مجله پژوهش آب در کشاورزی
سال بیست و هفتم شماره 2 (تابستان 1392)

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر دور و کیفیت آب آبیاری بر روی گندم به صورت کرت های یکبار خرد شده و در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت به مدت 3 سال اجرا گردید. عامل اصلی کیفیت آب آبیاری شامل 4، 8، 12 دسی زیمنس بر متر و عامل فرعی دور آبیاری بر مبنای درصد تخلیه مجاز رطوبتی (30، 50، 70 درصد) در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه تحلیل آماری نشان داد که اثر کیفیت آب آبیاری و دور آبیاری بر روی عملکرد کل، آب مصرفی، کارآیی مصرف آب آبیاری، وزن هزار دانه و درصد پروتئین در سطح یک درصد معنی دار شد. بیشترین عملکرد کل مربوط به تیمار آبیاری پس از 30 درصد تخلیه مجاز رطوبتی و کیفیت آب 4 دسی زیمنس بر متر برابر 14593 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار عملکرد کل مربوط به تیمار آبیاری پس از 70 درصد تخلیه مجاز رطوبتی و کیفیت آب 12 دسی زیمنس بر متر برابر 7347 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین درصد پروتئین مربوط به همین تیمار بود. بیشترین کارآیی مصرف آب آبیاری مربوط به تیمار آبیاری پس از 70 درصد تخلیه مجاز رطوبتی و کیفیت آب 4 دسی زیمنس بر متر برابر 99/0 کیلو گرم بر متر مکعب بدست آمد.

به منظور بررسی اثر رژیمهای مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد 4 رقم پیاز در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. کرتهای اصلی به چهار رژیم آبیاری شامل آبیاری پس از 3±35I1=، 3±50I2=، 3±65I3= و 3±80I4= میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و کرتهای فرعی به چهار رقم پیاز شامل وایت گرانو، آدمیرال، پریماورا و مینهروا اختصاص یافت. کشت بذر در خزانه انجام و نشاها پس از 2 ماه در زمین اصلی به فاصله 30×10 سانتیمتر کشت شدند. پس از پوک شدن گردن سوخها، صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته، طول سوخ، تعداد لایه در هر سوخ، درصد ماده خشک، عملکرد و کارایی مصرف آب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری از نظر طول سوخ، تعداد لایه و درصد ماده خشک تفاوت معنی داری با هم نداشتند. با کاهش آبیاری تا تیمار 65 میلیمتر تبخیر از تشت، میزان عملکرد کاهش یافت، ولی در تیمار آبیاری پس از 80 میلیمتر تبخیر، افزایش عملکرد معنی داری معادل 7 درصد مشاهده شد. با افزایش آبیاری، رشد رویشی افزایش یافت. بیشترین کارایی مصرف آب مربوط به رقم وایت گرانو و پریماورا در تیمار آبیاری 80 میلیمتر تبخیر (به ترتیب 528/5 و 381/5 کیلوگرم در مترمکعب) و کمترین آن مربوط به رقم پریماورا در تیمار آبیاری پس از 35 میلیمتر تبخیر (858/1 کیلوگرم در مترمکعب) بود. کارایی مصرف آب در همه ارقام با کاهش آبیاری افزایش نشان داد. برای ارقام وایت گرانو، آدمیرال و پریماورا توصیه می شود دور آبیاری بر اساس تیمار آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر، در دی ماه 19 روز یکبار، بهمن 20 روز یکبار، اسفند 15 روز یکبار و فروردین 12 روز یکبار انجام شود. در رقم مینه روا به دلیل عدم وجود اختلاف معنی دار بین بیشترین مقدار آبیاری با تیمار آبیاری پس از 65 میلیمتر تبخیر، توصیه می شود دور آبیاری در دی ماه 15 روز یکبار، بهمن 17 روز یکبار، اسفند 12 روز یکبار و فروردین 10 روز یکبار اعمال گردد. در شرایط این آزمایش، ارقام وایت گرانو و آدمیرال از نظر صفات مورد بررسی وضعیت مناسبی داشتند.

به منظور ارزیابی تاثیر کم آبیاری و الگوی کارگزاری لوله آبده بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی آب پنبه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بصورت کرت های نواری خرد شده (استریپ اسپلیت پلات) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان ارزوئیه، در دو سال زراعی 1388 و 1389 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح آبیاری (100=1I، 80=2I و 60=3I درصد تبخیر تعرق محاسبه شده با روش پنمن مانتیث) به عنوان عامل اصلی و چهار الگوی کارگزاری لوله آبده (تیپ) شامل دو سیستم آبیاری قطره ای (سطحی 1S و زیرسطحی 2S) و دو آرایش فاصله لوله آبده (برای هر ردیف کاشت روی پشته (معمولی) 1L و یک در میان بین دو ردیف کاشت 2L) به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد کم آبیاری به مقدار 80 درصد نیاز آبی در مقایسه با آبیاری به میزان 100 درصد نیاز آبی، سبب افزایش عملکرد، کارایی مصرف آب، تعداد غوزه در بوته و وزن غوزه به ترتیب به میزان 5/8، 4، 10 و 5/2 درصد و صرفه جویی 1300 مترمکعب آب (20 درصد آب مصرفی) در هکتار گردید. از طرفی کم آبیاری به مقدار 60 درصد نیاز آبی زیرسطحی در مقایسه با آبیاری به میزان 100 درصد نیاز آبی زیرسطحی نیز باعث صرفه جویی حدود 3400 مترمکعب آب (40 درصد آب مصرفی) در هکتار و افزایش 8 درصدی بهره وری آب گردید؛ ولی نقصان های 18 درصدی عملکرد محصول، 25 درصدی تعداد غوزه در بوته، 18 درصدی وزن غوزه را نشان داد. به نظر می رسد استفاده از روش کم آبیاری در کشت پنبه به میزان 80 درصد نیاز آبی زیرسطحی در منطقه ارزوئیه استان کرمان می تواند راه کاری مناسب برای صرفه جویی در مصرف آب و افزایش کارایی آن در دوره های خشکسالی باشد.

در بیشتر موارد، به منظور پیشبینی وضعیت رطوبتی خاک، قبل از نصب سیستم آبیاری، شبیه سازی هایی توسط مدلهای ریاضی صورت میگیرد تا طراحی صحیحی جهت تامین نیاز آبی گیاه انجام شود، از طرفی، امروزه جهت بالا بردن راندمان کاربرد آب، کشت بدون خاکورزی مورد بحث بسیاری از مهندسین و طراحان قرار گرفته است. در این تحقیق، عملکرد مدل شبیه سازی HYDRUS-2D در دو نوع کشت با خاکورزی و بدون خاکورزی مورد بررسی قرار گرفت. برای هر سیستم کشت، مزرعهایی تحت کشت ذرت و تحت آبیاری با تیپ درنظر گرفته شد و رطوبت خاک توسط یک نوترونمتر در اعماق مختلف قبل و بعد از آبیاری در هر مزرعه اندازهگیری شد و با رطوبتهای شبیه سازی شده با مدل براساس آماره های RMSE و EF مقایسه شد. در مزرعه تحت کشت با خاکورزی مشاهده شد که با اعمال داده های هدایت هیدرولیکی خاک قبل از آبیاری، مدل قادر به شبیه سازی کل دورهی 29روزه نمیباشد، زیرا عمل خاکورزی باعث بزرگ تر شدن خلل و فرج خاک و درنتیجه افزایش هدایت هیدرولیکی خاک (Ks) میشود، پس از اولین آبیاری به علت فشرده شدن لایهی اول خاک Ks آن کاهش می یابد، که با اعمال تغییرات زمانی پارامترهای هیدرولیکی خاک، شبیه سازی مدل بهبود می یابد. اما در کشت بدون خاکورزی، مشاهده شد که با اعمال پارامترهای هیدرولیکی خاک قبل از آبیاری بهعنوان ورودی، مدل میتواند کل دوره را به خوبی شبیه سازی کند زیرا در این نوع کشت ساختمان خاک و متعاقبا Ks خاک در طی آبیاری بهطور جزئی تغییر میکند و بنابراین میتوان در شبیه سازی با مدل، به نتایج واقعیتری دست یافت.

بهینه سازی و مدیریت منابع آبی و ارتقاء کارایی آبیاری بدون آموزش بهره برداران امکان پذیر نیست. در عین حال شناسایی نیازهای آموزشی بهره برداران، گام نخست در طراحی آموزش هایی است که با هدف بهینه سازی، مدیریت و ارتقاء کارایی آبیاری در سیستم های کلاسیک آبیاری تحت فشار به اجرا در می آید. این تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و با هدف بررسی نیازهای آموزشی بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاری تحت فشار استان گلستان در سال 1390 به اجرا در آمد. منطقه جغرافیایی تحقیق نه شهرستان گرگان، گنبد کاووس، کلاله، مینودشت، علی آباد، کردکوی، آق قلا، بندر ترکمن و بندرگز در استان گلستان بود و نمونه تحقیق 84 نفر از بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاری تحت فشار بودند که با روش نمونه گیری تصادفی متناسب انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که برای تعیین روایی آن از نظرات پنج نفر از اعضای هیئت علمی موسسات تحقیقاتی و 10 نفر از مسئولین و دست اندر کاران پروژه های آبیاری تحت فشار و ترویج استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد بیشترین نیازهای آموزشی بهره برداران در زمینه نگهداری سیستم شامل آموزش مراقبت و نگهداری پمپ و نحوه صحیح جدا سازی قطعات سیستم بود. همچنین بین سن، میزان تحصیلات، سابقه کار و متغیر وابسته نیازهای آموزشی سیستم کلاسیک همبستگی معنی داری وجود داشت. تدوین محتوای دوره های آموزشی سیستم های کلاسیک آبیاری تحت فشار با توجه نیازهای آموزشی بهره برداران از جمله پیشنهادهای این مطالعه بوده است.

اهمیت آب به عنوان مایه حیات و رکن اساسی شکل گیری و بقاء تمدن های کهن بشری در اقصی نقاط این کره خاکی، لزوم مدیریت کارامد آن را ضروری تر می سازد. تجارب و شواهد جهانی نشان می دهد که دولت به تنهایی نمی تواند طلیعه دار مدیریت این مایه حیات باشد و تلاشها برای یافتن راه حل و راهکار مناسب برای مدیریت بهینه سیستم های آبیاری جملگی براین عقیده اند که مدیریت بهینه سیستم های آبیاری، تنها در گرو اتخاذ رویه ای کثرت گرا و مشارکتی خواهد بود. بنابراین در این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه آب بران نسبت به مدیریت مشارکتی منابع آب کشاورزی و مولفه های موثر بر آن، داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری نرم افزار SPSS در بخش کمی، و نیز یافته های تحقیق از برگزاری کارگاه های آموزشی ویژه آب بران در راستای اهداف مطالعه حاضر تلفیق و گزارش شده است. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه آب بران مشارکت آنان در ارزشیابی، بررسی و انجام مطالعات اجتماعی برای محیط پیرامون، و وضوح شرح وظایف آنان مهمترین اولویت را در برنامه مدیریت آبیاری دارد. همچنین مولفه های موثر بر مدیریت آبیاری مولفه ها در سه گروه؛ فنی مدیریتی، قوانین و مقررات و نیز گروه زمینه ای قابل تفکیک هستند.

در زمان انجام عملیات کاشت، داشت و برداشت در مزرعه، خاک زراعی تحت تاثیر نیروهای مختلف قرار گرفته و ویژگی های آن دچار تغییرات می گردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر فشردگی خاک روی ویژگی های فیزیکی و هیدرولیکی آن می باشد. بدین منظور پس از انتخاب چهار تیمار (تیمار شاهد)،، و (تیمارهایی که تراکتور به ترتیب 1، 3 و 5 بار از روی آنها عبور کرده است) از خاک هر تیمار بعد از اعمال نیروی مورد نظر، نمونه برداری شد و ویژگی های آن ها در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. میزان نفوذ آب در خاک در هر تیمار اندازه گیری و یک نقطه رطوبت – مکش نیز برداشت گردید. برای تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع و پارامترهای نگهداشت آب خاک از کد Hydrus 3D و از روش حل معکوس استفاده شد. چگالی ظاهری در تیمارهای، و نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 41/17، 87/26 و 65/35 درصد افزایش، میزان تخلخل کل به ترتیب 55/16، 36/25 و 04/33 درصد و هدایت هیدرولیکی اشباع به ترتیب 09/38، 05/59 و 43/61 درصد کاهش نشان داد اما چگالی حقیقی تقریبا ثابت ماند. با فشردگی خاک در اثر اعمال نیرو از سطح آن پارامترهای، ، و (به ترتیب رطوبت باقیمانده و اشباع، هدایت هیدرولیکی اشباع و پارامتر تجربی مدل ون گنوختن) کاهش و پارامترهای و (به ترتیب پارامتر عکس مکش ورود هوا و پیوستگی منافذ) روند افزایشی داشتند. اثر اعمال نیرو روی پارامتر معنی دار نبوده ولی روی پارامترهای، ،، و معنی دار بود.

خشکی از تنش های بسیار مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان می باشد. در این راستا به منظور شناسایی ژنوتیپ های تحمل به خشکی و غربال کردن شاخص های کمی تحمل به خشکی تعداد 23 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی و دیم در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی دیم مراغه مورد آزمایش قرار گرفتند. به منظور ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مورد بررسی از شش شاخص بر مبنای عملکرد آبی (Yp) و دیم (Ys) استفاده شد. شاخص های کمی تحمل به خشکی شامل شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین تولید (MP)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص میانگین هارمونیک (HM) به دست آمدند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم به ترتیب متعلق به ژنوتیپ شماره 16 و 12 می باشد. بیشترین شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین هارمونیک (HM)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP) و شاخص تحمل تنش (STI) متعلق به ارقام شماره 16، 17 و 6 بود. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص ها و میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم نشان داد که مناسب ترین شاخص برای غربال کردن ژنوتیپ ها در دو شرایط آبی و دیم، شاخص STI است. همچنین تجزیه به عامل ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو عامل اول 84/99 درصد (عامل تحمل به خشکی 28/73 درصد و عامل حساسیت به تنش خشکی 56/26 درصد) از تغییرات متغیرهای مورد بررسی در شرایط تنش و بدون تنش را توجیه می نماید.

کمبود آب باعث توجه به منابع آب های نامتعارف از جمله پساب ها در کشاورزی شده است. برای استفاده از پساب ها با توجه به کیفیت نامناسب آن ها، استفاده از مواد اصلاحی مانند زئولیت ها در خاک اهمیت پیدا می کند. در این پژوهش به بررسی اثر روش، میزان کاربرد و اندازه زئولیت، بر تغییرات ایجاد شده روی هدایت الکتریکی، pH، BOD5، سدیم، مجموع کلسیم و منیزیم پساب ورودی هنگام عبور ازستون های خاک پرداخته شد. آزمایش ها روی دو روش کاربرد (مخلوط و لایه ای)، دو نوع اندازه ذره (بین 125 و 63 میکرون و کوچکتر از 63 میکرون)، دو مقدار مختلف (2 و 4 درصد) و در چهار دور آبیاری (اول، چهارم، نهم و سیزدهم) در داخل 27 ستون پی وی سی با قطر اسمی (خارجی) 11 سانتی متر و ارتفاع 60 سانتی متر انجام شد. این آزمایش ها مشتمل بر 9 تیمار و 3 تکرار بود. تزریق پساب به داخل خاک 13 مرتبه با تناوب هفتگی تکرار شد. در دور آبیاری یک، چهار، نه و سیزدهم اندازه گیری پارامتر های ذکر شده، روی پساب ورودی و زه آب خروجی از هر ستون صورت گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط انجام آزمایش، کاربرد زئولیت باعث افزایش میزان سدیم، pH و هدایت الکتریکی زه آب خروجی از ستون ها شد و در مقابل راندمان جذب مجموع کلسیم و منیزیم در تیمار های مخلوط و لایه ای نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 142 و 7/75 درصد افزایش یافت. همچنین افزایش راندمان حذف BOD5 در تیمار مخلوط و لایه ای نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 1/43 و 87 درصد بود.

در این تحقیق از فاضلاب خام و تصفیه شده، تصفیه خانه شهر سرکان در کشت سیب زمینی و در شرایط لایسیمتری استفاده گردید. لایسیمترها در گلخانه به مدت پنچ ماه ب طور هفتگی آبیاری شدند و سپس به مدت چهار ماه آزمایش صورت گرفت. در این رابطه یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (با دو فاکتور و سه تکرار) به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری شامل فاضلاب خام (T1)، فاضلاب تصفیه شده (T2)، ترکیب 50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (T3)، ترکیب 50 درصد فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی (T4) و آب معمولی (T5) بودند. همچنین دو عمق خاک سطحی (0-10 و 10-20 سانتی متری) نیز در نظر گرفته شد. پس از برداشت محصول، از خاک لایسیمترها به منظور بررسی تجمع عناصر سنگین (کادمیوم، سرب و نیکل) نمونه برداری گردید. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری بر غلظت عناصر سنگین کادمیوم، سرب و نیکل معنی دار بوده و اثر متقابل عمق خاک و کیفیت آب بر تجمع عناصر سنگین بی معنی می باشد. بر اساس این نتایج، بیشترین و کمترین مقدار این عناصر به ترتیب در تیمارهای T1 و T T5 مشاهده گردید. به طور کلی با توجه به میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، ترتیب بزرگی تیمارهای آبیاری به صورت T1> T3> T2> T4> T5بود. همچنین نتایج نشان داد که میزان غلظت عناصر سنگین با افزایش عمق خاک کاهش یافته اند. بر اساس میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، ترتیب بزرگی عناصر به صورت Pb> Ni> Cd مشاهده گردید.

تنش آبی و محدود نمودن آب مورد نیاز گیاهان تاثیرات متفاوتی بر مولفه های رشد اندام زیرزمینی گیاه دارد. در این تحقیق، اثرتنش کم آبی بر رشد ریشه گیاه فلفل در مقایسه با روش معمول آبیاری در شرایط گلخانه ای بررسی شد. تنش کم آبی گیاه فلفل در قالب چهار تیمار آبیاری 40، 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی اعمال گردید. پس از کامل شدن رشد گیاه، نمونه برداری از ریشه گیاه انجام و برخی شاخص های ریشه از قبیل وزن تر و خشک ریشه، سطح و حجم ریشه، طول و چگالی طول ریشه و نسبت سطح به وزن تر ریشه برای هر یک از تیمارها اندازه گیری و نسبت به تیمار شاهد (100 درصد نیاز آبی) مقایسه گردید. بررسی آماری آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داد مولفه های وزن، حجم، سطح و طول ریشه با افزایش مقدار آب آبیاری، افزایش و با کاهش آب آبیاری تمامی مولفه های فوق کاهش معنی داری داشتند. به طوری که تمامی صفات مورد بررسی در تیمار آبیاری 40 درصد نیاز آبی، بیشترین کاهش را نسبت به تیمار آبیاری شاهد تجربه کرده اند. از سویی با آن که در تیمار 80 درصد نیاز آبی، وزن تر ریشه 7/4 درصد، وزن خشک ریشه 31 درصد، در تیمار 60 درصد نیار آبی وزن تر و خشک ریشه به ترتیب 5/10 و 7/47 درصد و در تیمار 40 درصد نیاز آبی وزن تر ریشه 7/25 درصد و وزن خشک ریشه 5/62 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داشته است. در خصوص حجم و سطح ریشه نیز در تیمار 80 درصد نیاز آبی، 9/6 درصد و 8/19 درصد، در تیمار 60 درصد نیاز آبی، 1/16 درصد و 8/33 درصد و در تیمار 40 درصد نیاز آبی 8/25 درصد و 3/47 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش رخ داده است. نتایج حاصل نشان داد که رشد متوسط ریشه در تیمار شاهد، 80 درصد نیاز آبی، 60 درصد نیاز آبی و 40 درصد نیاز آبی تا عمق 50، 48، 43 و 39 سانتی متری به ترتیب، 35/0، 33/0، 3/0 و 27/0 سانتی متر در روز بود. مقایسه نتایج هر سه تیمار تنش آبی نشان داد، اعمال تیمار 80 درصد نیاز آبی در مقایسه با دو تیمار دیگر، از نظر نسبت کاهش صفات ریشه مناسب تر بود. این نتیجه به معنی صرفه جویی 4/19 لیتر آب مصرفی بود که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد. هم چنین در همه تیمارها میزان چگالی طولی ریشه با پیشروی در عمق خاک کاهش یافت. به عبارت دیگر بیشترین تراکم ریشه ها در لایه های سطحی خاک مشاهده گردید.

با توجه به مسئله بحران شدید آب در شرایط فعلی کشور و با توجه به بحران شدیدتر آن در استان کرمان، مطالعه حاضر به ارزشگذاری آب های زیرزمینی در منطقه بهرمان شهرستان رفسنجان، پرداخته است. داده های تحقیق با پرکردن 70 پرسشنامه در سال 1390از پسته کاران منطقه نام برده جمع آوری گردید. به منظور محاسبه ارزش اقتصادی آب، از رهیافت برنامه ریزی ریاضی استفاده شد و قیمت سایه ای برای نهاده آب مورد محاسبه قرار گرفت و به منظور براورد سطوح متفاوت کارایی، با استفاده از روش دالینوس، باغ های پسته به 3 طبقه کوچک، متوسط و بزرگ طبقه بندی شد و سپس، با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها، کارایی فنی برای طبقات ذکر شده محاسبه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که، باغ های کوچکتر کاراتر عمل می کنند، همچنین قیمت سایه ای آب برای طبقه اول، دوم و سوم به ترتیب معادل 440، 417 و 315 تومان براورد شد و این مسئله نشان دهنده محدود بودن نهاده آب در منطقه بهرمان است. این موضوع بیانگر این است که، با افزایش مقدار کارایی فنی، میزان قیمت سایه ای برای نهاده آب افزایش میابد. از این رو، باید سیاست هایی اعمال شود که کشاورزی محصول پسته را از حالت سنتی به حالت صنعتی ارتقاء بخشد تا از هدررفت بی رویه آب جلوگیری به عمل آمده و از این نهاده ارزشمند، استفاده بهینه را داشته باشند. به همین منظور، اعمال سیاست های حمایتی برای ارائه تسهیلات سیستم های آبیاری قطره ای، ترویج، فرهنگ سازی و آشنایی بیشتر کشاورزان با مزایای این سیستم ها که به تبع آن افزایش انگیزه کشاورزان برای اجرای این سیستم ها را در بر دارد، پیشنهاد می گردد.

دفع زه آب خروجی از زهکش با شوری بالا و اثر مخرب آن بر محیط زیست همواره به صورت یکی از چالش های اساسی در طرح های زهکشی و مسائل زیستمحیطی در کشور مطرح می باشد. بنابراین بایستی با تجزیه و تحلیل شبکه جریان و تعیین مسیرهای واقعی خطوط جریان آب و املاح به سمت زهکش سعی درکاهش حجم زه آب تولیدی و بهبود کیفیت آن نمود. در این تحقیق به منظور تعیین عمقاختلاط و بررسی عوامل موثر بر آن به عنوان پارامتر موثر بر شوری زه آب خروجی، از یک مدل فیزیکی از جنس پلاکسیگلاس استفاده شد. عمقاختلاط، دورترین خط جریان در زیر محل نصب لوله زهکش میباشد. برای انجام آزمایشها ابتدا به آب داخل منبع آب زیرزمینی در مدل فیزیکی، پرمنگنات پتاسیم و NaCl اضافه شد تا EC آب به 20 دسیزیمنس بر متر برسد. با تغییر در دبی ورودی و اعمال سطح ایستابی های مختلف، تغییرات عمقاختلاط با عکسبرداری اندازهگیری وثبت شد. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش دبی آبآبیاری وارتفاع سطح ایستابی عمق اختلاط افزایش یافته و باعث افزایش شوری زه آب خروجی میشود. به عنوان نمونه وقتی سطح ایستابی از 8 سانتیمتر به 23 سانتیمتر افزایش می یابد مقدار نمک خروجی در حدود 80 درصد افزایش می یابد. در مرحله بعد به منظور اعتبار سنجی مدل با استفاده از داده های صحرایی اندازه گیری شده در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر واحد امیرکبیر خوزستان مقایسه بین شوری پیش بینی شده توسط مدل و شوری اندازهگیری شده صورت گرفت. نتایج تاثیرعمق اختلاط را بر شوری زه آب خروجی از زهکش نشان می داد.

پلی اکریل آمید (PAM) یک ماده افزودنی به خاک است که باعث افزایش جذب آب و مواد غذایی در خاک می شود و به رشد مطلوب گیاه، کاهش اتلاف آب و کاهش هزینه های آبیاری کمک می نماید. در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف پلی اکریل آمید با دو آبیاری متوالی در کنترل رواناب، فرسایش و نفوذ پذیری در اراضی شیب دار مورد ارزیابی قرار گرفت. پلی اکریل آمید با غلظت های 0، 3، 6و 9 گرم در کیلوگرم در خاکی با بافت لومی رسی مخلوط شده و با دستگاه شبیه ساز آبیاری گردید. این مطالعه در سه شیب 5/2، 5 و 10 درصد صورت گرفت. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان داد که با افزایش غلظت پلی اکریل آمید در شیب های مختلف، رواناب و فرسایش خاک کاهش می یابد و این کاهش رواناب و فرسایش خاک در آبیاری دوم بمراتب بیشتر از آبیاری اول است. در شیب 5 درصد بیشترین کاهش رواناب در آبیاری دوم مربوط به غلظت 6 و 9 گرم در کیلوگرم بمیزان 74 درصد می باشد. در آبیاری اول و دوم بیشترین کاهش فرسایش در غلظت 9 گرم در کیلوگرم صورت گرفته که مقدار آن ها بترتیب 6/63 و 3/84 درصد نسبت به تیمار شاهد مشاهده شده است. سرعت نفوذ نهایی آب به خاک با افزایش غلظت پلی اکریل آمید در هر دو آبیاری افزایش یافته است.