فهرست مطالب
پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران
سال یکم شماره 1 (پاییز و زمستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/11/15
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 5-17دهانه اروندرود آبراه سوق الجیشی مهمی بود که خلیج فارس را به بین النهرین متصل می کرد. گذشته از حکومت های محلی باستانی خاراکس و خاراسن، در دوره اسلامی نیز حکومت های محلی و نهضت هایی از قبیل زنگیان، قرامطه و بریدیان در این منطقه به قدرت رسیدند. با آنکه به نظر نمی رسد که از نظر تعداد لشکریان قدرت نظامی چندانی داشته اند، اما توانستند تاثیرات عمیقی بر اوضاع خلافت عباسی بنهند. این مقاله درپی آن است که به این پرسش پاسخ گوید که نقش اقتصادی و مواصلاتی دهانه اروند در تاریخ حکومت های محلی راس خلیج فارس در عهد خلافتچه بوده است؟ فرضیه حاکی از آن است که موقعیت مواصلاتی و اقتصادی دهانه اروند نقش اصلی را در سرنوشت حکومت های محلی و مناسبات آنها با خلافت داشته استکلیدواژگان: اروندرود، زنگیان، قرامطه، بریدیان، خلافت عباسی، خشاب
-
صفحات 18-33یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، ارمنستان بود. در این دوره، نقاط مختلف این سرزمین تحت حکومت لردهایی قرار داشت که از خاندان های برجسته و بسیار مشهور ارمنستان بودند. یکی از این خاندان ها، خاندان اوربلیان بود که از قدرت چشمگیری برخوردار بودند و بر منطقه سیونیک حکومت می کردند. حکومت آنها در تاریخ به نام دولت سیونیک مشهور است. به دنبال نخستین حملات مغولان به متصرفات خاندان اوربلیان، این منطقه به تابعیت آنان درآمد و سپس با تاسیس دولت ایلخانان، این خاندان نیز مانند دیگر لردهای ارمنستان به تابعیت ایلخانان گردن نهاد. یافته ها نشان می دهد که اوضاع مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و به خصوص سیاسی دولت سیونیک، در دوره امرای مغول و حکومت ایلخانان، به طور مستقیم مناسبات این خاندان با حاکمان مغول تاثیر گرفت و دولت سیونیک به طور جدی در حفظ قدرت و بقای حکومت خود، در رقابت با دیگر خاندان های لرد حکومتگر ارمنستان، به برقراری مناسبت حسنه با حاکمان مغول و جلب رضایت آنها وابسته بودند. از طرف دیگر، امرای مغول و ایلخانان نیز برای تحکیم و تداوم حکومت خود بر ارمنستان و حتی دیگر مناطق قفقاز جنوبی به این خاندان ها احتیاج داشتند. به گونه ای که در صورت لزوم می توانستند از لردهای تابع، از جمله خاندان اوربلیان، برای پیشبرد اهداف خود در منطقه سود جویند.
کلیدواژگان: اوربلیان، خاندان، دولت سیونیک، مغولان، ایلخانان، ارمنستان -
صفحات 34-44ابوعلی محمد، فرزند الیاس (و از نوادگان احمدبن اسدبن سامان)از جمله فرماندهان امیر نصردوم سامانی بود که توانست در اوایل قرن چهارم هجری قمری با استفاده از خلاء قدرتی که در نواحی جنوب شرقی ایران ایجاد شده بود، علم طغیان برافرازد. وی به سال (317ق) وارد کرمان شد و حکومتی به نام آل الیاس یا بنوالیاس تاسیس کرد. حکومتی که تا سال (357ق)تداوم یافت. در این زمان به دلیل حضور دو قدرت آل بویه و سامانیان، بنی الیاس در طول مدت فرمانروایی شان با این دو حکومت درگیر بودند تا اینکه سرانجام کرمان ضمیمه حکومت آل بویه گردید. نوشتار حاضر بر آن است تا در حد توان دو مسئله اساسی را مورد تحلیل و تبیین قرار دهد: نخست بررسی زمینه های قدرت گیری خاندان بنی الیاس در ایالت کرمان و سپس بیان چگونگی روابط این حکومت محلی با دو حکومت قدرت مند آل بویه و سامانیان.
کلیدواژگان: آل الیاس، بنوالیاس، کرمان، سامانیان، آل بویه -
صفحات 45-65جزیره کیش، با حاکمیت ملوک محلی بنی قیصر، مرکز بازرگانی خلیج فارس در قرون 7 و 8 هجری محسوب می گشت و تحولات آن همواره بر مناطق پیرامونی و ماورای منطقه ای تاثیرگذار بود. هدف از این نوشتار بررسی دگرگونی های اقتصادی کیش و جایگاه ممتاز آن در بازرگانی دریایی امرای بنی قیصر وپس از انحطاط آنهاست. استحکام بنیه اقتصادی سبب گردید تا پس از فروپاشی حکومت امرای بنی قیصر و قدرت گیری و توسعه نفوذ سیاسی و نظامی اتابکان فارس و گسترش توان مندی دولت نوظهور هرمز، جزیره کیش دچار رکود و فترت نگردد. بر این اساس جزیره کیش اهمیت اقتصادی خود را که در دوران حکومت ملوک بنی قیصر کسب نموده بود، پس از فروپاشی آنان و ظهور امیران قدرت مند هرمز نیز حفظ نموده و تاثیرگذاری آن بر فعل و انفعالات تجاری ایران داخلی، سرحدات شمالی و جنوبی خلیج فارس و سرزمین های دور دست استمرار یافته است.
کلیدواژگان: جزیره کیش، خلیج فارس، تحولات اقتصادی، ملوک بنی قیصر -
صفحات 66-75در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده اش محمد ارسلان خان که پدرش از دودمان قراخانی بود واگذار کرد و چندی بعد منصب قاضی القضاتی و عالی ترین مقام مذهبی را همراه با ریاست شهر (صدر) بخارا، به برادر همسر خود که روحانی برجسته ای به نام عبدالعزیز بن عمر بن مازه بود، بخشید. از آنجا که مناصب یاد شده در خاندان عبدالعزیز بن عمر بن مازه موروثی شد، سلسله محلی آل مازه (آل برهان) در بخارا تاسیس گردید که تا اواخر حکومت خوارزمشاهیان (617-490ق) پایدار بود. در این پژوهش، بر اساس منابع و تحقیقات معتبر تاریخی، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، پس از نگاهی گذرا به سلسله قراخانی ومناسبات آنان با سلجوقیان، نخست علل بنیانگذاری سلسله آل مازه و سپس اهداف سنجر بن ملکشاه از آن اقدام مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان، بر اساس داده های ارائه شده در چارچوب مقاله، با توجه به فراز و نشیب های چشمگیر در روابط سلجوقیان و قراخانیان، در یک نتیجه گیری کلی، وضعیت آل مازه در مناسبات دو حکومت یاد شده، آشکار گردیده است.
کلیدواژگان: آل مازه، سلجوقیان، قراخانیان، سلطان سنجر، بخارا -
صفحات 76-85یکی از شاخصه های مهم اجتماعی ایران که همواره موجبات بالندگی و رشد میهن ما را در اعصار مختلف فراهم آورده، مهاجرت اقوام مختلف ایرانی به دیگر مناطق جهان است.این مهاجرت ها همواره از عوامل مهم گسترش فرهنگ ایران در فراسوی مرزها و معرفی جلوه های فرهنگی تمدنی ایران زمین به دیگر ملل جهان بوده و در بسیاری از موارد نیز نتایج درخشانی به دنبال داشته است.مهاجرت بلوچ های ایرانی به منطقه شرق آفریقا و ارتباطات صمیمانه آنها با بومیان این سرزمین طی حدود سیصد و اندی سال گذشته، که به طور سازمان یافته و هدف مند صورت گرفته، یکی از این نمونه ها به شمار می رود که هرچند چندان مورد توجه محققان داخلی قرار نگرفته ولی دربرگیرنده نتایج مهمی بوده است.
در این مقاله نویسنده با دستمایه قرار دادن دلایل مهاجرت و چگونگی استقرار مردمانی از بلوچستان ایران به سرزمین شرق آفریقا تلاش کرده است تصویری کلی از وضعیت گذشته و حال آنان در کشورهای کنونی تانزانیا، کنیا و اوگاندا ترسیم کرده و نقش آنان در توسعه بخش هایی از فرهنگ و تمدن ایرانی در این کشورها را تا حد امکان مورد بررسی قرار دهد.
سوال اصلی پژوهش دلایل مهاجرت و چگونگی استقرار بلوچ های ایرانی در منطقه شرق افریقا و فرضیه اصلی نیز چگونگی ارتباط دوستانه بلوچ های ایرانی با بومیان کشورهای شرق آفریقا و مقبولیت عمومی از سوی مردم این کشورهاست. چارچوب مقاله بر مبنای نقش تاثیرگذار ایرانیان مهاجر به مناطق مختلف جهان در گسترش فرهنگ و تمدن ایران است و نتایج سیاسی و فرهنگی حاصل از استقرار بلوچ های ایرانی در کشورهای امروزین کنیا، اوگاندا و تانزانیا متغیرهای مستقل پژوهش قلمداد می شوند. در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل و توصیف (و تا حدودی مطالعات میدانی)تلاش شده است عوامل اصلی کنش گر بر فرآیند مهاجرت و استقرار بلوچ های ایرانی در شرق آفریقا مورد بررسی قرار گیرند.پرداختن به موضوع حضور اقلیت بزرگی از ایرانیان در کشورهایی همچون تانزانیا، کنیا و اوگاندا که با گذشت چند سده همچنان به سنت های ایرانی خود پایبند مانده و با غفلت اندیشمندان داخلی مواجه گشته اند نیز نوآوری این مقاله محسوب می گردد.
کلیدواژگان: بلوچ، شرق آفریقا، ایران، زنگبار، مومباسا -
صفحات 86-105در سیستان «زمین» همواره عامل اصلی بسیاری از حوادث و تحولات تاریخی بوده است؛ به طوری که در طول قرن ها باعث پدید آمدن یک نظام زمین داری کهن، منسجم، مستدام و منطبق بر شرایط محیطی،اجتماعی و اقتصادی شده است. این روند تا دوره ناصرالدین شاه قاجار ادامه یافت. در اوایل دوره ناصری،اراضی سیستان خالصه اعلام شد و به صورت استیجاری در اختیار سرداران و خوانین (مستاجران خاص) قرار گرفت. با این تحول سایر انواع مالکیت ها در سیستان از بین رفت. این شیوه تا سال 1311ش ادامه یافت؛ اما در این سال، به دستور دولت، تحولاتی در این شیوه به وجود آمد و و اراضی سیستان به صورت سهام اجاره ای به عموم اهالی سیستان واگذار شد. (مستاجران عام) این شیوه مستاجری از سال 1311تا 1316ش به مدت پنج سال بر نظام ارضی منطقه حاکم بود. در این سال هیئت وزیران قانون فروش اراضی سیستان را به تصویب رساند؛ اما این اقدام نیز مشکلات ارضی و اختلافات منطقه ای را پایان نداد و پیامدهایی به دنبال داشت. این تکاپوها با تلاش های دولت برای کاهش قدرت سرداران زمین دار مصادف بود. به طورکلی می توان تحولات مالکیتی سیستان در دوره پهلوی اول را به سه دوره مستاجری، مدیری و خصوصی تقسیم کرد.
این مقاله به دنبال یافتن پاسخی برای این سوالات است: چرا پهلوی اول به تقسیم اراضی سیستان دست زد؟ پیشینه و زمینه های این کار چه بوده است؟ پیامدهای انجام آن در سیستان چیست و نقش زمین داران سیستان در تحولات این دوره چگونه ارزیابی می شود؟
کلیدواژگان: سیستان، زمین، رضاشاه، سرداران، تقسیم اراضی -
صفحات 106-114سلطان یعقوب آق قویونلو، در اوایل حکومت خود با برخی مشکلات داخلی و خارجی مواجه بود. اساسی ترین مشکلات داخلی او، شورش هایی بود که در مناطق مختلف قلمرو تحت فرمانش، از جمله در اصفهان، روی داد. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که علل و عوامل بروز این شورش ها، آن هم در اصفهان، که یکی از شهرهای بزرگ و مهم حوزه حکمروایی یعقوب محسوب می شد، چه بود؟ و سرانجام این شورش ها چه شد؟ دیگر اینکه، یعقوب چه موضعی را در قبال این شورش ها اتخاذ کرد، و چگونه توانست بر این شورش ها فائق آید و آرامش و ثبات و امنیت را دوباره به اصفهان و نواحی اطراف آن بازگرداند؟
دستاورد این تحقیق که حاصل استفاده از منابع و مآخذ تاریخی است، این است که اختلافات و کشمکش های میان پسران حسن بیگ، در دوره کوتاه پس از درگذشت وی، و ضعف حکومت مرکزی، سبب شد تا برخی از امرا و حکمرانان مناطق مختلف تحت فرمان آق قویونلوها از فرصت استفاده کرده و هر کدام در صدد کسب قدرت و توسعه نواحی تحت فرمان خود برآیند. با توجه به اهمیت اصفهان، مخالفان سیاسی یعقوب سعی داشتند تا نخست با تصرف این شهر، شورش خود بر ضد حکومت وقت را آشکار کرده و سپس بر دیگر نواحی دست یابند. اگرچه مقابله با این شورش ها بخش عمده ای از وقت و انرژی یعقوب را به خود اختصاص داد، اما او سرانجام موفق شد با مشی سیاسی خاص خود، که ترکیبی از نرمش و قاطعیت بود، این شورش ها را سرکوب کند.
کلیدواژگان: آق قویونلو، یعقوب، اصفهان، عراق عجم، حاجی بیگ، بایندر بیگ
-
Pages 5-17The Arvand River opening was an important strategic waterway that connected the Persian Gulf to Mesopotamia. Except ancient local governments of Kharaks، Kharasan، in the Islamic era، local governments and movements such as the Zangiyan، Baridyan and Qaramatha empowered in the region. Although they do not seem to have much in terms of military troops، but they could have important effects on the Abbasid Caliphate situations. The following article answers this question that what was the economic role of the Arvand river opening in the history of local governments in the Persian Gulf in the time of Caliphate? The theory suggests that the economic position of the opening of the Arvand river had a leading role in the fate of regional governments and the relationships they had with the Caliphate.Keywords: the Arvand river opening, Zangiyan, Qaramatha, Baridyan, Abbasid Caliphate, magazine
-
Pages 18-33One of the areas that the Mongols attacked، and the acquisition and mastery of that area was their aim، was Armenia. In this period، many parts of this land were ruled by the family of prominent and famous Lords of Armenia. One of those clans was the clan of Orbelian that had considerable power and ruled over the region Syuniq، and in the history their government is famous as Syuniq Government. After the Mongols invasion to the properties of Orbelian، this area became the Mongols property and then after establishing the Ilkhanid government، this family such as other Lords of Armenia obeyed them. The findings show that the religious، economic، social and especially political situation of the Syuniq government in the time of Mongol Ilkhanid were affected directly by the relationship of this family with the Mongol governors; also the Syuniq state seriously were dependent to Mongol governors to have good relations with them and satisfying them in order to survive their state and their power in the competition with other governing lords of Armenia. On the other hand، the Mongol governors and Ilkhanid for strengthening and continuing their ruling government in Armenia and other areas in southern Caucasus needed those families، so that when needed they could take advantage of the obedient lords such as Orbelian family to reach their goals in that region.Keywords: Orbelean family, Siwnik government, Mongols, Ilkhanid, Armenia, situation, political relations
-
Pages 34-44Mohammad ibnIlyas one of the descendants of AhmadibnAsadibnSaman، was among the commanders of Amir Nasr II، who could revolt in the Fourth Century due to the power struggles in the south areas of Iran. He entered Kerman in 317 A. H. and established a government called BanuIlyas، the one which lasted until 357A. H. BanuIlyaswere always involved with struggles with the two present powers; Buyidsand Samanids، and ultimately Kerman was attached to the Buyids. The present article is an attempt to investigate two major issues as far as possible. First، an investigation on the background situations for the power gaining ofBuyidsin Kerman state and then an explanation of the relations of the local government with the two powers; Buyidsand Samanids. It is will be an attempt in clarifying the local history of this area.Keywords: BanuIlyas, Kerman, Samanids, Buyids
-
Pages 45-65In the 7th and 8th centuries of hijri، Kish Island had been the maritime trade center of the Persian Gulf under the reign of Bani Gheisar government، and any changes in this area has affected the neighboring areas and further lands. The objective of this essay is to study the economic changes of Kish Island and its excellent position in the maritime trade of the Persian Gulf، Oman Sea، and Bani Gheisar governors until after their decline. Strong economy was the reason that after the declination of Bani Gheisar government، empowering and the military and political influence of Attabakan from the province Fars and the development of the new government in Hormoz area had never affected Kish Island and it never fell into recession. Accordingly the economic importance of Kish Island، which has been acquired during the government of Bani Gheisar، after their declination was maintained after the advent of the powerful princes of Hormuz، and it affected continuously the business activities inside Iran، in northern and southern borders of the Persian Gulf and the lands beyond its borders.Keywords: Kish Island, persian gulf, economical changes, bani gheisarkings, continuing economical importance
-
Pages 66-75The Reasons of Foundation of Local Dynasty of Al-e-Mazeh in BukharaIn the year 482 AH the dynasty of Qarakhanid (Al-e-Afrasiyab) that had governed the Mesopotamia since 395 AH، had no way except obeying Sultan Malek Shah Seljuki (465-485AH). At the time that Sultan Sanjar Seljuki (511-552 AH) was the governor of Khorasan (490-511 AH)، first he gave the government of Samarqand to his nephew، Mohammad Arsalan Khan (whose father was from the dynasty of Qarakhanid)، and after some time he gave the position of chief justice and the city''s highest religious authority، along with the head (top) of Bukhara، to brother of his wife، who was a prominent cleric named Abdul Aziz ibn Umar ibn Mazeh. Since mentioned positions were hereditary in the family of Abdul Aziz ibn Umar ibn Mazeh، local dynasties of Al-e-Mazeh (Al-e-Burhan) were established in Bukhara that lasted till the end of Kharazmshahiyan government (490-617 AH). In this study، based on authentic historical sources and studies، using descriptive – analytical method، after a quick look at the dynasty Qarakhanid and their relations with the Seljuk، firstly the different reasons of foundation of the dynasty of Al-e-Mazeh then objectives of Sanjar ibn Malekshah of that action has been studied. In conclusion، according to the data presented in the paper، concerning the dramatic ups and downs in relationships of Seljuks and Qarakhanids، in a general conclusion،the situation of Al-e-Mazeh dynasty in the relationship between the two mentioned governments are shown.Keywords: Al, e, Mazeh, the Seljuks, the Qarakhanids, Sultan Sanjar, Bukhara
-
Pages 76-85One of the important social features of Iran that has always made Iranians proud during different eras was the immigration of Iranian tribes to other areas of the world. These immigrations were an important factor of developing Iranian culture beyond its borders and introduced glorious elements of Iranian culture and civilization to the other nations of the world and in many cases have had excellent results. Immigration of Iranian Baloch to East Africa and their intimate relationship with the people and tribes of this area is a good example that has had very important results. In this essay، the author has tried to deal with the reasons of such immigrations from Balochistan of Iran to East Africa and how they were settled there، at the same time the main hypothesis of friendly relationship between Iranian Baloch and native people of east Africa and their public acceptance in that area has been studied. The framework of the essay is according to the effective role of the Iranian immigrants on the development of Iranian culture and civilization and its cultural and political outcome resulted from the settlement of Iranian Baloch in East Africa are the independent variables of the research. In this essay، by the use of analysis and descriptive method، it has been tried to study the main effective factors in the process of immigration and settlement of Iranian Baloch in east AfricaKeywords: baloches, east Africa, iran, Zanzibar, Mombasa
-
Pages 86-105In Sistan province Land has always been one of the most important factors of historical events and changes، so that during the centuries it has caused an ancient، consistent، everlasting landholding system conforming to the environmental، social and economic situations. This process had continued to Naser-al-dinshah time in the beginning of his era، lands of Sistan have been announced as properties owned by the government and were rented to the military generals and tribal chiefs (special tenants). With this change all different kinds of ownerships were deleted. This method had practiced till 1311 of solar year (1932)، but in that year by the government order some changes have been made in that method and lands of Sistan were announced as rental shares and were given to the native residents of Sistan province (public tenants). This method of tenancy had governed the land system of that area for 5 years from 1311-1316 (1932-1937). In 1316 (1937) the cabinet had approved the law of selling the lands of Sistan province، but this action had not ended the problems of lands and regional quarrels and had some consequences. Those endeavors had coincided the government’s efforts to reduce the power of military general landholders. In general the changes of land ownership in Sistan in Pahlavi I era can be categorized in three periods; tenancy، managing، and private. In this essay it has been tried to answer these questions: Why land reforms were made by Pahlavi I? What were the backgrounds and basis of land reform? What were the consequences of land reform and how the roles of land holders in the changes of this period are analyzed?Keywords: Sistan, land, Reza Shah, military generals, land reform
-
Pages 106-114In the onset of Soltan Yāqub AqQoyunlu،he faced domestic andinternational unrest and problems. His main domestic problemwas the unrest in different regions of his empire،particularly inIsfahan. The mainobjective beyond the scope of this research is the reason and causes ofoccurring the riots in Isfahan،which was one of thegreatest cities in his empire; also،the results of thoseriots? Further،this research emphasizes onhis reactions against the riots and how he finally was able to overcome themand calm down the city and return permanent peace to Isfahan. Based on the perspective of this research and its expected outcomesobtained by conducting study among available historical references،it was found that theconflicts and complications between his sons in a short period after hisdeath andweakness of centralgovernment and infidel people was entailed in order that other commanders thinkof conducting riots in order to take the power in area as large as possible. Given Isfahan was an strategic city،political people who wereacting against Yaghoob tried first to conquer the Esfahan city by doing riotsagains the central government. Despite the confrontationwith the rioters،awhole part of Yāqub''spower and time were taken. Eventually،he succeeded with hisintelligent way of political scheme consisting of negotiation and force،overcome the riots andcontrol the city.Keywords: Yāqub, Iraq, riots, HājīBayg, Bāyāndur Bayg, Aq, Qoyunlu
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.