فهرست مطالب

علوم جغرافیایی - پیاپی 23 (پاییز و زمستان 1394)

نشریه علوم جغرافیایی
پیاپی 23 (پاییز و زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حمید حیدری، عبدالمجید شاه زایی* صفحات 1-13

    توسعه اقتصادی و فنی،همراه باتغییر الگوی مصرف منجر به تولید حجم عظیمی از زباله در مناطق روستایی کشورشده است. درحال حاضردرزمینه زباله های روستایی مدیریت منسجمی وجودنداردوزباله های روستایی(که زمانی ترکیبات آنهابه طورعمده طبیعی بودوبه سرعت تجزیه وجذبم حیط میشد)تبدیل به زباله های غیرقابل تجزیه بادوره ماندگاری طولان یشده وبرای مدت زمانی نسبتاطولانی درمحیط روستاباقیمانده وچهره های زشت به روستاهاداده وانواع آلودگی های هوا،آب،خاک رابه دنبال دارد.محدوده مورد مطالعه در این پژوهش بخش جزینک شهرستان زهک در شمال استان سیستان و بلوچستان می باشد.جمعیت محدوده مورد نظر در سرشماری سال 1385 برابر با 6763 نفر که در 83 آبادی این بخش زندگی می‎کرده‎اند. روش تحقیق به کار رفته در تهیه و تدوین این مقاله از نوع توصیفی– تحلیلی بوده و در راستایی فراهم نمودن داده ها و اطلاعات مورد نیاز از دو روش کتابخانه ای- اسنادی و روش مطالعات میدانی استفاده شده است. با توجه به گستردگی تعداد سکونتگاه های روستایی، تعداد 10 آبادی به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و از طریق مصاحبه، داده های مورد نیاز گردآوری گردید.نتایج و یافته‎ها حاکی از آن است که هر چند دهیاری ها اقداماتی برای جمع آوری زباله در محیط‎های روستایی انجام داده‎اند اما به دلایلیهمچون کمبود بودجه تنها در 2 روستای این بخش عملیات جمع آوری زباله و انتقال آن به خارج از محیط روستا انجام می گیرد.

    کلیدواژگان: بخش جزینک، دهیاری ها، جمع آوری، دفع زباله
  • بهروز پروانه، مهدی مهدی نسب* صفحات 14-29
    قبل از هر استفاده ای از یک منبع، اگاهی از قابلیت ها و توان آن منبع ضروریست، تا سیاستگزاری و برنامه ریزی بر اساس توان منبع به صورت پایدار انجام شود. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند نقش بسیار مهمی در آمایش سرزمین و در نهایت به توسعه مناطق محروم کمک کند. روش کار در این پژوهش تحلیلی و با استفاده از داده های عناصر اقلیمی میانگین روزانه دمای هوا ، دمای خشک، میانگین سرعت باد غالب بر متر بر ثانیه و دمای هوا به سانتیگراد ایستگاه سینوپتیک پلدختر در طی دوره آماری 1390- 1377 و سپس تجزیه و تحلیل آنها در قالب سه مدل زیست اقلیمی EvanzشاخصBecker و مدل Trmvhygrmtryk بوده است تا ضمن دستیابی و مقایسه نتایج حاصل شده از هر مدل با هم یک دید همه جانبه گر و ترکیبی و دارای ضریب اطمینان بالای نسبت به وضیعت آسایش انسانی حاصل شود. نتایج بررسی شاخص های زیست اقلیمی بیانگر وجود شرایط آسایش حرارتی در ماه های مهر ، فروردین، آبان و اسفند و در فصل تابستان دارای شرایط عدم آسایش حرارتی و دوره سرد سال دارای شرایط آسایش دمای خنک و ملایم می باشد.
    کلیدواژگان: تالاب، آسایش اقلیمی، شاخص های زیست اقلیمی، شهر پلدختر
  • ابوالفضل بهنیافر، ریحانه برومند صفحات 30-45
    حرکات دامنه ای در نواحی کوهستانی ایران ازتهدید های مکرر هستند که تهدید بلقو های در زندگی ، تجهیزات ، امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. در نواحی کوهستانی راه های جاده ها تحت تاثیر زیاد خطرات خاصی مثل تکرارریزش های سنگی و شکستن سنگ ها هستند. با توجه با تشدید کاربری زمین و هم چنین وجود سازند های سست وسطحی در قسمت شمال شرق کشور در زون بینالود و استقبال عمومی از این منطقه ییلاقی ونیز با وقوع زمین لغزه های کوچک و متوسط نیاز به مطالعه در ارتباط با این مخاطرات طبیعی محسوس می گردد. بادرنظرداشتن جاذبه های گردشگری در این حوضه آبریز- تشدید این حرکات توده ای دامنه ممکن است منجر به مخاطرات محیطی و کاتاستروفیسم گردد. در این مطالعه خطر وقوع حرکات دامنه ای و جریان های واریزه ای در محدوده حوضه آبریز زشک با استفاده از مدل تجربی آنبلاکان با در نظر گرفتن 6 متغیر مورد ارزیابی قرار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده از بکارگیری مواردی ار قبیل عوامل توپوگرافی –زمین شناسی – کاربری زمین – شبکه زهکشی رودخانه ای – گسل ها –پوشش گیاهی – و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و پهنه بندی حوضه مورد مطالعه به مناطقی با ناپایداری کم – متوسط – شدید وهم چنین نتایج حاصل از بررسی میدانی: در بخشهای جنوبی حوضه به دلیل ارتفاعات زیاد – افزایش شیب دامنه ها به سمت جنوب حوضه – وجود سازندهای سست و سطحی – عوامل آنتروپژنیک و فشار زیاد جمعیتی و تشدید کاربری زمین در سازند های سست فیلت مشهدبه صورت باغات در شیب های زیاد- بهره برداری غیر اصولی از آب رودخانه و استفاده از تراس های آبرفتی در دامنه های پرشیب -مهم ترین عوامل تشدید کننده وقوع جریان های واریزه ای بویژه لغزش در محدوده مورد مطاله می باشد. خطر وقوع این حرکات از شمال به جنوب حوضه با افزایش تاتیرات عوامل مذکور افزایش قابل ملاحضه ای دارد.
    کلیدواژگان: جریانهای واریزه ای، حوضه آبریزسرآسیاب  مدل تجربی آنبلاکان  ناپایداری دامنه ای و مخاطرات طبیعی
  • علی زنگی آبادی، محسن ییلاقی*، بهزاد محمدی صفحات 46-63
    در عصر کنونی، ارزیابی و مدیریت عملکرد در سازمان های دولتی با رویکرد و معیار جدیدی به نام: رضایتمندی مراجعان و شهروندان، مورد تاکید قرار گرفته است. بر اساس نظریه های جدید، افزایش رضایتمندی شهروندان، ضمن افزایش اعتماد و مشارکت عمومی، همگرایی جامعه و اقتدار ملی را سبب شده، روند توسعه همه جانبه را ساده می سازد. هدف از این تحقیق، شناسایی عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری سقز می باشد. به طوری که یافته های پژوهش حاضر بتواند مدیران شهری را در بالا بردن رضایتمندی شهروندان و افزایش مشارکت مردمی در اجرای طرح های عمرانی، رفاهی، فرهنگی و غیره یاری رساند. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد که نتایج تحقیق می تواند جنبه کاربردی داشته باشد. تعداد اعضای نمونه آماری 260 نفر به طور تصادفی ساده انتخاب شده است. داده های گردآوری شده در محیط نرم افزار رایانه ای SPSS، با توجه به هدف مطالعه، با استفاده از روش های تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داد که 23 متغیر شناسایی شده زیر عنوان 5 عامل کلی عمرانی- خدماتی، توسعه شبکه ارتباطی، برنامه ریزی- مدیریتی، خدمات رسانی شهر و توسعه عمرانی – جذب مشارکت شهروندی قابل دسته بندی هستند. 5 عامل استخراج شده جمعا قادر به تبیین 5/62 درصد از تغییرات کل شاخص های بررسی شده هستند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که عامل های استخراج شده جمعا قادرند 8/99 درصد از واریانس متغیر وابسته ی رضایتمندی شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در شهر سقز را تبیین کنند. عامل های عمرانی- خدماتی، برنامه ریزی-مدیریتی، خدمات شهر، توسعه شبکه ارتباطی و توسعه عمرانی- جذب مشارکت شهروندی به ترتیب بیشترین اثرگذاری را در جلب رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری دارند.
    کلیدواژگان: رضایتمندی شهروندان، عملکرد شهرداری، تحلیل عاملی، رگرسیون چندگانه، شهر سقز
  • رضا صابری تولایی، محدثه حاتمی، ابوالفضل بهنیافر، هادی قنبرزاده صفحات 64-83
    تامین آب آشامیدنی سالم هم از جهت کمی و هم از جهت کیفی یکی از اهداف مهم در جوامع بشری است. دستیابی به توسعه و پیشرفت در سایه سلامت افراد جامعه امکان‏پذیر است. واضح است که سلامتی افراد در گرو تامین آب شرب مطلوب است. روستاها از گذشته‏های دور تا کنون در ارتباط تنگاتنگی با محیط طبیعی قرار داشته‏اند و آب به عنوان یکی از اجزای مهم طبیعی، دارای تاثیر زیادی نسبت به معیشت روستایی بوده است. از این رو اداره مسائل و موضوعات مرتبط با آب در نواحی روستایی از اهمیت زیادی برخوردار است. این بررسی با هدف ارائه تصویری روشن از کیفیت و چگونگی مدیریت توزیع منابع آب شرب روستایی دهستان بررود در بخش کوهسرخ کاشمر انجام گرفته است. روش استفاده شده در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و جمع‏آوری اطلاعات و داده‏ها از طریق اسناد و مطالعات میدانی انجام گرفته سپس به تجزیه و تحلیل آماری پرداخته شده است. مساله تحقیق این است که آیا مدیریت و کنترل منابع آب شرب در زیست‏گاه‏های روستایی دهستان بررود، در جلوگیری از بحران آب طی دهه آینده تاثیر گذار خواهد بود؟نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می‏دهد اکثر روستاهای منطقه به صورت تک‏روستایی از آب چاه‏های دستی و چشمه استفاده می‏کنند که این امر باعث افزایش هزینه‏ها گردیده و به دلیل فرسودگی شبکه آب‏رسانی و مشکوک‏بودن به آلودگی‏های میکروبی و فیزیکی و همچنین کم‏آبی شدید چشمه‏ها در فصل تابستان و پائیز، با مشکلات افزایش املاح آب مواجه هستند. ایجاد مجتمع آب‏رسانی متمرکز با استفاده از دستگاه‏های مجهزتر وکلرزنی و موتورخانه می‏تواند در استفاده کمی و کیفی آب این زیست‏بوم‏های روستایی تاثیر داشته باشد.
    کلیدواژگان: مدیریت منابع آب شرب، زیست‏بوم‏های روستایی کوهستانی، مجتمع‏های آب‏رسانی، دهستان بررود
  • حسین حاتمی نژاد*، اکبر لرستانی، سجاد احمدی، رضا ویسی صفحات 84-103
    با توجه به رشد و گسترش شهر خرم آباد و همچنین با در نظر گرفتن رفع نابرابری های ناحیه ای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاست گذاری در برنامه سوم توسعه کشور، آگاهی از وضع موجود توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهر و به دنبال آن تخصیص بهینه منابع در شرایط فعلی ضروری به نظر می رسد. از این رو این پژوهش در صددبررسی و تحلیل روند گسترش فیزیکی شهر خرم آباد و تعیین جایگاه نواحی این شهر از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری است. روشی تحقیق توصیفی - تحلیلی و به منظور تعیین جایگاه هر یک از نواحی شهری خرم آباد در 15 شاخص خدمات عمومی شهری از مدل تاپسیس بهره گرفته شده است. بر مبنای نتایج مدل فوق ناحیه 8 با امتیاز 820/0 رتبه اول، ناحیه 1 با امتیازی در حدود 148/0 در رتبه دوم، ناحیه 7 با امتیاز 141/0 در رتبه سوم قرار گرفته اند. و نواحی 22، 10 و 19 به ترتیب در پایین ترین رتبه قرار دارند. به طور کلی می توان گفت که که 35/4 درصد نواحی شهر خرم آباد از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری فراتوسعه یافته (شامل ناحیه 8) ، 04/13 درصد نواحی توسعه یافته رو به بالا (شامل نواحی1، 7 و 9) ، 04/13 درصد نواحی میان توسعه (شامل نواحی 17، 21 و 23) ، 35/4 درصد نواحی توسعه یافته رو به پایین (ناحیه 14) و 22/65 درصد نواحی محروم هستند. همچنین از ضریب همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه بین توزیع فضایی خدمات و تراکم جمعیت بهره گرفته شده است، ضریب همبستگی فوق معادل 03/0- می باشد که گویای همبستگی منفی بین توزیع جغرافیایی خدمات شهری و تراکم جمعیتی شهر خرم آباد است.
    کلیدواژگان: حلیل فضایی، عدالت اجتماعی، تکنینک تاپسیس، نواحی شهر خرم آباد
  • زهرا پیشگاهی فرد، وحید کیانی *، سیده زهرا موسوی صفحات 104-127
    یکی از دستاوردهای مهم جمهوری اسلامی ایران، هموار شدن مسیر مشارکت سیاسی برای زنان بوده است. پیشرفت زنان در مدارج علمی بالا و دانشگاهی بعنوان یک شاخص فرهنگی و علمی بیانگر نمود اجتماعی جامعه زنان در کشور است که با دوران قبل از انقلاب به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. اگر چه این حرکت رو به رشد نوید بخش آینده ای روشن برای حضور هر چه بیشتر این قشر در فعالیت های مختلف است؛ اما با وجود گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، زنان با وجود کسب موفقیت های چشمگیر در عرصه های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و حضور عمومی در عرصه دفاع از انقلاب، هنوز برای حضور در عرصه هایی نظیر نمایندگی مجلس تمایل زیادی نشان نمی دهند. به ویژه در عرصه انتخابات گویی جامعه زنان از حق خود برای تصاحب کرسی های قوه قانونگذاری به نفع مردان چشم پوشی کرده اند.
    مشارکت زنان در صحنه های ورزشی، مدیریت های میانی، افزایش نسبی دانشجویان دختر به پسر در مراکز علمی، حضور زنان در مناصب دولتی و پست های اداری همه وهمه حاصل تلاش و جدیت همه ی زنان جامعه برای حضور فعال تر در صحنه های مختلف بوده است. اما به رغم این جدیت ارزنده و تلاش و همبستگی زنان برای حضور قدرتمند در صحنه های مدیریتی، اقتصادی و اداری، حضور زنان در عالی ترین جایگاه قانون گذاری کشور یعنی مجلس شورای اسلامی در طی سالهای گذشته در فراز و نشیبی مبهم روند نزولی داشته است. بررسی تعداد کرسی های متعلق به نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی در 9 دوره از حیات آن می تواند تصویر روشنی از این حقیقت را نشان دهد. مقاله حاضر در تلاش است تا با روش توصیفی – تحلیلی به پویش جغرافیای نمایندگی زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی بپردازد.
    کلیدواژگان: جغرفیای انتخابات، مشارکت سیاسی، نمایندگی زنان، مجلس شورای اسلامی، دموکراسی
|
  • H. Heidari Mokarar, A.Shahzaei * Pages 1-13

    Economic and Technological Development, along with changing consumption patterns leads to the production of large amounts of waste in the rural areas of the country. At present, there is no integrated management for rural wastes and they change into degradable wastes (their intergradient was once mostly natural and they quickly were degraded in the nature). This study uses a descriptive-analytical methodology and in order to collect required data and information, Library - Documentation Method and Field Study Method are used. Due to the large number of rural settlements, 10 villages were randomly selected and through interviews, required data were collected. The study area is Jazinak District of Zahak County located in the north of Sistan & Baluchistan province and consists of Jazinak and Khamak rural districts. The population of studied area was equal to 6,763 people in the 2006 population census who were living in 83 villages of this district. Results show that in Jazinak district, although rural municipality administrators preformed some measurements in order to collect wastes, it is yet faced with the same previous problem i.e. funding, that prevents from proper disposal and burial. It causes wastes to remain in the environment which is evident in touristic villages like Ghaleno. In this village, rural municipality administrators performed the least measurements possible in order to collect waste which is also evident from the number of its bins that are less than ten. All the villages had performed some measurements in order to collect the wastes but it was more evident in some villages like Jazinak and Khamak and in some other villages like Ghaleno it was less evident which shows they requires more attention.

    Keywords: Jazinak District, Rural Municipality Offices, Waste Collection, Disposal
  • D., Behroz Parvaneh, Mehdi Mehdi Nasab* Pages 14-29
    Before each use of a Resource, it cable source of knowledge and ability necessary to be a source of policy and planning to besestionable. The comfort of knowing byvkly meaty in different geographical areas. Can be a vary important role in land development and ultimo aptly to help deprived areas. their analysis Using climatic data of daily mean air temperature, drying temperature, average wind speed in meters per second dominant and air temperature Puldokhtar synoptic stations centigrade during the period 1390 - 1377 and then Environmental climate in three models Evanz, Baker and Trmvhygrmtryk index is used to the situation of human comfort is achieved Environmental indicators Climate results indicate comfort conditions in the Persian month October months, April, November and March are And thermal comfort in summer conditions is not, And comfort during cold conditions and cool temperatures are mild. Analytical Methods In this research,
    Keywords: wetland, comfort climate, condition climate, city puldokhtar
  • Ali Zangiabadi, Mohsen Yeylaghi* Pages 46-63
    In the current era, evaluation and performance management in public organizations with a new approach and criteria Called: clients and citizens satisfaction, has been stressed. According to the new theory, increase citizen satisfaction, while increasing trust and public participation, social integration and national authority makes, it simplifies the comprehensive development process. The purpose of this study is identified factors influencing citizens satisfaction of the municipality Saqez. so that The findings of the present study can city managers in enhance citizen satisfaction And increase popular participation in the implementation of development projects, recreational, cultural and other help. Method this research was a descriptive –analytical study that results can have practical. Number of members statistical sample of 260 people randomly selected. Data collected in the computer software SPSS, according to purpose of the study, using factor analysis and multiple regression analysis methods were analyzed. Results of this study showed that 23 variables are identified, Subheading 5 total factor, Development - services , communication network development, planning - management ,the city service development, construction - are classified participation by citizens. 5 factors are extracted totally able to explain the %62/5 of the total variation of indicators are reviewed. The results of multiple regression analysis showed that the extracted factors totally can 99/8% of the variance independent variable of the satisfaction of the citizens of the city manages performance to explain Saqez. factors Development - services - planning - management, city services, network development and construction development - citizen participation respectively have a greatest impact in the satisfaction of citizens of municipal function.
    Keywords: the satisfaction of citizens, municipal function, factor analysis, multiple regression, Saqez
  • Zahra Pishghahifard, Vahid Kiani *, Zahra Moosavi Pages 104-127
    One of the important achievements of the Islamic Republic is paving the way the political participation for the women of Iranian society. Advancement of women in scientific and academic qualifications as an index of scientific can be expressed in which women are not comparable with pre-revolutionary period. Women with significant success in various fields of scientific, cultural, social and public participation in the defense of the revolution, Still like to attend the parliament did not show much interest. Especially if women their right to vote in the legislature seats have been overlooked in favor of men.
    Despite this serious and worthwhile effort and solidarity for the presence of powerful women in the managerial, financial and administrative, Women in the highest position in the Legislative Assembly is ambiguous during the last years of ups and downs downside. Review the number of seats reserved for women representatives to Parliament in 9 course of its life can be a clear picture of the reality show. This paper is trying to with descriptive – analytical method in scanning geographical representation of women in parliament electoral.
    Keywords: Electoral geography, political participation, representation of women, parliament, democracy