراز و شهید بهشتی مورد انتخاب قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه «تاثیرات پدیده جهانی شدن در بعد فرآیندهای یاددهی – یادگیری»، محقق ساخته بود. برای سنجش روایی، روش تحلیل گویه و برای سنجش پایایی نیز آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاثیر جهانی شدن بر ابعاد فرآیند یاددهی یادگیری به ترتیب در مواردی مانند: تنوع رشته و مدارک، تبادل استاد و دانشجو، تاکید بر یادگیری مداوم، سرمایه گذاری، فناوری اطلاعات، برنامه و پروژه و استاندارد شدن عناصر آموزشی می باشد. یافته ها نشان داد که بین دیدگاه اعضای هیات علمی بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی(رشته تحصیلی، سابقه تدریس و مرتبه علمی) در مورد تاثیر جهانی شدن بر ابعاد فرآیند یاددهی یادگیری، تفاوت معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، فرآیند یاددهی، یادگیری، آموزش عالی، اعضای هیات علمی
  • مقصود فراستخواه صفحات 41-54
    کمی شدن و پولی شدن بدقواره، انگاره آرمانی از تحصیل دانشگاهی در ایران را مخدوش ساخته است. گوهر علم ورزی و درس وبحث وشوق اکتشاف، بحث انگیز شده است. پدیده صندلی های خالی از نخستین آثار دوره ای پرابتلاست که در آن قرار است آموزش عالی تاوان رشد بی رویه خود را بدهد. این در حالی است هنوز خانواده ها فرزندان خود را به خارج ومنطقه وگاهی کم اعتبارترین دانشگاه ها می فرستند. اگر دانشجو خوب درس می خواند یا نمی خواند، اگر برای مدرک می آید یا در صدد خلاقیت است همه را باید در این دید که چه معنایی از دانشگاه واز بودن در دانشگاه در ذهن دارد.پرسش تحقیق حاضر این است که ادراک دانشجویان از دانشگاه ایرانی و آمدن به دانشگاه و درس خواندن در آن وفارغ التحصیل شدن از آن چیست؟ تحقیق به روش کیفی است. نویسنده با تحلیل محتوای تجارب آموزشی خویش و با استفاده از یاداشتهای حرفه ای و نیز از طریق تفسیر پدیدارشناختی گفتگوهایش با همکاران علمی و دانشجویانش، چارچوبی برای فهم پدیدارشناختی کیفیت ادراک شده دانشجو فراهم آورده است. 291 واحد معنایی از سه نوع یادداشت ثبت شده (خاطرات روزانه حرفه ای، گفتگو با همکاران هیات علمی، گفتگو با دانشجویان) به عنوان چارچوب نمونه هدفمند انتخاب شده از بازه زمانی 1383 تا 1393 رمورد تامل پدیدارشناسانه واقع شده است. کیفیت تحصیلات دانشگاهی تابعی از شبکه تودرتویی از معانی در تجربه های واقعا زیسته دانشجویی است. کیفیت برنامه درسی وآموزشی چگونه است؟ این منوط به آن است که دانشجو به تحصیل دانشگاهی چه معنایی می دهد؟ معنایی که در شبکه ای از تداعی های ذهنی از آدمها، خدمات،کارکردهای تامین نیاز، برنامه ها وبیانیه ها، عملکردها، فر صتها، امکانات وزیر ساختها، زیبایی ها، نمادها، انتظارات، آوازه ها ورخداده ها شکل می گیرد.
    کلیدواژگان: تحصیلات دانشگاهی، کیفیت، دانشجو، برنامه های آموزشی و درسی، شبکه معانی، تجربه زیست دانشجویی، پدیدارشناسی
  • مهدی سبحانی نژاد، علی کشاورز زاده صفحات 55-76
    ارزشیابی و پاسخ گویی در جهت تحقق اهداف و تعالی عملکرد نظام آموزش عالی، موضوعی کانونی در آموزش عالی است به طوری که همه متخصصان نظام آموزش عالی، بر بهبود ساز وکارهای ارزیابی آموزش عالی، تاکید دارند.
    هدف پژوهش حاضر، معرفی و شرح مدل نوآورانه ارزیابی تلفیقی مبتنی بر رویکرد سیستمی در آموزش عالی با تلفیق سه زیر سیستم«اجتماعی»،«فنی» و «مدیریتی» جهت بهبود کیفیت آموزش عالی است که با اهداف و ساختار سازمانی موسسات آموزش عالی سازگار و همساز، باشد.
    روش پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی می باشد. پژوهش با بررسی منابع داخلی و خارجی موجود در این زمینه، درصدد معرفی مدل توسعه یافته تحلیل سیستم های کیفی و ارزیابی برنامه ها با استفاده از رویکرد مذکور است. مدل ارزیابی پیشنهادی، چشم انداز جدیدی برای اجرای موثر و کارآمد رویکرد سیستمی و بهبود کیفیت در آموزش عالی، مهیا خواهد نمود.
    کلیدواژگان: مدل ارزیابی، کیفیت بخشی، رویکرد سیستمی، آموزش عالی، کیفیت
  • لیلا عیاری، سید محمد سید کلان، رسول آزاد صفحات 77-88
    هدف اصلی از انجام این تحقیق، ارزیابی از کیفیت برنامه درسی موجود در دانشگاه های مناطق محروم با رویکردی انتقادی بوده است که در این تحقیق، کیفیت برنامه درسی به معنای حداقل حد مطلوبیت در این مناطق در نظر گرفته شده است. ابعاد مورد بررسی برای ارزیابی کیفیت برنامه درسی دانشگاه ها مدیریت برنامه درسی، هدف ها، محتوا و فرایند یاددهی- یادگیری در نظر گرفته شده است. این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی در سال تحصیلی 92-1391 انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه مدرسان (کارشناسی ارشد و بالاتر) و دانشجویان (مقاطع کاردانی و کارشناسی) دانشگاه های آزاد اسلامی، پیام نور و جامع علمی -کاربردی تشکیل می دهند که از بین آنها به ترتیب 76 و 143 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، نظرسنجی به عمل آمد. یافته ها نشان دادند که مدرسان و دانشجویان از کیفیت برنامه درسی در این دانشگاه ها رضایت کافی نداشته اند و مدرسان نیز محقق شدن کیفیت برنامه درسی در این دانشگاه ها را ملزوم به تغییر و بازنگری در سیاست گذاری های آموزش عالی شدند. از بین ابعاد مورد ارزیابی کیفیت در این دانشگاه ها نیز، به ترتیب فرایند یاددهی- یادگیری، مدیریت برنامه درسی، محتوا و هدف ها نیازمند تغییر جدی بودند به طوری که از لحاظ امکانات، کتابخانه های این مراکز، تناسب دانشجو و استاد، فضای کلاس ها و وسایل کمک آموزشی کاملا محرز بوده اند.
    کلیدواژگان: کیفیت برنامه درسی، آموزش عالی، مناطق محروم، مدیریت برنامه درسی، رویکردی انتقادی
  • صدیقه کریمی، احمد رضا نصر، زنده یاد مصطفی صفحات 89-126
    این مقاله در صدد است به این سوال پاسخ دهد که اگر آموزش عالی بخواهد در انجام وظیفه خود در زمینه سازی برای تحقق جامعه یادگیری در ایران، فرصتهای یادگیری عالی را گسترش دهد و برای ارتقای کیفی آنها برنامه درسی با رویکرد یادگیری مادام العمر طراحی کند، با چه چالشهایی روبروست؟ برای پاسخ به آن در این تحقیق کمی- کیفی با روش توصیفص – پیمایشی دیدگاه های 24 نفر از صاحبنظران مشغول به کار در موسسات تحقیقاتی وابسته به دانشگاه و مدیران دانشگاه های دولتی، از طریق مصاحبه و دیدگاه 153 نفر از اعضای هیات علمی این دانشگاه ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی است آموزش عالی با چالش های عدم شناسایی نیازهای واقعی دانشجو و جامعه وبازنگری برنامه درسی متناسب با تحول در این نیازها، پیش بینی نکردن امکان انعطاف در برنامه درسی، عدم پذیرش تغییر در فلسفه و مفاهیم زیربنایی آموزش در آموزش عالی، عدم بهره گیری از متخصصان حوزه برنامه درسی برای تدوین برنامه ها، استفاده نکردن از برنامه درسی دانشگاه های معتبر جهان متناسب با شرایط و نیازهای کشور، تمایل به تمرکزگرایی در تدوین برنامه های درسی، وجود برخی مشکلات در کمیته های برنامه ریزی درسی درون وزارتخانه و دانشگاه ها و عدم وجود ارتباط درونی میان برنامه درسی آموزش عالی و مقاطع قبل از آن روبروست. میان دیدگاه های اعضای هیات علمی درباره این چالشها بر حسب متغیر های جنس، تحصیلات، مرتبه علمی، نوع دانشگاه و سابقه تدریس و مدیریت تفاوتی وجود ندارد.. آنان در مورد وجود چالش های مذکور اتفاق نظر دارند.
    کلیدواژگان: الزام های برنامه درسی، چالش، آموزش عالی، جامعه یادگیری، یادگیری مادام العمر
  • محمدحسنی، مریم شهودی، مطهره حمزه رباطی صفحات 127-147
    هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه ارتباط بین شایستگی های محوری اعضای هیات علمی و ابعاد کیفیت آموزش عالی بود. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 92-1391 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی 331 نفر برای پاسخگویی به پرسشنامه ها انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش دو پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آنها بررسی و تایید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون های t تک نمونه ای، تحلیل مانوا و رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته ها حاکی از آن بودند که:1- میانگین ابعاد اهداف، اساتید و امکانات پایین تر و بعد دانشجویان بالاتر از میانگین نظری بود؛ 2- در مورد شایستگی ها نیز میانگین بعد مدیریتی بالاتر و بعد پژوهشی پایین تر از میانگین نظری قرار داشت؛ 3- نتایج آزمون تحلیل مانوا نشان داد که ارتباط معنی داری بین ابعاد آموزشی، پژوهشی و ارتباطی با ابعاد کیفیت آموزش عالی وجود دارد؛ 4- تحلیل رگرسیون چندگانه نیز حاکی از این بود که هر یک از ابعاد شایستگی ها پیش بینی کننده های معنی داری برای برخی از ابعاد کیفیت آموزش عالی بودند.
    کلیدواژگان: شایستگی های محوری اعضای هیات علمی، کیفیت آموزش عالی
  • شناسایی ویژگی های مطلوب خدمات پشتیبانی آموزشی در دانشگاه های مجازی و مقایسه خدمات پشتیبانی آموزشی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران با آن
    صفحات 148-167
    هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های مطلوب خدمات پشتیبانی آموزشی در دانشگاه های مجازی و مقایسه خدمات پشتیبانی آموزشی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران با آن است. با توجه به تاثیر پشتیبانی آموزشی بر کیفیت آموزش و تسهیل دسترسی به آموزش عالی ارائه خدمات پشتیبانی بخش مهمی از نظام آموزشی دانشگاه های مجازی تلقی می شود. نمونه آماری این پژوهش 44 نفر از خبرگان یادگیری الکترونیکی ایران و 175 نفر از دانشجویان مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران هستند که از نظرات خبرگان برای تعیین ویزگی های مطلوب خدمات پشتیبانی و از نظرات دانشجویان مجازی برای تعیین وضع موجود خدمات پشتیبانی آموزشی مرکز آموزش الکترونیکی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات از هر دو جامعه پرسشنامه محقق ساخته 27 گویه ای است و بر اساس مدل های کروث و کارباجال (2000)، فلوید و کاسی پاول(2004) و لی(2010) تنظیم شده است. روایی پرسشنامه ها براساس نظرات ده نفر از متخصصان یادگیری الکترونیکی تایید و پایایی آنها با استفاده از آلفای کرانباخ به ترتیب 85/0 و 89/0 محاسبه شده است. تحلیل داده ها با استفاده از T تک گروهی، تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی توکی و T مستقل نشان داد که ارائه خدمات پشتیبانی باید در پیش از شروع دوره، حین دوره و پس از دوره صورت گیرد. این خدمات در مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران با وضعیت مطلوب فاصله دارد. بر اساس یافته های این پژوهش با وجود اینکه به برخی از خدمات مربوط به پیش از دوره و حین دوره توجه می شود ولی عمدتا ارائه خدمات پس از دوره مورد غفلت قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: پشتیبانی، دانشگاه مجازی، پیش از دوره، حین دوره، پس از دوره
|
  • Orkideh Abbaspour, Dr.Rahmatollah Marzoghi Pages 7-40
    The purpose of the study was to evaluate the effects of globalization on teaching-learning process in higher education from faculty members’ point of view in Shiraz and Shahid Beheshti universities. Statistical population includes all faculty members in Shiraz and Shahid Beheshti Universities and 250 faculty members in Shiraz and Shahid Beheshti Universities were selected by stratified sampling. The instruments included a research made questionnaire on “the effects of globalization in the process of teaching – learning”. The validity was assessed by Factor Analysis and Cronbach's alpha was used for reliability measurement. The results showed that the effects of globalization on the process of teaching – learning by order of priority included: variety of fields and degree, exchanges of professors and students, emphasis on continuous learning, investment, information technology, planning, project and standardization of educational elements The Finding also showed a significant difference between faculty member’s point of view, according to demographic characteristics (sex, major, record of teaching and academic rank) about the effects of globalization on teachinglearning process.
    Keywords: Globalization, Teaching, Learning Process, Higher Education, Faculty Member
  • Dr.Maghsood Farasatkhah Pages 41-54
    Overcoming quantity and money on higher education in Iran has weakened the utopic perception of academic studies. The essence of learning and teaching science, discussion in the classroom and the excitement of discovery has been problematic. Empty seats are the result of irregular growth in our higher education. Still, some parents take their children out of the country and region, and sometimes they send them not to so accreditated universities. The quality of a student 's education depends on the perception of university that s/he has in her or his mind. Research question in this study is about the students ' perceptions of the quality of university and higher education. The research was conducted using qualitative methods. The author has attempted to analyze the content of: 1. records of his professional notes, 2. conversations with colleagues and 3. conversations with students. Phenomenological framework for understanding student's perceived quality is obtained. The purposive sample consisted of 291 semantic units of three groups of Evidence related to 1383 to 1393 are has been selected. The quality of education is dependent on the meaning network, that the students experiences have formed it about people, services, functions that providing the needs, plans and manifests, performances, opportunities, facilities and infrastructures, aesthetics, symbols, expectations, reputation and events.
    Keywords: Higher Education, Quality, student, programs, courses, semantic network, student lived experience, Phenomenology
  • Dr.Mahdi Sobhaninezhad, Ali Keshavarzi Pages 55-76
    Assessment and accountability in order to achieve the goals of excellence and performance in higher education, higher education is a focal point so that all the experts in education, evaluation mechanisms to improve higher education, has been suggested. This study introduces and describes an innovative model of integrated assessment approach is based on a system of higher education with the integration of three subsystems "social", "technical" and "management" to improve the quality of higher education that aims And organizational structure of higher education institutions is compatible and consistent, is. This research is a descriptive - analytic. Study, the internal and external resources in this field, we introduce a model developed quality systems analysis and evaluation of programs using the same approach. The proposed evaluation model, a new vision for the implementation of effective and systematic approach to improving the quality of higher education will be provided
    Keywords: a model for assessing the quality of part systematic approach, higher education quality
  • Leila Ayari, Seyyed Mohammad Seyyedkalan, Rasul Azad Pages 77-88
    This paper aims to examine the Quality of universities’ curriculum by critical approach. In this research, the Quality of curriculum has been considered in minimum optimality in these regions. This research is descriptive, analytical and survey conducted. The statistical population consists of all professors and students at Islamic Azad, Payem Noor, Scientific and Applied Universities that 76 and 143 individuals were chosen randomly. The results showed that the professors and students were dissatisfied about the universities’ curriculum and the professor considered substantiation of curriculum in these universities by change and review of the higher education’s policy makings. Among Quality examination dimensions in these universities, teaching and learning process, curriculum management, content and goals required significant changes so that from equipment and library of these centers, fitness of the professors and students, classroom atmosphere and educational materials perspectives the problem was clear.
    Keywords: Curriculum Quality, Higher Education, Deprived Areas, Critical Approach
  • Sedighe Karimi, Dr.Ahmad Reza Nasr, Dr.Mostafa Sharif Pages 89-126
    Facing the twenty-first century with the development of communities, people are faced with the necessity of moving towards a learning society. University must extend the learning opportunities and improve their quality with curriculum design through applying learning society approach to be able to respond to that necessity. Researchers believe that some conditions are needed for the above curriculum to succeed. The present article attempts to answer the following question: "Which requirements and challenges does a university face with to design a curriculum with learning society approach?" In order to answer the above question a qualitative-quantitative research was carried out wherein the viewpoints of 24 higher education experts were collected through interview; in the same way the comments of 153 faculty members were taken by administering a questionnaire, the results of both were finally evaluated. The content validity of the questionnaire was confirmed by experts and the reliability was estimated via Cronbach's alpha (0.96). The results indicated that the university faces with following challenges: The non-substitution of learning instead of education; Incomplete identification of real needs of the students and society and non-revision the curriculum to suit the changing needs; Poor communication between levels of higher education curriculum and the previous degrees; Centralization in curriculum planning; Lack of flexibility in curriculum; Inadequate use of curriculum experts and disregarding role of faculty and student to develop the curricula. Statistical analysis of the survey findings also proved that there is no significant difference among the viewpoints of faculty members about these challenges, in terms of gender, education, academic ranking, type of university and experience in teaching and management.
    Keywords: curriculum requirements, challeng, higher education, learning society, lifelong learning
  • Dr.Mohammad Hasani, Maryam Shohodi, Motahareh Hamzeh Robati Pages 127-147
    The main objective of the present study, was examining of relationships between core competencies of faculty and quality of higher education. The research method was descriptive survey. Population of the study included all the students of the Urmia University in 2012-2013 academic year that using the stratified random sampling 331 persons were selected. Two questionnaires were developed by researcher and their validity and reliability were examined and then verified. One-sample T tests, MANOVA and Regression were used to analyze data. The results showed that: 1- the mean of objectives, faculties and facilities lower and the students dimension higher than theoretical average; 2- Research competency dimension was lower than theoretical average, while managerial competency was higher than the said average; 3- the MANOVA results showed that there is a significant relationship between educational, research and communicational dimensions with quality of higher education dimensions; 4- the Regression results showed that each dimensions of competencies were significant predictors of some of the quality of higher education dimensions.
    Keywords: Core Competencies of Faculty, Quality of Higher Education