فصلنامه مدیریت اسلامی
سال بیستم شماره 1 (بهار و تابستان 1391)

در این مقاله، موضوع پیروی در ادبیات مدیریت و در دیدگاه امام خمینی(ره) و امام خامنه ای (مدظله) مورد بررسی قرار گرفته و الگوی پیروی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مبتنی بر دیدگاه های ایشان، بررسی شده است.
هدف مقاله، عرضه الگوی مطلوب پیروی از دیدگاه امام خمینی(ره) و امام خامنه ای در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ابعاد مبانی پیروی، ویژگی ها و تعاملات پاسداران، عوامل تاثیرگذار، راهبردها و پیامدهای پیروی در سپاه است.
نوع تحقیق، «کیفی» و روش تحلیل داده ها،«نظریه پردازی داده بنیاد» است. در فرایند تحقیق از طریق کد گذاری های باز، محوری و انتخابی، الگوی مفهومی پیروی در سپاه با عنوان «پیروی تعالی بخش» استخراج شده است. الگوی پیروی تعالی بخش دارای مراحل پیروی «عرفی»، «عالمانه»، «بصیرانه» و «مومنانه» است که روند بالنده و رو به رشد دارد و تا پیروی مومنانه ادامه می یابد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سیرت نیکوی مدیران بر شادی کارکنان بر طبق آموزه های اسلامی صورت پذیرفت. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل کارکنان آموزش و پرورش رودهن هستند. برای تعیین عوامل سیرت نیکوی مدیران از روش دلفی و نظرخواهی از نخبگان استفاده شد. به منظور جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ساخته سیرت نیکوی مدیران و شادی کارکنان استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزارSpss18 و از رویکرد معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار Amos18 به بررسی و آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان داد که سیرت نیکوی مدیران با ضریب همبستگی63/0 با شادی کارکنان رابطه مستقیم و مثبتی دارد و بین عوامل سیرت نیکوی مدیران با شادی کارکنان نیز رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که سیرت نیکوی مدیران با مقدار ضریب مسیر89/0 و نسبت بحرانی (CR)69/3 بر شادی کارکنان تاثیر دارد؛ هم چنین عوامل سیرت نیکوی مدیران بر شادی کارکنان تاثیرگذار است.

این مقاله با مطالعه دقیق سخنان حضرت علی(ع)، ابتدا نظام فکری و فرهنگی امام علی(ع) را به سه بخش«الف) از بین بردن تعصبات قومی قبیله ای و برقراری مساوات ب) از بین بردن فساد اقتصادی و فاصله طبقاتی ج) مبارزه با ظلم و ستم و رعایت حقوق مردم» تقسیم کرده و بعد از آن، دیدگاه حضرت علی(ع) را بر روابط میان فرهنگی مورد بررسی قرار داده و در پایان تاثیر روابط بین خرده فرهنگها بر نوع رفتار زمامداران و کارگزازان حکومت اسلامی را در سه بخش «الف) روابط میان اقشار مختلف جامعه ب) روابط میان اقلیت های مذهبی ج) روابط میان قبائل و نژادهای مختلف»، بررسی کرده است. این پژوهش با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای که منبع اصلی آن کتاب نهج البلاغه است با شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی این مطالب پرداخته است. نتایج نشان می دهد که حضرت علی(ع) در راه تباین و توافق میان فرهنگهای مختلف، فرهنگهای نادرست را با دلیل و منطقی روشن رد، و فرهنگ و آداب و رسوم صحیح را تایید، و مطابق با آن رفتار می کرده است.

اهدافی که این پژوهش در پی پاسخگویی بدانها است، عبارت است از: مطالعه وضعیت موجود فرهنگ سازمانی و تعیین ویژگی ها و شاخصهای فرهنگ سازمانی مطلوب، مبتنی بر مبانی دینی و ارزشهای اسلام و انقلاب اسلامی. در پی این اهداف، تلاش شده است وضعیت موجود فرهنگ سازمانی سازمان مورد مطالعه، مبتنی بر 16 مورد پژوهشی که تا کنون در زمینه این موضوع انجام شده است با استفاده از شیوه آماری فرا تحلیل1 مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد. نتایج و یافته های تحقیق بیانگر دو سلسله از عوامل مثبت و منفی است که در یک سوی آن ارزشها و نقاط قوت فرهنگ سازمانی، و در سوی دیگر آسیبها، نابهنجاری ها و نقاط ضعف قرار دارد.
الگوی مطلوب این پژوهش بر چهار نوع فرهنگ بومی مبتنی است با عناوین فرهنگ تربیت محور، فرهنگ دانش محور، فرهنگ معنا گرا، فرهنگ رابطه گرا (انسانگرا)، که ویژگی ها و شاخصهای این فرهنگها به منظور سنجش اعتبار به خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و فرماندهان و مدیران عالی صحنه اجرا، عرضه شد و الگوی مفهومی با مختصر اصلاحات با روایی خوب (95.3) به تایید خبرگان رسید.

این پژوهش بر آن است تا در تقاطع دو حوزه دین و کارآفرینی به تحقیق بپردازد و نقش یکی از مفاهیم دینی مهم تصمیم گیری به نام توکل، برگرفته از متون اسلامی را در فرایند تحمل ابهام در حوزه کارآفرینی کشف و توصیف کند. سوال اصلی تحقیق این است که «توکل در تحمل ابهام کارآفرینان مسلمان چه نقشی دارد و چه فرایندی را طی می کند؟» با توجه به آثاری که از تحلیل محتوای متون دینی برای توکل به دست می آید، یافته های تحقیق نشان می دهد که توکل به عنوان مفهوم دینی، می تواند تاثیر قابل توجهی بر این بعد رفتاری کارآفرینان داشته باشد. این پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از نظریه برخاسته از داده ها و طی مصاحبه با ده نفر از کارآفرینانی صورت گرفته است که توکل را در کسب و کار تجربه کرده اند. نتایج این پژوهش در قالب یک الگوی مفهومی عرضه شده است.

این مقاله تلاش می کند بر مبنای روش تحلیل محتوا در مطالعات مبانی اسلامی از خلال داده های قرآن و حدیث پایه های نظری مبانی تصمیم گیری مبتنی بر اخلاق اسلامی را کشف و تحلیل کند. در بخش ادبیات تحقیق به صورت اجمالی به تعاریف در بحث تصمیم گیری و اخلاق پرداخته شده است. نتیجه پژوهش نشان داد که تصمیم گیری مبتنی براخلاق اسلامی می تواند در بهینه سازی تصمیم و رفتار مدیران و سازمانها تاثیر جدی بگذارد.
این پژوهش با تحلیل مباحثی از مبانی نظری تصمیم گیری و اخلاق و ابعاد اخلاق اسلامی و تمایز اخلاق نظری و عملی و مصداق اخلاق بنیانی و اجتماعی و فردی به دنبال پاسخ به این سوال است: «پایه های نظری تصمیم گیری مبتنی بر اخلاق اسلامی کدام است؟