فهرست مطالب

میکروب شناسی مواد غذایی - سال دوم شماره 3 (پاییز 1394)

مجله میکروب شناسی مواد غذایی
سال دوم شماره 3 (پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/09/30
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سیده صالحه واعظی *، آرزو طهمورث پور، محمد گلی صفحات 1-13
    بیوفیلم به مجموع میکروارگانیسم های محصور شده در پلی ساکارید خارج سلولی متصل به سطح جامد، اطلاق می گردد. به دلیل مقاومت بالای بیوفیلم به عوامل ضد میکروبی، بیوفیلم ها به عنوان اصلی ترین مشکل صنعت غذا بالاخص در آلودگی های پس از پاستوریزاسیون به شمار می آیند. به همین دلیل در این پژوهش، بیوفیلم تشکیل شده در خط تولید شیر پاستوریزه، جداسازی شده تا باکتری های موثر در آلودگی پس از پاستوریزاسیون شیر، شناسایی شوند. بدین منظور پس از انجام سیستم شست و شو در مکان، از 10 نقطه خط تولید با 3 تکرار نمونه برداری صورت گرفت و پس از خالص سازی باکتری ها، شناسایی جنس و گونه احتمالی آن ها با انجام آزمون های بیوشیمیایی و تطایق آن ها با جداول راهنمای برگی صورت پذیرفت. نتایج حاکی از حضور جنس های Listeria، Shigella،Staphylococcus ، Pseudomonas، Escherichiai، Corynebacterium، Bacillus، Aeromonas، Klebsiella، Proteus، Lactobacillus و Micrococcusمی باشد که در این بین غالب ترین جنس باکتریایی، Staphylococcus با 19% از جمعیت کل و غالب ترین باکتری براساس جنس و گونه احتمالی، Shigella sonnei با 11% جمعیت کل باکتریایی می باشد.
    کلیدواژگان: باکتری، بیوفیلم، شیر، آزمون بیوشیمیایی
  • شقایق قربانی، لیلا روزبه نصیرایی، محمدحسن جوری صفحات 15-26
    امروزه تمایل زیادی به استفاده از اسانس های گیاهی به عنوان نگهدارنده های طبیعی در مواد غذایی وجود دارد. بررسی فعالیت ضد میکروبی آنها در مدل های غذایی برای دست یابی به غذایی ایمن و سالم رو به افزایش است. پونه کوهی گیاهی از تیره نعناعیان دارای ترکیبات ضد میکروبی کارواکرول و تیمول است که در اسانس حاصل از این گیاه یافت می شود. هدف از این تحقیق بررسی خاصیت ضد میکروبی اسانس پونه کوهی و امکان کاربرد آن به عنوان ماده نگهدارنده طبیعی و طعم دهنده در سس مایونز می باشد. در این مطالعه اثر ضد میکروبی غلظت های مختلف (1250، 2500، 5000 و 10000 پی پی ام) اسانس پونه کوهی بر سالمونلا انتریتیدیس موجود در سس مایونز در دو دمای 4 و 25 درجه سانتیگراد طی 30 روز نگهداری مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و توسط نرم افزار spss آنالیز شد. نتایج نشان داد اثر ضد میکروبی اسانس پونه کوهی در دمای 25 درجه سانتیگراد نسبت به دمای 4 درجه سانتیگراد بیشتر بوده (05/0p<) و این اثر با افزایش غلظت اسانس در نمونه ها افزایش یافت. بیشترین تاثیر اسانس در غلظت 10000 پی پی ام در هر دو دما بود، این در حالی بود که با افزایش غلظت اسانس در نمونه ها به طور محسوسی از مقبولیت حسی ماده غذایی کاسته شد. باتوجه به نتایج ارزیابی حسی و آزمون میکروبی، غلظت 1250 پی پی ام اسانس در نمونه سس مایونز توانست نتایج مطلوبی در کاهش تعداد باکتری تا 6 لگاریتم و پذیرش حسی بدست آورد.
    کلیدواژگان: اسانس، پونه کوهی، نگهدارنده، سس مایونز، سالمونلا انتریتیدیس
  • ابوالفضل گلشن تفتی، غزال یزدانپناه، محمدحسن فولادی صفحات 27-35
    در این پژوهش، اثر بازدارندگی 71 ایزوله لاکتوباسیل جدا شده از خمیرترش های سنتی روی باکتری باسیلوس سرئوس با استفاده از 3 روش (لکه گذاری، چاهک و دیسک کاغذی) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. در روش های چاهک و دیسک کاغذی، هیچ گونه هاله عدم رشدی در پلیت های مربوطه مشاهده نشد ولی اثر بازدارندگی ایزوله های لاکتوباسیل در برابر باکتری باسیلوس سرئوس در روش لکه گذاری به صورت ایجاد هاله های شفافی اطراف پرگنه های لاکتوباسیل در محیط کشت میکروبی نمایان شد. کلیه ایزوله های لاکتوباسیل قادر به جلوگیری از رشد باسیلوس سرئوس در روش لکه گذاری بودند ولی بین ایزوله های لاکتوباسیل از لحاظ خاصیت ضدمیکروبی اختلاف معنی داری (p<0.01) وجود داشت. از بین ایزوله های لاکتوباسیل مورد ارزیابی، 8 ایزوله به طور معنی داری دارای فعالیت ضدمیکروبی قویتری بودند و قطر هاله شفاف در اطراف پرگنه این ایزوله ها در محدوده 83/7-67/2 میلی متر گزارش گردید. ایزوله های لاکتوباسیل شماره 70، 46، 21، 55، 59 و 11 با ایجاد هاله شفاف به ترتیب به قطر 83/7، 67/7، 33/7، 16/7، 7 و 7 میلی متر به عنوان ایزوله های لاکتوباسیل با فعالیت ضد میکروبی قوی در روش لکه گذاری گزارش شدند. این ایزوله ها می توانند پتانسیل استفاده به عنوان کشت های آغازگر را در تهیه خمیرترش و تولید نان دارا باشند.
    کلیدواژگان: لاکتوباسیلوس، باسیلوس سرئوس، روش چاهک، روش لکه گذاری، روش دیسک کاغذی
  • ژیلا قاسمی، پیمان مهستی، سکینه نوری سعیدلو صفحات 37-49
    امروزه استفاده از روش های نوین نگهداری نظیر استفاده از ضدمیکروب ها جایگاه ویژه ای در صنایع غذایی پیدا کرده اند. از طرف دیگر با توجه به نگرانی های موجود در مورد استفاده از نگهدارنده های شیمیایی و اثرات مضر احتمالی آنها گرایش به استفاده از نگهدارنده های طبیعی افزایش یافته است. نایسین تنها باکتریوسینی است که اجازه استفاده بی خطر آن در مواد غذایی داده شده است. رزماری نیز از جمله گیاهان دارویی و منابع طبیعی ضدمیکروبی است که در این تحقیق همراه با نایسین با هدف جلوگیری از فساد میکروبی ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس در گوشت چرخ کرده گاو انتخاب شده است. ساقه و برگ های گیاه رزماری پس از خشک شدن در سایه، با روش خیساندن در الکل عصاره گیری شدند. حداقل غلظت ممانعت کننده عصاره و نایسین بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به روش رقیق سازی در آگار تعیین گردید. تیمارهای استفاده همزمان از این دو ماده در غلظت های (μg/ml 8 نایسین + mg/ml 2 عصاره) و (μg/ml 7 نایسین + mg/ml 5/1 عصاره) و همچنین تیمارهای عصاره رزماری (در دو غلظت 3 و 4 mg/ml) به تنهایی تهیه گردید و به مدت 14 روز در دمای یخچال نگهداری شدند. شمارش کل باکتری ها و استافیلوکوکوس اورئوس در فواصل زمانی 0، 1، 3، 7 و 14 روز انجام گرفت. بر اساس یافته های تحقیق عصاره رزماری در هر دو غلظت خاصیت ضدمیکروبی بالایی از خود نشان داد، اما زمانی که با نایسین ترکیب گردید در مقادیر پایین تر، اثر ضدمیکروبی بالاتری از خود نشان داد. تاثیر مقادیر مختلف عصاره و نایسین از لحاظ آماری معنی دار بود (05/0>P ). همین طور نتایج نشان دهنده ارجحیت استفاده ترکیبی دو ماده نسبت به استفاده تکی مواد نگهدارنده بود.
    کلیدواژگان: عصاره رزماری، نایسین، استافیلوکوکوس اورئوس، گوشت چرخ کرده
  • نفیسه دعوتی، فریده طباطبایی یزدی، سعید زیبایی صفحات 51-60
    ایران کشوری با بیابان های وسیع است و شتر موفقیت زیادی در تطابق با این شرایط دارد. باکتری های اسید لاکتیک نظیر پدیوکوکوس نقش مهمی در کیفیت محصولات تخمیری شتر بازی می کنند. سه نمونه از شیر خام شتر تک کوهانه ایرانی (Camelus dromedarius) تحت شرایط اسپتیک از استان گلستان جمع آوری شد. در میان باکتری های جدا شده تنها 6 جدایه از نظر فنوتیپی به عنوان گونه پدیوکوکوس شناسایی شدند. 6 جدایه باکتریایی توسط تکثیر ژن S rRNA16 به وسیله واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) شناسایی شدند و توسط آنالیز محدود DNA ریبوزومی تکثیر شده (ARDRA) گروه بندی شدند. براساس آنالیز محدود ژن S rRNA16، جدایه های جنس پدیوکوکوس درون یک پروفایل باندی گروه بندی شدند که توسط توالی یابی به عنوان پدیوکوکوس پنتوسازئوس شناسایی شدند. فعالیت ضدمیکروبی جدایه های پدیوکوکوسی در مقابل سالمونلا تایفی PTCC 1609 و باسیلوس سرئوس ATCC 10876 توسط روش نقطه گذاری بررسی شدند. نتایج نشان داد که فعالیت ضدمیکروبی پدیوکوکوس پنتوسازئوس جدا شده از شیر شتر ایرانی قابل توجه است.
    کلیدواژگان: شتر، شیر خام، پدیوکوکوس، فعالیت ضد میکروبی
  • شبنم شادمان، سید ابراهیم حسینی، هادی ارشاد لنگرودی، شاهرخ شعبانی صفحات 61-75
    در این تحقیق اثر ضد باکتریایی نانوامولسیون روغن آفتابگردان و اسانس آویشن شیرازی بر کیفیت ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)نگهداری شدهدر شرایط یخچال مطالعه شد.پس از تهیه نانوامولسیون روغن آفتابگردان، اسانس آویشن شیرازی ( 0 ، 5/0 و 1 درصد حجمی- حجمی) به آن افزوده و سپس جهت تیمار کردن فیله ها مورد استفاده قرار گرفت. در یک دوره 15 روزه و طی 4 مرحله، نمونه برداری انجام و شمارش باکتری های زنده مزوفیل هوازی، باکتری های سرمادوست و ارزیابی حسی از لحاظ رنگ، بو و بافت روی تیمارها انجام پذیرفت.نتایج حاصله درخصوص باکتری های مزوفیل هوازی نشان داد تفاوت تیمار نانوامولسیون با تیمار کنترل از روز پنجم معنی دار می باشدP<0.05) ). رشد باکتری های سرمادوست در هیچ یک از تیمارها مشاهده نشد. از نظر فاکتورهای میکروبی مورد نظر و حفظ کیفیت و عمر نگهداری و همچنین نتایج ارزیابی حسی، ترکیب 1% اسانس آویشن شیرازی و نانوامولسیون روغن آفتابگردان برترین تیمار بود و به طور معنی داری رشد میکروبی را به تاخیر انداخته و باعث افزایش عمر ماندگاری فیله ها تا روز 15 نگهداری شد. بکارگیری نانوامولسیون روغن آفتابگردان باعث کاهش رشد باکتری های مزوفیل هوازی در نمونه های ماهی قزل آلا شده و در نتیجه منجر به حفظ بهتر کیفیت میکروبی فیله ها و همچنین نتایج بهتر در ارزیابی حسی گردید. براساس نتایج، اسانس آویشن شیرازی با نانو امولسیون روغن آفتابگردان اثر سینرژیستی و هم افزایی نشان داد و ویژگی ضد میکروبی نانوامولسیون را تقویت نمود.
    کلیدواژگان: آویشن شیرازی، اسانس، قزل آلای رنگین کمان، عمر نگهداری، نانو امولسیون
  • ریحانه سروریان، علی فضل آرا، لاله رومیانی، مجتبی افرازه صفحات 77-86
    هدف از انجام این تحقیق استفاده از روش امپدانس به علت دارا بودن حساسیت و دقت بالا در تشخیص میکروب ها در مدت زمان کوتاه از طریق نمایش فعالیت های متابولیک به وسیله ایجاد تغییر در مقاومت الکتریکی در محیط کشت بود. در این بررسی تعداد 80 نمونه سوسیس (40 نمونه فصل زمستان و 40 نمونه فصل تابستان) با استفاده از روش امپدانس و نیز روش مرجع پورپلیت از نظر شمارش کلی بار میکروبی بر اساس دستورالعمل های موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج میزان تطابق روش امپدانس با روش مرجع پورپلیت در کل داده ها، فصل زمستان و تابستان به ترتیب 9/93، 1/93 و 95 درصد بود. این مطالعه بیانگر این نکته است که روش سریع و قابل اعتماد امپدانس می تواند تخمین درستی از بار میکروبی سوسیس بدهد. ارزیابی اولیه روش امپدانس برای رشد میکروب ها در مواد غذایی پیچیده پتانسیل این تکنیک را نشان می دهد که می تواند جایگزین روش های کشت شود.
    کلیدواژگان: تکنیک امپدانس، بارمیکروبی، سوسیس
  • عسگر نقی زاده، حمید میرزایی صفحات 87-96
    هدف از این مطالعه، تعیین میزان شیوع اشریشیاکلیO157:H7 و شناسائی ژن های بیماری زایstx1 ،stx2 ، eaeA و hly آنها در نمونه های پنیر سنتی و شیر خام عرضه شده در شهر مرند بود. برای این منظور 100 نمونه پنیر و 50 نمونه شیر خام گاو از سطح عرضه و مراکز جمع آوری شیر خام و به صورت تصادفی جمع آوری شد. نمونه ها در ECB حاوی مکمل نوبیوسین به عنوان محیط غنی کننده و سپس محیط مک کانکی آگار سوربیتول حاوی مکمل سفکسیم و تلئوریت پتاسیم به عنوان محیط انتخابی کشت داده شد. از محیط های VRBA، تریپتون و کروموژن آگار جهت ارزیابی تخمیر لاکتوز، تولید اندول و فعالیت بتاگلوکورونیدازی جدایه ها و از آنتی سرم اخصاصی جهت تائید اشریشیاکلی سروتیپ O157:H7 و از Multiplex PCR جهت ردیابی ژن های حدت استفاده شد. از مجموع نمونه های مورد بررسی، تعداد 9 جدایه (9%) مربوط به پنیر و 5 جدایه (10%) مربوط به شیر خام به عنوان اشریشیاکلی سوربیتول منفی شناخته شدند و در نهایت بر اساس تست آگلوتیناسیون با آنتی سرم اختصاصی از بین جدایه های مربوط به شیر خام یک مورد (2%) به عنوان اشریشیاکلی O157:H7 مورد تایید قرار گرفت. تنها جدایه تائید شده به عنوان اشریشیاکلی O157:H7 دارای ژن های حدت eaeA و stx1 بود. در مجموع بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت که پنیرهای سنتی و شیرهای خام عرضه شده در شهرستان مرند می توانند به عنوان منبع انتقال این باکتری بیماری زا به انسان عمل نمایند.
    کلیدواژگان: اشریشیاکلی O157:H7، پنیر سنتی، شیر خام، واکنش زنجیره ای پلیمراز
|
  • Saleheh Vaezi S.*, Tahmourespoor A Pages 1-13
    Biofilm is a collection of microorganisms in an extracellular exopolysaccharide matrix (EPS) which is adhered to the surface. Biofilms are considered as the most important food industry`s problem¡ especially in the post-contamination of pasteurized products. It is due to the high resistance feature of biofilm to the antimicrobial factors and Cleaning in Place (CIP) process. In this study¡ the bacterial biofilm from the inner part of pasteurized milk production line were isolated and bacterial compositions were assessed in order to identification of effective agents of post-contamination of pasteurized products. In order to conduct this survey¡ after CIP process¡ sampling was done from ten different parts of the production line (in 3 replicates). Isolation¡ purification and probable identification of isolated bacteria according to Bergey’s Manual of systematic bacteriology were performed. Results showed the presence of bacteria from different genera of Listeria¡ Shigella¡ Staphylococcus¡ Pseudomonas¡ Escherichia¡ Corynebacterium¡ Bacillus¡ Aeromonas. Klebsiella¡ Proteus¡ Lactobacillus and Micrococcus in which Staphylococcus and Shigella sonnei were the most predominant isolated genus and specie with 19% and 11% of the whole population¡ respectively.
    Keywords: Bacteria, Biofilm, Milk, Biochemical test
  • Juri Mh, Rouzbeh Nasiraei L.*, Ghorbani Sh Pages 15-26
    Now adays, there is a considerable tendency to use herbal essential oil as natural preservatives in foods and nutrition. Studies of their antimicrobial impact in the food models to achieve a safe and healthy food is growing. Mentha longifolia plant of the Laminacea family has antimicrobial compounds, Carvacrol and Thymol which are found in the essential oil of this plant. The aim of this study is to survey and evaluate the antimicrobial activity of essential oils of Mentha longifolia and the possibility of its application as a natural preservative and flavor in mayonnaise. In this study, the antimicrobial effect of different concentrations (1250, 2500, 5000 and 10000 ppm) Mentha longifolia essential oil on Salmonella enteritidis in mayonnaise at 4 and 25 °C were evaluated in 30 days. Factorial experiments in a completely randomized design, with three repetitions were analyzed by SPSS software. The results showed that the antimicrobial effect of “essential oil of oregano” at 25 °C is higher than 4 °C (p
    Keywords: Essential oil, Preservative, Mentha longifolia, Mayonnaise, Salmonella enteritidis
  • Golshan Tafti A.*, Yazdanpanah G., Fooladi Mh Pages 27-35
    In this study, the inhibitory effect of 71 Lactobacilli isolated from traditional sourdoughs against Bacillus cereus was evaluated and compared by using three methods (spot on lawn, well diffusion and disk diffusion). There was no inhibition zone around the discs and wells in the well diffusion and disk diffusion methods. The inhibitory effect of Lactobacillus isolates against Bacillus cereus in the Spot on lawn method was observed as a clear zone around the colonies. All Lactobacillus isolates were able to inhibit the growth of Bacillus cereus in the spot on lawn method, but there was a significant difference (p
    Keywords: Lactobacillus, Bacillus cereus, Spot on lawn method, Well diffusion method, Disk diffusion method
  • Ghasemi Zh, Mahasti P.*, Nouri Saeedlou S Pages 37-49
    Synthetic preservatives have been used as food additives to extend shelf life of foods, but they are strictly regulated due to toxicological concerns and some health problems. So it is increasingly attractive to find out effective and nontoxic measures (e.g. use of natural antimicrobial agent) to delay microbial spoilage. Nisin is a bacteriocin that it is the only bacteriocin permitted for use in foods. And rosemary is one of the medicinal plants. In this study the effect of antibacterial property of various concentration of rosemary extract alone (3 and 4 mg/ml), and with nisin (7 µg/ml nisin 1.5 mg/ml RE and 8 µg/ml nisin 2 mg/ml RE) against Staphylococcus aureus in minced meat were assessed throughout 14 days of storage at 4±1˚C. Leaves and stems of rosemary after drying in the shade were soaking in pure ethanol and alcoholic extract was obtained. The minimum inhibitory concentration (MIC) of RE and nisin were determined against S. aureus using the agar dilution method. Assessment of microbial parameters (total plate count and S. aureus count) was carried out in 0, 1, 3, 7 and 14 days. The data were statistically significant (P
    Keywords: Rosemary extract, nisin, Staphylococcus aureus, Minced beef
  • Davati N., Tabatabaee Yazdi F., Zibaee S Pages 51-60
    Iran is a country with vast arid desert and camels have many adaptations that allow them to live successfully in desert conditions. Lactic Acid Bacteria such as Pediococcus play an important role in quality of fermented products of camel milk. A total of three samples of raw milk of Iranian one humped camel (Camelus dromedarius) were collected from Golestan province in Iran under aseptic conditions. Among isolated bacteria, only six isolates were phenotypically characterized as pediococcus species. Six bacterial isolates were identified by amplification of the 16S rRNA gene by Polymerase Chain Reaction (PCR) and were then grouped by the Amplified Ribosomal DNA Restriction Analysis (ARDRA) method. Based on restriction analysis of 16S rRNA gene, the isolates of pediococcus genus were grouped into one ARDRA pattern that were identified by ribosomal DNA sequencing as Pediococcus pentosaceus. The antimicrobial activity of Pediococcus isolates against Salmonella typhi PTCC 1609 and Bacillus cereus ATCC 10876 was examined by the Spot on lawn method. The results showed that antimicrobial activity of P. pentosaceus isolated from raw milk of Iranian camel was remarkable was remarkable.
    Keywords: Camel, Raw milk, Pediococcus, antibacterial activity
  • Shadman Sh, Hosseini S.E.*, Ershad Langroudi H., Shabani Sh Pages 61-75
    The quality changes of farmed rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fillets treated with sunflower oil based nanoemulsion with or without Zataria multiflora Boiss. essential oil was studied on days 0, 5, 10 and 15 during storage in (4oC±1) and evaluated by microbiological and sensory analyses. Total viable counts and psychrophilic bacteria were determined. The results showed that the nanoemulsion had significant effect (P
    Keywords: Nanoemulsion, Rainbow trout, Shelf life, Zataria multiflora Essential oil
  • Sororyanr., Fazlaraa., Roomiani L., Afrazeh, M Pages 77-86
    The objective of the present study was to employ the technique of Impedance Splitting Method, a technique of high accuracy and sensitivity, in the microbial count and characterization based on their rate of metabolic activity leading to a change in electrical resistance in the shortest possible time. A total bacterial count on samples (n= 80 of sausage) collected during the cold and warm seasons, were evaluated by the standard and the Impedance splitting methods (ISM). Based on the obtained coefficient of determination results in the resulting mathematical equations, the correlation coefficient between the two methods in relation to the total bacterial count in sausage, in the summer and winter seasons, as well as the cumulative results have been 93.9, 93.1and 95%, respectively. This study suggests that impediometric technique can be used as a rapid and reliable method to accurate estimation of sausage bacterial loads. This initial evaluation of the suitability of indirect impedance to generate microbial growth data in complex food matrices indicates significant potential for the technology as an alternative to plating methods.
    Keywords: Impediometric technique, Bacterial load, Sausage
  • Nagezadeh A. Mirzaei H Pages 87-96
    The aim of this study was to estimate the prevalence rate of Escherichia coli O157: H7 in raw milk and traditional cheese at Marand retails. Moreover, the isolates were assessed for the presence of virulence gene of stx1, stx2, eaeA and hly. For this reason, 100 traditional cheese and 50 raw milk samples were collected randomly. The samples were enriched in EC broth containing novobiocin and were isolated on sorbitol MacConkey agar with cefixime and tellurite. The isolates were further assayed by VRBA, tryptone broth and Escherichia coli Chromogenic agar for the lactose fermentation, indole production and beta-glucuronidase activity, respectively. The selected colonies were confirmed by E. coli O157: H7 antiserum and finally the isolates were analyzed for the presence of virulence genes. According to the results, 9% (9/100) of cheese and 10% (5/50) of raw milk samples were found contaminated with sorbitol-negative E. coli. Using the anti-E. coli antiserum, 1 isolate (2%) among the milk samples was confirmed and the presence of virulence genes of eaeA and stx1 were determined by multiplex PCR. With respect to the occurrence of E. coli O157: H7 in raw milk and its high persistence to acidic environment, it was concluded that raw milks and traditional cheeses marketed at Marand could be considered as the potential source of infection to humans.
    Keywords: Escherichia coli O157: H7, traditional cheese, raw milk, virulence genes